Julani

Lutani pa vo ve mukati

MUTU 1

“Vo Kwanja Chiuta Kung’anamuwa”

“Vo Kwanja Chiuta Kung’anamuwa”

Kwanja Chiuta kung’anamuwa kusunga “marangu ngaki; ndipu marangu ngaki ngo kuti ngazitu cha.”1 YOHANE 5:3.

1, 2. Kumbi nchinthu wuli cho chitikuchitiskani kuti mwanjengi Yehova Chiuta?

KUMBI mutimwanja Chiuta? Asani mukujipatuliya ndipu mwe pa ubwezi ndi Yehova Chiuta, mungamuka mwanthazi kuti hinya! Ndipu mphakwenere nadi kumuka viyo. Tikulengeka ndi khumbu lakwanja Yehova. Titanja Chiuta chifukwa watitanja. Bayibolo likamba kuti: “Isi titanja, pakuti iyu [Yehova] dankha wangwanja isi.”1 Yohane 4:19.

2 Yehova ndiyu wakwamba kutanja. Iyu wakutipaska charu chakutowa kuti tijengemu. Watitiphwere mwakutipaska vinthu vo tikhumbika pa umoyu. (Mateyu 5:43-48) Chakukhumbika ukongwa, iyu watitiphwere so mwauzimu. Iyu wakutipaska Mazu ngaki, Bayibolo. Watitipempha so kuti tirombengi kwaku iyu te ndi chigomezgu chosi kuti wavwengi marombu ngidu ndipu watipaskengi mzimu waki wakupaturika kuti utiwovyi. (Sumu 65:2; Luka 11:13) Kuruska vosi, wakutipaska Mwana waki wakwanjiwa kuti waje Muwombozi widu ndi chilatu chakuti watiwombo ku ubudi ndi nyifwa. Ichi nchanju chikulu ukongwa cho Yehova wakutilongo!Ŵerengani Yohane 3:16; Ŵaroma 5:8.

3. (a) Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tilutirizgi kujisunga m’chanju chaku Chiuta? (b) Ndi fumbu lakukhumbika ukongwa nili lo titenere kuliŵanaŵaniya, nanga kwamuka kwaki kusanirika nunkhu?

3 Yehova wakhumba kuti tiyanduwi ndi chanju chaki kwamuyaya. Ve kwaku isi kusankha kuyanduwa pamwenga cha. Mazu ngaku Chiuta ngatitichiska kuti: “Mujisungi mu chanju chaku Chiuta, ndi kulereze . . . umoyu wamuyaya.” (Yuda 21) Mazu ngakuti “mujisungi” ngalongo kuti asani tikhumba kulutirizga kuja m’chanju chaku Chiuta, tikhumbika kuchitapu kanthu. Tikhumbika kulongo kuti nasi titimwanja nadi. Fumbu lakukhumbika ukongwa kuliŵanaŵaniya ndakuti, ‘Kumbi ndingalongo wuli kuti nditimwanja Chiuta?’ Kwamuka kusanirika m’mazu ngo wakutumika Yohane wakulemba, ngakuti: “chenichi nchanju cho chaku Chiuta, kuti tisungi [pamwenga kuti kwanja Chiuta kung’anamuwa kusunga] marangu ngaki; ndipu marangu ngaki ngo kuti ngazitu cha.” (1 Yohane 5:3) Titenere kusanda mwakuphwere vo mazu yanga ngang’anamuwa, chifukwa tikhumbika kulongo kuti titimwanja ukongwa Chiuta.

VO KWANJA CHIUTA KUNG’ANAMUWA

4, 5. (a) Kumbi mazu ngakuti ‘chanju cho chaku Chiuta’ ngang’anamuwanji? (b) Konkhoskani mo mungwambiya kwanja Yehova.

4 Kumbi wakutumika Yohane wang’anamuwanganji wachilemba kuti ‘chanju cho chaku Chiuta’? Mazu yanga, ngamiya chanju cho Chiuta watitilongo cha, kweni ngang’anamuwa chanju cho munthu weyosi wenachu paku Chiuta. Kumbi mukumbuka nyengu yo mungwamba kumwanja ukongwa Yehova?

