TZOLOM 1
Kʼaru Tzʼaqal Naraj Xyeebʼal «Xraabʼal li Yos»?
«Aʼan aʼin li xraabʼal li Yos: naq chiqapaabʼ ebʼ li xchaqʼrabʼ. Ut ebʼ li xchaqʼrabʼ moko aalebʼ ta.» (1 JUAN 5:3.)
1, 2. Kʼaʼut laaʼat nakaara li Jehobʼa?
MA NAKAARA li Yos chi anchal aachʼool? Wi ak xaaqʼaxtesi laayuʼam re li Yos, naru nakaaye naq nakaara chi anchal aachʼool. Li Jehobʼa nokooxra joʼkan naq moko chʼaʼaj ta chiqu xraabʼal. Joʼ naxye li Santil Hu: «Nokoorahok xbʼaan naq Aʼan kooxra xbʼenwa» (1 Juan 4:19).
2 Li Jehobʼa naxsikʼ ru chanru tixkʼutbʼesi naq nokooxra, joʼkan naq kixyiibʼ li Ruuchichʼochʼ. Ut wulaj wulaj naxkʼe qe li naqaj re naq wanq qayuʼam (Mateo 5:43-48). Joʼkan ajwiʼ, naxkʼe xchʼool chi rilbʼal naq kawaq li qapaabʼal, joʼkan naq kixkʼe qe li Santil Hu. Naxye ajwiʼ qe naq tootijoq chiru, ut naraj naq chʼolchʼooq chiqu naq toorabʼi ut naq tooxtenqʼa rikʼin li xsantil musiqʼej (Salmo 65:3 [65:2, Wy]; Lucas 11:13). Abʼan, li Jehobʼa kixkʼutbʼesi naq jwal nokooxra naq kixkʼe chaq li ralal re naq tkamq saʼ qakʼabʼaʼ ut chi joʼkan tooruuq chi koleʼk chiru li maak ut li kamk. Kʼajoʼ naq nokooxra li Jehobʼa! (Chaawil Juan 3:16; Romanos 5:8.)
3. a) Kʼaru tento tqabʼaanu re naq junelik wanqo saʼ xrahom li Yos? b) Kʼaru li patzʼom tento tqabʼaanu, ut bʼar tqataw xsumenkil?
3 Li Jehobʼa naraj naq junelik toowanq saʼ xrahom. Abʼan, ma tooruuq tawiʼ xbʼaanunkil aʼin? Laaʼo yal qe ma tqabʼaanu. Li Santil Hu naxye rehebʼ laj paabʼanel naq junelik teʼwanq saʼ «xrahom li Yos, [...] choʼq re li junelik yuʼam» (Judas 21). Naq li Santil Hu naxye «kanaaqex», naraj xyeebʼal naq tento tqasikʼ kʼaru tqabʼaanu re naq li Jehobʼa junelik tooxra. Joʼkan naq rikʼin li qanaʼlebʼ tqakʼutbʼesi ma naqaj wank saʼ xrahom li Yos. Us raj naq chiqajunilo tqakʼoxla: «Chanru tinkʼutbʼesi naq ninra li Yos?». Re xnawbʼal aʼin qilaq kʼaru kixye li Apostol Juan: «Aʼan aʼin li xraabʼal li Yos: naq chiqapaabʼ ebʼ li xchaqʼrabʼ. Ut ebʼ li xchaqʼrabʼ moko aalebʼ ta» (1 Juan 5:3). Chiqajunilo naqaj xkʼutbʼesinkil naq naqara li Yos chi anchal qachʼool. Anaqwan qatzolaq kʼaru tzʼaqal kiraj xyeebʼal li Apostol Juan.
«AʼAN AʼIN LI XRAABʼAL LI YOS»
4, 5. a) Kʼaru kixye li Apostol Juan saʼ li raqal aʼin? b) Joqʼe xat-ok xraabʼal li Yos?
4 Li Apostol Juan kixtikibʼ li raqal aʼin rikʼin li aatin: «Aʼan aʼin li xraabʼal li Yos». Qilaq chanru kixchʼolobʼ aʼin li Apostol Juan, abʼan xbʼeenwa qajultikaq chanru kiʼok chi kʼiik saʼ laachʼool xraabʼal li Yos.
