1-3. (α) Ποια αναντίρρητη αλήθεια εκφράζει η Γραφή; (β) Πώς μπορούμε να επιλέγουμε για συναναστροφή άτομα που θα μας επηρεάζουν θετικά;

ΚΑΤΑ μία έννοια, οι άνθρωποι μοιάζουν με σφουγγάρια—τείνουν να απορροφούν οτιδήποτε τους περιβάλλει. Είναι πολύ εύκολο να υιοθετήσουμε—ακόμη και άθελά μας—τις απόψεις, τα πρότυπα και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας εκείνων τους οποίους συναναστρεφόμαστε στενά.

² Η Αγία Γραφή εκφράζει μια αναντίρρητη αλήθεια όταν λέει: «Αυτός που περπατάει με σοφούς θα γίνει σοφός, αλλά αυτός που έχει δοσοληψίες με τους άφρονες θα έχει κακή κατάληξη». (Παροιμίες 13:20) Αυτή η παροιμία δεν μιλάει απλώς για περιστασιακή επικοινωνία. Η έκφραση «περπατώ με» υπονοεί συνεχιζόμενη συναναστροφή. * Σχολιάζοντας αυτό το εδάφιο, ένα Βιβλικό εγκυκλοπαιδικό σύγγραμμα αναφέρει: «Το να περπατάει κάποιος με ένα άτομο υποδηλώνει αγάπη και προσκόλληση». Δεν συμφωνείτε ότι τείνουμε να μιμούμαστε εκείνους που αγαπάμε; Πράγματι, λόγω της συναισθηματικής μας προσκόλλησης σε εκείνους που αγαπάμε, αυτοί μπορούν να μας διαπλάσουν, επηρεάζοντάς μας είτε θετικά είτε αρνητικά.

³ Για να παραμείνουμε στην αγάπη του Θεού, είναι ζωτικό να αναζητούμε για συναναστροφή άτομα που θα μας  επηρεάζουν θετικά. Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Για να το πούμε απλά, μπορούμε να το κάνουμε αγαπώντας εκείνους που αγαπάει ο Θεός και επιλέγοντας ως φίλους μας τους φίλους του. Για σκεφτείτε το. Ποια καλύτερα άτομα θα μπορούσαμε να διαλέξουμε για συναναστροφή αν όχι εκείνα που έχουν τις ιδιότητες τις οποίες ψάχνει να βρει ο Ιεχωβά στους φίλους του; Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τι είδους ανθρώπους αγαπάει ο Θεός. Αν έχουμε ξεκάθαρα στο νου μας την άποψη του Ιεχωβά, θα είμαστε σε καλύτερη θέση να επιλέγουμε ευεργετικές συναναστροφές.

4. Γιατί έχει ο Ιεχωβά το δικαίωμα να είναι πολύ εκλεκτικός όσον αφορά τους φίλους του, και γιατί αποκάλεσε τον Αβραάμ “φίλο του”;

⁴ Όσον αφορά τη φιλία, ο Ιεχωβά είναι πολύ εκλεκτικός. Και μήπως δεν έχει αυτό το δικαίωμα; Άλλωστε, είναι ο Υπέρτατος Κύριος του σύμπαντος, και η φιλία μαζί του είναι το μεγαλύτερο προνόμιο που υπάρχει. Ποιους, λοιπόν, επιλέγει εκείνος για φίλους του; Ο Ιεχωβά πλησιάζει όσους θέτουν εμπιστοσύνη και πλήρη πίστη σε αυτόν. Πάρτε για παράδειγμα τον πατριάρχη Αβραάμ, έναν άνθρωπο γνωστό για την εξαιρετική του πίστη. Είναι δύσκολο να φανταστούμε μεγαλύτερη δοκιμή πίστης για έναν ανθρώπινο πατέρα από το να του ζητηθεί να προσφέρει το γιο του ως θυσία. * Εντούτοις, ο Αβραάμ «ουσιαστικά πρόσφερε τον Ισαάκ», με πλήρη πίστη «ότι ο Θεός μπορούσε να τον εγείρει ακόμη και από τους νεκρούς». (Εβραίους 11:17-19) Επειδή ο Αβραάμ εκδήλωσε τέτοια πίστη και υπακοή, ο Ιεχωβά τον αποκάλεσε στοργικά “φίλο του”.—Ησαΐας 41:8· Ιακώβου 2:21-23.

