Мәзмунға өтүш

Мундәриҗигә өтүш

ҚОШУМЧӘ ИЗАҺАТ

“Улуқ Бабил”ни ениқлаш

“Улуқ Бабил”ни ениқлаш

МУҚӘДДӘС КИТАПНИҢ Вәһийләр қисмида ишләткән бәзи сөз-ибариләрни сөз мәнасиғә асасән чүшәнгили болмайду (Вәһийләр 1:1). Мәсилән, Вәһийләрдә бир паһишә аялниң пешанисигә “Улуқ Бабил” дегән исим йезилған һәм у аял “қәбилиләр, хәлиқләр” үстидә олтарған дәп тилға елинған (Вәһийләр 17:1, 5, 15). Әмәлиятта, бир аял мундақ қилалмиған екән, Улуқ Бабил җәзмән бир символ. Ундақта, бу символлуқ мәнаға егә паһишә аял немигә вәкиллик қилиду?

Вәһийләр 17:18 айәттә, символлуқ мәнаға егә аялни “дунияниң падишалири үстидин һөкүмранлиқ қилидиған улуқ шәһәр” дәп тәсвирлигән. Мошу йәрдә сөзләнгән “шәһәр” бир топ тәшкилләнгән кишиләрни көрситиду. Бу “улуқ шәһәр” шу “йәрниң падишалирини” тәсир қилған екән, Улуқ Бабил дәп исми бар паһишә аял җәзмән зор тәсир күчкә егә хәлиқ аралиқ тәшкилат, уни “дуниявий империя” дәп аташқа мувапиқ. У қандақ империя? Диний империя. Бизни мошу хуласигә кәлтүргән Муқәддәс Китапниң Вәһийләр қисмидики шуниңға мунасивәтлик төвәндики айәтләргә қарап бақайли.

Империя адәттә төвәндики үч җәһәттин мәвҗут болуп туруши мүмкин: сәясий империя, сода-ихтисади империя яки диний империя. Улуқ Бабил дәп аталған аял сәясий империя әмәс, чүнки Муқәддәс Китап: “Йәрниң падишалири” йәни бу дуниядики сәясий тәшкилатлар униң билән “зина қилишти” дәйду. Мошу айәттә тилға елинған “зина қилиш”, у аялниң йәр йүзидики һөкүмранлар билән иттипақлашқанлиғини көрситиду. Мошу сәвәп “чоң паһишә” дәп аталған (Вәһийләр 17:1, 2; Яқуп 4:4).

Улуқ Бабилниң сода-ихтисад империяси болуши мүмкин әмәс, чүнки “йәрниң содигәрлири” сода-ихтисад тәшкилатлириға вәкиллик қилиду. Әмәлиятта, падишалар вә содигәрләр һәр иккиси Улуқ Бабилниң вәйран болғанлиғини көрүп “жирақта туруп” жиға-зар қилди дәп тәсвирләнгән (Вәһийләр 18:3, 9, 10,15—17). Шуңа, Улуқ Бабил сәясий империя яки ихтисад-сода империяси әмәс, бәлки диний империя дегән хуласигә келиш наһайити орунлуқ.

Бундин башқа, Вәһийләрдә: Улуқ Бабил сән “сехриң” билән барчә милләтләрни аздурдуң дәп йезилған (Вәһийләр 18:23). Мошу һәм Улуқ Бабилниң диний империя екәнлигини испатлайду. Җинкәшлик вә униңға мунасивәтлик һәр түрлүк ишлар җинлардин келип чиққанлиғи вә дин билән мунасивәт болғанлиғи сәвәплик, Муқәддәс Китапниң Улуқ Бабилни “яман роһларниң угиси” дәп атиши һәйран қаларлиқ әмәс (Вәһийләр 18:2; Тәкрар қанун 18:10—12). Йәнә мошу диний империяниң һәқиқий динға бар күчи билән қарши туруп “пәйғәмбәрләр” вә “муқәддәсләр”гә зиянкәшлик қилғанлиғи Муқәддәс Китапта тәсвирләнгән (Вәһийләр 18:24). Әмәлиятта, Улуқ Бабил һәқиқий динға һәддидин зиядә өчмәнлик қилип вәһшийләрчә зиянкәшлик қилиду, һәтта “Әйсаға гувалиқ” қилғанларни өлтүриду (Вәһийләр 17:6). Шуңлашқа, Улуқ Бабил дәп исми бар бу аял ениқки дуниядики барлиқ Йәһвә Худаға қарши туридиған ялған динни өз ичигә алған диний империяға вәкиллик қилиду.