BAIBOLO tailabilapo ati tulyelelwe ukucita icitenje ca maolide aabacita mu fyalo ifyakuti ubwingi. Pano, nangabe’fyo, mba nikwisa kufumine ifi ifitenje fya maolide? Kani kulipo uku mungasangana amabuuku, koti mwatemwa ukusangana ifi amabuuku alabilapo pa fitenje abantu abengi batemenwe ukumwikala. Lekeni tubonepo ifyakubwenako fimo fimo.

 Isita. Ibuuku lya The Encyclopaedia Britannica lilalabila ati: “Mu Kulayana kwa Bukumo tapalipo apa balembele ati tulyelelwe ukucite’citenje pali Isita.” Pano yenke’yi Isita yalitatikile shani? Yalitatikile ne kupempela kwa bufi. Nangabe’fyo, balalabila ati pali kaka akasuba balaanuka ukubuka kwa baYesu, pano ificitwa pa kasuba kopele aka Isita talipo fya buKlistu. Ku cakubwenako, ukulosha kuli Isita, ibuuku lya The Catholic Encyclopaedia lilalabila ati: “Akalulu kalemakaninako baabo abatabasambishiwe ifya buLesa kabili lyonse kalemakaninako ubufyashi.”

Icitenje ca Mwaka wa Bukumo. Akasuba kopele ako ne fipyungwa pa kasuba ka kutanga aka citenje ca Mwaka wa Bukumo filipusenepusene ukulingana koti fyalo. Ibuuku lya The World Book Encyclopedia lilalabila ati: “Umwikalicishi wa baLoma Kaisa Julyo e wasobwelepo akasuba ka pa January 1 ukweba ati kabe ka citenje mu mwaka wa 46 B.C. AbaLoma balipeele aka akasuba kuli Janus, lesa wa fiibi, imilyango, kabili uwakutatika kwa fintu. Umwenshi wa January, baliwinikile ukufuma kwi shina lya kwe Janus uwakwete ifinso fibili—cimo icinso caliloleshe kuntangile eli cimbi naco califutatile kunuma.” Fyopele’fyo icitenje ca Mwaka wa Bukumo cilifumine ku bantu abatabasambishiwe ifya buLesa.

Halloween. Ibuuku lya The Encyclopedia Americana lilalabila ati: “Ifintu ificitwa pa citenje ca Halloween, filifumine ku bakulu ba mu mapempelo ya ba Celtic iyaliko ku kale ili takungaba ubuKlistu. Balukutebeta balesa babo bobilo abakulu—lesa wa kasuba kabili na lesa wa bafwile (uwalukwitwa ati Samhain), babo icitenje cakwe lesa wa bafwile calukubako pa November 1, ukutatika kwa Mwaka wa Bukumo uku balukwita ati Celtic. Fyenka filya balukucitila abafwile efi batatikile ukucita na pa citenje ca buKlistu.”

Amaolide Ambi. Tekuti tulabilepo pa maolide onse bacitamo icitenje pano pa calo. Pano, amaolide aalemya abantu, neli amaolide akwanshika kwa bantunshi taawemepo kuli baYehova. (Jelemiya 17:5-7; Ifyacitilwe 10:25, 26) Mulukwanuka ukweba ati ukufumine amaolide yayo aba mu mapempelo bacitilapo icitenje koti kwatulenga ukwishiba kani alasangalasha baLesa neli taabasangalashapo. (Yisaya 52:11; Ukufisulula 18:4) Ifi Baibolo itubuulile pali uyu umulandu mu Capitala 16 ica lilino ibuuku fikamofweniko ukubona ifi baLesa babona kani tulukofweleshako ukucita ifitenje fya maolide.