Titamba kuvwiya Yehova asani tajipereka ndipuso tabatizika

5 Kwa kanyengu kamanavi, ŵanaŵaniyani mo mungusambiriya uneneska waku Yehova ndi vilatu vaki ndipuso mo mungwambiya kuja ndi chivwanu. Mungwamba kuziŵa kuti, chinanga kuti mukuwa ndi ubudi ndipu mwenga pa ubwezi cha ndi Chiuta, Yehova kuporote mwaku Khristu wakukujuliyani nthowa kuti muzije akufikapu nge po wenge Adamu pakwamba ndipuso kuti muzilonde umoyu wamuyaya. (Mateyu 20:28; Ŵaroma 5:12, 18) Mungwamba kuwona kuzirwa kwa sembi yo Yehova wangupereka mwakutumiza Mwana waki wakwanjiwa kuti wazikufwiyeni. Mtima winu ungukwaskika ukongwa ndipu mungwamba kwanja Chiuta yo wakukulongoni chanju chikulu.Ŵerengani 1 Yohane 4:9, 10.

6. Kumbi chanju chauneneska chilongoleka wuli, nanga kwanja Chiuta kutikuchiskani kuchitanji?

6 Mungwamba kwanja Yehova chifukwa chakuziŵa vo wakukuchitiyani. Kweni kwanja Yehova nkhuŵanaŵana ŵaka cha pamwenga kukamba ŵaka pamulomu. Kwanja Chiuta mwauneneska kusazgapu vinandi kuruska kukamba ŵaka kuti, “Nditanja Yehova.” Nge chivwanu, chanju chauneneska nachu chiziŵika ndi vakuchita vidu. (Yakobe 2:26) Tilongo kuti te ndi chanju asani vakuchita vidu vikondweska munthu yo titimwanja. Chanju chinu paku Yehova chati chakuwa, mungwamba kuchita vinthu vakukondweska Awuskemwi akuchanya. Kumbi ndimwi Kaboni wakubatizika? Asani ndi viyo, chanju ndi kugomezgeka kwinu kungukupangiskani kuti musankhi chinthu chakukhumbika ukongwa pa umoyu winu. Mungujipatuliya kwaku Yehova kuti muchiti khumbu laki, ndipu mungulongo kuti mwajipatuliya mwakubatizika. (Ŵerengani Ŵaroma 14:7, 8.) Kufiska vo mungulayizga Yehova, kusazgapu kuvwiya mazu ngo wakutumika Yohane wangukamba so.

“TISUNGI MARANGU NGAKI”

7. Kumbi marangu nganyaki ngaku Chiuta ndi nanga, ndipu kungasunga kung’anamuwanji?

7 Yohane wakonkhoska kuti kwanja Chiuta kung’anamuwa: ‘Kusunga marangu ngaki.’ Kumbi marangu ngaku Chiuta ndi nanga? Yehova wakutipaska marangu ngakupambanapambana kuporote m’Mazu ngaki, Bayibolo. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wakanizga kuloŵe, ureŵi, kusopa ngoza, kuba ndipuso kukamba boza. (1 Ŵakorinte 5:11; 6:18; 10:14; Ŵaefesu 4:28; Ŵakolose 3:9) Kusunga marangu ngaku Chiuta, kung’anamuwa kuchita vinthu mwakukoliyana ndi fundu za m’Bayibolo za mijalidu yamampha.

8, 9. Kumbi tingaziŵa wuli vinthu vo vikondweska Yehova chinanga mphavakuchitika vo palivi dangu la m’Bayibolo? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu.

