Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

KAPITULO 1

«Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose»

«Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose»

«Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose: ti jchʼunbetik li smantaltake; mu toj tsotsuk ta chʼunbel li smantaltake.» (1 JUAN 5:3.)

1, 2. ¿Kʼu yuʼun akʼanoj li Jeovae?

¿MI AKʼANOJ li Diose? Mi avakʼoj xa akuxlejal ta stojolale, ta melel ta sjunul avoʼonton chaval ti akʼanoje xchiʼuk oy lek srasonal. Stalel onoʼox chkaʼitik ti ta jkʼantik li Jeovae. Ta melel, jaʼ onoʼox jech ta jkʼantik kʼuchaʼal skʼanojutik li stuke. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, «li voʼotike chijkʼanvanutik, yuʼun jaʼ la skʼanutik baʼyel li stuke» (1 Juan 4:19).

2 Ta onoʼox skʼel kʼutik yelan chakʼ kiltik ti skʼanojutik li Jeovae. Yakʼojbutik jun kʼupil sba jnaklebtik ti jaʼ li Balumile xchiʼuk skotol kʼakʼal chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xijkuxie (Mateo 5:43-48). Jech xtok, chakʼbutik li kʼusi mas tsots skʼoplal chtun kuʼuntike: li kʼusitik sventa mantale. La skʼelanbutik li Skʼope, li Vivliae. Chalbutik ti akʼo jkʼopontike, ti jpatuk koʼontontik ti chaʼibutik li jkʼoptike xchiʼuk ti tskoltautik ta xchʼul espiritue (Salmo 65:2; Lukas 11:13). Pe li skʼelobil mas tsots skʼoplal ti skʼanojutike jaʼ ti la stak tal li Xnichʼon ti mas skʼanoj sventa tspojutik lokʼel ta stojolal li mulil xchiʼuk li lajelale. ¡Skʼanojutik tajek li Jeovae! (Kʼelo Juan 3:16; Romanos 5:8.)

3. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa te oyutik-o li ta kʼanelal yuʼun Diose? 2) ¿Kʼusi tsots skʼoplal skʼan jakʼbe jbatik? 3) ¿Bu ta jtabetik li stakʼobile?

3 Li Jeovae tskʼan ti akʼo jkʼupintik sbatel osil li kʼanelal yuʼune. Pe ¿mi xuʼ van kuʼuntik? Jaʼ me oy ta jbatik maʼ taje. Li Vivliae xi chalbe li yajtsʼaklomtak Kristoe: «Te oyanik-o li ta kʼanelal yuʼun Dios [...] ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejal sbatel osile» (Judas 21). Li jpʼel kʼop «te oyanik-o» ti xie, chakʼ kaʼitik ti sventa mu xchʼay-o li kʼanel yuʼun Jeova ta jtojolaltike, oy me kʼusi skʼan jpastik. Jech, skʼan xkakʼbetik yil ta kʼusitik ta jpastik ti jkʼanojtik jech kʼuchaʼal skʼanojutike. Jech oxal chaʼa, toj tsots skʼoplal ti xi jakʼbe jbatik ta jujuntale: «¿Kʼusi skʼan jpas sventa chkakʼbe yil ti jkʼanoj li Diose?». Sventa ta jtakʼtike, jkʼeltik li kʼusi xi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li jtakbol Juane: «Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose: ti jchʼunbetik li smantaltake; mu toj tsotsuk ta chʼunbel li smantaltake» (1 Juan 5:3). Ta skoj ti oy ta koʼontontik chkakʼbetik yil ti jkʼanojtik tajmek li Diose, jkʼeltik kʼusi smelolal ta melel li kʼusi laj yal Juane.

«LIʼE JAʼ SMELOLAL TI JKʼANOJTIK LI DIOSE»

4, 5. Alo kaʼitik kʼu yelan chʼiem tal ta avoʼonton li kʼanelal avuʼun ta stojolal Jeovae.

