1-3. (a) Eaa te tuatua tika taka meitaki ta te Pipiria e akakite maira? (e) Akapeea tatou me iki i te au oa te ka riro ei akakeuanga meitaki ki runga ia tatou?

I TETAI tu mei te vavai rai te tangata; ka rauka i te vavai i te ngote mai i te vai i tetai ua atu ngai, e mei tera rai te tangata, ka rauka ia ratou i te tamou mai i te au apinga ta ratou e kite ra. Noatu kare tatou e kite ana, e mea māma ua ia tatou i te tamou mai i te au tu, te au turanga, e te au peu a te aronga e piri ua ana tatou.

² Te akakite maira te Pipiria i tetai tuatua tika taka meitaki ua i te na ko anga e: “Ko tei kapiti katoa i tona aerenga ki to te aronga pakari ra, ka pakari katoa ïa: ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa.” (Maseli 13:20) Kare teia irava e tuatua ra no runga i tetai kapitianga poto ua. Ko te tuatua, “kapiti katoa i tona aerenga,” te akataka maira te reira i te tu pirianga rave matauia. I te tuatua anga no runga i teia irava, akakite tetai tataanga no runga i te Pipiria e: “Ko te aaere kapiti e tetai tangata, te o maira te inangaro e te pirianga ki tera tangata.” Kare ainei koe e akatika e e aru ana tatou i te tu o te aronga e inangaro ana tatou? Ae, no te mea e piri ana to tatou manako ki te aronga e inangaro ana tatou, ka piri mai rai to ratou tu meitaki me kore to ratou tu kino ki runga ia tatou.

 ³ E rauka ai kia noo tamou i roto i te aroa o te Atua, e mea puapinga kia kimi tatou i te au oa te ka akakeu ia tatou kia rave i te au mea meitaki. Akapeea tatou me rave i te reira? Kia inangaro tatou i te aronga ta te Atua e inangaro ra, e kia akariro i tona au oa ei au oa no tatou. Akamanako ana i te reira. Koai ma ra oki te au oa meitaki e akaari ra i te au tu ta Iehova e inangaro maira i roto i tona au oa? Ka kimi marie ana tatou i te tu tangata e inangaroia ra e te Atua. I na kua taka meitaki ia tatou to Iehova manako, teianei ka rauka ia tatou i te iki i te au oa te ka riro ei akakeuanga meitaki ki runga ia tatou.

4. Eaa to Iehova tikaanga kia iki e koai te ka tau ei oa nona, e eaa te tumu i kapiki ei a Iehova ia Aberahama e ko “toku oa”?

⁴ No runga i te pirianga oa, e iki ana a Iehova i te aronga ua tei tau kia riro ei oa nona. E tikaanga tona kia akapera me kare ainei? Ae, no te mea koia te Atu Ngateitei o te ao katoa e pini ua ake, no reira e tikaanga ngateitei tikai kia riro ei oa nona. Koai ma i reira tana e iki ana ei au oa nona? E akapiri vaitata ana a Iehova ki te aronga tei irinaki i roto iaia, e tei tuku i to ratou akarongo ki roto iaia. Ei akaraanga, e akamanako ana ia Aberahama, e tangata teia tei kite matauia no tona tu akarongo mou. Kare e timataanga maata atu no te akarongo o tetai metua, kia patiia mai kia oronga i tana tamaiti ei atinga. *  No te mea e akarongo mou tikai to Aberahama e “e tika i te Atua kia akatu mai iaia [ia Isaaka] mei te mate,” kua papa ua iora a Aberahama i te oronga ia Isaaka. (Ebera 11:17-19) No to Aberahama akarongo mou e te tu akono, kua kapiki iora a Iehova iaia ma te akaperepere e ko “toku oa.”​—Isaia 41:8; Iakobo 2:21-23.

5. Eaa ra to Iehova manako no runga i te aronga e akarongo tiratiratu ra kiaia?

⁵ Kia Iehova, e mea puapinga maata te tu akarongo tiratiratu kiaia. E mea akaperepere nana te aronga tei akariro i te tu tiratiratu kiaia ei mea mua i roto to ratou oraanga. (E tatau ia 2 Samuela 22:26.) Mei ta tatou i kite i roto i te Pene 1 o teia puka, e mea rekareka na Iehova te aronga tei iki kia akarongo kiaia no to ratou inangaro iaia. “Tei te aronga tuatua-tika ra tana muna,” e karanga ra a Maseli 3:32. Te aronga tei akono tiratiratu i te au umuumuanga a te Atua, e patianga manea ta ratou no ko mai ia Iehova: Ka riro ratou ei manuiri nana i roto i tona “puakapa”​—kia akamori iaia, e kia pure kiaia i tetai ua atu taime.​—Salamo 15:1-5.

