Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 1

¿Tiʼ kbʼantel quʼn «qa kʼujlaʼn Dios quʼn»?

¿Tiʼ kbʼantel quʼn «qa kʼujlaʼn Dios quʼn»?

«Qa kʼujlaʼn Dios quʼn, che japunel qe tmandamyent quʼn; ex qe tmandamyent mya kyuw qe.» (1 JUAN 5:3.)

1, 2. ¿Tiquʼn in nok tkʼujlaʼn teya Jehová?

¿IN NOK tkʼujlaʼn teya Dios? Qa o txi tqʼamaʼna tuʼn tajbʼena te Dios, ok tzul ttzaqʼweʼna qa kʼujlaʼn tuʼna, tbʼanelxix jlu. Nya kwest tuʼn tok qkʼujlaʼn Jehová. In nok qkʼujlaʼn tuʼnju kʼujlan qoʼ tuʼn. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios: «In qkʼujlaʼn Dios, porque tnejel ma qo kʼujlanjtz tuʼn» (1 Juan 4:19).

2 In jyon Jehová tumel tuʼn ttzaj tyekʼun tkʼujlabʼil qiʼj. O kubʼ tbʼinchaʼn Txʼotxʼ tuʼn qanqʼin twitz ex in tzaj tqʼoʼn tkyaqilju at tajbʼen qe tuʼn qanqʼin (Mateo 5:43-48). Aju mas nim toklen: aju in qo tzaj tonin tuʼn tel qnikʼ tiʼj. Tuʼntzunju, o tzaj tqʼoʼn Tuʼjil Tyol. In qo tzaj ttxkoʼn tuʼn qnaʼn Dios tukʼe qʼuqbʼil qkʼuʼj qa ok qo tzajel tbʼiʼn ex qa ok qo tzajel tonin tukʼe t-xew (Salmo 65:2; Lucas 11:13). Naqtzun tuʼnj, aju mas nimxix toklen twitz tkyaqil, aju tzaj t-samaʼn tKʼwaʼl kʼujlaʼnxix tuʼn, tuʼn qklet tiʼj il ex kyimen. ¡At nimxix tkʼujlabʼil Jehová qiʼj! (Kjawil uʼjit Juan 3:16; Romanos 5:8.)

3. a) ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn kukx qok tkʼujlaʼn Dios? b) ¿Alkye xjel nim toklen tuʼn qximen tiʼj, ex jatumel jaku kanet tzaqʼwebʼil te quʼn?

3 Taj Jehová tuʼn qok tkʼujlaʼn te jun majx (juneleʼx). Naqtzen tuʼnj, ¿ok qo okel tkʼujlaʼn? Teyele junjun qe il tiʼj tuʼn tok tilil tuʼn. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu qe: «Ax che tenkje tuj tkʼujlalil Dios [...] tuʼn ttzaj tqʼoʼn kychwinqlale te jumajx» (Judas 21). Aju txol yol «ax che tenkje» in tzaj tyekʼun qa tuʼn miʼn tnaj tkʼujlabʼil Jehová qiʼj, il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn, toj juntl yol, il tiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼun qkʼujlabʼil tiʼj Jehová tukʼe qbʼinchbʼen. Tuʼntzen jlu, teyele junjun qe il tiʼj tuʼn t-ximin tiʼj jlu: «¿Tiʼ weʼ kbʼantel wuʼn tuʼn t-xi nyekʼune te Dios qa kʼujlaʼn wuʼne?». Tuʼn tel qnikʼ tiʼj jlu, quʼjinkux aju kyaj ttzʼibʼen apóstol Juan: «Qa kʼujlaʼn Dios quʼn, che japunel qe tmandamyent quʼn; ex qe tmandamyent mya kyuw qe» (1 Juan 5:3). Tuʼnju qaj tuʼn tkubʼ qyekʼun qa kʼujlaʼnxix Dios quʼn, qo xnaqʼtzan tiʼxix kyxilen qeju tyol Juan.

