1-3. (a) Ania a di mailibak a kinapudno ti inyebkas ti Biblia? (b) Kasano a makapilitayo kadagiti nasayaat a kakadua?

MAYARIG dagiti tattao iti espongha; mabalin a “maagsep” wenno maimpluensiaanda iti aniaman nga adda iti aglikmutda. Nalaka laeng a maaringantayo—a ditay pay ketdi mapupuotan—kadagiti kababalin, pagalagadan, ken ugali dagiti nasinged a kakaduatayo.

² Pudno ti kuna ti Biblia: “Daydiay makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib, ngem daydiay addaan kadagiti pannakilangen kadagidiay maag nakadakdakesto ti pagtungpalanna.” (Proverbio 13:20) Saan laeng a basta pannakilangen ti kayat a sawen dayta a proverbio. Ti sao a “makipagna” ipasimudaagna ti agtultuloy a pannakitimpuyog. * Maipapan iti daytoy a bersikulo, kuna ti maysa a reperensia a mainaig iti Biblia: “Ti pannakipagna iti maysa a tao kaipapananna ti panagayat ken pannakisinninged kenkuana.” Saan kadi nga agduyostayo a mangtulad kadagidiay ay-ayatentayo? Wen, gapu ta asideg ti riknatayo kadagidiay ay-ayatentayo, maimpluensiaandatayo nga agpaay iti pagimbagan wenno pagdaksantayo.

³ Tapno agtalinaedtayo iti ayat ti Dios, nasken a dagidiay nasayaat ti impluensiana kadatayo ti pakigayyemantayo.  Kasanotay a maaramid dayta? Iti ababa a pannao, babaen ti panangayat kadagidiay ay-ayaten ti Dios, pannakigayyem kadagiti gagayyemna. Utobem daytoy. Siasino pay aya dagiti nasaysayaat a pakikaduaantayo no saan a dagidiay addaan kadagiti galad a sapsapulen ni Jehova kadagiti gagayyemna? Usigentayo ngarud ti kita dagiti tattao nga ay-ayaten ti Dios. Ammotayo ti agpili kadagiti nasayaat a gagayyem no nalawag iti panunottayo ti panangmatmat ni Jehova.

4. Apay nga adda kalintegan ni Jehova a mangpili kadagiti pakigayyemanna, ken apay nga inawagan ni Jehova ni Abraham kas “gayyemko”?

⁴ Pilpilien a naimbag ni Jehova dagiti pakigayyemanna. Saan kadi nga adda kalinteganna a mangaramid iti dayta? Wen ta isu ti Soberano nga Apo iti uniberso, ket ti pannakigayyem kenkuana ti kasayaatan a pribilehio. Siasino ngarud dagiti ibilangna a gagayyem? Dagidiay agtalek ken addaan iti naan-anay a pammati kenkuana. Alaentay a pagarigan ni Abraham a patriarka, maysa a lalaki a naisangsangayan ti pammatina. Awanen ti dakdakkel pay a pannubok iti pammati a mapasaran ti maysa nga ama ngem ti panangidatonna iti anakna. * Ngem ni Abraham ‘kasla indatonna idin ni Isaac’ ta naan-anay ti pammatina a “kabaelan ti Dios nga ibangon uray pay manipud kadagiti natay.” (Hebreo 11:17-19) Gapu ta impakita ni Abraham ti kasta a pammati ken panagtulnog, isu ket sidudungngo nga inawagan ni Jehova kas “gayyemko.”—Isaias 41:8; Santiago 2:21-23.

5. Kasano ti panangmatmat ni Jehova kadagidiay sisusungdo nga agtulnog kenkuana?

⁵ Nakapatpateg ken Jehova ti nasungdo a panagtulnog. Ay-ayatenna dagidiay sidadaan a mangipangpangruna iti kinasungdoda kenkuana. (2 Samuel 22:26) Kas nakitatayo iti  Kapitulo 1 daytoy a publikasion, maragsakan unay ni Jehova kadagidiay agtulnog kenkuana gapu iti ayat. “Ti kinasingedna adda kadagidiay napalungdo,” kuna ti Proverbio 3:32. Adda siaayat nga iyaw-awis ni Jehova kadagidiay sisusungdo nga agbibiag a mayannurot kadagiti pagalagadanna. Aw-awisenna ida nga agbalin a sangaili iti ‘toldana’ tapno agdaydayaw ken nawayada a makapagkararag kenkuana.—Salmo 15:1-5.

