Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 3

Hadomi sira neʼebé Maromak hadomi

Hadomi sira neʼebé Maromak hadomi

“Ema neʼebé laʼo hamutuk ho ema matenek sei sai matenek.”​—PROVÉRBIOS 13:20.

1-3. (a) Bíblia hatete lia-loos saida neʼebé akontese duni? (b) Oinsá mak ita bele hili belun neʼebé sei lori ita ba dalan neʼebé diʼak?

ITA bele kompara ema hanesan ho toalla. Toalla xupa bee no sai bokon, ita mós bele “xupa” ema seluk nia hahalok no sai hanesan sira. Ita hatene ka la hatene, ita halo tuir ita-nia belun nia hahalok, hanoin no sira-nia jeitu.

2 Bíblia hatete lia-loos neʼebé akontese duni: “Ema neʼebé laʼo hamutuk ho ema matenek sei sai matenek, maibé ema neʼebé hamutuk ho ema beik sira sei hetan buat aat.” (Provérbios 13:20) Eskritura neʼe laʼós koʼalia deʼit kona-ba ema neʼebé dala ruma ita hasoru. Liafuan “laʼo hamutuk” dehan katak ema neʼebé sempre hamutuk ho ema seluk. Livru neʼebé esplika kona-ba Bíblia, hatete: “Atu ema ida laʼo hamutuk ho ema ida seluk, neʼe katak nia hadomi no sente besik loos ho ema neʼe.” Baibain ita halo tuir ema neʼebé ita hadomi nia hahalok, loos ka lae? Loos duni, tanba ita sente besik loos ho ema neʼebé ita hadomi, sira-nia hahalok bele kona ita iha dalan neʼebé diʼak ka dalan neʼebé aat.

3 Atu hela nafatin iha Maromak nia domin, importante atu buka belun neʼebé bele lori ita ba dalan neʼebé diʼak. Oinsá mak ita bele halo ida-neʼe? Tuir loloos, ita bele halo ida-neʼe hodi hadomi sira neʼebé Maromak hadomi, no habelun ema neʼebé sai ona Maromak nia belun. Hanoin toʼok kona-ba ida-neʼe. Maromak Jeová nia belun mak sira neʼebé iha hahalok diʼak no ita la bele hetan belun neʼebé diʼak liu sira-neʼe. Entaun, mai ita haree ema hanesan saida mak Maromak hadomi. Hodi hanoin didiʼak kona-ba Maromak Jeová nia haree, sei ajuda ita atu hili belun neʼebé bele lori ita ba dalan neʼebé diʼak.

SIRA NEʼEBÉ MAROMAK HADOMI

4. Tanbasá mak Maromak Jeová iha direitu atu hili ema neʼebé serve atu sai nia belun? Tanbasá mak Maromak Jeová bolu Abraão nuʼudar “haʼu-nia belun”?

4 Maromak Jeová la hili ema naran deʼit atu sai nia belun. Nia iha direitu atu halo ida-neʼe, loos ka lae? Loos duni, tanba nia mak Ukun-Naʼin Boot Liu Hotu iha lalehan no rai. Entaun, atu sai nia belun mak oportunidade neʼebé furak liu hotu. Entaun, sé mak nia hili nuʼudar nia belun? Maromak Jeová hakbesik ho sira neʼebé sadere ba nia no iha fiar-­metin ba nia. Porezemplu, hanoin toʼok kona-ba ema Izraél nia beiʼala naran Abraão, neʼebé ita koñese nuʼudar ema fiar-­metin ida. Se Maromak husu aman ida atu hasaʼe nia oan nuʼudar sakrifísiu, ida-neʼe mak koko neʼebé boot liu ba ninia fiar. * Maibé Abraão “hasaʼe Isaac” ho fiar-metin katak “Maromak iha kbiit atu halo ema mate moris hiʼas fali”. (Ebreu 11:17-​19) Tanba Abraão halo tuir no hatudu fiar-metin hanesan neʼe, Maromak Jeová ho domin bolu nia “haʼu-nia belun”.​—Isaías 41:8; Tiago 2:21-23.