Rikʼin xqʼaxtesinkil qayuʼam ut xsubʼal qibʼ saʼ haʼ naqakʼutbʼesi naq naqara li Yos
5 Jultikoʼq aawe naq laapaabʼal x-ok chi kawuuk naq xat-ok chi tzolok chirix li Jehobʼa ut chirix li Rajom. Xaatzol naq maaʼani naru chaq chi wank chixkʼatq li Yos xbʼaan naq chiqajunilo aj maak. Ut li Jehobʼa kixkʼe chaq li Ralal re naq taataw li yuʼam chi junelik li kixsach chaq laj Adan (Mateo 20:28; Romanos 5:12, 18). Joʼkan ajwiʼ xaatzol naq nim ru li kixbʼaanu li Jehobʼa naq kixtaqla chaq li ralal re naq tkamq saʼ laakʼabʼaʼ (chaawil 1 Juan 4:9, 10).
6. Chanru nakʼutbʼesimank li tzʼaqal rahok, ut kʼaru ak xaabʼaanu re xkʼutbʼesinkil naq nakaara li Yos?
6 Abʼan laarahom kiʼok chi kʼiik timil timil xbʼaan naq tojaʼ xaanaw li xbʼaanu li Yos saʼ laakʼabʼaʼ. Naq naqara li Jehobʼa chi anchal qachʼool, moko tzʼaqal ta rikʼin xyeebʼal: «Laaʼin ninra li Jehobʼa». Joʼ nakʼulmank rikʼin li qapaabʼal, li tzʼaqal rahok nakʼutbʼesimank rikʼin li naqaye ut li naqabʼaanu (Santiago 2:26). Naq naqara junaq li qas qiitzʼin, naqabʼaanu li nawulak chiru. Ut joʼkan tzʼaqal xaakʼul laaʼat. Naq xʼok chi nimank laarahom chirix li Yos, xat-ok xyuʼaminkil li xchaqʼrabʼ. Wi ak xaaqʼaxtesi laayuʼam chiru li Yos ut ak xaasubʼ aawibʼ saʼ haʼ joʼ aj Testiiw re li Jehobʼa, xaabʼaanu xbʼaan naq nakaara ut oxloqʼ chaawu (chaawil Romanos 14:7, 8). Anaqwan ok qe xtzolbʼal li kixye li Apostol Juan re naq tooruuq xbʼaanunkil li xqayeechiʼi re li Jehobʼa.
«CHIQAPAABʼ [...] LI XCHAQʼRABʼ»
7. Bʼar wank wiibʼ oxibʼ rehebʼ xchaqʼrabʼ li Yos, ut kʼaru tento tqabʼaanu re xpaabʼankil?
7 Li Apostol Juan kixye naq xraabʼal li Yos aʼan xpaabʼankil «li xchaqʼrabʼ». Bʼar wank rehebʼ li chaqʼrabʼ aʼin li naʼaatinak wiʼ li Santil Hu? Wiibʼ oxibʼ rehebʼ li xchaqʼrabʼ li Yos naxye naq inkʼaʼ tookalaaq, inkʼaʼ tqamux qibʼ, inkʼaʼ tqaloqʼoni li pechʼbʼil yos, inkʼaʼ tooʼelqʼaq chi moko tootikʼtiʼiq (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9). Re naq tooruuq xpaabʼankil li chaqʼrabʼ aʼin, tento tqayuʼami chi anchal qachʼool li naxye li Santil Hu.
8, 9. Wi naqaj xbʼaanunkil jun li naʼlebʼ ut maakʼaʼ resil saʼ li Santil Hu, chanru tqanaw kʼaru naraj li Jehobʼa naq tqabʼaanu? Chʼolobʼ rikʼin jun li eetalil.
8 Abʼanan, re xsahobʼresinkil xchʼool li Yos moko tzʼaqal ta kaʼajwiʼ rikʼin xyuʼaminkil ebʼ li chaqʼrabʼ li tzʼiibʼanbʼil saʼ li Santil Hu. Li Jehobʼa moko kixkʼe ta jun li chaqʼrabʼ choʼq re li junjunq chi naʼlebʼ li tqabʼaanu rajlal kutan. Naqaye aʼin xbʼaan naq wulaj wulaj jalan jalanq ru qabʼaanuhom ut maakʼaʼ li chaqʼrabʼ choʼq re li junjunq chi naʼlebʼ aʼin. Wi joʼkan, chanru tqanaw ma twulaq chiru li Jehobʼa li ok qe xbʼaanunkil? Joʼkan bʼiʼ, chanru tqanaw kʼaru naxkʼoxla li Yos? Chixjunil aʼin tqataw saʼ li Santil Hu. Naq naqil xsaʼ li Santil Hu, naqatzol kʼaru nawulak chiru li Jehobʼa ut kʼaru xikʼ naril (chaawil Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19). Wi junelik yooko xtzolbʼal chanru naril ut kʼaru naxkʼoxla li Jehobʼa chirix junaq li naʼlebʼ, aʼan tooxtenqʼa chi xnawbʼal ma nawulak chiru li naqaj xbʼaanunkil malaj inkʼaʼ. Chi joʼkan junelik tooruuq xnawbʼal kʼaru tzʼaqal naraj li Jehobʼa naq tqabʼaanu; usta maakʼaʼ junaq li chaqʼrabʼ (Efesios 5:17).