4 Xi laj yal li jtakbol Juane: «Jkʼanojtik li Diose». ¿Kʼusi la skʼan laj yal? Jaʼ laj yalbe skʼoplal li kʼanelal kuʼuntik ta jujuntal ta stojolal li Diose. ¿Mi xvul to ta ajol ti kʼalal lik chʼiuk ta avoʼonton li kʼanelal taje?

Kʼalal laj kakʼ jbatik ta stojolal Dios xchiʼuk ti laj kichʼtik voʼe, lik kakʼtik ta ilel ta jkuxlejaltik ti jkʼanojtik xchiʼuk ti ta jchʼunbetik smantale

5 Nopbo avaʼi jlikeluk skʼoplal li kʼakʼaletik taje. Kʼalal la achan li kʼusi melel ta sventa Jeova xchiʼuk li kʼusitik tskʼan tspase, lik chʼiuk li xchʼunel avoʼonton ta stojolale. Jech xtok, laj avaʼibe smelolal ti jpas mulilot la-ayane —kʼuchaʼal skotol krixchanoutike— jaʼ yuʼun nom toʼox oyot ta stojolal li Diose; akʼo mi jech, oy kʼusi laj yakʼbot ta sventa Kristo ti toj alakʼ sbae: ti xuʼ chakuxi sbatel osil xchiʼuk ti chakʼupin li tukʼilal ti la xchʼay li Adane (Mateo 20:28; Romanos 5:12, 18). Jech noxtok, lik avaʼibe smelolal kʼu to xkʼuxul laj yaʼi Jeova kʼalal la stak tal li Xnichʼon ti mas skʼanoj sventa tal chamuk ta akoje. Kʼot tajmek ta avoʼonton, jaʼ yuʼun lik akʼan ek li Jeovae (kʼelo 1 Juan 4:9, 10).

6. ¿Kʼuxi chichʼ akʼel ta ilel li melel kʼanelale, xchiʼuk kʼusi apasoj ta skoj ti akʼanoj li Diose?

6 Pe li kʼusitik lik avaʼi ta avoʼontone, maʼuk toʼox melel kʼanelal. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun li melel kʼanelale maʼuk noʼox chvinaj li ta kʼusi chkaʼi ta koʼontontike o li ta kʼusi chkaltike. Yuʼun kʼalal jkʼanojtik li Diose, mu baluk noʼox ti chkaltik: «Jkʼanoj li Jeovae». Jech kʼuchaʼal li xchʼunel koʼontontike, li melel kʼanel eke skʼan xkakʼtik ta ilel ta kʼusitik ta jpastik (Santiago 2:26). Ta melel, kʼalal oy buchʼu jkʼanojtike, ta jkʼan ta jpastik li kʼusitik lek chile. Taje jaʼ jech kʼot ta atojolal. Kʼalal laj yakʼ yibel ta avoʼonton li kʼanelal ta stojolal li Atot ta vinajele, jaʼ jech la akʼan lakuxi ti kʼuchaʼal lek chile. Xchiʼuk laj van avichʼ voʼ kʼuchaʼal stestigo Jeova. Mi jaʼ jeche, jamal ta aʼiel ti akʼanoj tajmek xchiʼuk ti avichʼoj ta mukʼ li Diose, vaʼun jaʼ ta skoj ti la anop chapas li kʼusi mas tsots skʼoplal ta skotole: ti laj avalbe ta melel Dios ti chavakʼbe akuxlejal sventa chapas li kʼusi tskʼan yoʼonton ti kʼu to sjalil kuxulote, vaʼun laj avakʼ ta ilel ti chavakʼbe akuxlejal kʼalal laj avichʼ voʼe (kʼelo Romanos 14:7, 8). Pe jech kʼuchaʼal ta jkʼeltik batele, li jtakbol Juane chakʼ kiltik kʼusi skʼan jpastik sventa xkʼot ta pasel kuʼuntik li kʼusi laj kaltik ti tsots skʼoplale.

