1-3. (a) Na ka dina cava e tukuna na iVolatabu? (b) Eda na digitaka vakacava na itokani era uqeti keda ena ka vinaka?

EDA vaka na sipadi e domica na wai. E rawarawa sara nida muria nodra ivakarau ni rai, ivakatagedegede, kei na nodra itovo eda veimaliwai voleka, dina nida na sega ni kidava ena so na gauna.

² E dina kina na ka e kaya na iVolatabu: “O koya e vakailala kei ira na vuku ena vuku, ia o koya e veitokani kei ira na lialia ena tini ca.” (Vosa Vakaibalebale 13:20) Na vosa “vakailala” e sega ni dusia na sota vagauna, ia e vakaibalebaletaka na veimaliwai e veigauna. E kaya e dua na ivoladusidusi ni iVolatabu me baleta na tikina qo: “Ke o vakailala kei na dua, sa rawa ni drau veidredreti.” Sega beka nida dau via vakatotomuri ira eda veitokani voleka? Io, noda veimaliwai wasoma, ena rawa gona ni vakamuai keda ena ka e yaga se na ka e veivakaleqai.

³ Meda tiko ga ena loloma ni Kalou, e bibi meda qara na itokani era uqeti keda ena ka vinaka. Ena rawa vakacava qori? Meda lomani ira e lomana na Kalou se veitokani kei ira na nona itokani. E sega tale ni dua na noda itokani vinaka, o koya ga e vakaitovotaki koya ena itovo e taleitaka o Jiova. Meda raica mada se o cei e lomani ira na Kalou. Me rawa nida digitaka vinaka na noda itokani, e bibi me matata vei keda na rai i Jiova.

4. Na cava e tu kina vei Jiova na dodonu me digia se o cei me nona itokani, cava e vakatokai Eparama kina me nona “itokani”?

⁴ O Jiova e digitaka vinaka na nona itokani. E tu vua na dodonu me cakava vaka kina, ni Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura qai ka dokai duadua na noda veitokani kei koya. O cei e digia mera nona itokani? E volekati ira na vakararavi vua ra qai vakabauti koya mai vu ni lomadra. Dua qo na peteriaki o Eparama, e kilai ena vakasakiti ni nona vakabauta. E sega tale ni dua na ituvaki e vakatovolei kina na vakabauta me tautauvata kei na nona kerei e dua na tama me cabora na luvena tagane me isoro. * Ia o Eparama a ‘soli Aisake me vakacabori,’ ni vakabauta dei ni “rawa vua na Kalou me vakaturi koya mai na mate.” (Iperiu 11:17-19) Ni vakabauta qai talairawarawa o Eparama, e vakatokai koya kina o Jiova me nona “itokani.”—Aisea 41:8; Jemesa 2:21-23.

5. Na cava na rai i Jiova me baleti ira era yalodina ni talairawarawa vua?

⁵ E talei vei Jiova na noda talairawarawa vua ena yalodina. E lomani ira era saga mera yalodina tiko ga vua, se mani cava e yaco. (Wilika 2 Samuela 22:26.) Me vaka sa vakamacalataki oti ena Wase 1 ni ivola qo, o Jiova e taleitaki ira era vakaraitaka nodra lomani koya ena nodra talairawarawa. E kaya na Vosa Vakaibalebale 3:32: “E veitokani voleka kei ira na yalododonu.” O Jiova e sureti ira vakayalololoma era yalodina ni muria nona ivakaro: Era rawa ni vulagi ena nona “valelaca,” mera sokalou kina ra torovi koya tale ga ena masu.—Same 15:1-5.

6. Eda vakaraitaka vakacava nida lomani Jisu, cava na rai i Jiova me baleti ira era lomani Luvena?

⁶ O Jiova e lomani ira era lomani Jisu na luvena duabau. A kaya o Jisu: “O koya e lomani au, ena muria na noqu vosa, ena lomani koya o Tamaqu, keirau na lako vua me keirau tiko vata kei koya.” (Joni 14:23) Eda na vakaraitaka vakacava nida lomani Jisu? Ena noda muria nona ivakaro, okati kina noda vunau kei na noda vakavulici ira eso tale mera tisaipeli. (Maciu 28:19, 20; Joni 14:15, 21) Eda na vakaraitaka tale ga noda lomani Jisu ena noda “muria voleka na weniyavana,” vakatotomuri koya ena vosa kei na ka eda cakava ena kena vinaka duadua. (1 Pita 2:21) E marautaka o Jiova na nodra sasaga o ira na vakaraitaka nira lomani Luvena ena nodra muria na nona ivakaraitaki.

