Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 1

Ihi Ilombolola ‘o Henda ia Nzambi’

Ihi Ilombolola ‘o Henda ia Nzambi’

Kuma “o henda ia ku zola Nzambi inhi’íi, o kualuka o ijila iê. O ijila iê-phe ki ia bhozo ku i aluka.”​—1 NZUÁ 5:3.

1, 2. Ihi ia ku bhangesa ku zola Jihova Nzambi?

EIE ua zolo Nzambi? Se ua bhakula kiá o muenhu uê kua Jihova Nzambi, sé phata, ua-nda tambuijila kiene ni kidi kioso! O ku zola Jihova, kima kia tokala. Mu kidi, tua zolo Nzambi, mukonda muéne ua tu zolo. O Bibidia izuela kuila: “Etu tu zola, Mukonda Nzambi muène ua diangela ku tu zola.”​—1 Nzuá 4:19.

2 Jihova muéne ua diangela ku tu zola. Muéne ua tu bhana o ixi ni ima iambote iala-mu. Muéne u tu dikila mu ukexilu ua xitu. (Matesu 5:43-48) O kima kia beta-kota o ku tu dikila mu ukexilu ua nzumbi. Ua tu bhana o Bibidia. Né muene kiki, Jihova u tu bhinga phala ku samba kua muéne, ni kidielelu kia ku tuívua, ni ku tu bhana o nzumbi iê ikola, phala ku tu kuatekesa. (Jisálamu 65:2; Luka 11:13) O kia beta dingi o kota, ua tumikisa Mon’ê, phala ku tu Bhulula ku ituxi ni mu kufuá. Henda ia dikota iala na-iu Jihova ko kuetu!​—Tanga Nzuá 3:16; Loma 5:8.

3. (a) Ihi i tua tokala ku bhanga, phala ku kala mu henda ia Nzambi? (b) Kibhuidisu kiahi ki tua tokala o ku xinganeka, ni kuebhi ku tu sanga o kitambuijilu?

3 Jihova ua-ndala kuila, tu katula mbote mu henda iê, katé ku hádia. Se tua mesena ku katula mbote, mba kana ioso iala n’etu. O Maka a Nzambi, a tu tendelesa: ‘Kale-nu mu henda ia Nzambi . . . katé kia mi bhana o muenhu ua kalelaku.’ (Juda 21) O kizuelu ‘kale-nu’ kilombolola kuila, phala ku kala mu henda ia Nzambi, tua tokala ku suína. Etu tua tokala tu vutuila ué o henda ietu kua muéne mu ima i tu bhanga. O kibhuidisu ki tua tokala ku di bhanga, kiki: ‘Kiebhi ki ngi tena kulondekesa o henda iami kua Nzambi?’ O kitambuijilu kiki, tu ki sanga mu izuelu ia poxolo Nzuá: “Kuma o henda ia ku zola Nzambi inhi’íi, o kualuka o ijila iê. O ijila iê-phe ki ia bhonzo ku i aluka.” (1 Nzuá 5:3) Tua tokala kuijiia kiambote se ihi ilombolola o izuelu íii, mukonda tua-ndala kulondekesa kua Nzambi ietu kuila tua mu zolo.

IHI ILOMBOLOLA ‘O HENDA IA NZAMBI’

4, 5. (a) Ihi ilombolola o izuelu ‘o henda ia Nzambi?’ (b) Jimbulula se kiebhi kia mateka o henda ia Jihova ku muxima uê.

4 ‘O henda ia Nzambi’​—Ihi ia kexile mu banza poxolo Nzuá, kioso kia soneka o izuelu íii? O izuelu íii, ki ilombolola o henda ia Nzambi ko kuetu, maji o henda ietu kua Nzambi. O kuila eie u tena ku lembalala kioso ki ua mateka ku zola Jihova ku muxima uê?

O ku di bhakula, ni ku di batizala, kilondekesa o dimatekenu dia ku belesela Jihova, mukonda tua mu zolo

5 Xinganeka hanji kioso ki ua mateka ku di longa o kidi kia lungu ni Jihova, ni ikanenu iê, eie ua mateka ku kala ni kixikanu kiê. Sumbala eie uejiia kuila a ku vuala mu ituxi, maji eie ua di longo kuila Jihova mu kaxi ka Kristu, ua jikula o njila phala u kale u muthu ua iuka kála kiexile Adá, ni ku kala ni muenhu ua kalelaku. (Matesu 20:28; Loma 5:12, 18) Eie ua di longo kuila Jihova ua londekesa henda ia dikota, mu ku tumikisa Mon’ê, phala ku ku kula. O muxima uê ua xikina, eie ua mateka ku zola Nzambi, ua diangela o ku ku zola.​—Tanga 1 Nzuá 4:9, 10.

