JA BʼA Apocalipsis, ma Ja swayichi, ayiʼojan yaljelik bʼa kechanta wa senyaʼan (Apocalipsis 1:1). Jun sjejel, ja bʼa juʼun it wa staʼa tiʼal bʼa jun ixuk ti tsʼijbʼunubʼal bʼa spatan ja bʼiʼilal «ja niwan babilonya», sok ti kulan ekʼ ja bʼa «chonabʼ jumasa‘» (Ja swayichi [Apocalipsis] 17:1, 5, 15, YD). Ja it mini oj bʼobʼ skʼuluk jun meran  ixuk, ja yuj ja ixuk wa sbʼiʼilan Niwan Babilonia ayni jas wa senyaʼan. Pe ¿jasa wa senyaʼani?

Ja ixuk wa sbʼiʼilan Niwan Babilonia jani «ja niwan chonabʼi ja it wa skʼulan mandar ja ajwalal jumasa‘ ja bʼa lu‘umkʼinali», jastalni wa xyala Ja swayichi [Apocalipsis] 17:18 (YD). Ja yaljel ja «chonabʼi» wa xya jpensaraʼuktik bʼa jun niwan kʼole ixuk winik bʼa tsoman aye. Sok wa xyala ja «niwan chonabʼi» tey bʼa skʼabʼ ja «ajwalal jumasa‘ ja bʼa lu‘umkʼinali». Anto, ja ixuk wa sbʼiʼilan Niwan Babilonia kʼotelni jun tsome ixuk winik bʼa jani yaman yuj yibʼanal ja Luʼumi, pe mi sbʼajuk bʼa politika ma bʼa niwak negosyoʼik, sbʼajni relijyon. La kiltik jujuntik tekstoʼik ja bʼa Apocalipsis bʼa jach wa xya elkotikʼot stojolil.

Ja Niwan Babilonia mi wa senyaʼan bʼa politika, pes ja Yabʼal ja Dyosi wa xyala «tajniye‘ sok ja ajwalal jumasa‘ [ja politika] bʼa lu‘umkʼinali». Yajni wa xyala tajni, ma waysok, ja «ajwalal jumasa‘» bʼa Luʼumi, jani wa senyaʼan ja trato wa xyaʼaweʼi. Ja yuj, stojolilni jawa sbʼiʼilan «ja ixuk ma‘ wa schono sbʼaj sok tuktukil winikeʼi» (Ja swayichi [Apocalipsis] 17:1, 2, YD; Santiago 4:4).

Ja ixuk it mini cha wa senyaʼan bʼa niwak negosyoʼik, pes ja Biblia wa xyala ja «comerciante jumasa» ojni kan okʼuke yajni xyilawe xchʼaysnajeli. Pes ja tekstoʼiki wa sjeʼa ja ajwalal jumasaʼ soka «comerciante jumasa» kechantani oj kan skʼel-e «najat» (Apocalipsis 18:3, 9, 10, 15-17). Ja yuj, ti wa xkilatik ja Niwan Babilonia mini wa senyaʼan bʼa jun kʼole ixuk winik bʼa politika sok bʼa niwak negosyoʼik, jani spetsanil ja kʼole relijyoniki.

Cha ayni pilan jasunuk bʼa wa sjeʼa jani spetsanil ja kʼole relijyoniki: pes wa xcholo jaman lek jel wa «slolay» ja chonabʼiki (Apocalipsis 18:23). Ja bʼa mero tsʼijbʼaxi bʼa kʼumal griego, ja yaljel «slolay» ja kʼotel ja «aʼtel sok pukuji». Ja yuj, mini chamyabʼjeluk ja Biblia wa xya sbʼiʼiluk ja Niwan Babilonia ja lugar bʼa «culan ja tantic pucuji» (Apocalipsis 18:2; Deuteronomio 18:10-12). Chomajkil, ja Niwan Babilonia jelni wa skontraʼan ja relijyon smeranili, pes wani yijel spatik «ja yuntiquil ja Diosi soc ja yaluman jumasa» (Apocalipsis 18:24). Jelni juntiro wa xyilkʼujolan ja relijyion smeranili, pes kongana wa xyiʼaj spatik ja matik «huas scʼuane ja Jesusi» sok wani xkʼot smile (Apocalipsis 17:6). Jachniʼa, ja ixuk it wa sbʼiʼilan Niwan Babilonia jani wa senyaʼan spetsanil ja relijyonik mi meranuk bʼa luʼumkʼinali bʼa kontraʼaye soka Jyoba.