¿TIʼ KBʼANTEL QUʼN «QA KʼUJLAʼN DIOS QUʼN»?

4, 5. ¿Alkye tten tzaj tzyet tuʼn tchʼiy tkʼujlabʼila tiʼj Jehová?

4 ¿Alqiʼj in ximintaq apóstol Juan tej tkubʼ ttzʼibʼen jlu? Atz tiʼj nimxix tkʼujlabʼil junjun qe tiʼj Dios. Naʼnxlo teya tuʼn tej ttzaj tzyet tuʼn tchʼiy tkʼujlabʼila tiʼj Dios.

Tej t-xi qqʼamaʼn te Jehová tuʼn qajbʼen te ex tej tjaw aʼ qwiʼ xi tzyet tuʼn tok qkʼujlaʼn ex tuʼn qbʼiʼn te

5 Qa ma tzaj tnaʼna tej tel tnikʼa tiʼj Jehová ex kyiʼj t-xim, chebʼe chʼiy qʼuqbʼil tkʼuʼja tiʼj. Ax ikx el tnikʼa qa qkyaqil in qo ul itzʼj tukʼe il, tuʼntzun aju, kwest tuʼn qpon laqʼeʼ ttxlaj Dios; naqtzun tuʼnj, ax ikx el tnikʼa tiʼj qa tuʼnju kyim Jesús in tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil teya tuʼn tanqʼina te jun majx ik tzeʼn anqʼibʼil naj tuʼn Adán (Mateo 20:28; Romanos 5:12, 18). Ax ikx el tnikʼa tiʼj nimxix kʼixkʼoj ikʼx tuʼn Jehová tej ttzaj t-samaʼn tKʼwaʼl aju kʼujlaʼnxix tuʼn, tuʼn tkyim qiʼj. Ole tzalajxixa tuʼn jlu ex ok tkʼujlaʼna Jehová (kjawil uʼjit 1 Juan 4:9, 10).

6. ¿Tzeʼn in kubʼ qyekʼun aju axix tok qkʼujlabʼil, ex tiʼ o bʼant tuʼna tuʼnju at tkʼuʼja tiʼj Dios?

6 Naqtzun tuʼnj, aju axix tok (bʼaʼn ax) tkʼujlabʼila lu, tzmataq in xi tzyet. ¿Tiquʼn? Tuʼnju aju axix tok kʼujlabʼil nya oʼkx in qnaʼn ex nya oʼkx in qqʼamaʼn: «Kʼujlaʼn Jehová wuʼne». Ik tzeʼn qʼuqbʼil qkʼuʼj in kubʼ qyekʼun tukʼe qbʼinchbʼen, ax ikx qkʼujlabʼil il tiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼun tukʼe qbʼinchbʼen (Santiago 2:26ATM). Qa kʼujlaʼn jun xjal quʼn, in kubʼ qbʼinchaʼn aju tbʼanel in nela toj twitz. Ax ikx teya tej tchʼiy tkʼujlabʼila tiʼj qMan Dios, ok tilil tuʼna tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna aju tbʼanel in nela toj twitz. Axle ikx jaw aʼ twiʼya tuʼn toka te jun testigo de Jehová. Qa ik bʼant tuʼna, kubʼ tyekʼuna qa kʼujlaʼnxix Dios tuʼna, tuʼntzen jlu, xi tqʼamaʼna te Dios aju t-ximbʼetza nimxix toklen aju tuʼn tajbʼena te toj tkyaqil ambʼil, ex kubʼ tyekʼuna tej tkuʼxa toj aʼ (kjawil uʼjit Romanos 14:7, 8). Naqtzun tuʼnj, ik tzeʼn qo xnaqʼtzal tiʼj, tuʼn tjapun aju o txi qqʼamaʼn il tiʼj tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju tqʼama apóstol Juan.

«CHE JAPUNEL QE TMANDAMYENT QUʼN»

7. ¿Alkyeqe junjun tkawbʼil Dios, ex tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn kyjapun quʼn?