6. Kasanotay a maipakita nga ay-ayatentayo ni Jesus, ken kasano ti panagrikna ni Jehova kadagidiay mangay-ayat iti Anakna?

⁶ Ay-ayaten ni Jehova dagidiay mangay-ayat ken Jesus a bugbugtong nga Anakna. Kinuna ni Jesus: “No ti asinoman agayat kaniak, tungpalennanto ti saok, ket isu ayatento ni Amak, ket umaykamto kenkuana ket makipagyankamto kenkuana.” (Juan 14:23) Kasanotay a maipakita ti ayattayo ken Jesus? Nalawag a babaen ti panangtungpal kadagiti bilinna, a pakairamanan ti bilin nga ikasabatayo ti naimbag a damag ken mangaramidtayo kadagiti adalan. (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21) Maipakitatayo met ti ayattayo ken Jesus no ‘sisisinged a surotentayo dagiti addangna,’ kayatna a sawen, ipaaytayo ti amin a kabaelantayo kas imperpekto a tattao a mangtulad kenkuana iti sao ken aramidtayo. (1 Pedro 2:21) Maragsakan ni Jehova kadagidiay agbibiag iti Nakristianuan a wagas gapu iti panagayatda iti Anakna.

7. Apay a nainsiriban ti makigayyem kadagiti gagayyem ni Jehova?

⁷ Kinamatalek, kinasungdo, kinatulnog, ken panagayat kenni Jesus ken kadagiti pagalagadanna—dagitoy ti dadduma kadagiti galad a sapsapulen ni Jehova kadagiti gagayyemna. Nasayaat ngarud nga isaludsodtayo iti bagitayo: ‘Makitak kadi dagita a galad kadagiti pakikadkaduaak? Dagiti kadi gagayyem ni Jehova ti gagayyemko?’ Nainsiriban dayta. Adda nasayaat nga epektona kadatayo dagiti tattao a mangsalsalimetmet kadagiti nadiosan a galad ken sireregta a mangikaskasaba iti naimbag a damag maipapan iti Pagarian. Impluensiaandatayo a mangsalimetmet iti determinasiontayo nga  agbiag iti wagas a makaay-ayo iti Dios.—Kitaem ti kahon a napauluan “ Ania ti Nasayaat a Gayyem?”

8. Ania ti magustuam iti kinadekket (a) da Noemi ken Ruth? (b) dagiti tallo nga agtutubo a Hebreo? (c) da Pablo ken Timoteo?

⁸ Naglaon ti Biblia iti adu nga ehemplo maipapan kadagidiay nabenepisiaran gapu iti panangpilida kadagiti nasayaat a kakadua. Mabasam ti maipapan iti kinadekket da Noemi ken ni Ruth a manugangna, dagiti nasinged nga aggagayyem a tallo nga agtutubo a Hebreo nga adda idiay Babilonia, ken da Pablo ken Timoteo. (Ruth 1:16; Daniel 3:17, 18; 1 Corinto 4:17; Filipos 2:20-22) Ngem ipamaysatayo nga usigen ti maysa pay a naisangsangayan nga ehemplo: ti panaggayyem da David ken Jonatan.

9, 10. Ania ti nakaibatayan ti panaggayyem da Jonatan ken David?

⁹ Kuna ti Biblia a kalpasan ti panangpatay ni David kenni Goliat, “ti mismo a kararua ni Jonatan naisinggalut iti kararua ni David, ket nangrugi nga ayaten ni Jonatan a kas iti bukodna a kararua.” (1 Samuel 18:1) Dayta ti nangrugian ti di magsat a panaggayyem nupay dakkel ti baetda iti tawen. Nagtalinaedda nga aggayyem agingga iti pannakatay ni Jonatan iti paggugubatan. * (2 Samuel 1:26) Ania ti nakaibatayan ti natibker a panaggayyemda?