5. Πώς βλέπει ο Ιεχωβά εκείνους που τον υπακούν όσια;

⁵ Ο Ιεχωβά δίνει μεγάλη αξία στην όσια υπακοή. Αγαπάει εκείνους που είναι πρόθυμοι να θέτουν την οσιότητα σε αυτόν πάνω από καθετί άλλο. (2 Σαμουήλ 22:26) Όπως είδαμε  στο Κεφάλαιο 1 αυτού του βιβλίου, ο Ιεχωβά ευαρεστείται πάρα πολύ με όσους επιλέγουν να τον υπακούν από αγάπη. Το εδάφιο Παροιμίες 3:32 λέει: «Στενή σχέση με Αυτόν απολαμβάνουν οι ευθείς». Εκείνοι που τηρούν όσια τις απαιτήσεις του Θεού λαβαίνουν μια φιλάγαθη πρόσκληση από τον Ιεχωβά: Μπορούν να φιλοξενηθούν στη «σκηνή» του, με την έννοια ότι γίνεται δεκτή η λατρεία που του αποδίδουν και ότι τους χορηγείται ελεύθερη πρόσβαση σε αυτόν μέσω προσευχής.—Ψαλμός 15:1-5.

6. Πώς μπορούμε να δείχνουμε ότι αγαπάμε τον Ιησού, και πώς νιώθει ο Ιεχωβά για εκείνους που αγαπούν τον Γιο του;

⁶ Ο Ιεχωβά αγαπάει εκείνους που αγαπούν τον Ιησού, τον μονογενή του Γιο. Ο Ιησούς είπε: «Αν κανείς με αγαπάει, θα τηρεί το λόγο μου, και ο Πατέρας μου θα τον αγαπάει, και θα έρθουμε σε αυτόν και θα κατοικήσουμε μαζί του». (Ιωάννης 14:23) Πώς μπορούμε να δείχνουμε την αγάπη μας για τον Ιησού; Ασφαλώς τηρώντας τις εντολές του, περιλαμβανομένης και της αποστολής που έχουμε να κηρύξουμε τα καλά νέα και να κάνουμε μαθητές. (Ματθαίος 28:19, 20· Ιωάννης 14:15, 21) Δείχνουμε επίσης την αγάπη μας για τον Ιησού όταν “ακολουθούμε τα ίχνη του πιστά” μιμούμενοι εκείνον στα λόγια και στις πράξεις όσο καλύτερα μπορούμε ως ατελείς άνθρωποι. (1 Πέτρου 2:21) Ο Ιεχωβά συγκινείται από τις προσπάθειες αυτών που η αγάπη τους για τον Γιο του τους υποκινεί να ακολουθούν χριστοειδή πορεία.

7. Γιατί είναι σοφό να κάνουμε φίλους μας τους φίλους του Ιεχωβά;

⁷ Πίστη, οσιότητα, υπακοή και αγάπη για τον Ιησού και τις οδούς του—αυτές είναι κάποιες ιδιότητες που ψάχνει να βρει ο Ιεχωβά στους φίλους Του. Ο καθένας μας είναι καλό να αναρωτηθεί: “Εκδηλώνουν τέτοιες ιδιότητες και διαγωγή εκείνοι τους οποίους συναναστρέφομαι στενά; Έχω κάνει φίλους μου τους φίλους του Ιεχωβά;” Είναι σοφό να ενεργούμε έτσι. Τα άτομα που καλλιεργούν θεοειδείς ιδιότητες και κηρύττουν τα καλά νέα της Βασιλείας με ζήλο μπορούν να ασκήσουν θετική επίδραση πάνω μας, επηρεάζοντάς μας έτσι ώστε να ζούμε σύμφωνα με την απόφασή μας να ευαρεστούμε  τον Θεό.—Βλέπε το πλαίσιο « Τι Σημαίνει Καλός Φίλος;».

8. Τι σας εντυπωσιάζει στη σχέση (α) της Ναομί και της Ρουθ; (β) των τριών νεαρών Εβραίων; (γ) του Παύλου με τον Τιμόθεο;

⁸ Οι Γραφές περιέχουν πολλά παραδείγματα ατόμων που ωφελήθηκαν χάρη στο ότι επέλεξαν ευεργετικές συναναστροφές. Μπορείτε να διαβάσετε για τη σχέση της Ναομί και της νύφης της τής Ρουθ, των τριών νεαρών Εβραίων που έμειναν στενά συνδεδεμένοι μεταξύ τους στη Βαβυλώνα, καθώς και του Παύλου με τον Τιμόθεο. (Ρουθ 1:16· Δανιήλ 3:17, 18· 1 Κορινθίους 4:17· Φιλιππησίους 2:20-22) Ας εστιάσουμε, όμως, την προσοχή μας σε ένα άλλο εξαιρετικό παράδειγμα: τη φιλία του Δαβίδ και του Ιωνάθαν.