7. Na cava e ka vakayalomatua kina meda veitokani kei ira na itokani i Jiova?

⁷ O Jiova e vinakata vei ira na via nona itokani mera vakabauta, yalodina, talairawarawa, lomani Jisu ra qai muria na ivakatagedegede vakalou. Meda dui tarogi keda: ‘E laurai na itovo qori vei ira noqu itokani? Era noqu itokani tale ga na itokani i Jiova?’ E ka vakayalomatua dina qori, ni noda veimaliwai kei ira era itovo vinaka ra qai gumatua ni vunautaka na itukutuku vinaka, ena uqeti keda meda vakamarautaka na Kalou.—Raica na kato “ O Cei e iTokani Vinaka?”

8. Na cava o taleitaka me baleta na nodratou veitokani (a) o Neomai kei Ruci? (b) ratou na tolu na cauravou Iperiu? (c) o Paula kei Timoci?

⁸ E volai tu ena iVolatabu nodra ivakaraitaki eso era vakila na yaga ni kena digitaki na itokani vinaka. O na wilika kina nodrau veitokani o Neomai kei na vugona o Ruci, ratou na tolu na cauravou Iperiu, vaka kina o Paula kei Timoci. (Ruci 1:16; Taniela 3:17, 18; 1 Korinica 4:17; Filipai 2:20-22) Ia meda dikeva mada e dua tale na ivakaraitaki vakasakiti: nodrau veitokani o Tevita kei Jonacani.

9, 10. A yavutaki ena cava nodrau veitokani o Tevita kei Jonacani?

⁹ Ni vakamatei Koliaci oti o Tevita, e kaya na iVolatabu ni “rau duavata sara o Jonacani kei Tevita me rau veitokani voleka, e lomani Tevita sara o Jonacani me vaka ga nona lomani koya.” (1 Samuela 18:1) Erau veitokani dredre sara na le rua qo dina ni veisivi nodrau yabaki ni bula, na veitokani ya e yacova sara na mate i Jonacani ena bucanivalu. * (2 Samuela 1:26) A yavutaki ena cava nodrau veitokani dredre o Tevita kei Jonacani?

¹⁰ Erau veitokani vinaka o Tevita kei Jonacani ni rau lomana na Kalou qai gu na lomadrau me rau yalodina vua. Erau duavata ena nodrau via vakamarautaka na Kalou. Erau vakaraitaka tale ga na itovo e vakavuna nodrau veitaleitaki. Sega ni vakabekataki ni a qoroya o Jonacani na yaloqaqa kei na yalogu i Tevita me valataka na yaca i Jiova. O Tevita tale ga a dokai Jonacani ena nona yalodina ni tokona na ituvatuva i Jiova qai vakaliuca na gagadre i Tevita, sega ni nona gagadre ga. Kena ivakaraitaki, a yalolailai ena dua na gauna o Tevita, e vuni voli ena vanua talasiga ni a vakasasataki koya o Tui Saula, na tamai Jonacani. E vakasakiti na yalodina a vakaraitaka ena nona “lako sara . . . vei Tevita . . . qai uqeti koya me nuitaka na kaukaua i Jiova.” (1 Samuela 23:16) E vakamarautaki Tevita dina na veitokoni kei na veivakayaloqaqataki i Jonacani na nona itokani dredre! *

11. Na cava o vulica me baleta na veitokani ena nodrau ivakaraitaki o Jonacani kei Tevita?

¹¹ Na cava eda vulica ena nodrau ivakaraitaki o Jonacani kei Tevita? E bibi meda vakaliuca kei ira noda itokani na veika vakayalo. Nida volekati ira e tautauvata noda vakabauta, noda itovo savasava, da qai gadreva kece meda yalodina tiko ga vua na Kalou, eda na veivakayaloqaqataki, ena uqeti keda tale ga nodra vakasavuirogorogo na tacida. (Wilika Roma 1:11, 12.) Eda na kunei ira na itokani era vakaliuca na veika vakayalo ena noda veimaliwai kei ira eda vakabauta vata. Kena ibalebale beka qori nira itokani vinaka kece na tiko ena Vale ni Soqoni? Sega.

