Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

KAPÍTULU 1

‘Le mini lubéi ínsiñehabuni lun Bungiu’

‘Le mini lubéi ínsiñehabuni lun Bungiu’

“Ladügǘniwa le lubeíbei Búngiu, ligía ínsiñe[h]abunibei lun; áni ma[h]ǘrüti lugúmadin.” (1 Huan 5:3, LBID.)

1, 2. Ka uagu lanarimebei línsiñe Heowá hun?

HÍNSIÑETI san Bungiu hun? Anhein derege humaali lubéi hibagari lun, hóunabuba lau ichouruni anha, ani gébunati hóunabun ítara. Wasandirun ínsiñeni luagu Heowá ligía katei naturalitimabei ubouagu. Le linarün katei, wóunabarügüña lun línsiñehabu Heowá. Kei tariñaguni Bíbülia, “hínsiñeti Bungiu woun ladüga wínsiñedun lun furumiñe” (1 Huan 4:19).

2 Súnwandan láluahan Heowá manera lun larufuduni hínsiñe wamá lun. Ruti aban lubuidun fulasu woun lun wawinwandun, Ubóu, ani sagü weyu líchuguni le wemegeirubei woun (Matéu 5:43-48). Téniti giñe Bungiu lun aban katei súdinitimati: wemegeirun wadügün aban umadaguaü buiti luma. Edeweha lumutu Lererun woun. Lanwoun lira, amisuraha lumutiwa lun wafurieidun lun, lau emenigini luagu laganbubadiwa lan ani líderagubadiwa lan lau lani sífiri sandu (Sálumu 65:2; Lúkasi 11:13). Gama lumoun, arufudatima lumuti lanarime wínsiñe lun lau lóunahani Liráü le hínsiñetimabei lun, lun lesefuruniwa lídangiñe figóu luma óunweni. Ma lanarime wínsiñe lun Heowá! (Aliiha huméi Huan 3:16; Rómana 5:8.)

3. a) Ka lunbei wadügüni lun werederun lidan línsiñehabu Bungiu? b) Ka álügüdahani súdiniti lunbei wadügüni wóuniwagua, ani halíaba wadarirei óunabagülei?

3 Busenti Heowá wagundaarun lau línsiñehabu lun súnwandan. Wibihibei san? Wáhaburugu leredera. Ariñagatu Bíbülia houn kristiánugu: “Redei humá lidan línsiñehabu Bungiu, aguraba huméi [...] ibagari magumuchaditi” (Húdasi 21). Dimurei “redei humá” mini lan anihein lan lunti wadügüni lun meferidirun wamani línsiñehabu. Mosu wóunabun lun línsiñehabu lau le wadügübei. Ligía súdini lubéi wálügüdagun woungua: “Ka lunbei nadügüni lun narufuduni lun Bungiu hínsiñe lan nun?”. Lun wadariruni óunabagülei, aliiha waméi dimurei le lariñagubei apostolu Huan lau lídehan Bungiu: “Ladügǘniwa le lubeíbei Búngiu, ligía ínsiñe[h]abunibei lun; áni ma[h]ǘrüti lugúmadin” (1 Huan 5:3, LBID). Kei le busén wabéi warufuduni lun Bungiu weiri lan línsiñe woun, akutiha waméi kátima lan mini lubéi dimurei le lariñagubei Huan.

‘LE MINI LUBÉI ÍNSIÑEHABUNI LUN BUNGIU’

4, 5. Afuranguagüda huméi ida liña lan aweirideina lan tidan hanigi ínsiñeni le hasandirubei luagu Heowá.

4 ‘Ínsiñehabuni lun Bungiu’, ka lisaminanbei apostolu Huan dan le lariñagunbalin dimurei le? Ladimurehaña luagu ínsiñeni le wasandirubei luagu Bungiu. Gayarati san haritaguni dan le lagumeserunbei ínsiñeni le aweirida tidan hanigi?

Ederegeraguni unguaü luma badisei, lagumeseha aban ibagari lánina ínsiñehabuni luma gaganbadi lun Heowá

5 Ráramagua humá asaminara luagun dan ligía. Dan le hafurendeiruni inarüni luagu Heowá luma lisuini, aba aweirideina lan hafiñen luagu. Aba giñe gunfuranda humani lau lan figóu hágurahoua, ligía lan dise hubéi meha luéi Bungiu; ani íbini ítara, yusu lumuti Heowá Kristu lun líchugun aban lubuidun chansi hun: hawinwandun lun súnwandan sin figóu, ibagari le meha leferidirubei Adán (Matéu 20:28; Rómana 5:12, 18). Aba giñe gunfuranda humani óunwenbu sákürifisiu le ladügübei Heowá óunahei Liráü le hínsiñetimabei lun, lun lounwen huagu. Hingí lumutu ínsiñeni le hanigi, darí lun madügün humá amu katei luéidigia hasandirun ínsiñeni luagu Heowá (aliiha huméi 1 Huan 4:9, 10).