¹⁰ Nasinged nga aggayyem da David ken Jonatan gapu iti panagayatda iti Dios ken gapu iti nasged a tarigagayda nga agtalinaed a matalek kenkuana. Ti tarigagayda nga agbiag iti wagas a makaay-ayo iti Dios ti namagsinggalut kadakuada. Agpadada nga addaan kadagiti galad a nangayatanda iti tunggal maysa. Di pagduaduaan a dinayaw ni Jonatan ti tured ken regta ti agtutubo nga awanan buteng a nangidepensa  iti nagan ni Jehova. Awan duadua a rinaem ni David ti nataengan a lalaki a sisusungdo a nangsuporta kadagiti urnos ni Jehova ken nangipangpangruna iti pagimbagan ni David imbes a ti bukodna a pagsayaatan. Usigem, kas pagarigan, ti napasamak idi kakaasi ni David nga aglemlemmeng iti let-ang tapno saan a madangran ni nadangkes nga Ari Saul nga ama ni Jonatan. Naisangsangayan a kinasungdo ti impakita  ni Jonatan idi “napan ken David . . . tapno mapapigsana ti imana maipapan iti Dios.” (1 Samuel 23:16) Naliwliwa la ketdi ni David idi immay ti patpatgenna a gayyem a mangsaranay ken mangpakired iti nakemna! *

11. Ania ti maadalmo iti panaggayyem da Jonatan ken David?

¹¹ Ania ti maadaltayo iti panaggayyem da Jonatan ken David? Kangrunaan iti amin, nasken nga agpada dagiti aggayyem nga addaan iti nasinged a relasion iti Dios. No makisinningedtayo kadagidiay kapadatayo iti patpatien, moral a prinsipio, ken determinasion nga agtalinaed a matalek iti  Dios, makapagiinnallatiwtayo iti pampanunot, rikrikna, ken kapkapadasan a mangparegta ken mangpabileg kadatayo. (Roma 1:11, 12) Masarakantayo dagiti kasta a naespirituan ti panagpampanunotna a gagayyem kadagiti kapammatiantayo. Ngem kayat a sawen kadi daytoy a nasayaat a kadua ti tunggal maysa a makigimgimong iti Kingdom Hall? Saan.

12, 13. (a) Apay a nasken a pilientayo dagiti pakikaduaantayo uray kadagiti padatayo a Kristiano? (b) Ania a kasasaad ti timmaud kadagiti kongregasion idi umuna a siglo, ket gapu iti dayta, aniada a nainget a pakdaar ti impaay ni Pablo?

¹² Uray iti uneg ti kongregasion, nasken a pilientayo a pakigayyeman dagidiay makatulong kadatayo a mangpatanor iti espiritualidadtayo. Rumbeng kadi a pakasdaawantayo daytoy? Saan. Kas iti maysa a prutas a nalabit nabaybayag bassit nga agluom, adda dagiti kapammatiantayo a nalabit nabaybayag bassit nga agmataengan iti naespirituan. Isu nga iti sadinoman a kongregasion, makasaraktayo kadagiti Kristiano a nagduduma ti tukad ti naespirituan a panagrang-ayda. (Hebreo 5:12–6:3) Siempre, ipakitatayo ti ayat ken anusantayo dagiti kabbaro wenno nakapuy ta kayattay a tulongan ida a rumang-ay iti naespirituan.—Roma 14:1; 15:1.

¹³ Iti kongregasion, mabalin a rumsua no dadduma ti situasion a nasken nga annadantayo ti pannakitimpuyogtayo. Nalabit adda dagidiay kuestionable ti konduktada. Mabalin nga adda met dagidiay agipempempen iti sakit ti nakem wenno managreklamo. Adda dagiti kasta a kasasaad kadagiti kongregasion idi umuna a siglo K.P. Nupay matalek ti kaaduan, saan nga umiso ti kababalin dagiti dadduma. Iti kongregasion sadi Corinto, adda dagidiay saan a mamati iti dadduma kadagiti Nakristianuan a pannursuro, isut’ gapuna a pinakdaaran ni apostol Pablo ti kongregasion. Kinunana: “Dikay payaw-awan. Dagiti dakes a pannakitimpuyog dadaelenda dagiti makagunggona nga ugali.” (1 Corinto 15:12, 33) Pinagannad ni Pablo ni Timoteo nga uray kadagiti pada a  Kristiano, mabalin nga adda dagidiay saan a natakneng ti kababalinda. Nabalakadan ni Timoteo a liklikanna dagiti kasta a tattao, ken saan a makisinninged kadakuada.—2 Timoteo 2:20-22.