7 Tqʼama Juan qa ok «che japunel qe tmandamyent [Dios] quʼn» qa at qkʼuʼj tiʼj. ¿Alkyeqe mandamyent lu? In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios alkyeqe. Junjun kyxol qeju in che el tikʼun Jehová aju qa ma che txʼujti xjal, moqa ma txi kykʼan xjal nimxix qʼeʼn, aju qa ma che yaẍin, moqa ma che kyʼaʼjin, aju qa ma che kubʼ ẍmejeʼ xjal kywitz sant, aju qa ma che yolin xjal nya ax tok yol ex aju elqʼabʼil (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9). Tuʼn kyjapun tkawbʼil Dios quʼn il tiʼj tuʼn qanqʼin ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios.

8, 9. Qa ma qo ok weʼ twitz nimku tiʼ, ex mitiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios alkyexix kbʼantel quʼn, ¿tzeʼn jaku tzʼel qnikʼ tiʼ taj Jehová? Qʼonkuya jun techel.

8 Naqtzun tuʼnj, tuʼn ttzalaj Jehová qiʼj nya oʼkx tuʼn kyokx qbʼiʼn tkawbʼil. Mitiʼ (tiloʼ) in tzaj tqʼamaʼn Jehová alkye tten kbʼantel tkyaqil quʼn. Tkyaqil qʼij in qo ok weʼ twitz nimku (bʼampo) tiʼ, naqtzen tuʼnj, mitiʼ in tzaj tqʼamaʼn toj Tyol alkyexix kbʼantel quʼn. Qa ikju, ¿tzeʼn jaku tzʼel qnikʼ qa in tzalaj Jehová tiʼjju qaj tuʼn tbʼant quʼn? Atz toj Tuʼjil Tyol in tzaj tqʼamaʼn alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn. Aj qxnaqʼtzan tiʼj Tyol, in nel qnikʼ alkye in nok tkʼujlaʼn Jehová ex alkye in nel tikʼun (kjawil uʼjit Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19). Iktzun tten ok kʼelel qnikʼ alkye qmod ex qbʼinchbʼen bʼaʼn in nela toj twitz Dios. Aj tok qojtzqiʼn tzeʼn Jehová ex tiʼ in bʼant tuʼn, jaku tzʼel qnikʼ qa in tzalaj tiʼjju qaj tuʼn tbʼant quʼn. Iktzen tten in nel qnikʼ «alkyeju tajbʼil Qajaw» tiʼj jun tiʼ maske, moqa inchq, mitiʼ jun ley tiʼj jlu toj Tyol Dios (Efesios 5:17).

9 Qqʼonku jun techel. Mitiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwitz tiʼjju in netz toj televisión ik tzeʼn in kubʼ kuẍeʼ jun xinaq, moqa ichan, tukʼe jun xuʼj moqa jatumel at nim bʼiybʼel. Naqtzun tuʼnj, ¿ilxix tiʼj jun kawbʼil tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qa nya bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwitz kyiʼj qe jlu? Ojtzqiʼn quʼn alkye t-xim Jehová kyiʼj qe jlu. In tzaj tqʼamaʼn toj Tuʼjil Tyol qa «in che el tikʼun qeju oʼkx in che ximan tiʼj tuʼn tkubʼ jun xjal kyuʼn» ex qa «aqeju yaẍil ex qe aj pajil kbʼel kykastiw tuʼn Dios» (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). Qa ma qo ximen kyiʼj yol lu, in nel qnikʼ alkye tajbʼil Jehová. Kyjuʼtzun, mitiʼ in nok qqʼoʼn qwitz kyiʼj junjun tilbʼilal aʼyeju nya bʼaʼn in che ela toj twitz. Kyaj xjal tuʼn tkubʼ qximen qa aʼyeju nya bʼaʼn saqchbʼil tbʼanelqe, naqtzen tuʼnj, in tzalaj Jehová qa ma che el qikʼen jlu. *

10, 11. ¿Tiquʼn kukx qaj tuʼn tokx qbʼiʼn Jehová, ex alkye tten kxel qbʼiʼn Jehová?