6. Kiebhi ki tu tena kulondekesa o henda ia kidi? O henda kua Nzambi ia ku suínisa ku bhanga ihi?

6 O ku divua kiki, dimatekenu ngó dia henda iê ia kidi kua jihova. O henda ki kima ngó kia ku kala ku muxima, kana. O henda ia kidi kua Nzambi, ki ilombolola ngó kuzuela kuila “nga zolo Jihova.” Kála o kixikanu, o henda ia kidi a ilondekesa mu ima i tu bhanga, i uabhela ió tua mu zolo. (Tiiaku 2:26) Kienhiki, kioso ki ua mateka ku zola Jihova, kiki kia ku suinisa ku bhanga ioso phala ku sangulukisa o muxima ua Jihova. Eie a ku batizala kiá? Se a ku batizala kiá, kiki kiene o kima kia beta-kota, ki ua bhange ku muenhu uê. Kia dianga, eie ua di bhakula kua Jihova phala ku bhanga o vondadi ié, eie ua di batizala. (Tanga Loma 14:7, 8.) Phala ku kumbidila o kikanenu ki ua bhange kua Jihova, ua tokala ku belesela o kizuelu kia poxolo Nzuá ki tua-nda sanga ku pholo.

“O KUALUKA O IJILA IÊ”

7. Iebhi o ijila ia Nzambi, ni ihi i ilombolola ku ia luka?

7 Poxolo Nzuá ua zuela kuila o henda ia Nzambi ilombolola: “O kualuka o ijila iê.” Iebhi o ijila ia Nzambi? Jihova uene mu tu bhana ijila iavulu mu Bibidia. Mu kifika, muéne u zuela kuila o uhôlua, o undumbu, o ku bheza iteka, o ku nhana, ni ku tanga makutu, kituxi. (1 Kolindo 5:11; 6:18; 10:14; Efezo 4:28; Kolose 3:9) O kualuka o ijila ia Nzambi, kua bhingi ku kumbidila o itumu i tu sanga mu Bibidia.

8, 9. Kiebhi ki tu tena kuijiia ihi i uabhela Jihova, né muene se ka i tange mu Bibidia? Bhana phangu.

8 Phala ku sangulukisa o muxima ua Jihova, tua tokala ku bhanga dingi kima, ki kua bhingi ngó ku belesela o ijila iê. Jihova ka tu bhana o ijila iê, phala ku tu fidisa ku bhanga ioso i tua mesena ku muehu uetu. Mukonda mu izuua ioso tu dibhana ni ima iavulu, ia kambe ku i fidisa mu Bibidia. Kienhiki, kiebhi ki tua-nda kuijiia o ima i sangulukisa o muxima ua Jihova? Mu Bibidia, tu sanga-mu o ibanzelu ia Nzambi, ia lungu ni maka avulu. Kioso ki tuia ni ku di longa o Bibidia, tuijiia o ima ia uabhela, ni ima ia zembe Nzambi. (Tanga Jisálamu 97:10; Jisabhu 6:16-19) Tuijiia ué, o ibanzelu ni ibhangelu ia uabhela Nzambi. Kioso ki tuia ni ku di longa dingi o idifuá ia Jihova, ia-nda tu kuatekesa ku sola kiambote, ni ku kala ni ukexilu uambote. Né muene se ki bhuala kitumu mu Bibidia, tu tena ku tongolola iebhi ‘o vondadi ia Jihova.’​—Efezo 5:17.

9 Mu kifika, mu Bibidia ki tu sanga-mu, ijila i tu fidisa ku tala jifilimi, ni ima ia mukuá dingi mu mutelembe ua izunzumbia, ilondekesa o ujibhangânga, ni undumbu. O kuila kua bhingi ijila, i tu fidisa ku tala o ima ia iibha? Etu tuejiia kiá o ibanzelu ia Jihova, ia lungu ni maka enhá. O Bibidia i tu jimbulula: “[Jihova] uoso-phe ua bhumu, ua-ndala ituxi, muene u di zemba-nê.” (Jisálamu 11:5) Iene i zuela ué: “Kuma Nzambi ua kà fundisa o jindumbu ni akuâ jiphanda.” (Jihebeleu 13:4) Mu ku xinganeka mu maka enhá, tu tena kuijiia kiambote iebhi o vondadi ia Jihova. Mu kiki, ki tua tokala ku sola itonokenu i ibhila Nzambi ietu. Tuejiia kuila Jihova u sanguluka se tu eha o itonokenu ia iibha ia mundu iú. *

10, 11. Mukonda diahi tua solo ku belesela Jihova, ni kiebhi ki tu mu belesela?

