BIBLE ke nsulopo ya mafuku a mafetyi a bipwilo ne a mizo atumbile asobwa mu bipindi bivule bya ntanda dyalelo. Penepo i kwepi kusulukile ano mafetyi? Shi ubwanya kutwela mu kibīko  kya mabuku, nabya ukamona amba bisangaja mpata pa kujingulula binena mabuku a kunyemena’ko pa mafetyi matumbe kwenu. Imvwana bimfwa bimobimo’tu.

Pasaka. “I kutupu palombwelwe amba bāsobele masobo a Pasaka mu Kipwanino Kipya,” mo munenena dibuku The Encyclopædia Britannica. Le penepa Pasaka yāshilwile namani? I mishilule mu mutōtelo wa bajentaila. Ino fetyi itelwanga amba i ya kuvuluka kusanguka kwa Yesu, inoko bisela bilongwa pa masobo a Pasaka kebikwatañenepo na bwine Kidishitu. Kimfwa, pa mwanda utala “Kalulu ka pa Pasaka,” dibuku The Catholic Encyclopedia dinena’mba: “Kalulu i kyelekejo kya bujentaila ne kelekejanga nyeke bumeni.”

Fetyi ya Bunane. Difuku ne bisela biloñwanga pa Bunane nansha Mwaka Umpya i bishile mungya ntanda ne ntanda. Dibuku The World Book Encyclopedia dilombola kutambile ino fetyi amba: “Dyudiusa Kesala, mulopwe wa Loma wātūdile difuku 1 Kweji Umbajinji bu Difuku dya Bunane mu mwaka 46 Yesu ke mwiye. Bene Loma bādi batelela dino difuku Janus, leza wa bibelo, binjilo, ne ngalwilo. Penepa kweji umbajinji wainikwa dijina dya Janus, wadi na mapala abidi—mpala imo itala kumeso, mikwabo nayo kunyuma.” Nanshi fetyi ya Bunane i mitambe mu bisela bya bajentaila.

Halowine. Dibuku The Encyclopedia Americana dinena’mba: “Tubisela tumotumo tukwatañene na Halowine i tuntu tulupukile ku bisela bya Druide [kitobo wa pa kala wa Baselete] bya mu myaka ya kumeso kwa bwine Kidishitu. Masobo a Baselete ādi emanine pa baleza babidi bakatampe—leza dyuba ne leza wa bafu . . . , bādi basobelwa fetyi mu difuku 1 Kweji wa Dikumi ne Umo, ngalwilo ya mwaka umpya wa Baselete. Ano masobo a bafu ātwejibwe bityebitye mu bisela bya bwine Kidishitu.”

Mafetyi Makwabo. I bikomo kwisambila pa mafetyi onsololo asobwa ntanda yonso. Inoko, mafetyi atumbija bantu nansha malongolodi a bantu keetabijibwepo na Yehova. (Yelemia 17:5-7; Bilongwa 10:25, 26) Yuka kadi kino amba kokwa kutambile masobo a bipwilo ko kayukeno kayukanya shi asangaja nansha keasangajapo Leza. (Isaya 52:11; Kusokwelwa 18:4) Misoñanya ya mu Bible itelelwe mu Shapita wa 16 wa dino dibuku ikakukwasha ujingulule mumwena Leza myanda ya kwiela mu ano mafetyi a bwine ntanda.