«JCHʼUNBETIK LI SMANTALTAKE»

7. ¿Kʼusi jaʼ jlomuk smantaltak li Diose, xchiʼuk kʼusi skʼan jpastik sventa jchʼuntik?

7 Li Juane chal ti mi jkʼanojtik li Diose, ta «jchʼunbetik li smantaltake». ¿Kʼusi mantaletik taje? Jaʼ te chalbutik ta Vivlia li Jeovae. Jlome jaʼ liʼe: mu stakʼ xijyakub, xijmulivaj, xkichʼtik ta mukʼ kʼusitik, xij-elkʼaj xchiʼuk ti mu jutik kʼope o jnoptik kʼope (1 Korintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Kolosenses 3:9). Sventa ta jchʼunbetik li smantaltak Diose skʼan jech xijkuxiutik kʼuchaʼal chal li mantaletik ta Vivlia sventa talelale.

8, 9. Kʼalal oy kʼusitik ta jnuptantik ti muʼyuk bu chal Vivlia kʼusi skʼan jpastike, ¿kʼuxi xuʼ jnaʼtik kʼusi tskʼan Jeova ti akʼo jpastike? Albo junuk skʼelobil.

8 Pe sventa lek chilutik li Jeovae mu baluk noʼox ti ta jchʼunbetik li smantaltak tsʼibabil komel ta Vivliae. Li Jeovae muʼyuk bu tslubtsanutik ta epal mantaletik ta sventa li jujutos kʼusi ta jpas ta jkuxlejaltike. Jech, skotol kʼakʼal oy kʼusitik ta jnuptantik ti muʼyuk bu chal Vivlia ti kʼusi skʼan jpastike. Kʼalal jech taje, ¿kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi lek chil Jeova li kʼusi ta jnop ta jpastike? Veno, pe ¿bu lek jamal chkichʼtik albel ta sventa ti kʼu yelan chil kʼusitik li Diose? Jaʼ noʼox ta Vivlia xtok. Kʼalal ta jchantik li Vivliae, ta xkojtikintik li kʼusi skʼanoj Jeovae xchiʼuk li kʼusi tspʼaje (kʼelo Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19). Jaʼ jech ta jnaʼtik kʼusitik talelalil lek chil. Kʼalal chkojtikintik batel kʼu yelan stalelal xchiʼuk ti kʼu yelan tspas li Jeovae, mas to me kʼun chkaʼitik ta snaʼel mi koʼol xchiʼuk mi jaʼ jech tskʼan Dios li kʼusi ta jnop ta jpastik eke. Jaʼ me jech, ta onoʼox me jnaʼtik «kʼusi tskʼan yoʼonton [li] Jeovae», manchuk mi muʼyuk jpʼeluk mantal chal Vivlia ta sventa li kʼusi ta jnuptantike (Efesios 5:17).

9 Kalbetik jun skʼelobil. Li Vivliae muʼyuk bu jotukal chal ti akʼo mu jkʼeltik li kʼusitik ta television o pelikulaetik ti chakʼ kiltik mulivajel o majbaile. Pe ¿mi persa van skʼan oyuk jun mantal ti bu lek tukʼ chal ti mu stakʼ kʼelele? Jnaʼojtik xa li kʼusi tsnop Jeovae. Li ta Skʼope lek jamal chal ti «soquet sjol yuʼun ti buchʼutic icʼbil xa xchʼulel yanima ta spasel ti cʼusi mu lecuque» xchiʼuk «chchapan jmulivajeletik [...] xchiʼuk li buchʼutik tsloʼla snup xchiʼilike» (Salmo 11:5Ch; Evreos 13:4). Kʼalal ta jnoptik ta sventa li kʼusi laj yakʼ ta naʼel Jeova taje, xuʼ jnaʼtik ti kʼusi tskʼan yoʼontone. Jaʼ yuʼun muʼyuk bu ta jchʼay koʼontontik ta skʼelel li kʼusitik muʼyuk xa noʼox smelol ta kʼelel ti tspʼaj li Jeovae. Li balumil liʼe chakʼ akʼo jchʼuntik ti muʼyuk la chopol ta kʼelel li chʼayob oʼontonal ti tstij oʼontonal ta spasel li kʼusitik chopole, pe li Jeovae xmuyubaj tajmek ti solel chkakʼ ta koʼontontik spʼajele. *

10, 11. ¿Kʼu yuʼun oy ta koʼontontik ta jchʼunbetik smantal li Jeovae, xchiʼuk kʼu yelan skʼan jchʼunbetik li smantale?