12, 13. (a) Na cava meda digi ira vinaka kina noda itokani ena ivavakoso? (b) Na cava a yaco tiko ena ivavakoso ena imatai ni senitiuri? Na cava na ivakasala i Paula?

¹² Ena ivavakoso mada ga, e dodonu meda digi ira na itokani era na vakauqeti keda vakayalo. Me kua ni ka ni kurabui vei keda qori. Ni so na lotu vaKarisito e taura toka na gauna mera qai matua vakayalo me vaka ga eso na vuanikau e dau taura na gauna me qai dreu. Eda na raica gona ni duidui na ivakatagedegede ni nodra toso vakayalo na lotu vaKarisito ena ivavakoso. (Iperiu 5:12–6:3) Eda na vakaraitaka na vosovoso kei na yalololoma vei ira na ka vou se malumalumu vakayalo nida via vukei ira mera toso vakayalo.—Roma 14:1; 15:1.

¹³ Ena rairai gadrevi ena so na gauna meda qarauna noda ilala ni basika e dua na ituvaki ena ivavakoso. De ra vakayacora eso na ivalavala tawakilikili se laurai vei ira na yaloca kei na vosa kudrukudru. A yaco tale ga qori ena ivavakoso ena imatai ni senitiuri G.V. Levu era yalodina, ia eso tale e sega ni kilikili na nodra ivalavala. Nira sega ni muria eso mai Korinica na ivakavuvuli vaKarisito, a veivakasalataki kina o Paula ina ivavakoso e kea: “Ni kua ni vakaisini kemuni. Na ilala ca e vakacacana na itovo vinaka.” (1 Korinica 15:12, 33) O Paula a vakasalataki Timoci tale ga me qaqarauni, ni so ena ivavakoso e sega ni kilikili nodra ivalavala. A tukuni vua me vakayawaki koya vei ira qori, me kua ni veitokani voleka kei ira.—Wilika 2 Timoci 2:20-22.

14. Eda na muria vakacava na ivakasala i Paula me baleta na vakailala?

¹⁴ Eda na muria vakacava na ivakaro ya i Paula? Meda kua ni veimaliwai kei na dua ena ivavakoso se taudaku ni ivavakoso e rawa ni vakaleqai keda vakayalo. (2 Cesalonaika 3:6, 7, 14) E dodonu meda taqomaka na noda veiwekani kei Jiova. Me vaka na spazi, e dau rawarawa meda muria nodra rai kei na nodra ivalavala na noda itokani voleka. Na spazi e toni ena vinika (vinegar) ena sega ni domica na wai, ena domica ga na vinika, e sega tale ga ni rawa nida veimaliwai kei ira na ilala ca da qai namaka me vinaka nodra veivakamuai.—1 Korinica 5:6.

15. Na cava mo cakava mo kilai ira kina na itokani era vakaliuca na veika vakayalo ena ivavakoso?

¹⁵ Eda marau ni levu tu na itokani vinaka ena ivavakoso. (Same 133:1) Eda na kilai ira vakacava na itokani era vakaliuca na veika vakayalo ena ivavakoso? Ni o bucina na itovo vakalou qai vakadonuya o Jiova nomu ivalavala, era na taleitaki iko o ira era saga mera vakamarautaka na Kalou. De na vinakati tale ga mo vakaliuliu ena nomu qarai ira na nomu itokani. (Raica na kato “ Tauyavutaki ni Veitokani Dina.”) Meda qarai ira era vakaraitaka na itovo eda via vakaitovotaka. E bibi tale ga meda muria na ivakasala vakaivolatabu meda “lomasavu,” meda veitokani kei ira eda vakabauta vata, se ra mani matatamata cava, se duidui na vanua era cavutu mai kina kei na nodra itovo vakavanua. (2 Korinica 6:13; wilika 1 Pita 2:17.) Meda kua ni veimaliwai ga kei ira noda icaba, meda nanuma tiko ni a veisivi sara nodrau yabaki ni bula o Jonacani kei Tevita. Ke da veitokani kei ira na itabaqase, ena yaga vei keda na nodra kila kei na vuku.

16, 17. Ke vakararawataki keda e dua na tacida, na cava meda kua ni biuta kina na ivavakoso?

¹⁶ Ni duidui na noda itovo kei na isususu, ena dau basika ena ivavakoso na leqa. Ena rairai tukuna se cakava e dua na tacida na ka e vakararawataki keda. (Vosa Vakaibalebale 12:18) Ena so na gauna, e dau vu ni leqa na duidui ni itovo, nanuma cala, se duidui ni rai. Ena vakatarabetaki keda beka na leqa e yaco, meda via biuta kina na ivavakoso? Eda na sega ni cakava qori ke da lomani Jiova dina kei ira e lomana o koya.