9, 10. Ποια ήταν η βάση της φιλίας του Δαβίδ και του Ιωνάθαν;

⁹ Η Γραφή λέει ότι αφού ο Δαβίδ θανάτωσε τον Γολιάθ, «η ψυχή του Ιωνάθαν συνδέθηκε με την ψυχή του Δαβίδ, και ο Ιωνάθαν τον αγάπησε όπως την ίδια του την ψυχή». (1 Σαμουήλ 18:1) Αυτό στάθηκε η αρχή μιας αδιάρρηκτης φιλίας η οποία, παρά την υπολογίσιμη διαφορά ηλικίας, διήρκεσε μέχρι το θάνατο του Ιωνάθαν στο πεδίο της μάχης. * (2 Σαμουήλ 1:26) Ποια ήταν η βάση του ισχυρού δεσμού που σφυρηλατήθηκε ανάμεσα σε εκείνους τους δύο φίλους;

¹⁰ Αυτό που έδενε τον Δαβίδ και τον Ιωνάθαν ήταν η αγάπη τους για τον Θεό και η ισχυρή τους επιθυμία να παραμείνουν πιστοί απέναντί του. Εκείνους τους δύο άντρες τούς συνέδεαν πνευματικά πράγματα. Ο καθένας εκδήλωνε ιδιότητες που τον έκαναν αγαπητό στον άλλον. Ο Ιωνάθαν αναμφίβολα εντυπωσιάστηκε από το θάρρος και το ζήλο του νεαρού ο οποίος υπερασπίστηκε άφοβα το όνομα του Ιεχωβά. Ο Δαβίδ ασφαλώς σεβόταν το μεγαλύτερο άντρα ο οποίος υποστήριζε όσια τις διευθετήσεις του Ιεχωβά και έθετε  ανιδιοτελώς τα συμφέροντα του Δαβίδ πάνω από τα δικά του. Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, τι συνέβη όταν ο Δαβίδ περνούσε μια δύσκολη φάση της ζωής του, ζώντας ως φυγάς στην έρημο για να γλιτώσει από την οργή του πονηρού Βασιλιά Σαούλ, του πατέρα του Ιωνάθαν. Σε μια αξιοσημείωτη εκδήλωση οσιότητας, ο Ιωνάθαν πήρε την πρωτοβουλία και «πήγε στον Δαβίδ . . . για να ενισχύσει το χέρι του σε σχέση με τον Θεό». (1 Σαμουήλ 23:16) Φανταστείτε πώς πρέπει να  ένιωσε ο Δαβίδ όταν ο αγαπημένος του φίλος ήρθε και του πρόσφερε υποστήριξη και ενθάρρυνση! *

11. Τι μαθαίνετε σχετικά με τη φιλία από το παράδειγμα του Ιωνάθαν και του Δαβίδ;

¹¹ Τι μαθαίνουμε από το παράδειγμα του Ιωνάθαν και του Δαβίδ; Πάνω από όλα, βλέπουμε ότι το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να έχουν κοινό οι φίλοι είναι οι πνευματικές αξίες. Όταν πλησιάζουμε εκείνους που συμμερίζονται τις πεποιθήσεις μας, τις ηθικές μας αξίες και την επιθυμία μας να παραμείνουμε πιστοί στον Θεό, μπορούμε να ανταλλάσσουμε σκέψεις, αισθήματα και εμπειρίες που  μας ενθαρρύνουν και μας εποικοδομούν. (Ρωμαίους 1:11, 12) Βρίσκουμε τέτοια άτομα με πνευματικό φρόνημα, κατάλληλα για συναναστροφή, ανάμεσα στους συλλάτρεις μας. Σημαίνει, όμως, αυτό ότι όλοι όσοι έρχονται στις συναθροίσεις στην Αίθουσα Βασιλείας αποτελούν καλή συναναστροφή; Όχι απαραιτήτως.

