1, 2. ¿Imaraykutaq qam Jehovata munakunki?

¿DIOSTA qam munakunkichu? Diosman qukunkiña chayqa mana iskaychakuspa arí nispa kutichiwaq. Ñuqanchikpaqqa Diosta munakuyqa may allin, chiqataq. Pay munakuwasqanchikrayku, sunqunchikqa payta munakunapaq tanqawanchik. Biblia nin: “Munakunchej, imaraykuchus payqa ñawpajta munakuwarqanchej”, nispa (1 Juan 4:19).

² Jehová Diosninchikqa, munakuwasqanchikta tukuy imaymanamanta rikuchiyta maskʼan. Payqa Jallpʼata quwanchik chaypi tiyakunapaq, sapa pʼunchaytaq tukuy imata churapuwanchik allinta kawsananchikpaq (Mateo 5:43-48). Chantapis payman qayllaykunapaq, payta yupaychanapaq ima yanapawanchik. Chaypaqtaq Palabranta quwanchik, Biblia nisqata. Jehovaqa, mana manchachikuspa, paypi atienekuspataq mañakunanchikta munan, paytaq uyariwasunchik, espíritu santonwantaq yanapawasunchik (Salmo 65:2; Lucas 11:13). Mayta Jehová munakuwasqanchikrayku, kʼata munasqa Churinta kachamurqa, juchamanta, wañuymanta ima, kacharichinawanchikpaq. Jinamanta, ¡mayta munakuwasqanchikta rikuchiwanchik! (Juan 3:16; Romanos 5:8 leey.)

3. a) ¿Imatataq ruwananchik tiyan Diospa munakuyninpi kanallanchikpaqpuni? b) ¿Imatataq tapukunanchik tiyan, chantá maypitaq kutichiyninta tarinchik?

³ Jehová Diosninchikqa, munakuyninpi wiñaypaq  kusisqa kawsananchikta munan. ¿Atisunmanchu? Chayqa ñuqallanchikmantaña kachkan. Cristianosman Biblia nin: “Diospa munakuynimpi kallaychejpuni, [...] wiñay kawsayta japʼinaykichejpaj”, nispa (Judas 21). Diospa munakuyninpi ‘kanallanchikpaqpuniqa’ ruwasqanchikwan payta munakusqanchikta rikuchinanchik tiyan, jinamanta Diospa munakuyninmanta mana karunchakusunchu. Chayrayku sapa juk tapurikuna kanman: “¿Imatataq ruwanay tiyan Diosta munakusqayta rikuchinaypaq?”, nispa. Kay tapuyman kutichinapaq apóstol Juan qillqasqanta ñawirina, pay nin: “Diosta munakoyqa kamachisqasninta juntʼaymin, kamachisqasninta juntʼaytaj atina jinalla”, nispa (1 Juan 5:3). Diosta mayta munakusqanchikta rikuchiyta  munasqanchikrayku, qhawarina imatapunichus Juanpa qillqasqan niyta munasqanta.

4, 5. a) Apóstol Juanpa, “Diosta munakoyqa” nisqan, ¿imatá niyta munan? b) Sutʼinchay imaynatachus Jehovata munakuyniyki pisimanta pisi sunquykipi wiñasqanta.

⁴ Diosta munakuymanta parlaspa, ¿imatá apóstol Juan niyta munachkarqa? Sapa jukninchik Diosta munakunanchikta niyta munachkarqa. Ichá qam sutʼita yuyarikunki imaynatachus Bibliamanta yachakuyta qallarichkaspa, pisimanta pisi sunquykipi chay munakuy wiñarisqanta.

⁵ Juk chhikanta chay tiempomanta yuyarikuy. Jehovamanta chiqa kaqta yachakurqanki, imachus Jallpʼapaq, runaspaq ima munaynin kasqanta, chaytaq paypi astawan atienekunaykipaq yanapasurqa. Chantapis nacekusqaykimantapacha —tukuy runasjina— juchasapa runa kasqaykita yachakullarqankitaq, chayrayku mana Diosman qayllayta atisqaykita ima. Jina kaptinpis Jehová Diosqa, Churinniqta wiñay kawsayta tarinaykita munarqa, mayqintachus ñawpa tatanchik Adán chinkachirqa chayta (Mateo 20:28; Romanos 5:12, 18). Astawanpis, sutʼita entienderqanki Jehová Dios mayta munakususqanta; qamrayku munasqa Churinta wañunanpaq kachamusqanta yachaspa. Chay entiendesqaykitaq sunquykita tʼuqpirirqa, Jehovata munakunaykipaqtaq tanqasurqa (1 Juan 4:9, 10 leey).