6. Ida liña larufudúniwa ínsiñeni le inarüniti, ani ka hadügübei ladüga hínsiñe lan Bungiu hun?

6 Gama lumoun, mámagili meha ínsiñeni inarüniti le hasandirubei. Lugundun mámarügüñein lau le wasandirubei luma le wariñagubei larufudúa ínsiñeni. Dan le hínsiñe lan Bungiu woun mama ariñagarügübadiwa: “Hínsiñeti Heowá nun”. Ítara kei afiñeni, lau giñe buiti le wadügübei warufudei ínsiñeni le inarüniti (Santiagu 2:26). Chóuruti dan le lan hínsiñe lan aban gürigia woun busentiwa wadügüni katei le aubei lagundaara. Ligía asuseredubei hun. Danbei léredun ínsiñeni le hasandirubei luagu Húguchi le siélubei tidan hanigi, aba busén humá habagaridun según lugundan. Háfuga badiseitün kei gefenti luagu Heowá. Anhein ítara liña lubéi, chóuruti weiri lan meha ínsiñeni le hasandirubei luagu Bungiu, ligía aba lubéi desidírü humani katei le súdinitimabei lidan hibagari: hederegeragun hungua lun Bungiu lun hadügüni lugundan, luma habadiseirun kei sínbolu luagu deregeguaadün lan hungua lun (aliiha huméi Rómana 14:7, 8). Gama lumoun, warihaali mosu lan wadügüni le lariñagubei apostolu Huan lun gayara lan wagunfuliruni füramasei súdiniti le.

“LADÜGǗNIWA LE LUBEIBEI BUNGIU”

7. Katei burí san fiú lídangiñe lugumadin Bungiu, ani ka lunbei wadügüni lun wagunfuliruni?

7 Afuranguagüdati apostolu Huan: “Ladügǘniwa le lubeibei [o lugumadin] Bungiu, ligía ínsiñehabunibei lun”. Katei burí san lugumadinbei Bungiu? Arufuda tumuti Bíbülia woun. Anihán fiú lídangiñe katei le uéibei leweridiha Heowá: bacharuaü, agamariduni mamarieidunga, áhuduraguni houn guáriua, íweruhani luma iyeeni (1 Korintuna 5:11; 6:18; 10:14; Éfesuna 4:28; Kolosana 3:9). Lun wagunfuliruni lugumadin Bungiu, mosu wawinwandun según lúrudu tídangiñeti Bíbülia le adundehabalin laruman ibagari.

8, 9. Dan le wadunragun luma sügǘ le uágubei ua lan ni aban lúrudu tidan Bíbülia, ida luba wasubudiruni ka lan labusenrubei Heowá wadügün? Ru humá aban hénpulu.

8 Gama lumoun, lun wagundaaragüdüni Bungiu, úati buídurügü lan wagunfuliruni lugumadin le bürüwañubei tidan Bíbülia. Míchuti Heowá wisiu lúrudu woun lun kada katei le wadügübei. Le linarün katei, sagü weyu wadunragun luma turóbuli le úati aban gumadi tidan Bíbülia le ayanuhabei furangu luagu. Ida lubati wasubudiruni anhein gúndaabei lubéi Heowá lau le wasaminarubei wadügün? Halía wadarira adundehani furanguti luagu ida liña lan larihini Bungiu katei? Tidan Bíbülia. Dan le waturiahanu aba wafurendeiruni le hínsiñebei lun Heowá luma le iyereegubei lun (aliiha huméi Sálumu 97:10; Ariñawagúni 6:16-19). Ítara liña ariheina wamani igaburi luma usa le hínsiñebei lun. Dan le asubudireina wamani lusan Heowá luma ligaburi ladügüni katei, ménrenguntimati woun wasubudiruni anhein úara lubéi le desidírü wabéi luma lugundan o múaran lan. Ítara luba wasubudiruni libe-agei dan “ka lan lugundanbei Wabureme” luagu somu katei, íbini mariñagun tani Bíbülia furangu (Éfesuna 5:17).