10 Mukonda diahi tua tokala ku belesela o itumu ia Nzambi? Mukonda diahi tua tokala ku kala ni ukexilu uambote ku muenhu izuua ioso, kala kiene mu tu longa Nzambi? Etu ki tu sola ngó ku belesela o itumu ia Nzambi phala ku lenga o kaxtiku, mba o ibhidi iene mu tambula athu ene mu bhukumukina o ijila ia Nzambi. (Ngalásia 6:7) Mu veji dia kiki, tu belesela Jihova phala kulondekesa kuila tua mu zolo. Kála o mona ua mesena ku mu ximana kua tat’ê, etu ué tua mesena kuma Jihova, u tu ximana. (Jisálamu 5:12) Muéne o Tata ietu, i tua zolo. Se-ku kima ki tena ku tu bhekela kisangusangu kia dikota, ni ku zediua, o kuijiia kuila ‘tua mu kuenda ni Jihova’ ndenge.​—Jisabhu 12:2.

11 O ku belesela kuetu ki kua ku tu jijidika kana; ki kima ué ki tu sola phala ku tambula kima. * Etu ki tua tokala ku sola o itumu i tua tokala ku belesela, ni i tua tokala ku xibhaka. Mu veji dia kiki, etu tu “belesela ni muxima uoso.” (Loma 6:17) Tu divua kala kia divu mukua jisalamu, kiambe: “kuma ioso eie i ua tumu iene ia ngi uabhela kiavulu.” (Jisálamu 119:47) Mu kidi, etu tua uabhela ku belesela Jihova. Tuejiia kuila, muéne ua fuama ku mu belesela, ni muxima uoso. (Matendelelu 12:32) Etu tua mesena kuila Jihova u tu zuela kala kia zuelele kua Noué. O Bibidia i zuela ia lungu ni Noué kuila ku muenhu uê uoso, muéne ua londekesa o henda, ni ku belesela kuoso, kála ki tanga o Bibidia: “Noué anga u bhanga kieniókio kala kioso kia mu tumu Nzambi, kiene muene kia kumbidila.”​—Dimatekenu 6:22.

12. Kiebhi o ku belesela kuetu, ku bhekela kisangusangu ku muxima ua Jihova?

12 Kiebhi ki divua Jihova, se tu mu belesela ni vondadi ioso? O Bibidia iamba kuila, kiki ki ‘sangulukisa o muxima uê.’ (Jisabhu 27:11) O kuila o ubeleselu uetu, ua mu sangulukisa o muxima ua Ngana ia Ngongo ioso? Se muéne u sanguluka, kima kiambote! Jihova ua tu bhange ni kutena kua ku sola. Kiki kilombolola kuila, tu tena ku sola o ima i tua mesena; tu tena ku sola ku belesela Nzambi, mba kana. (Matendelelu 30:15, 16, 19, 20) Kioso ki tu sola ku vondadi ietu o ku belesela Jihova, tu ki bhanga mukonda tua mu zolo ni muxima uoso, kiki ki bhekela kisangusangu kia dikota kua Tata ietu ia diulu. (Jisabhu 11:20) Tu tena ué ku sola o ukexilu uambote, ku muenhu uetu.

“O IJILA IÊ-PHE KI IA BHONZO KU I ALUKA”

13, 14. Mukonda diahi tuamba kuila o ijila iê-phe ki ia bhonzo ku i aluka,” ni kiebhi ki tu tena ku i fikisa?

13 O poxolo Nzuá, ua soneka kima kia lungu ni ijila ia Jihova i sangulukisa o muxima uetu: “O ijila iê-phe ki ia bhonzo ku i aluka.” Mu Ngeleku o kizuelu ki ia “bhonzo” mu divulu dia 1 Nzuá 5:3, kilombolola “kimbamba kia neme.” * Mu Bibidia ia mukuá amba kiki: “O ijila iê ki ia neme phala ku i belesela.” (Nova Tradução na Linguagem de Hoje) O itumu ia Jihova ki ia neme. Né muene tu akua ituxi, maji tu tena o ku belesela o itumu ia Nzambi.

14 Tu tena ku ilondekesa mu kifika kiki: Kamba diê, u ku bhinga ku mu kuatekesa ku tuta imbamba phala kuia mu inzo iéngi. Muéne uala ni jikaxa javulu phala ku jambata. Saí jikaxa, ki ja bhonzo ku j’ambata, maji ja mukuá ja neme, ku bhinga athu kiiadi phala ku j’ambata. O kamba diê u sola o kaxa i ua tokala kuambata. O kuila ueji ku solela o jikaxa ja neme phala eie ku j’ambata? Kana. Muéne ka mesena kuila eie u di kuama, mu kuambata o jikaxa ja neme ubheka uê. Kiene kimoxi uê, o Tata ietu ia henda, ka tu bhana itumu ia neme, ki tu tena ku i kumbidila ku muenhu uetu. (Matendelelu 30:11-14) Muéne nuka ua-nda tu bhana ijila, ki tu tena ku i kumbidila. Jihova uejiia kuila tu akua ituxi, “muéne uejiia kiebhi kia tu sokejeka, u lembalala kuma tuala tu mavu.”​—Jisálamu 103:14.