6. Ka akapeea tatou i te akaari anga i to tatou inangaro no Iesu, e eaa ra to Iehova manako no te aronga tei inangaro i tana Tamaiti?

⁶ E akaperepere ana a Iehova i te aronga e inangaro ra i tana Tamaiti anau tai ko Iesu. Akakite a Iesu e: “Kia anoano mai te tangata iaku ra, ka akono ïa i taku tuatua: e ka akaperepere mai oki taku Metua iaia, e aere atu oki maua kiaia ra, ka noo tikai ki ona ra.” (Ioane 14:23) Ka akapeea tatou i te akaari anga i to tatou inangaro no Iesu? Na te akono anga i tana au akauenga, tei kapiti mai i te tutu aere anga i te tuatua  meitaki e te akariro anga i te tangata ei pipi. (Mataio 28:19, 20; Ioane 14:15, 21) Te akaari katoa ra tatou i to tatou inangaro no Iesu me ‘aru tatou i tona takainga vaevae’ na te tauta pakari anga i te akaata mai i tona tu na roto i ta tatou tuatua e ta tatou au peu. (1 Petero 2:21) E mareka ana to Iehova ngakau i te aronga e akakeuia ra e to ratou inangaro no tana Tamaiti kia aru i tona takainga vaevae.

7. Eaa ra i meitaki ei kia akariro i to Iehova au oa ei au oa no tatou?

⁷ Te au tu ta Iehova e umuumu maira i roto i Tona au oa koia oki, ko te akarongo, te tu tiratiratu, te tu akono e te inangaro ia Iesu e tona au turanga. E mea meitaki kia ui tatou tataki tai kia tatou uaorai e: ‘Te akaari maira ainei toku au oa piri tikai i taua au tu ra? Te akariro ra ainei au i to Iehova au oa ei au oa noku?’ E mea tau kia akapera tatou. Te aronga e akatupu ra i te au tu ta Iehova e umuumu maira e te tutu maroiroi ra i te tuatua meitaki o te Patireia, ka riro to ratou tu ei mea puapinga kia tatou, e ei akakeu ia tatou kia akatupu i to tatou akakoroanga kia akamareka i te Atua.​—Akara i te pia “ Eaa ra te oa Meitaki?”

8. Eaa taau mea reka no runga i te pirianga i rotopu ia (a) Naomi e Ruta? (e) te au mapu Epera toko toru? (ng) Paulo e Timoteo?

⁸ E maata te au akaraanga a te Pipiria no te aronga tei puapingaia no te mea kua iki ratou i te au oa memeitaki. Ka rauka ia koe i te tatau no runga i te pirianga i rotopu ia Naomi e tana unonga ko Ruta, i rotopu i te au mapu Epera toko toru i Babulonia tei  akamou i tetai pirianga oa ngaueue kore, e i rotopu ia Paulo e Timoteo. (Ruta 1:16; Daniela 3:17, 18; 1 Korinetia 4:17; Philipi 2:20-22) Ka akamou ra tatou ki runga i tetai akaraanga umere tikai: ko te pirianga oa i rotopu ia Davida e Ionatana.

9, 10 I akatumuia te pirianga oa o Davida raua ko Ionatana ki runga i teaa?

⁹ Te karanga ra te Pipiria e i muri ake i to Davida tamate anga ia Golia, “piri rava akera te ngakau o Ionatana ki te ngakau o Davida, aroa aturā Ionatana iaia.” (1 Samuela 18:1) Ko teia te akamataanga o tetai pirianga oa mou tikai noatu te aka tuke i rotopu i to raua mataiti, e tae ua atu ki te mate anga a Ionatana i te ngai tamaki. * (2 Samuela 1:26) Eaa ra te tumu i ngaueue kore ei te pirianga i rotopu i teia nga oa?