10 ¿Kʼusi srasonal ti mas tsots skʼoplal sventa ta jchʼunbetik li smantaltak Diose? Jaʼ xkaltik, ¿kʼu yuʼun oy ta koʼontontik jech chijkuxi skotol kʼakʼal kʼuchaʼal tskʼan Diose? Maʼuk noʼox ta skoj ti mu jkʼan jvokoltike o sventa mu xkichʼtik kastigoe (Galatas 6:7). Moʼoj, ta jchʼunbetik smantal, yuʼun jaʼ jech toj kʼupil sba chkakʼbetik yil kʼu to yepal jkʼanojtik. Jech kʼuchaʼal tskʼan lek ch-ilat yuʼun stot smeʼik li ololetike, jaʼ jech ta jkʼantik lek chilutik ek li Jeovae (Salmo 5:12). Jaʼ Jtotik xchiʼuk jkʼanojtik tajmek. Chʼabal kʼusi yan chakʼ mas jmuyubajeltik xchiʼuk ti junuk koʼontontike, jaʼ noʼox mi jnaʼojtik ti «lec ta xʼile yuʼun [Dios]» li jtalelaltike (Proverbios 12:2Ch).

11 Jaʼ yuʼun, mu sujbiluk chijtun ta stojolal li Diose, mi jaʼuk tʼujbil noʼox ti ta jchʼunbetik smantale o ti jaʼ noʼox ta jchʼuntik ti butik lek chkaʼitike. * Muʼyuk bu ta jnoptik ti jaʼ noʼox ta jchʼuntik mantal kʼalal tskʼan koʼontontike, ti jaʼ noʼox van ta jchʼuntik mi lek noʼox chkiltike o mi muʼyuk bu mas chkakʼ jbatik ta vokole. Moʼoj, yuʼun ta jchʼuntik mantal «ta scotol» koʼontontik (Romanos 6:17). Jech chkaltik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmo ti xi laj yale: «Toj lec jcʼanoj li mantaletic avuʼune» (Salmo 119:47). Jaʼ jech, ta sjunul koʼontontik ta jchʼunbetik smantal li Jeovae. Jnaʼojtik ti sta-o xchiʼuk ti tskʼan jchʼunbetik-o smantale xchiʼuk ti mu jalan jbatike (Deuteronomio 12:32). Ta jkʼan jechutik kʼuchaʼal li Noee, ti ta sjaylajunebal xa noʼox jabil la xchʼunbe smantal Diose, jaʼ jech laj yakʼbe yil ti kʼu to yepal skʼanoje. Vaʼun, jaʼ jech chkichʼtik albel jkʼoplaltik kʼuchaʼal li Noee: «La spas scotol jech cʼu chaʼal iʼalbat yuʼun li Diose» (Génesis 6:22).

12. ¿Kʼuxi chkakʼtik muyubajuk li Jeovae?

12 ¿Kʼu yelan chaʼi sba Jeova kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jchʼunbetik smantale? Li Vivliae chal ti xkuxet noʼox yoʼonton kuʼuntike (Proverbios 27:11). Pe ¿mi ta melel xuʼ xmuyubaj kuʼuntik li Mukʼul Ajvalil ta vinajelbalumile? Xuʼ ta melel. Jkʼeltik kʼu yuʼun. Kʼalal la spasutik li Jeovae, laj yakʼ jpʼijiltik sventa jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike. Jaʼ jech xuʼ ta jtʼujtik mi ta jchʼunbetik smantal li Diose o mi moʼoj (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20). Jech oxal chaʼa, kʼalal jaʼ ta jnop ta jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton ta skoj ti jkʼanojtik ta skotol koʼontontike, xmuyubaj tajmek yoʼonton kuʼuntik (Proverbios 11:20). Jech xtok, jaʼ me yakal ta jkuxlebintik batel li kuxlejal ti mas leke.