8 Kuti tikondweski Yehova tikhumbika kuchita vinandi kuruska kuvwiya ŵaka marangu ngo ngakulembeka m’Bayibolo. Yehova wakuchita kutipaska marangu pa chinthu chechosi cha. Mwaviyo, tingakumana ndi vakuchitika vinandi vo m’Bayibolo mulivi marangu ngaki. Kumbi pa vakuchitika va viyo, tingaziŵa wuli vo vingakondweska Yehova? Bayibolo lilongo umampha mo Chiuta wawone vinthu. Asani tisambira Bayibolo, tiziŵa vo Yehova watanja ndi vo watinkha. (Ŵerengani Sumu 97:10; Nthanthi 6:16-19) Titamba kuziŵa ndi kuchita vinthu vo iyu wativiwona kuti vamampha. Asani tisambira vinandi vakukwaskana ndi mijalidu ndipuso nthowa zaku Yehova, maŵanaŵanu ngaki ngatilongozgengi pa vo tisankha ndi kuchita. Chinanga mphavakuchitika vo palivi marangu m’Bayibolo, tingaziŵa “cho ndi khumbu la Ambuya.”Ŵaefesu 5:17.

9 Mwakuyeruzgiyapu, palivi po Bayibolo likamba kuti tileki kuwonere mafilimu kweniso mapulogilamu nga pa TV ngo ngalongo ŵanthu abayana pamwenga agonana. Kumbi tikhumbika nadi dangu lakutuliya m’Bayibolo lakutikanizga kuwonere vinthu venivi? Tiziŵa mo Yehova wawone vinthu venivi. Mazu ngaki ngatitikambiya mwambula kubisa kuti: Yehova watinkha “wakwanja viwawa.” (Sumu 11:5) Bayibolo likamba so kuti: “Ŵareŵi . . . waŵayeruzgengi Chiuta.” (Ŵahebere 13:4) Asani tiŵanaŵaniya mazu ngakukambirika yanga, tingaziŵa vo Yehova wakhumba. Mwaviyo, tiwonere cha vinthu vo Chiuta widu watinkhana navu. Tiziŵa kuti tikondweska Yehova asani titinkhana ndi vinthu vaukazuzi vo charu ichi chiwona nge kuti vakukondweska. *

10, 11. Nchifukwa wuli tisankha kuvwiya Yehova, nanga titimuvwiya wuli?

10 Kumbi chifukwa chakwamba cho tisungiya marangu ngaku Chiuta ndi nichi? Nchifukwa wuli zuŵa lelosi tikhumbika kuchita vinthu mwakukoliyana ndi mo Chiuta wakhumbiya? Tichita viyo chifukwa chakopa kulangika cha pamwenga kugwentha masuzgu ngo ŵanthu wo aleka kuchita khumbu laku Chiuta, akumana nangu. (Ŵagalatia 6:7) M’malu mwaki, tiwona kuti kuvwiya Yehova ndi mwaŵi ukulu wakulongo kuti titimwanja. Nge mo mwana wangachitiya kuti awiski amuyanjengi, nasi so tikhumba kuti Yehova watiyanjengi. (Sumu 5:12) Iyu ndi Uskefwi ndipu titimwanja. Palivi cho chititipaska likondwa pamwenga kutikhorweska kuruska kuziŵa kuti tija ndi umoyu m’nthowa yo yingatichitiska kuti ‘tisaniyi mwaŵi kutuwa kwaku Yehova.’Nthanthi 12:2.

11 Tivwiya mwakuchichizgika cha, kweniso tichita kusankha cha vinthu vo tingavwiya. * Tisankha cha marangu ngakuti tivwiyi ndipuso tivwiya nyengu zosi chinanga mphanyengu yo vinthu vititiyende cha. Isi ‘tivwiya kutuliya mumtima.’ (Ŵaroma 6:17) Titijivwa nge mo wanguvwiya wakulemba sumu yo wakulemba kuti: “Mukuvwiya malangulu nginu ndikankhaŵiya [ndikhumbisiska], chifukwa ndingu nditanja.” (Sumu 119:47) Hinya, titanja kuvwiya Yehova. Tiziŵa kuti iyu ngwakwenere kumuvwiya ndipu tikhumbika kumuvwiya ndi mtima wosi kweniso nyengu zosi. (Marangu 12:32) Tikhumba kuti Yehova wakambi vaku isi nge mo Mazu ngaki ngakambiya vakukwaskana ndi Nowa. Nowa wangulongo kuti wayanjanga Chiuta chifukwa chakuti wangumuvwiya kwa vyaka vinandi, ndipu Bayibolo likamba kuti: “Nowa wanguchita ichi; wanguchita chechosi cho Chiuta wangumulanguliya.”Chiyambo 6:22.