10 ¿Tiquʼn in che okx qbʼiʼn tkawbʼil qMan Dios? Toj juntl yol, ¿tiquʼn qaj tuʼn qanqʼin tkyaqil qʼij ik tzeʼn taj Dios? Nya naq tuʼn miʼ ttzaj nya bʼaʼn qiʼj moqa tuʼn miʼ tkubʼ tqʼoʼn Dios qkastiw (Gálatas 6:7). In nokx qbʼiʼn Jehová tuʼnju qaj tuʼn tkubʼ qyekʼun qa kʼujlaʼnxix quʼn. Ik tzeʼn qe kʼwaʼl kyaj tuʼn kytzalaj kytat kyiʼj, ax ikx qe qaj tuʼn ttzalaj Jehová qiʼj (Salmo 5:12). Ate Jehová qTat ex kʼujlaʼnxix quʼn. In qo tzalajxix aj tel qnikʼ qa bʼaʼn in nela toj twitz aju in kubʼ qbʼinchaʼn (Proverbios 12:2).

11 Tuʼntzen jlu, mitiʼ in qo ajbʼen te Dios tukʼe kabʼe qkʼuʼj moqa ik tzeʼn qe qajbʼil. * Nya aqoʼ in qo kubʼ ximinte alkye kbʼel qbʼinchaʼn ex alkye miʼn kubʼ qbʼinchaʼn, jakulo kubʼ qximen qa oʼkx kʼokex qbʼiʼn Dios qa bʼaʼn sela jun tiʼ toj qwitz ex qa nya kwest tuʼn tbʼant quʼn. Nya ikju, quʼn in qo nimen te Dios tuʼn tkyaqil qanmi (Romanos 6:17). Ik tzeʼn tqʼama salmista, ax ikx qe in qqʼamaʼn: «Kʼujlaʼn qe tmandamyenta wuʼne» (Salmo 119:47). Ikju, in nokx qbʼiʼn Jehová tukʼe tkyaqil qanmi, ojtzqiʼn quʼn —ex in tzaj tqanin qe— qa il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn Jehová toj tkyaqil ambʼil ex mitiʼ tuʼn t-xi qqʼamaʼn qa mlay bʼant quʼn (Deuteronomio 12:32). Qaj tuʼn qok ik tzeʼn Noé, aju kukx bʼin te Dios toj nimku abʼqʼi, iktzun tten kubʼ tyekʼun qa kʼujlaʼnxix Dios tuʼn. Qa ma kubʼ qbʼinchaʼn ik tzeʼn bʼant tuʼn Noé, ax ikx che tzajel qʼamaʼn yol lu qiʼj: «Tbʼinchatzun Noé tkyaqil ik tzaʼnx o tzaj tmaʼn Dios te» (Génesis 6:22).

12. ¿Alkye ambʼil in tzalajxix Jehová quʼn?

12 ¿Tiʼ in tnaʼn Jehová qa ma tzʼokx qbʼiʼn tuʼn tkyaqil qkʼuʼj? In tzaj tqʼamaʼn Tuʼjil Tyol qa in tzalaj (Proverbios 27:11). Naqtzun tuʼnj, ¿jaku tzalaj aju xjal Nimxix Toklen tibʼaj tkyaqil quʼn? Jaku. Qo xnaqʼtzan tiquʼn. O qo kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tuʼn tkubʼ qximen alkye kbʼantel quʼn. Iktzun tten jaku jaw qjyoʼn qa kʼokex qbʼiʼn moqa mlay tzʼokx qbʼiʼn (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20). Tuʼntzunju, tkyaqil maj aj tjaw qjyoʼn tuʼn tbʼant tajbʼil quʼn tuʼnju kʼujlaʼnxix quʼn, in tzalajxix tuʼn jlu (Proverbios 11:20). Nya oʼkxju, ax ikx in jaw qjyoʼn aju mas tbʼanelxix anqʼibʼil.