«MU TOJ TSOTSUK TA CHʼUNBEL LI SMANTALTAKE»

13, 14. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti «mu toj tsotsuk ta chʼunbel li [smantaltak]» Jeovae, xchiʼuk kʼusi skoʼoltasobil xuʼ xkaʼibetik-o smelolal?

13 Li jtakbol Juane xi tspat koʼontontik ta sventa li smantaltak Jeovae: «Mu toj tsotsuk ta chʼunbel li smantaltake». Li jpʼel kʼop ta griego ti jelubtasbil kʼuchaʼal «toj tsotsuk» li ta 1 Juan 5:3, jaʼ skʼan xal «ol». * Li Jeovae muʼyuk tskʼanbutik li kʼusi mu xuʼ kuʼuntik spasele o ti muʼyuk srasonale. Akʼo mi jmulavilutik jkotoltik, xuʼ spas kuʼuntik li kʼusi chal smantaltake.

14 Xi jkoʼoltastike. Nopo avaʼi ti chalbot junuk avamigo ti akʼo xa kolta ta yeanel kʼusitik oy yuʼun ta skoj ti ta sjel snae. Skʼan kuchel epal kajaetik, jlome muʼyuk bu mas olik, pe li yantike toj olik, jaʼ yuʼun persa chaʼvoʼ yajval. Li avamigoe chalbot butik ti xuʼ xakuche. Muʼyuk chalbot ti akʼo xa kuch atuk li kajaetik ti olike, yuʼun mu skʼan ti skʼas apat ta skoj ti chakuch li kʼusi mu xlik avuʼune. Jaʼ jech ek li jkʼanvanej Dios kuʼuntike. Mu xakʼ akʼo jpastik li kʼusi mu xuʼ kuʼuntike (Deuteronomio 30:11-14). Muʼyuk chakʼ jkuchtik li kʼusi mu xlik kuʼuntike. Li Jeovae snaʼoj ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, «yuʼun snaʼoj ti cʼu xʼelan pasbilutique; snaʼ ti lum achʼelutic noʼoxe» (Salmo 103:14).

15. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ti jaʼ sventa jlekilaltik li smantaltak Jeovae?

15 Muʼyuk bu olik ta melel li smantaltak Jeovae, yuʼun jaʼ noʼox sventa jlekilaltik (kʼelo Isaías 48:17). Li Moisese xi laj yalbe li j-israeletike: «Acʼo jchʼuntic scotol li mantaletic liʼi [...,] acʼo quichʼtic ta mucʼ stu[k]» li Diose. Vaʼun xi laj yalbe srasonale: «Yuʼun jech lec chijbatutic, xchiʼuc jech chixchabiutic scotol cʼacʼal» (Deuteronomio 6:24). Xuʼ jpat koʼontontik ek ti jaʼ onoʼox sventa jlekilaltik li smantaltak Diose, ti jaʼ sventa xijmuyubaj sbatel osile. Jaʼ yuʼun toj ep sbaliltak. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun te likemik tal ta stojolal Jeova xchiʼuk snaʼoj stuk ti kʼusi mas lek ta jtojolaltike, yuʼun muʼyuk spajeb li spʼijile (Romanos 11:33). Jech xtok, jaʼ kʼanelal li Jeovae (1 Juan 4:8). Ta skoj ti jaʼ jtos stalelal toj tsots skʼoplal li Diose, li kʼanelale te oy-o ta skotol li kʼusi tspase xchiʼuk li kʼusi chale, ti jaʼ te tsakal skʼoplal ek skotol li smantaltake.

16. ¿Kʼu yuʼun xchʼun kuʼuntik smantal Dios akʼo mi chakʼ jvokoltik li xchopol talelal balumil liʼe xchiʼuk li jchopolal jtuktike?