12. Kumbi kuvwiya kwidu kutenere kuja kwa mtundu wuli kuti Yehova wakondwi?

12 Kumbi Yehova watuvwa wuli asani titimuvwiya ndi mtima wosi? Mazu ngaki ngakamba kuti asani tichita viyo, ‘tikondweska mtima waki.’ (Nthanthi 27:11) Kumbi kuvwiya kwidu kuchitiska nadi kuti mtima wa Ambuya wo ndi Fumu ya Chilengedu Chosi ukondwi? Hinya, Yehova we ndi chifukwa chamampha chakukondwe. Iyu wakutilenga ndi wanangwa wakusankha vakuchita. Ivi ving’anamuwa kuti te ndi wanangwa wakusankha kuvwiya Chiuta pamwenga kuleka kumuvwiya. (Marangu 30:15, 16, 19, 20) Asani tikhumbisiska kuvwiya Yehova chifukwa chakuti titimwanja ndi mtima widu wosi, tikondweska Ada ŵidu akuchanya. (Nthanthi 11:20) Asani tichita viyo, ndikuti tisankha chinthu chamampha ukongwa pa umoyu widu.

“MARANGU NGAKI . . . NGAZITU CHA”

13, 14. Nchifukwa wuli tingakamba kuti ‘marangu ngaku Chiuta ngazitu cha,’ nanga tingayeruzgiya wuli?

13 Wakutumika Yohane wakutikambiya fundu yinyaki yakuchiska yakukwaskana ndi marangu ngaku Yehova. Iyu wanguti: “Marangu ngaki ngo kuti ngazitu cha.” * M’Bayibolo linyaki akufwatuliya kuti: “Marangu ngaki ngatitikandirizga cha.” (New English Translation) Marangu ngaku Yehova ngambula kusuzga kungasunga ndipuso ngakukandirizga cha. Marangu ngaki ngakuti chinanga mbanthu ambula kufikapu angatondeka cha kungavwiya.

14 Tiyeruzgiyi kuti munyinu wazenga nyumba ndipu wakupemphani kuti mukamuwovyeku kupinga mapasu. Ndipu pe mapasu nganandi ngakuti ngapingiki. Mapasu nganyaki ngapepu ngakuti munthu yumoza wangapinga, kweni nganyaki ngazitu ukongwa ngakukhumbika kupingika ndi ŵanthu ŵaŵi. Sonu munyinu watikusankhiyani mapasu ngakuti imwi mupingi. Kumbi wangakusankhiyani mapasu ngazitu ngo iyu waziŵiya limu kuti mungafiska cha kupinga? Awa. Iyu wangakhumba cha kuti mupwetekeki chifukwa cha kupinga mapasu ngo. Mwakuyana ŵaka, Chiuta widu wachanju ndi walisungu, watitipaska marangu ngambula kusuzga kungafiska. (Marangu 30:11-14) Iyu wangatipaska marangu ngazitu cha. Yehova waziŵa kupereŵere kwidu chifukwa ‘waziŵa mo tikulengeke; wakumbuka kuti te fuvu.’Sumu 103:14.