¹⁰ No to raua inangaro i te Atua e to raua anoano ngaueue kore kia vai tiratiratu kiaia, i mou ei te pirianga i rotopu ia Davida raua ko Ionatana. Riro katoa te anoano maata i te akamareka i te Atua ei taokotai ia raua. Kua akaari raua i te au tu akaperepere no tetai e tetai. Kare e ekoko e kua umere a Ionatana i te tu ngakau toa e te maroiroi o teia mapu tane i te paruru mataku kore i te ingoa o Iehova. Papu rai e kua akangateitei a Davida ia Ionatana, tei turu tiratiratu i ta Iehova au akanoonooanga, e kua tuku aia i to Davida au anoano na mua i tona uaorai. Ei akaraanga, akamanako ana i te taime e noo tuitarere  ra a Davida i te metepara kia kore aia e tamateia e te Ariki ko Saula, te metua o Ionatana. No tona tu tiratiratu kia Davida, kare a Ionatana i tavarevare ana, mari ra kua ‘aere atura aia ki taua vaorakau ra kia Davida, e kua akamaroiroi atura iaia no runga i te Atua.’ (1 Samuela 23:16) E akamanako ua ana e mei  teaa ra to Davida manako i te aere mai anga tona oa akaperepere i te tauturu e te akamaroiroi iaia! *

11. Eaa te apiianga i mou mai ia koe mei te akaraanga o Ionatana e Davida no runga i te pirianga oa?

¹¹ Eaa te apiianga i mou mai ia tatou mei te akaraanga o Ionatana e Davida? Te apiianga puapinga roa atu no te au oa koia oki, kia riro ei au oa no te Atua. Me piri tatou ki te aronga tei aiteite ua to tatou  irinakianga, au kaveinga no te mea tika e te mea tarevake, e te anoano ra kia vai tiratiratu ki te Atua, ka akapumaana kapitiia tatou, ka akamaroiroiia e ka akamatutuia. (E tatau ia Roma 1:11, 12) Ka kite tatou i taua au tu taeake tiratiratu i rotopu i te au oa akamori. Inara, ko te aiteanga ainei i reira e, e au oa meitaki pouroa te au tangata e aere maira ki te Are Uipaanga Patireia? Kare.

12, 13 (a) Eaa tatou ka tau ei kia iki meitaki i to tatou au oa i rotopu i te au oa Kerititiano? (e) Eaa te au tu tau kore tei tupu ana i roto i te au putuputuanga i te anere mataiti mua, e eaa te au akamatakiteanga ta te reira i akakeu ia Paulo kia oronga?

¹² I roto i te putuputuanga, ka tau tatou kia iki meitaki i te au oa te ka tauturu ia tatou i te akaketaketa i to tatou pirianga kia Iehova. Ka poitirere ainei tatou i teia? Kare. Tetai au Kerititiano i roto i te putuputuanga ka roa rai e rauka ai te akatupu i tetai pirianga ketaketa kia Iehova, mei te ua o tetai tumu rakau, ka roa rai e para ai tetai pae. No reira i roto i te au putuputuanga ravarai, tuke tuke te tupu anga o te au Kerititiano i roto i te akarongo. (Ebera 5:12–6:3) Ka inangaro tatou i te tauturu ia ratou kia matutu, no reira kia akaari tatou i te tu akakoromaki e te aroa no te aronga ou e te aronga kare e maroiroi roa ana.​—Roma 14:1; 15:1.

¹³ Tetai taime, penei ka tupu tetai turanga i roto i te putuputuanga te ka anoanoia tatou kia matakite no runga i te aronga ka piri atu tatou. Penei ka o tetai aronga ki roto i te au peu tau kore. E penei ka akatupu etai atu i te tu makitakita me kore i te tu akaapaapa. Kua tupu ana taua au tu tau kore i roto i te au putuputuanga i te anere mataiti mua T.N. Te maataanga i te  au mema e aronga tiratiratu ratou, kareka tetai pāpāki kare e tau ana to ratou tu. No te mea kare tetai aronga i roto i te putuputuanga i Korinetia e ariki ana i tetai au apiianga Kerititiano, kua akamatakite atu te apotetoro a Paulo i te putuputuanga e: “Auraka e vavare; e kino te tuatua meitaki i te kapiti anga kikino.” (1 Korinetia 15:12, 33) Kua akamatakite katoa atu a Paulo ia Timoteo e te vai ra tetai aronga tu tika kore i rotopu i te au oa Kerititiano. Kua akakiteia kia Timoteo kia akaatea mai mei taua aronga ra, eiaa e akariro ia ratou ei au oa piri tikai nona.​—E tatau ia 2 Timoteo 2:20-22.