12, 13. (α) Γιατί πρέπει να είμαστε εκλεκτικοί όσον αφορά τις συναναστροφές μας ακόμη και μεταξύ των συγχριστιανών μας; (β) Ποια δύσκολη κατάσταση αντιμετώπιζαν οι εκκλησίες του πρώτου αιώνα, και ποιες ισχυρές προειδοποιήσεις υποκινήθηκε ως εκ τούτου να δώσει ο Παύλος;

¹² Ακόμη και μέσα στην εκκλησία, πρέπει να είμαστε εκλεκτικοί προκειμένου να συναναστρεφόμαστε άτομα που μας εποικοδομούν πνευματικά. Θα πρέπει άραγε να μας εκπλήσσει αυτό; Όχι. Μερικοί Χριστιανοί στην εκκλησία μπορεί να αργούν περισσότερο να φτάσουν σε πνευματική ωριμότητα, όπως μερικοί καρποί σε ένα δέντρο μπορεί να αργούν περισσότερο να μεστώσουν. Κατά συνέπεια, σε κάθε εκκλησία βρίσκουμε Χριστιανούς οι οποίοι είναι σε διαφορετικά επίπεδα πνευματικής ανάπτυξης. (Εβραίους 5:12–6:3) Βέβαια, δείχνουμε υπομονή και αγάπη στα πιο καινούρια ή πιο αδύναμα άτομα, διότι θέλουμε να τα βοηθήσουμε να αναπτυχθούν πνευματικά.—Ρωμαίους 14:1· 15:1.

¹³ Μερικές φορές, ίσως υπάρχει κάποια κατάσταση στην εκκλησία η οποία το καθιστά απαραίτητο να προσέχουμε τις συναναστροφές μας. Η διαγωγή ορισμένων ατόμων μπορεί να είναι αμφισβητήσιμη. Άλλοι μπορεί να αναπτύξουν πνεύμα πικρίας ή παραπόνων. Οι εκκλησίες τον πρώτο αιώνα Κ.Χ. αντιμετώπιζαν μια παρόμοια δύσκολη κατάσταση. Ενώ τα περισσότερα μέλη ήταν πιστά, κάποια άτομα δεν συμπεριφέρονταν σωστά. Λόγω του ότι μερικοί στην εκκλησία της Κορίνθου δεν υποστήριζαν ορισμένες Χριστιανικές διδασκαλίες, ο απόστολος Παύλος προειδοποίησε την εκκλησία: «Μην παροδηγείστε. Οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες». (1 Κορινθίους 15:12, 33) Ο Παύλος επέστησε την προσοχή του Τιμόθεου στο ότι ακόμη και μεταξύ των συγχριστιανών του ίσως υπήρχαν μερικοί που δεν  ενεργούσαν με αξιότιμο τρόπο. Είπε στον Τιμόθεο να κρατιέται καθαρός από τέτοια άτομα και να μην έχει στενή συναναστροφή μαζί τους.—2 Τιμόθεο 2:20-22.

14. Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε την αρχή στην οποία βασίζονται οι προειδοποιήσεις του Παύλου σχετικά με τις συναναστροφές;

¹⁴ Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε την αρχή στην οποία βασίζονται οι προειδοποιήσεις του Παύλου; Αποφεύγοντας τη στενή συναναστροφή με οποιονδήποτε—εντός ή εκτός εκκλησίας—ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει φθοροποιά επιρροή. (2 Θεσσαλονικείς 3:6, 7, 14) Πρέπει να προστατεύουμε την πνευματικότητά μας. Να θυμάστε ότι απορροφούμε σαν σφουγγάρια τη νοοτροπία και τον τρόπο ενέργειας των στενών μας φίλων. Όπως δεν μπορούμε να βουτήξουμε ένα σφουγγάρι στο ξίδι και να αναμένουμε ότι θα γεμίσει νερό, έτσι δεν μπορούμε να συναναστρεφόμαστε άτομα που ασκούν αρνητική επιρροή και να αναμένουμε ότι θα απορροφήσουμε θετικά στοιχεία.—1 Κορινθίους 5:6.