«QE TMANDAMYENT MYA KYUW QE»

13, 14. ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa aʼye «qe tmandamyent [Jehová] mya kyuw qe», ex alkye techel jaku kubʼ qqʼoʼn tuʼn tchikʼbʼet jlu quʼn?

13 Ax ikx tqʼama apóstol Juan qe tbʼanel yol lu: «Qe tmandamyent [Jehová] mya kyuw qe». Aʼyeju yol «kyuw qe» e ajbʼen toj 1 Juan 5:3 a t-xilen jlu toj yol griego: «Al qe». * Tuʼntzen jlu, toj juntl Tuʼjil Tyol Dios kubʼ qʼoʼn txol yol lu: «Ayetziʼn tnukʼbʼil, nya jun iqtzqe» (ATM). Mitiʼ in tzaj tqanin Jehová aju mlay bʼant quʼn. Aj il qoʼ, naqtzen tuʼnj, jaku che japun tkawbʼil quʼn.

14 Qqʼonku jun techel. Qa ma tzaj tqanin jun tbʼanelxix tamiwoya tuʼn tonina tiʼj tuʼnju kxel anqʼil toj juntl ja. Ok kxel iqʼet nim iqtz, at junjun chʼin talil ex at junjuntl nim talil aju oʼkx jaku kʼisji kyuʼn kabʼe xjal. Aj t-xi tqʼamaʼn tamiwoya alkye iqtz kxel tiʼna, mlay txi tqʼamaʼn tuʼn t-xi tiʼna tjunalxa aju iqtz nimxix talil, tuʼnju nya taj tuʼn tkʼixbʼiya. Ax ikx te qMan Dios, mlay tzaj tqanin aju mlay bʼant quʼn (Deuteronomio 30:11-14). Mitiʼx in tzaj tqʼamaʼn qe tuʼn t-xi qiqen jun iqtz alxix. Ojtzqiʼn tuʼn Jehová alkye jaku bʼant quʼn, tuʼnju «ojtzqiʼn tuʼn alkye bʼanin qoʼ tiʼj: bʼaʼn tuʼn tquqil txʼotxʼ qoʼ» (Salmo 103:14).

15. ¿Tiquʼn jaku tzʼok qʼuqeʼ qkʼuʼj qa aʼyeju tkawbʼil Jehová in che onin qiʼj?

15 Aʼyeju tmandamyent Jehová nya alqexix; quʼn aʼye jlu in che onin qiʼj tuʼn qten toj tbʼanel (kjawil uʼjit Isaías 48:17). Xi tqʼamaʼn Moisés kye aj Israel «tuʼn kyjapun kykyaqil qe mandamyent lu» kyuʼn «ex tuʼn tten tchiylal» Jehová toj kywitz. Ex xi tqʼamaʼn Moisés tiquʼn: «Tuʼntzun tel bʼaʼn te qe kykyaqil qʼij ex tuʼn kukx qanqʼin» (Deuteronomio 6:24). Ax ikx qe qʼuqli qkʼuʼj qa kukx che onil tkawbʼil qMan Dios qiʼj tuʼn qtzalaj te jun majx. Ax tok tbʼanelqexix. ¿Tiquʼn? Tuʼnju atz tzajniqe tukʼe Jehová, ex a ojtzqilte aju jaku tzaj tiʼn tbʼanel qe, tuʼnju at nimxix tnabʼil (Romanos 11:33). Ax ikx, atz tiʼj in nel anqʼin kʼujlabʼil (1 Juan 4:8). Tuʼntzun aju, tukʼe kʼujlabʼil in bʼant tkyaqil tuʼn ex tukʼe kʼujlabʼil in tzaj tqʼamaʼn tkyaqil, ik tzeʼn tkyaqil tkawbʼil.

16. In qo anqʼin kyxol nya bʼaʼn xjal ex aj il qoʼ, naqtzen tuʼnj, ¿tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tokx qbʼiʼn Dios?