9 Re xtawbʼal ru aʼin qakʼehaq jun li eetalil. Moko tzʼiibʼanbʼil ta saʼ li Santil Hu naq inkʼaʼ us rilbʼal saʼ li kaxmu (TV) ut saʼ junaq chik li chʼiichʼ, li muxuk ibʼ malaj li nekeʼhobʼok ut nekeʼsakʼok. Abʼan, ma toj aajel ru naq wanq junaq li chaqʼrabʼ bʼarwiʼ naxye naq inkʼaʼ tqil junaq li maaʼusilal? Ut laaʼo ak naqanaw kʼaru naxkʼoxla li Jehobʼa chirix li yiibʼru aj naʼlebʼ. Li Santil Hu naxye naq li Yos «xikʼ naril li narahink re li raaxiikʼ» ut naxye ajwiʼ naq «taaraqoq aatin saʼ xbʼeenebʼ laj koʼbʼeet laj yumbʼeet joʼ ajwiʼ saʼ xbʼeenebʼ laj muxul sumsu» (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). Naq naqakʼoxla rix ebʼ li raqal aʼin, naqataw ru kʼaru tzʼaqal nawulak chiru li Jehobʼa. Joʼkan naq maajunwa naqil li tzʼaj aj naʼlebʼ. Li ruuchichʼochʼ aʼin naraj naq tqakʼoxla naq maakʼaʼ tqakʼul wi naqajsi qu rikʼin junaq li naʼlebʼ li wank xtzʼajnil, abʼan li Jehobʼa nasahoʼk saʼ xchʼool naq naqatzʼeqtaana chixjunil li inkʼaʼ us choʼq qe. *
10, 11. Kʼaʼut junelik naqapaabʼ xchaqʼrabʼ li Yos ut chanru naqil li xchaqʼrabʼ?
10 Kʼaʼut naqayuʼami li xchaqʼrabʼ li Yos wulaj wulaj? Naqabʼaanu aʼin, maawaʼ yal re naq inkʼaʼ tqakʼe qibʼ saʼ chʼaʼajkilal chi moko re naq li Yos inkʼaʼ tooxkʼe chi xtojbʼal qamaak (Galatas 6:7). Naqapaabʼ li Jehobʼa xbʼaan naq naqanaw naq chi joʼkan naqakʼutbʼesi chiru naq naqara chi anchal qachʼool. Qilaq jun li eetalil: ebʼ li kokʼal nekeʼraj naq sa teʼileʼq xbʼaan li xnaʼ xyuwaʼ, ut laaʼo naqaj naq li Jehobʼa sahaq saʼ xchʼool qikʼin (Salmo 5:13 [5:12, Wy]). Laaʼo naqara li Qayuwaʼ li wank saʼ choxa. Joʼkan naq, nawulak chiqu xnawbʼal naq nasahoʼk saʼ xchʼool naq chaabʼil qanaʼlebʼ (Proverbios 12:2).
11 Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, inkʼaʼ nokookʼanjelak chiru li Yos chi kabʼrix qachʼool. * Chi moko laaʼo ta yaal qe joqʼe tqabʼaanu li naxye qe li Yos, chi moko naqakʼam ta qe qajunes joʼ chanru naqaj. Nokooʼabʼink bʼan chiru «chi anchal [qa]chʼool» (Romanos 6:17). Laaʼo naqaye ajwiʼ, joʼ kixye chaq jun rehebʼ li kitzʼiibʼank re xhuhil li Salmo: «[Nasahoʼk saʼ] linchʼool rikʼinebʼ laachaqʼrabʼ» (Salmo 119:47). Joʼkan bʼiʼ, naqapaabʼ li Jehobʼa chi anchal qachʼool. Chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa wank xkʼulubʼ naq junelik tqapaabʼ ut inkʼaʼ tqabʼaanu chi kabʼrix qachʼool (Deuteronomio 12:32). Laj Noe kixkʼutbʼesi naq jwal naxra li Yos xbʼaan naq chiru naabʼal chihabʼ kixpaabʼ. Ut laaʼo naqaj xkʼambʼal qe rikʼin. Ut wi joʼkan tqabʼaanu, tyeemanq chiqix li kiyeemank chirix laj Noe: «Kixbʼaanu [...] ut kixpaabʼ chixjunil li kitaqlaak wiʼ xbʼaan li Yos» (Genesis 6:22).