9 Ru wamá aban hénpulu. Úati gumadi tidan Bíbülia le ariñaguti lun maríagun wamá pelikula ni programa le gaganati magíaguni luma anarimeni. Gama lumoun, mégeitiwa san aban lúrudu le ariñaguti lun maríagun wamani? Subudi wamaali ka lan lisaminanbei Heowá. Furanguti larufuduni tidan Lererun ‘iyereegutiña lan ha hínsiñehabubaña lun anarimeni lun’ ani ‘laguseragüdübaña giñe ha agamaridubaña mamarieidunga hama ha agabarahabaña’ (Sálumu 11:5; Ebüréu 13:4). Dan le wasaminarun luagun dimurei lúmagiñeti Bungiu le, aba gunfuranda wamani ka lan lugundanbei Heowá. Ligía mayusurun wabalin wadaani lun waríagun katei burí le iyereegubei lun, dántima le furangu lan larufudúniwa. Hóuchati ubóu le ladügün lun wafiñerun mariban lan isebáhari le ádahabaliña gürigia lidoun wuribani, gama lumoun gúndaati Heowá dan le wadisedun luéi katei le. *

10, 11. Ka uagu busén wabéi gaganbadi wamá lun Heowá súnwandan ani ka igaburi aubei wadügei?

10 Ka resun súdiniti uágubei gaganbadi wamá lun lugumadin Bungiu? Ka uagu wabusenra wawinwandun sagü weyu kei aubei labusenra Bungiu? Mámarügü ladüga mabusenrun wamá webelurun lidoun turóbuli ni luéi labeichuniwa Bungiu (Galasiana 6:7). Gaganbaditiwa ladüga gunfuranda wamani aban lan lubuidun manera lun warufuduni weiri lan línsiñe woun. Ítara kei busén hamá irahüñü gunda hamá hagübürigu hau, busentiwa giñe gunda lan Heowá wau (Sálumu 5:12). Ligía Wáguchibei ani wéiriti línsiñe woun. Úati ni kata íchuguti saragu ugundani woun kei wasubudiruni ‘gunda lan Bungiu’ lau ligaburi wóuserun (Ariñawagúni 12:2).

11 Ligía meseriwidun wabéi lun Bungiu lau magundani, ni kei aubei wabusenra ani mariñaguntiwa: “Anhein buidu lidin nun neseriwiduba lun”. * Manúadahantiwa kaba lan idan gaganbadi wamá, dánrügü buídubei lan woun o dan le mama lan mosu wadügün saragu sákürifisiu. Lubaragiñe lira, gaganbaditiwa ‘tau sun wanigi’ (Rómana 6:17). Kei abürühati Sálumu ariñagatiwa: “Hínsiñeti bugumadin nun” (Sálumu 119:47). Ítara liña, gaganbaditiwa lun Heowá lau wagundan. Subudi wamuti garicha lan ani amuriahati wama lun gaganbadi wamá lun súnwandan sin wásuhan (2 Lúrudu 12:32). Busentiwa ítara wamá kei Noé le gaganbadibei ani úaragua ligía lun Bungiu luagu saragu irumu, ítara liña larufuduni weiri lan línsiñe lun. Ítara luba lariñawagún wawagu kei lariñawagun luagu Noé: “Aba ladügüni [...] sun katei kei lariñaguni Bungiu lun” (Agumesehani 6:22).

12. Ida liña weiri lan wagundaaragüdüni Heowá?

12 Ida liña lasandiragun Heowá lungua dan le gaganbadi wamá lun lau ugundani? Ariñagatu Bíbülia gúndaagüda wamutu lan lanigi (Ariñawagúni 27:11). Inarüni san gayara lan wagundaaragüdüni Suntigabafu? Anha. Ariha waméi ka lan uagu. Adüga lumutiwa Heowá lau ubafu lun desidírü wamá kaba lan wadüga. Gayarati wanúadahan gaganbadi wamá lun Bungiu o maganbadi wamá (2 Lúrudu 30:15, 16, 19, 20). Ligía sagü lubéi desidírü wamá wadügüni lugundan ladüga hínsiñe lan woun tau sun wawani, gúndaagüda wamuti (Ariñawagúni 11:20). Ligía giñe igaburi buítimati lun wanügüni wabagari.

“MA[H]ǗRÜTI LUGÚMADIN”

13, 14. Ka uagu wariñaga ‘mama lan aban anügüni hǘrüti lugumadin Heowá’ ani lun wafuranguagüdüni, ka uma gayara lan konpararü wamani?

13 Lárigiñe, ariñagati apostolu Huan fiú dimurei le íchugubei dǘgüdaguaü: “Ma[h]ǘrüti lugúmadin [Heowá]”. Mamuriahanti Heowá ni kata wama le siñá wamuti adüga. Íbini gafigoun wamá, gayarati wagunfuliruni lilurudun.