6. ¿Imaynatá chiqa munakuyninchikta rikuchisunman, chantá imatataq qam ruwarqanki Diosta munakusqaykirayku?

⁶ Chaywanpis, Diosta munakuyqa astawanraq, ¿imarayku? Imaraykuchus munakuyqa mana simillamantachu kanan tiyan, nitaq sunqullanchikpichu qhipakunan tiyan. Diosta munakuyqa, mana “ñuqa Jehovata munakuni”  niyllachu; manaqa astawanraq. Imaynatachus iñiyninchikta ruwayninchikwan rikuchinchik, kikillantataq munakuyninchikta rikuchinanchik tiyan (Santiago 2:26). Pitapis munakunchik chayqa, tukuy imata ruwayta munanchik payta kusichinapaq. Qampis, jinatachá ruwarqanki. Maypachachus Jehovata munakusqayki sunquykipi saphichakurqa, chaypachamantapacha Diosta kusichinaykipaqjina kawsakuyta munarqanki. Ichá bautizakurqanki Jehovamanta sutʼinchaqjina. Jinata ruwarqanki chayqa, payta munakusqaykita, yupaychayta munasqaykita ima rikuchirqanki. Chayraykutaq payman qukuyta akllarqanki, wañunaykikama paypa munayninta ruwanaykipaq. Payman qukusqaykitataq bautizakuspa rikuchirqanki (Romanos 14:7, 8 leey). Chaywanpis rikusunchikjina, apóstol Juanpa nisqanqa, Diosman qukusqanchikmanjina kawsanapaq astawan ruwana kasqanta rikuchiwanchik.

7. ¿Mayqinkunataq Diospa kamachiykunasnin, chantá imatataq ruwana juntʼanapaq?

⁷ Juan sutʼinchawanchik, Diosta munakuyqa, “kamachisqaninta juntʼaymin” kasqanta. ¿Mayqinkunataq kamachiykunasninri? Bibliaqa may chhikata rikuchin. Jehovaqa, machayta, khuchichakuyta, lanti yupaychayta, suwakuyta, llullakuyta ima juchachan (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9). Diospa kamachisqasninta juntʼanapaqqa, Bibliap nisqanmanjina kawsana.

8, 9. Bibliapi mana sutʼi qillqasqa kaptinpis, ¿imaynatataq yachasunman imatachus Diosninchik munasqanta? Sutʼinchay.

⁸ Chaywanpis Jehovata kusichinapaqqa, mana Bibliap nisqanta kasukuyllachu. Mana saykʼuchinawanchikpaq Jehovaqa, mana tukuy imapaqchu kamachiykunata Bibliapi churapuwarqanchik. Sapa pʼunchay imatachus ruwananchikta akllananchik tiyan, Bibliapi imatachus ruwananchikmanta mana juk kamachiy qillqasqa kaptinpis.  Jina kaptin, ¿imaynatá yachasunman Jehová kusikunantachus manachus, imatachus ruwayta yuyachkasqanchikmanta? ¿Maypí Diospa kamachisqasninta qillqasqata tarisunman, yachananchikpaq imachus Diospaq allin chayri mana allin kasqanta? Bibliapi. Bibliata ñawirispa, yachanchik imatachus Jehová Diosninchik munakusqanta, imatachus chiqnikusqantapis (Salmo 97:10 leey; Proverbios 6:16-19). Ajinamanta yachanchik imachus Diosta kusichisqanta. Imachus Diosta kusichisqanta, chiqan ruwasqasninmanta ima yachaptinchikqa, ima ruwaychus Diospa munayninmanjina kasqanta yachasunchik. Ajinamanta imata ruwanapaqpis, sutʼita rikusunchik ‘mayqinchus Diospa munaynin’ kasqanta, mana Bibliapi sutʼita qillqasqa kaptinpis (Efesios 5:17).

⁹ Astawan sutʼinchanapaq, kaypi tʼukuriy. Bibliaqa, mana sutʼita ninchu, khuchichakuymanta, maqanakuymanta ima, telepi mana qhawanataqa; chaywanpis, ¿necesitanchikchu Bibliapi qillqasqapuni kananta? Imatachus chaymanta Jehová yuyasqanta yachanchikña. Palabranqa sutʼita ‘saqra ruwayta chiqnikusqanta’ niwanchik, chantapis “Diosqa juzgaspa juchachanqa khuchichakojkunata, millayta purejkunata ima” (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). Kaypi tʼukurispaqa, imachus paypa munaynin kasqanta yachanchik. Chayrayku mana qhipakunchikchu telepi chay millay ruwaykunata qhawaspa. Kay saqra pachaqa mana allin kaqta, allin kaqtajina rikuchin, chaywanpis Jehová munan mana allin kaqmanta karunchakunanchikta. *

10, 11. ¿Imaraykutaq Jehovata kasukuytapuni munanchik, chantá imayna sunquwantaq kasukunanchik tiyan?