14. Akapeea tatou me taangaanga i te kaveinga o ta Paulo akamatakiteanga no runga i te aronga ka piri atu tatou?

¹⁴ Akapeea tatou me taangaanga i te kaveinga o te au akamatakiteanga a Paulo? Eiaa e piri atu ki tetai ua atu​—i roto e i vao ake i te putuputuanga​—te ka riro ei akakeuanga kino ki runga ia tatou. (2 Tesalonia 3:6, 7, 14) Kia paruru pakari tatou i to tatou pirianga kia Iehova. Mei te vavai rai me tukuia ki roto i te vai repo, kare e rauka ia tatou kia tapapa atu e e vai ma ta te reira ka ngote mai, pera rai me piri tatou ki te aronga angaanga kino, kare e rauka ia tatou kia tapapa atu e e au mea memeitaki ta tatou ka mou mai.​—1 Korinetia 5:6.

15. Eaa taau ka rave e kite ei koe e koai te au oa i roto i te putuputuanga e tauta ra i te akamatutu i to ratou pirianga kia Iehova?

¹⁵ Te mea mataora ra, ka kite tatou i te au taeake memeitaki i rotopu i te au oa akamori. (Salamo 133:1) Akapeea koe e kite ei e koai te au oa i roto i te putuputuanga e tauta ra i te akamatutu i to ratou pirianga kia Iehova? Ia koe e akaari ra i te au tu e te au peu e mareka maira te Atua, ka varenga mai te aronga e tauta katoa ra i te akamareka iaia. E kimi katoa koe i tetai au ravenga kia akapiri atu ki tetai au oa ou. (Akara i te pia  “ Peea i Rauka ai to Maua au oa Meitaki.”) Kimi i te aronga e akaari ra i te au tu taau e inangaro ra i te akaata mai. Akarongo ki te ako a te Pipiria kia ‘akamaora atu’ e kia akaoa atu ki te au taeake i roto i te akarongo noatu eaa to ratou iti tangata, to ratou enua, e ta ratou peu. (2 Korinetia 6:13; E tatau ia 1 Petero 2:17.) Eiaa e piri ua ki te aronga o toou uaorai uki. Akamaara ia Ionatana, e pakari roa atu aia ia Davida. Ka riro te kite e te pakari o te aronga pakarikari ei akameitaki roa atu i to tatou pirianga oa.

16, 17 Me akariri mai tetai oa akamori ia tatou, eaa te tumu kare ei tatou e akaruke i te putuputuanga?

¹⁶ Penei ka tupu rai te manamanata i roto i te  putuputuanga i tetai au taime, no te mea e tukeke te tu o te tangata e to ratou oraanga i utuutuia mai ei. Penei ka tuatua tetai taeake me kore ka rave aia i tetai mea te ka akariri ia tatou. (Maseli 12:18) Tetai au taime ka riro to tatou tu, to tatou marama kore, e te manako taokotai kore, ei akatupu i te manamanata. Ka akatika ainei tatou i taua au tu kia akaturori ia tatou e kia akatakake mai ia tatou mei te putuputuanga? Me e inangaro tikai to tatou ia Iehova e te aronga tana e inangaro ra, kare tatou e akapera.

¹⁷ Na Iehova i Anga ia tatou e koia te Tumu o te Ora, kua tau rai e koia ta tatou e inangaro ma te ngakau katoa e koia anake ua ta tatou e akamori. (Apokalupo 4:11) Tetai, e mea tau kia turuturu tiratiratu tatou i te putuputuanga ta Iehova e mareka ra i te taangaanga. (Ebera 13:17) No reira me ka akariri mai tetai oa akamori ia tatou, auraka tatou e akaruke i te putuputuanga ei akaari i to tatou riri. Eaa ra oki tatou ka akapera ai? Kare na Iehova i akariri mai ia tatou. No to tatou inangaro no Iehova, kare rava e rauka ia tatou kia kopae iaia e tona iti tangata!​—E tatau ia Salamo 119:165.

18. (a) Eaa ta tatou ka rave kia tupu te au i roto i te putuputuanga? (e) Me iki tatou kia akakore atu i te ara no te mea e tumuanga tau tetai kia akapera, eaa te au akameitakianga ka rauka?