14. Kasanotay a mayaplikar ti prinsipio a nakaibatayan dagiti pakdaar ni Pablo maipapan kadagiti kakadua?

¹⁴ Kasanotay a mayaplikar ti prinsipio a nakaibatayan dagiti pakdaar ni Pablo? Babaen ti di pannakisinninged iti asinoman a dakes ti impluensiana, iti man ruar wenno uneg ti kongregasion. (2 Tesalonica 3:6, 7, 14) Masapul a salaknibantayo ti espiritualidadtayo. Laglagipem a kas iti espongha, “maagseptayo” dagiti kababalin ken wagas dagiti nasinged a gagayyemtayo. No kasano a saan a danum ti agsepen ti espongha no mayuper iti suka, kasta met a ditay namnamaen a nasayaat a kababalin ti matuladtayo no makitimpuyogtayo kadagidiay dakes ti kababalinda.—1 Corinto 5:6.

15. Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno maaddaanka kadagiti naespirituan ti panagpampanunotna a gagayyem iti kongregasion?

¹⁵ Yaman pay ta adu dagiti masarakantayo a nasayaat a kakadua kadagiti kapammatiantayo. (Salmo 133:1) Kasano a maaddaanka kadagiti naespirituan ti panagpampanunotna a gagayyem iti kongregasion? No iparangarangmo dagiti nadiosan a galad ken kababalin, awan duadua a maallukoy a makigayyem kenka dagidiay kapadam iti panagpampanunot. Malaksid iti dayta, baka nasken nga ikagumaam ti makigayyem. (Kitaem ti kahon a napauluan “ No Kasano a Naaddaankami iti Nasayaat a Gagayyem.”) Sapulem dagidiay mangiparparangarang kadagiti galad a kayatmo a tuladen. Ipangagmo ti balakad ti Biblia a ‘lumawaka,’ kayatna a sawen, makigayyemka kadagiti kapammatiam aniaman ti puli, nasionalidad, wenno kulturada. (2 Corinto 6:13; 1 Pedro 2:17) Saan a dagiti laeng kaedadmo ti pakilangenam. Laglagipem a laklakay nga amang ni Jonatan ngem ni David. Adu dagiti nataengan a nasayaat a pakigayyeman gapu iti sirib ken padasda iti biag.

16, 17. No sinairnatayo ti padatayo a Kristiano, apay a ditay koma umadayo iti kongregasion?

¹⁶ Mabalin a rumsua no dadduma dagiti parikut gapu iti panagduduma ti personalidad ken kasasaad dagiti kameng ti kongregasion. Mabalin a makaisawang wenno makaaramid ti maysa a kapammatiantayo iti banag a pakasairantayo. (Proverbio 12:18) Adda dagiti tiempo a tumaud dagiti parikut gapu iti panagduduma ti personalidad, di pagkikinnaawatan, wenno panagsusupadi ti kapanunotan. Maitibkoltayo kadi gapu kadagita ket umadayotayo iti kongregasion? Saan no pudpudno nga ay-ayatentayo ni Jehova ken dagidiay ay-ayatenna.

¹⁷ Kas Namarsua ken Mangsussustiner iti biagtayo, maikari ni Jehova iti ayat ken naan-anay a debosiontayo. (Apocalipsis 4:11) Maysa pay, maikari a suportarantayo a sisusungdo  ti kongregasion a pagragsakanna nga usaren. (Hebreo 13:17) No ngarud sinair wenno inupaynatayo ti padatayo a Kristiano, saantay nga umadayo iti kongregasion gapu la ta nasakit ti nakemtayo. Apay koma nga aramidentay ti kasta? Saan a ni Jehova ti nangsair kadatayo. No ay-ayatentayo ni Jehova, pulos a ditay tallikudan ti Dios ken ti ilina!—Salmo 119:165.

18. (a) Kasanotay a masaluadan ti talna ti kongregasion? (b) Ania ti pagsayaatan ti panangpakawan no adda nainkalintegan a panggapuantayo a mangaramid iti dayta?