¹⁰ ¿Imaraykutaq Diospa kamachisqasninta kasukunchik? Wakjinamanta nispa, ¿imaraykutaq sapa pʼunchay Diospa munasqanmanjina kawsayta munanchik? Mana  Diospa castigonmanta, chayri ima chʼampaymanta jarkʼakunallanchikpaqchu (Gálatas 6:7). Jehová Diosninchikta kasukunchik machkhatachus munakusqanchikta rikuchinanchikpaq. Wawasqa, tatasninkuwan munachikuyta munanku, ñuqanchikpis Jehová Diosninchikwan munachikuyta munanchik (Salmo 5:12). Jehovaqa Tatanchik, chayrayku payta mayta munakunchik. Allin kaqta ruwaspa ‘Tata Diospa kʼacha khuyakuyninta tarinchik’, chaytaq mayta kusichiwanchik (Proverbios 12:2).

¹¹ Chayrayku Diostaqa mana tanqasqajinallachu yupaychananchik tiyan, nitaq munasqanchikmanjinallachu. * Mana munasqanchikmanjina akllanchikchu maykʼaqchus kasukunata, nitaq tiemponchik kaptillanchu kasukunchik. Manaqa, ‘tukuy sunquwan kasukunchik’ (Romanos 6:17). Salmistajina nisunman: “Kamachisqasniykipi noqa kusikuni”, nispa (Salmo 119:47). Arí, may kusiywan Jehovata kasukunchik. Jehovata kasukuyqa chiqan kasqanta, pay kasukunanchiktapuni munasqanta ima yachanchik, chayrayku mana ni ima jarkʼaykunata, churakunanchikchu tiyan mana payta kasukunapaqqa (Deuteronomio 12:32). Noejina kayta munanchik, payqa achkha watasta mana Diosta wasanchaspa kasukullarqapuni, ajinamantataq rikuchirqa machkhatachus Jehovata munakusqanta. Noejina sapa juk ruwaptinchikqa paymantajina, ñuqanchikmantapis jinata nikunqa: “Ajinata [...] ruwarqa, Dios imaynatachus payman nisqanman jina”, nispa (Génesis 6:22).

12. ¿Imata ruwaspataq Jehovata kusichinchik?

¹² ¿Imaynatá sientekun Jehová tukuy sunquwan kasukuptinchik? Bibliaqa sunqunta kusichisqanchikta niwanchik  (Proverbios 27:11). Chaywanpis, ¿chiqamanta tukuy atiyniyuq Diosta kusichiyta atisunmanchu? Arí. Qhawarina imaraykuchus atisunman. Jehovaqa imatapis akllayta atinanchikpaq ruwawarqanchik. Ajinamanta payta kasukuytachus manachus akllayta atinchikpuni (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20). Chayrayku tukuy almanchikwan payta munakusqanchikrayku munayninta ruwayta akllaptinchikqa, mayta payta kusichisunchik (Proverbios 11:20). Chayta ruwaspataq may sumaqmanta kawsakusunchik.

13, 14. ¿Imaraykutaq Jehovap “kamachisqasninta juntʼaytaj atina jinalla” kasqanta ninchik, ima kikinchaywantaq chayta sutʼinchasunman?

¹³ Apóstol Juan niwanchik Jehovap “kamachisqasninta juntʼaytaj atina jinalla” kasqanta. “Atina jinalla” nisqanqa, mana ‘llasachu’ kasqanta niyta munan. Chayrayku wak Bibliaqa, ajinata kay pʼitita tikrachin: “Camachisqasnintaj mana llasachu cancu”, nispa (1 Juan 5:3, MOSOJ TESTAMENTO). * Jehovaqa, imatapis atinapaqjinalla mañawanchik, manataq mana atinapaqjinaqa. Tukuyninchik juchasapas kaspapis, atisunman kamachisqasninta juntʼayta.