14 Konpararü waméi. Samina humá lun hamuga lamuriahan aban humada le umabei buídutima lan hanaagun hungua lun híderaguni águya tidoun amu muna. Mosu hadiwihan saragu gafu, dandu to huálitu kei to hǘrütu to siñati ladiwirunu ábanrügü gürigia. Aba lariñaguni hun ka lan tuwuyeri labusenruboun hadiwirun. Mamuriahanbei huma lun hadiwirunu gafu burí to hǘrüboun hábuguarügü, lugundun mabusenrunbei habuleseirun adiwiha katei le lóugiñeti hubafu. Ligiaméme asuseredubei luma Wabungiute le hínsiñehabubei. Mamuriahanti katei le wásiñarun adüga (2 Lúrudu 30:11-14). Maweiyasunti íchiga anügüni hǘrüti wanagoun. Subudi lumuti Heowá ka lan gayara wabéi adüga, lugundun “subudi lumuti buidu, luagu múa lan wabuñabei” (Sálumu 103:14).

15. Ka uagu gayara lubéi wachoururuni lunti lan wabuidun guánarügü lugumadin Heowá?

15 Mahǘrüti lugumadin Heowá, áluaharügü lumuti wabuidun (aliiha huméi Isaíasi 48:17). Ariñagati Moisesi houn ísüraelina lun ‘hagunfulirun luma burí gumadi le, luma lun inebe lan Heowá houn’. Lárigiñe aba lariñaguni ka lan uagu: “Lun buídubei lan lidin woun luma lun lágüdahani wabagari” (2 Lúrudu 6:24). Gayarati giñe wachoururuni lunti lan wabuidun lilurudun Bungiu, lun wagundaarun lun súnwandan. Ani siñati mítaranbei lan, ladüga mébehati lichú lau Heowá (Rómana 11:33). Ani ínsiñeni giñe ligía (1 Huan 4:8). Kei ínsiñeni lubéi Bungiu, arufudati ínsiñeni lidan sun le ladügübei luma le lariñagubei, íbini lidan lugumadin.

16. Ka íderagubadiwa lun gaganbadi wamá lun Bungiu íbini wasufurirun lábugiñe lubafu lagübüri ubóu le luma wafigoun guánarügü?

16 Mama larufuduña dimurei le ménrengun lan gaganbadiwa lan lun Bungiu. Mosu wageindagun kóntüra lubafu lagübüri ubóu le ‘lábugiñebei lubafu Mafia’ (1 Huan 5:19). Mosu giñe wáfaagun kóntüra wafigoun guánarügü, le ínchahabadiwa lun wadüraaguni lilurudun Bungiu (Rómana 7:21-25). Ani gayarati lagañeiruni ínsiñeni le wasandirubei luagu Bungiu wuribu. Biní lumutiña Bungiu sun ha desidírübaña gaganbadi hamá lun ladüga línsiñe houn. Ruti giñe ‘sífiri sandu houn ha ñǘdünbaña lau le lariñagubei’ (Adügaü 5:32). Sífiri le, adügati lun ñein lan igaburi buiti wawagu le lunti líderaguniwa asigira lau gaganbadi lun Bungiu (Galasiana 5:22, 23).

17, 18. a) Kaba waturiaha tidan líburu to, ani ka lunbei gabaroun wamani lidan waturiahan? b) Kaba wariha lidan le aban kapítulu?

17 Tidan líburu to, waturiahabei inarüni méiniti lúmagiñeti Heowá, lúrudu le adundehabalin laruman ibagari luma burí amu adundehani luagu le labusenrubei lun wadügüni. Danme le waturiahani, lunti gabaroun wamá fiú katei súdiniti. Furumiñe, mafosurun lumutiwa Heowá lun gaganbadi wamá lun lilurudun luma lun inarüni méiniti le líchugubei; busenti lun wadügüni lugundan ladüga tídangiñe lan wanigi láfurida. Libiaman, füramaseti aban ibagari le lunti lanügün saragu abinirúni woun guentó luma ibagari magumuchaditi ámuñegü. Lagumuhóun, dan le gaganbadi wamá lun Heowá tídangiñe sun wanigi arufuda wamuti lun weiri lan línsiñe woun.

18 Ruti Heowá somu katei hadan kada gürigia lun líderaguniwa asubudirei le buídubei lumoun le wuribabei. Ligíaba wakutiha lidan le aban kapítulu.

^ par. 9 Lidan kapítulu 6 tidan líburu to, afuranguagüdawati ida luba lan wanúadahan isebáhari le harumati.

^ par. 11 Íbini máfianu gayarati gaganbadi hamá lau magundani. Dan le lagumadirunbaliñu Hesusu sífirigu wuribatiña lun háfuridun hádangiñe fiú gürigia, siñati hadügün amu katei luéidigia hánharun lun lugumadin Kristu ani gaganbadi hagía lun (Márükosu 1:27; 5:7-13).