16 Pe taje maʼuk skʼan xal ti kʼun ta chʼunbel smantaltak li Diose. Skʼan jtsaltik li xchopol talelal li balumil liʼe, yuʼun «skotol li krixchanoetike oyik ta sjuʼel li buchʼu toj chopole» (1 Juan 5:19). Jech xtok, skʼan jtsaltik li jchopolal jtuktike, ti tsujutik sventa mu jchʼunbetik li smantaltak Diose (Romanos 7:21-25). Pe li ta tsalbail taje xuʼ spas kanal li kʼanelal kuʼuntik ta stojolal Diose. Li Jeovae chakʼbe bendision li buchʼutik yakʼoj ta yoʼontonik ta xchʼunbel smantal ta skoj ti skʼanojike. Jech ta melel, chakʼbe ‹chʼul espiritu li buchʼutik chchʼunbat smantal kʼuchaʼal ajvalile› (Echos 5:32). Li chʼul espiritu taje chakʼ chʼiuk ta koʼontontik kʼusitik kʼupilik sba xchiʼuk jaʼ chakʼ xtok lekil talelaletik ti jaʼ tskoltautik sventa jchʼunbetik-o smantal li Diose (Galatas 5:22, 23).

17, 18. 1) ¿Kʼusi ta jchantik li ta livro liʼe, xchiʼuk kʼusi skʼan jtsaktik ta venta kʼalal ta jchantike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta yan kapituloe?

17 Li ta livro liʼe ta jchantik li beiltaseletike, li mantaletik sventa talelal chakʼ Jeovae xchiʼuk yan kʼusitik ti tskʼan akʼo jpastike. Kʼalal ta jchantik batele, skʼan me jtsaktik ta venta ep kʼusitik ti tsots skʼoplale. Baʼyel, li Jeovae muʼyuk tsujutik ta xchʼunbel li smantaltak xchiʼuk li beiltaseletik yuʼune, tskʼan ti akʼo xlokʼ ta koʼontontik spasel li kʼusi tskʼan yoʼontone. Xchibal, li Jeovae chakʼbutik kuxlejal ti yichʼoj tal ep bendision avie xchiʼuk ti chakʼ kuxlejal sbatel osil ta tsʼakale. Ta slajebal une, kʼalal ta jchʼunbetik ta sjunul koʼontontik li smantaltak Jeovae, jaʼ jun kʼupil sba svinajeb ti kʼu to yepal jkʼanojtike.

18 Sventa tskoltautik ta snopel mi lek o mi chopol jtosuk kʼusie, li Jeovae yakʼojbutik jun matanal: jaʼ li jol koʼontontike. Pe mi ta jkʼantik tsbeiltasutik leke, skʼan me jchanubtastik, jech kʼuchaʼal ta jkʼeltik li ta yan kapituloe.

^ par. 9 Li ta kap. 6 yuʼun li livro liʼe chalbe smelolal kʼuxi ta tʼujel lekil chʼayob oʼontonaletik.

^ par. 11 Kʼalal ta pukujetik chchʼunik mantal ek mi sujbilike. Kʼalal laj yalbe Jesus jlom pukujetik ti akʼo xlokʼ ta yoʼonton li jlom krixchanoetike, muʼyuk xa kʼusi xuʼ spasik, persa la spasik li kʼusi mu ox skʼanike: laj yichʼbeik ta mukʼ li yabtel Jesuse xchiʼuk la xchʼunbeik li smantale (Markos 1:27; 5:7-13).

^ par. 13 Li jpʼel kʼop liʼe jaʼ chichʼ tunesel ek ta Mateo 23:4 ti bu chalbe skʼoplal li «alal ikatsiletik» ti chakʼbeik xkuch krixchanoetik li jchanubtasvanejetik xchiʼuk li fariseoetike, yuʼun tsujik ta xchʼunel li epal mantaletik yakʼojik xchiʼuk ti snopben noʼox krixchanoe.