15. Mukonda diahi tu tena kuzuela kuila o ijila ia Jihova, phala o mbote ietu?

15 O ijila ia Jihova ki ia bhonzo ku i aluka; mukonda, iene mu tu kuatekesa ku muenhu uetu. (Tanga Izaia 48:17.) Mozé uambe ku akua Izalaiele: “O Jihova-phe iú ua tu tendelela kuila tua tokala tu kumbidila jinga o jingonge jiji, ni tu kuata kuxila Jihova Nzambi ietu, phala o kubhanduluka kuetu ku nangenene, nda a tu bhane muenhu kala ki tuala lelu’iki.” (Matendelelu 6:24) O ku tu bhana o ijila iê, kulondekesa kuila Jihova, ua mesena o mbote ietu katé ku hádia. Ki iene muene íii i tua tokala o ku kingila kua Jihova? O unjimu ua Jihova Nzambi, ki uene disukilu. (Loma 11:33) Muéne uejiia ioso i tua mesena phala o mbote ietu. Jihova, muéne henda. (1 Nzuá 4:8) O henda ia Nzambi tu i mona mu izuelelu iê, ni mu ima ia bhange. O ijila ia bhana ku jiselevende jê joso, ilondekesa o henda iê.

16. Sumbala tuala ku mundu iú ua iibha, ni ku kala tu athu a ituxi, mukonda diahi tua tokala ku belesela?

16 Kiki, ki kilombolola kuila o ku belesela Nzambi, ki kima kia bhonzo. Tua tokala ku bhânga ni maukexilu a iibha a mundu iú, mukonda o mundu uoso-phe “ua zeka mua kadiaphemba ió mukua ku tondalesa.” (1 Nzuá 5:19) Mukonda dia ku kala tu athu a ituxi, tua tokala tu bhânga ni ukexilu ua ku xibhakela o itumu ia Bibidia. (Loma 7:21-25) Maji, o henda ietu kua Nzambi, i tena ku tolola o ima ioso. Jihova uene mu besoala ió u mu belesela. Jihova u bhana o nzumbi ikôla “kua ió oso u mu tumaka.” (Ikalakalu 5:32) O nzumbi íii, i tu kuatekesa ku kala ni ídifua iambote phala ku belesela.​—Ngalásia 5:22, 23.

17, 18. (a) Ihi i tua-nda di longa mu divulu didi, ni ihi i tua tokala kuijiia? (b) Ihi i tua-nda di longa mu kibatulu kia kaiadi kia divulu didi?

17 Mu divulu didi, tua-nda di longa o ijila ia Jihova, ia lungu ni ku kala ni ukexilu uambote, ni ima ia mukua dingi, ilondekesa iebhi o vondadi ia Nzambi. Kioso ki tuia ni ku di longa o milongi ia Nzambi mu divulu didi, tua tokala kuijiia kuila: Jihova kene mu tu jijidikila ku belesela o itumu, ni ijila iê; muéne ua mesena kuma tu mu belesela ni muxima uoso. Ki tua tokala ku jimba kuma Jihova ua mesena kuila, tu kala ni ukexilu uambote u tu bhekela mabesá lelu, ni muenhu ua kalelaku ku hádia. Tua tokala kuijiia kuila, ku belesela Jihova ni muxima uoso, kima kiambote phala kulondekesa kuila tua zolo Jihova.

18 Phala ku tu kuatekesa kuijiia o ima iambote, ni ia iibha, Jihova mu henda iê, ua tu bhana kitongoluelu. Maji phala o kitongoluelu ku tu kuatekesa, tua tokala ku ki longesa, kala ki tua-nda di longa mu kibatulu kia kaiadi kia divulu didi.

^ kax. 9 Tanga Kibatulu 6 kia divulu didi, phala kuijiia dingi se kiebhi ki tu tena ku sola o itonokenu iambote.

^ kax. 11 Katé muene ni madimonho, a tena ku belesela, né muene sé ku ki mesena. Kioso Jezú kia tumina o madimonho ku tunda ku athu, o madimonho ejidile kiambote kuila Jezú uexile ni kutena, a mu belesela, maji ka mu belesela ni muxima uâ, uoso.​—Marku 1:27; 5:7-13.

^ kax. 13 Mu divulu dia Matesu 23:4, kizuelu kiki kilombolola “imbamba ia neme,” mba o ijila ia kexile mu jijidika o jimesene ja kitumu, ni Jifalizeu ku mundu. O kizuelu kiki tu ki sanga dingi, mu divulu dia Ikalakalu 20:29, 30 kilombolola athu a tanga “ima ia makutu, i kutondalesa” phala ku nganala athu.