16 Mitiʼ in tzaj tyekʼun jlu qa nya kwest tuʼn tokx qbʼiʼn Dios. Ilxix tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn miʼn qkubʼ tuʼnju nya bʼaʼn in kubʼ kybʼinchaʼn xjal, aʼyeju «ateʼ tjaqʼ tipumal [moqa tbʼalor] tajaw il» (1 Juan 5:19). Ax ikx il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼnju aj il qoʼ, tuʼn jlu kwest tuʼn kyokx qbʼiʼn tkawbʼil Dios (Romanos 7:21-25). Naqtzun tuʼnj, qa kʼujlaʼn Dios quʼn ok che japunel tkawbʼil quʼn. In che tzaj tkʼiwlaʼn Jehová qeju xjal kukx in nok tilil kyuʼn tuʼn kybʼin te tuʼnju at kykʼuʼj tiʼj. Ax ikx in tzaj tqʼoʼn Jehová «Xewbʼaj Xjan [...] kye qeju in che niman te» (Hechos 5:32). Aju t-xew qMan Dios lu in nonin qiʼj tuʼn kyten tbʼanel qmod ex aʼye jlu in che onin qiʼj tuʼn kukx qbʼin te Dios (Gálatas 5:22, 23).

17, 18. a) ¿Tiʼ kbʼel qxnaqʼtzaʼn toj uʼj lu, ex alqiʼj il tiʼj tuʼn qximen aj qxnaqʼtzan tiʼj? b) ¿Tiʼ kbʼel qxnaqʼtzaʼn toj juntl xnaqʼtzbʼil?

17 Toj uʼj lu ok qo xnaqʼtzal kyiʼj tkawbʼil Jehová ex tiʼj txqantl tiʼ aju taj tuʼn tbʼant quʼn. Aj qxnaqʼtzan, il tiʼj tuʼn qximen tiʼj junjun tiʼ nim kyoklen. Tnejel, qa mitiʼ in qo ok tchqʼoʼn Jehová tuʼn kyjapun tkawbʼil, moqa tnukʼbʼil quʼn; taj Jehová tuʼn tbʼant tajbʼil quʼn tuʼn tkyaqil qanmi. Tkabʼ, in tzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil qe tuʼn qanqʼin toj tbʼanel jaʼlo ex te jun majx toj ambʼil tzul. Toxin, qa ma tzʼokx qbʼiʼn Jehová tuʼn tkyaqil qanmi ok kbʼel qyekʼun qa kʼujlaʼnxix quʼn.

18 O tzaj tqʼoʼn Jehová jun oyaj qe tuʼn tel qnikʼ qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼn taʼ aju in kubʼ qximen. Qo xnaqʼtzal tiʼj jlu toj juntl xnaqʼtzbʼil.

^ taqik' 9 Toj xnaqʼtzbʼil 6 tkuʼx toj uʼj lu in tzaj qʼamaʼn alkye qsaqchbʼil kyjawil qjyoʼn ex alkye kʼokel qqʼoʼn qwitz tiʼj.

^ taqik' 11 Axpe ikx qe nya bʼaʼn anjel qa ma che ok chqʼoʼn (obligarin) jaku txi kybʼiʼn aju in xi qʼamaʼn kye. Tej t-xi tqʼamaʼn Jesús kye junjun nya bʼaʼn anjel tuʼn kyex toj kyanmi junjun xjal, ilx tiʼj xi kybʼiʼn aju nya kyajtaq tuʼn tbʼant kyuʼn iktzun tten kubʼ kyyekʼun qa at toklen Jesús ex qa iltaq tiʼj tuʼn tokx kybʼiʼn (Marcos 1:27; 5:7-13).

^ taqik' 13 Ax ikx in najbʼen yol lu toj Mateo 23:4, atz jatumel in yolin kyiʼj «qe iqtz alxix» aju iqtz kubʼ kyqʼoʼn qe escriba ex qe fariseo kyibʼaj xjal tej t-xi kyqʼamaʼn kye qa iltaq tiʼj tuʼn tjapun nimku ley kyuʼn ex aju otaq kyaj kyxnaqʼtzaʼn ojtxe xjal.