15. Τι μπορείτε να κάνετε για να βρείτε φίλους με πνευματικό φρόνημα μέσα στην εκκλησία;

¹⁵ Ευτυχώς, οι δυνατότητες να βρούμε μεταξύ των συλλάτρεών μας άτομα για ευεργετική συναναστροφή είναι πολύ μεγάλες. (Ψαλμός 133:1) Πώς μπορείτε να βρείτε φίλους με πνευματικό φρόνημα μέσα στην εκκλησία; Καθώς καλλιεργείτε θεοειδείς ιδιότητες και συνήθειες, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι άλλα άτομα με το ίδιο φρόνημα θα ελκύονται σε εσάς. Ταυτόχρονα, ίσως χρειαστεί να κάνετε κάποια πρακτικά βήματα για να επιδιώξετε να αποκτήσετε καινούριους φίλους. (Βλέπε το πλαίσιο « Πώς Αποκτήσαμε Καλούς Φίλους».) Να αναζητάτε άτομα που εκδηλώνουν τις ιδιότητες τις οποίες θέλετε να αντανακλάτε. Εφαρμόστε τη συμβουλή της Γραφής να «πλατυνθείτε», επιδιώκοντας να δημιουργήσετε φιλίες με ομοπίστους σας ανεξαρτήτως φυλής, εθνικότητας ή πολιτισμού. (2 Κορινθίους 6:13· 1 Πέτρου 2:17) Μην περιορίζεστε στους συνομηλίκους σας. Να θυμάστε ότι ο Ιωνάθαν ήταν πολύ μεγαλύτερος σε ηλικία από τον Δαβίδ. Πολλά μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα έχουν να συνεισφέρουν άφθονη πείρα και σοφία σε μια φιλία.

16, 17. Αν ένας συλλάτρης μας μάς πληγώσει με κάποιον τρόπο, γιατί δεν πρέπει να αποχωρήσουμε από την εκκλησία;

¹⁶ Επειδή τα μέλη της εκκλησίας έχουν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες και υπόβαθρο, κατά καιρούς μπορεί να δημιουργούνται προβλήματα. Ένας ομόπιστος μπορεί να πει ή να κάνει κάτι που πληγώνει τα αισθήματά μας. (Παροιμίες 12:18) Μερικές φορές οι δυσκολίες πυροδοτούνται από συγκρούσεις προσωπικοτήτων, παρεξηγήσεις ή διαφορές απόψεων. Μήπως θα προσκόψουμε σε τέτοια προβλήματα και θα απομακρυνθούμε από την εκκλησία; Όχι, αν έχουμε γνήσια αγάπη για τον Ιεχωβά και για αυτούς που εκείνος αγαπάει.

¹⁷ Ως Δημιουργός και Συντηρητής της Ζωής μας, ο Ιεχωβά αξίζει την αγάπη και την πλήρη αφοσίωσή μας. (Αποκάλυψη 4:11) Επιπρόσθετα, η εκκλησία την οποία ευαρεστείται να χρησιμοποιεί αξίζει την όσια υποστήριξή μας. (Εβραίους 13:17) Επομένως, αν ένας συλλάτρης μας μάς πληγώσει ή μας  απογοητεύσει με κάποιον τρόπο, δεν θα αποχωρήσουμε από την εκκλησία σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Πώς θα μπορούσαμε άλλωστε; Δεν είναι ο Ιεχωβά εκείνος που μας πρόσβαλε. Η αγάπη μας για τον Ιεχωβά δεν θα μας επέτρεπε ποτέ να στρέψουμε τα νώτα σε εκείνον και στο λαό του!—Ψαλμός 119:165.

18. (α) Τι μπορούμε να κάνουμε για να προάγουμε την ειρήνη μέσα στην εκκλησία; (β) Ποιες ευλογίες φέρνει το να επιλέγουμε να συγχωρούμε όταν υπάρχει βάσιμος λόγος;

¹⁸ Η αγάπη για τους συλλάτρεις μας μάς υποκινεί να προάγουμε την ειρήνη μέσα στην εκκλησία. Ο Ιεχωβά δεν αναμένει τελειότητα από αυτούς που αγαπάει, και δεν πρέπει να την αναμένουμε ούτε εμείς. Η αγάπη μάς καθιστά ικανούς να παραβλέπουμε τα ασήμαντα παραπτώματα και να θυμόμαστε ότι όλοι είμαστε ατελείς και σφάλλουμε. (Παροιμίες 17:9· 1 Πέτρου 4:8) Η αγάπη μάς βοηθάει να συνεχίσουμε “να συγχωρούμε ο ένας τον άλλον ανεπιφύλακτα”. (Κολοσσαείς 3:13) Δεν είναι πάντα εύκολο να εφαρμόζουμε αυτή τη συμβουλή. Αν επιτρέψουμε στα αρνητικά συναισθήματα να μας κυριεύσουν, ίσως τείνουμε να κρατάμε μνησικακία, πιστεύοντας ενδεχομένως ότι ο θυμός μας τιμωρεί κατά κάποιον τρόπο το άτομο που μας πρόσβαλε. Στην πραγματικότητα, όμως, το να κρατάμε μνησικακία βλάπτει εμάς. Το να επιλέγουμε να συγχωρούμε όταν υπάρχει βάσιμος λόγος φέρνει πλούσιες ευλογίες. (Λουκάς 17:3, 4) Μας δίνει ειρήνη διάνοιας και καρδιάς, διατηρεί την ειρήνη μέσα στην εκκλησία και, πάνω από όλα, προφυλάσσει τη σχέση μας με τον Ιεχωβά.—Ματθαίος 6:14, 15· Ρωμαίους 14:19.