¹⁸ Ti panagayat kadagiti kapammatiantayo tignayennatayo a mangsaluad iti talna ti kongregasion. Saan a namnamaen ni Jehova a di pulos agbiddut dagidiay ay-ayatenna, ket kastatay met koma. Ti ayat tignayennatayo a mangpalabas iti babassit a kamali, a laglagipentayo nga imperpekto ken agbidduttayo amin. (Proverbio 17:9; 1 Pedro 4:8) Tulongannatayo ti ayat nga agtultuloy a ‘sibubulos a mangpakawan iti maysa ken maysa.’ (Colosas 3:13) Saan a kanayon a nalaka nga iyaplikar daytoy a balakad. Mabalin a narigattay a maiwaksi ti sakit ti nakem no ipalubostayo nga agari kadatayo ti napait a rikrikna, a nalabit panunotentayo a makabalestayo iti nakasair kadatayo no mariknana a makapungtottayo kenkuana. Ngem iti kinapudnona, pagdaksantayo ti panagipempen iti sakit ti nakem. Nasayaat ti maaramidan ti panangpakawan no adda nainkalintegan a panggapuantayo a mangpakawan. (Lucas 17:3, 4) Mangyeg dayta iti talna ti panunot ken puso, taginayonenna ti talna ti kongregasion ken kangrunaan iti amin, saluadanna ti relasiontayo ken Jehova.—Mateo 6:14, 15; Roma 14:19.

19. Kadagiti ania a kasasaad a nasken nga isardengtayo ti makitimpuyog iti maysa a tao?

¹⁹ No dadduma, nasken nga isardengtayo ti makitimpuyog iti maysa a dati a kameng ti kongregasion. Rumsua ti kasta a kasasaad no ti maysa a tao ket adda nalabsingna a linteg ti Dios ngem dina pagbabawyan isu a mailaksid wenno no tinallikudanna ti pammatina babaen ti panangisurona iti  palso a doktrina wenno simmina iti kongregasion. Nalawag a kuna ti Sao ti Dios nga ‘isardengtayo ti makikadkadua’ kadagiti kasta a tattao. * (1 Corinto 5:11-13; 2 Juan 9-11) Mabalin a talaga a narigat a liklikan ti maysa a tao a nalabit gayyem wenno kabagiantayo. Desididotayo kadi a mangaramid iti dayta, iti kasta ipakpakitatayo a napatpateg kadatayo ti panagbalin a nasungdo kenni Jehova ken kadagiti lintegna? Laglagipem a nakapatpateg kenni Jehova ti kinasungdo ken kinatulnog.

20, 21. (a) Apay a naayat nga urnos ti panangilaksid? (b) Apay a nasken a pilientayo a naimbag dagiti pakikaduaantayo?

²⁰ Kinapudnona, ti panangilaksid ket naayat nga urnos ni Jehova. Kasano a kasta? Ti panangilaksid iti nakabasol a saan a nagbabawi ipakitana ti panagayat iti nasantuan a nagan ni Jehova, kadagiti pagalagadanna, ken kenni Jehova a mismo. (1 Pedro 1:15, 16) Ti panangilaksid pagtalinaedenna a natalged ti kongregasion. Masalakniban dagiti matalek a kameng ti kongregasion iti dakes nga impluensia dagiti sipapakinakem nga agbasbasol ken makapagtultuloyda nga agdaydayaw ta ammoda a ti kongregasion ket natalged a pagkamangan iti daytoy dakes a lubong. (1 Corinto 5:7; Hebreo 12:15, 16) Ti nainget a disiplina ket panangipakita iti ayat iti nagbasol. Mabalin a dayta ti kasapulan tapno mabigbigna ti biddutna ket matignay a mangaramid kadagiti nasken nga addang tapno makapagsubli ken Jehova.—Hebreo 12:11.

²¹ Laglagipentayo a nalakadatayo laeng a maimpluensiaan dagiti nasinged a kakaduatayo. Nasken ngarud a pilientayo a naimbag dagiti pakikaduaantayo. Maaddaantayo kadagiti kasayaatan a kakadua no makigayyemtayo kadagiti gagayyem ni Jehova, no ayatentayo dagidiay ay-ayaten ti Dios. Ti matuladtayo kadakuada tulongannatayo a mangsalimetmet iti determinasiontayo nga agbiag iti wagas a makaay-ayo ken Jehova.