12. Chanru naqasahobʼresi xchʼool li Jehobʼa?
12 Kʼaru naxkʼoxla li Jehobʼa naq naqapaabʼ chi anchal qachʼool? Li Santil Hu naxye naq li Jehobʼa nasahoʼk saʼ xchʼool (Proverbios 27:11). Abʼan, ma tooruuq tawiʼ xsahobʼresinkil xchʼool li Nimajwal Yos? Heeheʼ tooruuq xbʼaanunkil. Abʼan, kʼaʼut naqaye aʼin? Naq xooyoobʼtesiik, li Jehobʼa kixkʼe saʼ li qachʼool ut saʼ li qakʼaʼuxl naq tqanaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Joʼkan naq laaʼo yaal qe ma tqapaabʼ li Yos malaj inkʼaʼ (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20). Naq naqabʼaanu li nawulak chiru li Yos, naqasahobʼresi xchʼool ut naqakʼutbʼesi ajwiʼ chiru naq naqara (Proverbios 11:20). Ut yooko ajwiʼ xsikʼbʼal li chaabʼil bʼe.
«LI XCHAQʼRABʼ MOKO AALEBʼ TA»
13, 14. Kʼaʼut naqaye naq li «li qataqlankil xbʼan [li Jehobʼa] moko ra ta», ut rikʼin kʼaru li eetalil taachʼolobʼ aʼin?
13 Li Apostol Juan kixkʼojobʼ ajwiʼ qachʼool naq kixye: «Li xchaqʼrabʼ [li Jehobʼa] moko aalebʼ ta» (1 Juan 5:3). Ut jun chik li Santil Hu naxye: «Chiqapaabʼ li qataqlankil xbʼaan [li Yos]; ut li qataqlankil xbʼan moko ra ta xpaabʼankil» (Li Acʼ Chakʼrab, Sociedad Bíblica en Guatemala [AC] 1966. Ortografía actualizada). Usta chiqajunilo aj maak, tooruuq xpaabʼankil xchaqʼrabʼ, li Yos inkʼaʼ naxye qe naq tqabʼaanu li inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil.
14 Re xtawbʼal ru aʼin, qakʼoxlaq naq jun rehebʼ laawamiiw xik re saʼ jalan chik li ochoch ut naxye aawe naq taatenqʼa chi xnumsinkil li xjunkabʼlal. Ut saʼ xyanq chixjunil li iiq wank seebʼ raalal ut wank jwal aal raalal. Ebʼ li naabʼal raalal moko naru ta naq jun chi winq tkʼamoq re tento bʼan teʼxpaqo saʼ wiibʼal. Laawamiiw toj tixye aawe bʼar wank re li iiq tento taakʼam ut moko tatxkʼe ta chi xpaqonkil li jwal aal xbʼaan naq inkʼaʼ naraj naq taatochʼ aawibʼ. Joʼkan ajwiʼ naxbʼaanu li Qayuwaʼ li wank saʼ choxa, maajunwa naxye qe naq tqabʼaanu li inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil (Deuteronomio 30:11-14). Li Jehobʼa jwal nokooxra joʼkan naq inkʼaʼ naxye qe naq tqabʼaanu junaq li kʼanjel wi jwal aal choʼq qe. Ut chʼolchʼo chiru kʼaru nokooruuk xbʼaanunkil, chanru yoobʼtesinbʼilo ut naq «pojtzʼ okenaqo» wiʼ (Salmo 103:14).
