Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Uno Twatela Kulinga Viwanyino vyaMakumbi Akunoka Tahi?

Uno Twatela Kulinga Viwanyino vyaMakumbi Akunoka Tahi?

Uno Twatela Kulinga Viwanyino vyaMakumbi Akunoka Tahi?

VIWANYINO vyamakumbi akunoka amukwitava nawaze amukaye vize veji kulinganga mumafuchi amavulu makumbi ano kavyafuma muMbimbiliyako. Uno viwanyino kana vyafuma kulihi? Nge unahase kuhehwojola mujilayimbulali, kaha naumona omu mikanda yimwe yahanjika hamakumbi akunoka veji kulinganga kungalila watwama. Tala havyakutalilaho vimwe evi.

Ishita. Mukanda waThe Encyclopædia Britannica wamba ngwawo: “MuTesetamende Yayihya kamwatwama mijimbu yakutalisa kuchiwanyino chaIshitako.” Uno chiwanyino chaIshita chaputukile ngachilihi? Chaputukilile kuvatu vazenekele kwitava. Numba tuhu vatu veji kwambanga ngwavo veji kulinganga chiwanyino chaIshita mangana vanuke kusanguka chaYesu, oloze vilika vyakupandama kuchiwanyino kana kavyapwa vyavaka-Kulishituko. Chakutalilaho, mukanda waThe Catholic Encyclopedia wahanjika kutalisa ‘kumbwanda veji kuzachisanga haIshita’ ngwawo: “Mbwanda apwa hichifwanyisa vazachisa vaze vazeneka kwitava kaha cheji kwimanyinako lusemo.”

Viwanyino vyaMwaka Wauhya. Likumbi lyaMwaka Wauhya navilika veji kulinganga halikumbi kaneli vyalihandununa mulifuchi hilifuchi. Mukanda waThe World Book Encyclopedia wahanjika okwo kwafuma chiwanyino kana ngwawo: “Muka-kuyula wavaLoma, Yulyu Kesale asakwile likumbi lyaJanuary 1 mu 46 B.C. kupwa hiLikumbi lyaMwaka Wauhya. Vaka-Loma vakunjikile likumbi kaneli kuli Janus, kalunga wavipango, navikolo, namaputukilo. Kakweji waJanuary vamuhanyine lijina lyakupandama kuli Janus, kalunga uze apwile navihanga vivali, chimwe kulutwe chikwavo kunyima.” Shikaho, viwanyino vyaMwaka Wauhya vyafuma kuvisemwa vyavaze vazeneka kwitava.

Halloween. Mukanda waThe Encyclopedia Americana wamba ngwawo: “Vyuma veji kulinganga muvilika vyakupanda kuchiwanyino chaHalloween vyafuma kuchilika chaDruid [tupilishitu vaCelt vakushikulu] chize chapwilengako shimbu kanda kupwenga vaka-Kulishitu. Ava vatu vapwilenga naviwanyino vyatulunga vavanene vavali, kalunga walikumbi nakalunga wavafu (vavuluka ngwavo Samhain), uze valingililenga chiwanyino haNovember 1, kukuputuka chaMwaka Wauhya wavaka-Celt. Chiwanyino chavafu vachalumwine chindende chindende nakupwa jino chavaka-Kulishitu.”

Makumbi Eka Akunoka. Katweshi kuhasa kushimutwila haviwanyino vyosena veji kulinganga vatu mukaye kosenako. Oloze makumbi akunoka aze eji kulemesanga vatu chipwe mauka avatu, kavawetavila kuli Yehovako. (Yelemiya 17:5-7; Vilinga 10:25, 26) Anuka nawa ngwove, viwanyino vyamukwitava vinahase kwivwisa Kalunga kuwaha chipwe kupihya kweseka nokwo vyafuma. (Isaya 52:11; Kusoloka 18:4) Jishimbi jamuMbimbiliya vanavuluka muKapetulu 16 mumukanda uno najikukafwa wijive omu Kalunga eji kumonanga kwazana mukala viwanyino vyeka vize kavyapwa vyavaka-kwitavako.