15. Nchifukwa wuli titenere kugomezga kuti marangu ngaku Yehova ngalipu kuti ngatiwovwi?

15 Marangu ngaku Yehova ngazitu cha, kweni ngalipu kuti ngatiwovyi. (Ŵerengani Yesaya 48:17.) Ichi ndichu chifukwa chaki Mosese wangukambiya Ayisraele kuti: “Ambuya [Yehova] angutilanguliya kuchita vosi visambizu ivi, kopa Ambuya Chiuta widu, kuti kutiŵiyengi umampha mazuŵa ngosi, mwakuti watisungi ŵamoyu, nge ndimo tiliri zuŵa ili.” (Marangu 6:24) Nasi so titenere kuja ndi chigomezgu kuti pakutipaska marangu ngaki, Yehova watitikhumbiya vamampha pa umoyu widu wosi. Yehova wangatikambiya cha kuti tichiti vinthu vo vingatichitiska kuti tikumani ndi masuzgu. Yehova we ndi zeru ukongwa. (Ŵaroma 11:33) Iyu waziŵa vinthu vamampha vo isi tikhumbika. Yehova nchakuwoniyapu chamampha pa nkhani ya chanju. (1 Yohane 4:8) Iyu wakamba ndipuso wachita vinthu vosi mwachanju chifukwa ndilu jalidu laki likulu. Chanju ndichu chisina cha marangu ngosi ngo wapereka kwa ateŵeti ŵaki.

16. Nchifukwa wuli tikhumbika kuvwiya chinanga kuti tija m’charu cha mijalidu yiheni ndipuso te ambula kufikapu?

16 Ivi ving’anamuwa kuti kuvwiya Chiuta nchinthu chakupepuka cha. Titenere kulimbana ndi vakuchitika va m’charu chiheni ichi cho chigona “mu nthazi ya muheni yo.” (1 Yohane 5:19) Tikhumbika so kulimbana ndi liŵavu lidu lambula kufikapu lo lititichitiska kuti tileki kuvwiya marangu ngaku Chiuta. (Ŵaroma 7:21-25) Kwanja kwidu Chiuta kungatiwovya kuti tipundi. Yehova watumbika wo atimuvwiya. Iyu wapereka mzimu wakupaturika kwaku “wo atimuvwiya nge wakuwusa.” (Machitidu 5:32, NW) Mzimu wenuwu, utitiwovya kuja ndi mijalidu yo yingatiwovya kuti tivwiyengi.Ŵagalatia 5:22, 23.

17, 18. (a) Kumbi tisambirengenji m’buku ili, ndipu tichisambira titenere kusunganji m’mtima mwidu? (b) Kumbi tisambirengenji m’mutu wachiŵi?

17 M’buku ili tisambirengi fundu zaku Yehova ndi mijalidu yaki yamampha ndipuso fundu zinyaki zinandi zo zilongo khumbu laki. Asani tisambira titenere kusunga fundu zakukhumbika m’mtima mwidu. Titenere kukumbuka kuti Yehova watitichichizga cha kuti tivwiyengi marangu ngaki ndi fundu zaki, iyu wakhumba kuti timuvwiyengi kutuliya pasi pa mtima. Tingaluwanga cha kuti Yehova wakhumba kuti tijengi ndi umoyu wo ungatipaska vitumbiku sonu ndipuso kutilongozge ku umoyu wambula kumala wo utuza. Titenere kukumbuka kuti kuvwiya kwidu kwakutuliya pasi pa mtima ndi mwaŵi wakulongo Yehova kuti titimwanja ukongwa.

18 Kuti tiziŵi kupambaniska chamampha ndi chiheni, Yehova wakutipaska njuŵi. Kweni kuti njuŵi yidu yije yamampha, yikhumbika kusambizika nge mo ukonkhoskiyengi mutu wachiŵi.

^ ndimi 9 Wonani Mutu 6 m’buku lenili, wo ukonkhoska mo mungasankhiya vakukondweska vamampha.

^ ndimi 11 Chinanga ndi mizimu yiheni yingachichizgika kuvwiya. Yesu wati walangula mademoni kuti ngatuwemu mu ŵanthu anyaki, mademoni nganguchichizgika kuziŵa kuti Yesu we ndi mazaza ndipu ngangumuvwiya chinanga kuti ngakhumbanga cha.Marko 1:27; 5:7-13.

^ ndimi 13 Mazu nga Chigiriki ngo ngakufwatulikiya kuti ‘uzitu’ pa 1 Yohane 5:3 ngakugwiriskikiya so nchitu pa Mateyu 23:4 pakukonkhoska ‘mphingu zizitu,’ zo zimiya marangu ngakusuzga ndipuso midawuku yo alembi ndi Afarisi aŵikiyanga ŵanthu.