¹⁷ E dodonu ga meda lomani Jiova da qai sokaloutaki koya vakatabakidua, ni Dauveibuli, e Vunibula tale ga. (Vakatakila 4:11) Meda tokona tale ga ena yalodina na ivavakoso e vakayagataka tiko. (Iperiu 13:17) Ke vakararawataki keda e dua na tacida, eda na sega ni biuta na ivavakoso baleta a sega ni vakararawataki keda o Jiova. Nida lomani Jiova, eda na sega gona ni vakanadakui koya kei ira na nona tamata!—Wilika Same 119:165.

18. (a) Eda na uqeta vakacava ena ivavakoso na veiyaloni? (b) Na cava meda veivosoti kina ke tiko na yavu vinaka?

¹⁸ Na noda lomani ira na tacida vakayalo ena uqeta na veiyaloni ena ivavakoso. Meda vakatotomuri Jiova ena nona sega ni namaka meda vinaka vakaoti. Na loloma ena uqeti keda meda raibaleta nodra malumalumu na tacida, meda nanuma tale ga nida ivalavala ca kece da qai dau cala. (Vosa Vakaibalebale 17:9; 1 Pita 4:8) Ena uqeti keda meda “dau veivosoti tale ga vakarawarawa.” (Kolosa 3:13) E sega ni rawarawa na muria na ivakasala qori. Eda na cudruvi koya tiko ga e cakacala vei keda ke da yaloca, meda nanuma ni oya e itotogi ni ka e cakava. Ia na cudru vakabalavu e rawa ni vakaleqai keda. Ke tiko na yavu vinaka meda veivosoti kina, eda na vakalougatataki ke da cakava. (Luke 17:3, 4) Eda na vakila na vakacegu ni vakasama, kei na lomada, ena vakilai tale ga na veiyaloni ena ivavakoso qai bibi sara ena dei na noda veiwekani kei Jiova.—Maciu 6:14, 15; Roma 14:19.

19. Na ituvaki cava ena vinakati kina meda muduka noda vakailala kei na dua?

¹⁹ Eda na kerei ena so na gauna meda muduka noda vakailala kei na dua na tacida. Ena yaco qo ke vakasivoi o koya e sega ni veivutunitaka nona beca na lawa ni Kalou, e vukitani se vakanadakuya na ivavakoso. Na iVolatabu e vakamatatataka meda “kua ni vakailala tiko” kei ira qori. * (Wilika 1 Korinica 5:11-13; 2 Joni 9-11) Ena dredre toka meda kua ni vakailala kei na dua a noda itokani tu se wekada. Ia eda na yalodina beka vei Jiova kei na nona lawa dodonu? Meda nanuma tiko ni o Jiova e marautaka na yalodina kei na talairawarawa.

20, 21. (a) Na cava e ivakaraitaki kina ni loloma na veivakasivoi? (b) Na cava meda digitaka vakavuku kina noda itokani?

²⁰ Na veivakasivoi e ivakaraitaki ni loloma i Jiova. Ena sala cava? Na nona vakasivoi e dua e sega ni veivutuni, e ivakaraitaki ni dokai o Jiova, na yacana savasava kei na nona ivakatagedegede. (1 Pita 1:15, 16) E taqomaka na ivavakoso, e taqomaki ira tale ga na lewena mai na nodra veivakamuai o ira era nakita nodra ivalavala ca. Era na tomana tiko ga nodra veiqaravi nira kila ni itataqomaki vinaka na ivavakoso ena vuravura ca qo. (1 Korinica 5:7; Iperiu 12:15, 16) Na nona vakadodonutaki e dua e cala e vakaraitaka ni lomani. De dua ena kilai yalona tale kina, veisautaka nona ivalavala qai lesu vei Jiova.—Iperiu 12:11.

²¹ Era rawa ni vakacalai keda se uqeti keda na noda itokani voleka. Bibi kina meda digitaka vakavuku na noda ilala. Meda digi ira na itokani i Jiova mera noda itokani da qai lomani ira e lomani ira na Kalou, qori o ira noda itokani vinaka duadua. Na veika eda vulica vei ira ena yaga ena noda inakinaki meda vakamarautaki Jiova.