¹⁴ Juk kikinchayta churana. Juk munasqa amigoykipi tukʼuriy. Payqa wak wasiman ripunanpaq yanapanaykita mañasunki. Achkha cajastataq astaysina kachkan, wakinkunaqa may llasas, wakintaq atinapaqjinalla. Payqa mana mañasunqachu may llasa cajasta astanaykita, mana wasaykita nanachikunaykipaq, manaqa atisqallaykita apanaykita mañasunqa. Kikillantaq munakuq Diosninchikwanpis. Payqa may llasasta apananchikta mana ni jaykʼaq mañawasunchu (Deuteronomio 30:11-14). Jehovaqa, yachan  maykamachus atisqanchikta, imaraykuchus payqa “yachan imamantachus ruwasqa kasqanchejta; payqa yuyarikun jallpʼalla kasqanchejta” (Salmo 103:14).

15. ¿Imaraykutaq Jehovap kamachisqasnin allinninchikpaq kasqanta nisunman?

¹⁵ Diospa kamachisqasninqa mana llasachu, manaqa allinninchikpaq (Isaías 48:17 leey). Moisés, israelitasta nirqa: “Tata Diosqa kamachiwarqanchej kamachisqasninta allinta juntʼananchejta, payllata manchachikunanchejta”, nispa. Chaymanta nillarqataq imaraykuchus chayta ruwanankuta, pay nirqa: “Allin rinawanchejpaj, allinta kawsananchejpaj”, nispa (Deuteronomio 6:24). Ñuqanchikpis nisunman Diospa kamachisqasninqa allinninchikpaq, wiñaypaq kusisqa kawsananchikpaq ima kasqanta. Chiqamanta ajina kasqanta nisunman. ¿Imaraykutaq? Imaraykuchus Jehovaqa may jatun yachayniyuq kasqanrayku, yachan imachus ñuqanchikpaq allin kasqanta (Romanos 11:33). Chaywanpis, payqa munakuymin (1 Juan 4:8). Munakuynintaq tukuy ruwasqanpi, nisqanpi, chantá kamachisqasninpi ima rikukun.

16. Juchasapa kaspapis, chantá kay saqra pachapi tiyakuspapis, ¿imaraykutaq Diosta kasukuyta atinchik?

¹⁶ Chaywanpis Diosninchikta kasukuyqa, mana atikullanchu. Kay pachamanta runap saqra munayninwan mana aysachikunapaq mayta kallpachakunanchik tiyan, imaraykuchus yachanchik kay pachapi kaq chhika runasqa “Kuraj Supaypa atiynimpi kasqankuta” (1 Juan 5:19). Chantapis aychanchikpa saqra munakuyninwantaq maqanakunanchik tiyan, mana Diospa kamachisqasninta pʼakinapaq (Romanos 7:21-25). Diosninchikta munakusqanchikqa saqra munayta atipanapaq yanapawasunman. Jehovaqa, bendicen payta munakuspa kasukuqkunata. Astawanpis ‘santo espiritunta qun payta kasukuqkunaman’ (Hechos 5:32). Kay espiritutaq kʼacha kaykunata kawsayninchikpi puquchinanchikpaq yanapawanchik,  chaykunataq Diosninchikta kasukunallapaqpuni yanapawasunchik (Gálatas 5:22, 23).

17, 18. a) ¿Imatá kay libropi yachakusunchik, yachakusqanchikmanjinataq imaspitaq tʼukurinanchik tiyan? b) ¿Imatá rikusunchik qhipan yachaqanapi?

¹⁷ Kay libropiqa, Jehovap yuyaychaykunasninmanta, llimphuta kawsanapaq kamachiykunasninmanta ima, yachakusunchik. Kaykunamanta yachakuchkaspataq kaykunata reparasunchik. Jehová Diosninchikqa, mana tanqasqajinallachu kasunanchikta munan, manachayqa munakusqanchikrayku. Chantapis Jehovap kamachisqasninqa kunan pʼunchaypi kusisqas kawsananchikpaq, musuq pachapi wiñaypaq kawsananchikpaq ima yanapawasunchik. Sunqumantapacha Jehovata kasukuyta munanchik, imaptinchus jinamanta munakusqanchikta rikuchiyta atinchik.

¹⁸ Jehovaqa juk regalotajina concienciata quwanchik, imachus allin kaqta, imachus mana allin kaqta akllananchikpaq. Chaywanpis conciencianchik, chayri sunqunchikpa yuyaynin allin kaqta akllanapaq yanapanawanchikpaqqa, ñawpaqta Bibliap nisqanmanjina ruwananpaq amañachinanchik tiyan, kaytataq qhipan yachaqanapi rikusunchik.