15. Kʼaʼut chʼolchʼo chiqu naq li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa nokooxtenqʼa?
15 Li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa nokooxtenqʼa saʼ li qayuʼam ut moko chʼaʼaj ta xpaabʼankil (chaawil Isaias 48:17). Laj Moises kixye rehebʼ laj Israel: «[Tento] xyuʼaminkil chixjunilebʼ li chaqʼrabʼ [...] ut roxloqʼinkil ru li qaYos». Ut kixchʼolobʼ chiruhebʼ kʼaʼut tento teʼxbʼaanu aʼin, joʼkan naq kixye: «[Re naq junelik] sa toowanq ut yoʼyooqo» (Deuteronomio 6:24). Us raj ajwiʼ naq chʼolchʼooq chiqu naq li xchaqʼrabʼ li Yos nokooxtenqʼa saʼ li qayuʼam ut nokooxtenqʼa ajwiʼ re naq junelik sahaq saʼ qachʼool. Kʼaʼut chʼolchʼo chiqu naq nokooxtenqʼa? Xbʼaan naq li chaqʼrabʼ aʼin re li Jehobʼa ut naxnaw tzʼaqal kʼaru us choʼq qe (Romanos 11:33). Ut Aʼan Xyosil li rahok (1 Juan 4:8). Li Yos naxkʼutbʼesi naq nokooxra rikʼin li naxye, li naxbʼaanu ut rikʼin li xchaqʼrabʼ.
16. Kʼaru ttenqʼanq qe chi xpaabʼankil li Yos usta laaʼo aj maak ut li ruuchichʼochʼ wank rubʼel xwankil li maaʼus?
16 Ma naraj xyeebʼal aʼin naq kʼajoʼ xsahil xpaabʼankil li Yos? Inkʼaʼ, moko aʼan ta naraj xyeebʼal. Abʼanan, kʼaʼut nayeemank aʼin? Jun rehebʼ li xyaalal aʼin naq «li ruuchichʼochʼ wank rubʼel xwankil li maaʼus», ut naraj naq tootʼaneʼq saʼ li xtzʼaj aj naʼlebʼ (1 Juan 5:19). Ut li jun chik xyaalal chirix aʼin naq laaʼo aj maak, joʼkan naq saʼ junpaat naqaqʼet xchaqʼrabʼ li Yos (Romanos 7:21-25). Abʼan, tooruuq xkuybʼal chixjunil aʼin wi naqara li Yos chi anchal qachʼool. Li Jehobʼa narosobʼtesihebʼ chixjunil li qas qiitzʼin li nekeʼpaabʼank re chi anchal xchʼool. Ut naxtaqla li xsantil musiqʼej saʼ xbʼeenebʼ li nekeʼabʼink chiru joʼ awabʼej (Hechos 5:32). Li ru li musiqʼej naxbʼaanu naq chaabʼilaq li qanaʼlebʼ. Ut wi chaabʼil qanaʼlebʼ junelik tqapaabʼ li Yos (Galatas 5:22, 23).
17, 18. a) Kʼaru tqatzol saʼ li tasal hu aʼin, ut kʼaru li oxibʼ chi naʼlebʼ tqajultika? b) Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li jun chik tzolom?
17 Saʼ li tasal hu aʼin tqatzol li naʼlebʼ, li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa ut li naraj naq tqabʼaanu. Anaqwan naq ok qe xtzolbʼal aʼin, us naq tqajultika oxibʼ li naʼlebʼ. Li xbʼeen: li Jehobʼa inkʼaʼ naxmin qu chi xpaabʼankil li xchaqʼrabʼ ut li xnaʼlebʼ, naraj bʼan naq t-alaaq saʼ qachʼool xbʼaanunkil li Rajom. Li xkabʼ: li Jehobʼa naxye qe kʼaru tento tqabʼaanu re naq us wanqo anaqwan ut re naq tqataw li yuʼam chi junelik saʼ li kutan chaalel. Ut li rox: tqakʼutbʼesi naq naqara li Jehobʼa wi naqapaabʼ chi anchal qachʼool.
18 Li Jehobʼa kixkʼe qachʼool ut qakʼaʼuxl re naq tqanaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Ut aʼan tqatzʼil rix saʼ li jun chik tzolom.
^ párr. 9 Saʼ li Tzolom 6 re li tasal hu aʼin naxchʼolobʼ chanru tqajsi qu joʼ nawulak chiru li Yos.
^ párr. 11 Usta ebʼ li maaʼus aj musiqʼej inkʼaʼ keʼraj rachʼabʼankilebʼ li poyanam naq li Jesus kitaqlank rehebʼ, abʼan keʼxbʼaanu. Maajunwa keʼraj xkʼutbʼesinkil naq li Jesus wank xwankil re taqlank (Marcos 1:27; 5:7-13).