19. Ποιες καταστάσεις μπορεί να προκύψουν οι οποίες καθιστούν απαραίτητο το να πάψουμε να συναναστρεφόμαστε με κάποιον;

¹⁹ Μερικές φορές, μας ζητείται να πάψουμε να συναναστρεφόμαστε με κάποιον που υπήρξε μέλος της εκκλησίας. Αυτή η κατάσταση προκύπτει όταν ένα άτομο που παραβιάζει αμετανόητα το νόμο του Θεού αποκόπτεται ή όταν κάποιος απορρίπτει την πίστη με το να διδάσκει ψεύτικα δόγματα ή με το να αποσυνταυτιστεί από την εκκλησία.  Ο Λόγος του Θεού μάς λέει ευθέως να “πάψουμε να συναναστρεφόμαστε” με τέτοια άτομα. * (1 Κορινθίους 5:11-13· 2 Ιωάννη 9-11) Μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποφεύγουμε κάποιον που ίσως υπήρξε φίλος μας ή είναι συγγενής μας. Θα κρατήσουμε σταθερή στάση, δείχνοντας έτσι ότι βάζουμε την οσιότητα στον Ιεχωβά και στους δίκαιους νόμους του πάνω από οτιδήποτε άλλο; Να θυμάστε ότι ο Ιεχωβά δίνει μεγάλη αξία στην οσιότητα και στην υπακοή.

20, 21. (α) Γιατί είναι στοργική η διευθέτηση περί αποκοπής; (β) Γιατί είναι ζωτικό να επιλέγουμε τις συναναστροφές μας σοφά;

²⁰ Η διευθέτηση περί αποκοπής είναι πραγματικά μια στοργική προμήθεια από τον Ιεχωβά. Γιατί το λέμε αυτό; Η αποβολή ενός αμετανόητου αμαρτωλού δείχνει αγάπη για το άγιο όνομα του Ιεχωβά και για όλα όσα αυτό αντιπροσωπεύει. (1 Πέτρου 1:15, 16) Η αποκοπή διατηρεί την εκκλησία ασφαλή. Τα πιστά μέλη προστατεύονται από την επιβλαβή επιρροή των εκούσιων αμαρτωλών και μπορούν να συνεχίσουν τη λατρεία τους γνωρίζοντας ότι η εκκλησία αποτελεί απάνεμο λιμάνι μέσα σε αυτόν τον πονηρό κόσμο. (1 Κορινθίους 5:7· Εβραίους 12:15, 16) Η ισχυρή διαπαιδαγώγηση δείχνει αγάπη για τον παραβάτη. Μπορεί να είναι ακριβώς αυτό το τράνταγμα που χρειάζεται για να συνέλθει και να κάνει τα απαραίτητα βήματα ώστε να επιστρέψει στον Ιεχωβά.—Εβραίους 12:11.

²¹ Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τα άτομα που συναναστρεφόμαστε στενά μπορούν να ασκήσουν ισχυρή επίδραση πάνω μας και να μας διαπλάσουν. Συνεπώς, είναι ζωτικό να επιλέγουμε τις συναναστροφές μας σοφά. Αν κάνουμε φίλους μας τους φίλους του Ιεχωβά και αν αγαπάμε εκείνους που αγαπάει ο Θεός, θα έχουμε φροντίσει να μας περιβάλλουν τα καλύτερα άτομα που υπάρχουν για συναναστροφή. Τα όσα απορροφούμε από αυτούς θα μας βοηθούν να ζούμε σύμφωνα με την απόφασή μας να ευαρεστούμε τον Ιεχωβά.