¹⁸ Na to tatou inangaro i to tatou au oa akamori e akakeu ia tatou kia akatupu i te au i roto i te putuputuanga. Kare a Iehova e tapapa mai ana i te tu apa kore mei te aronga tana e aroa maira, e kare katoa tatou e akapera. Ka tauturu te aroa ia tatou kia akakore i te au apa rikiriki, e kia akamaara e e aronga apa ua tatou e e tarevake ana rai. (Maseli 17:9; 1 Petero 4:8) Ka tauturu  te aroa ia tatou kia ‘akakore ua rai tetai, i ta tetai ara.’ (Kolosa 3:13) Kare i te mea mama i te taangaanga i teia ako. Me akatika tatou kia autu te riri, ka akamoupuku ua atu rai tatou, te manako anga e te tamamae ra tatou i tera tangata me akamoupuku tatou iaia. Inara ko te tikaanga tikai, ka takino te tu akamoupuku ia tatou. No reira me iki tatou kia akakore atu i te ara no te mea e tumuanga tau tetai kia akapera, e akameitakianga maata te ka rauka. (Luka 17:3, 4) Ka oronga mai te reira i te manako e te ngakau au, ka akatupu i te au i roto i te putuputuanga, e tei puapinga roa atu, ka paruru te reira i to tatou pirianga kia Iehova.​—Mataio 6:14, 15; Roma 14:19.

19. Eaa te au turanga te ka tupu mai e te ka anoanoia tatou kia akamutu i te kapiti atu ki tetai tangata?

¹⁹ Tetai au taime ka patiia mai tatou kia akamutu i te kapiti atu ki tetai tei riro ana ei mema no te putuputuanga. E tupu ana teia me akaateaia tetai tangata tataraara kore tei aati i te ture a te Atua, me kore me kopae tetai i te akarongo na te apii aere anga i te au apiianga pikikaa, me kore na te akatakake mai anga iaia mei roto i te putuputuanga. Te akakite tika ua maira te Tuatua a te Atua e “auraka kotou e kapiti atu” ki taua aronga ra. * (1 Korinetia 5:11-13; 2 Ioane 9-11) Penei e mea ngata kia kopae i tetai tei riro ana ei oa, me kore e kopu tangata aia no tatou. Ka vai ngaueue kore ainei tatou kia kite ratou e ko to tatou tu tiratiratu kia Iehova e tana au ture tuatua tika tei maata roa atu? E akamaara  e e mea puapinga maata tikai kia Iehova te tu tiratiratu e te akarongo.

20, 21 (a) No teaa i riro ei te akaatea anga i te aronga rave ara ei akanoonooanga takinga meitaki? (e) Eaa ra i puapinga ai kia iki meitaki tatou i to tatou au oa ma te tu pakari?

²⁰ Ko te akanoonooanga no te aronga tei akaateaia ki vao i te putuputuanga, e ravenga takinga meitaki tikai teia na Iehova. No teaa ra? Me akaateaia tetai tangata tataraara kore, te akaari maira te reira i te inangaro akaperepere no to Iehova ingoa tapu, tona au turanga, e no Iehova uaorai. (1 Petero 1:15, 16) Ka riro te akaatea anga i te tangata ara ei paruru i te putuputuanga. Ka paruruia te au taeake tiratiratu mei te akakeuanga kino a te aronga rave akakoro i te ara, ka rauka ia ratou i te rave i ta ratou akamorianga ma te pumaana i te kite anga e ka riro te putuputuanga ei akapuanga mou no ratou i roto i teia ao kino. (1 Korinetia 5:7; Ebera 12:15, 16) Te akaari maira teia akatikatikaanga pakari i te aroa no te tangata tei ara. Penei na teia e akakeu iaia kia ariki e ka anoanoia aia kia taui i tona tu e kia rave i tei anoanoia, kia rauka iaia i te oki mai kia Iehova.​—Ebera 12:11.

²¹ E tika rava e ka riro te au tu e te au peu a to tatou au oa piri ei akakeuanga pakari ki runga ia tatou. No reira e mea puapinga kia iki meitaki tatou i to tatou au oa ma te tu pakari. Na te akariro anga i to Iehova au oa ei oa no tatou, e na te inangaro anga i te aronga ta te Atua e inangaro ra, ka rauka ia tatou te au oa meitaki rava atu. Ta tatou ka tamou mai mei ia ratou, ka riro ei tauturu ia tatou kia akatupu i to tatou akakoroanga kia akamareka ia Iehova.