5. Oinsá mak Maromak Jeová sente kona-ba sira neʼebé ho laran-metin halo tuir nia?

5 Maromak Jeová hafolin duni ema neʼebé ho laran-metin halo tuir nia. Maromak hadomi sira neʼebé ho laran-metin tau nia hakarak uluk liu fali buat sira seluk. (2 Samuel 22:26) Hanesan ita haree tiha ona iha Kapítulu 1 husi livru neʼe, Aman Jeová kontente tebes ho sira neʼebé hili atu halo tuir nia tanba sira hadomi nia. Provérbios 3:​32 hatete: “Nia besik liu ho ema neʼebé laran-moos.” Sira neʼebé ho laran-­metin kumpre Maromak nia hakarak simu konvite neʼebé Maromak Jeová fó ho laran-diʼak ba sira. Konvite neʼe mak sira bele sai bainaka iha Maromak nia “tenda”, neʼe katak Maromak simu sira atu adora nia no sira bele halo orasaun ba nia iha tempu naran deʼit.​—Salmo 15:1-5.

6. Oinsá mak ita bele hatudu katak ita hadomi Jesus? Oinsá mak Maromak Jeová sente kona-ba sira neʼebé hadomi nia Oan-Mane?

6 Maromak Jeová hadomi sira neʼebé hadomi nia Oan-Mane mesak, Jesus. Jesus hatete: “Ema neʼebé hadomi haʼu sei halo tuir haʼu liafuan, no haʼu Aman sei hadomi nia; Ami sei mai iha nia, hodi horik ho nia.” (Joao 14:23) Oinsá mak ita bele hatudu ita-nia domin ba Jesus? Hodi halo tuir nia mandamentu, neʼebé inklui knaar atu haklaken lia-foun diʼak no halo ema seluk sai ninia dixípulu. (Mateus 28:19, 20; Joao 14:15, 21) Ita mós hatudu ita-nia domin ba Jesus hodi hakaʼas an atu “laʼo tuir nia ain-fatin”. Ita halo ida-neʼe kuandu ita banati-tuir nia ho ita-nia liafuan no hahalok maski ita ema la perfeitu. (1 Pedro 2:21) Nuneʼe, kuandu ema hakaʼas an atu banati-tuir Kristu nia ezemplu tanba sira hadomi nia, ida-neʼe mós book Maromak Jeová nia laran.

7. Tanbasá mak matenek atu sai belun ho Maromak Jeová nia belun?

7 Fiar, laran-metin, halo tuir, no mós domin ba Jesus no ninia dalan moris nian​—hahalok hanesan neʼe mak buat neʼebé Maromak Jeová buka husi sira neʼebé nia hili atu sai Ninia belun. Diʼak ba ita ida-idak atu husu ba ita-nia an: ‘Haʼu-nia belun sira hatudu hahalok sira hanesan neʼe ka lae? Haʼu buka tiha ona atu sai belun ho Maromak Jeová nia belun ka lae?’ Atu halo ida-neʼe mak dalan neʼebé matenek. Ema neʼebé haburas hahalok tuir Maromak nia hakarak no ho laran-manas haklaken lia-foun diʼak Reinu nian mak bele ajuda ita atu halo diʼak nafatin. Sira bele book ita atu moris tuir ita-nia hakarak atu halo kontente Maromak.​—Haree kaixa “ Belun neʼebé diʼak mak hanesan saida?”.

APRENDE HUSI EZEMPLU IDA IHA BÍBLIA

8. Saida mak Ita gosta kona-ba relasaun entre (a) Noemi no Rute? (b) mane-klosan ebreu naʼin-tolu? (c) Paulo no Timóteo?

8 Bíblia hatudu ezemplu barak kona-ba sira neʼebé hetan bensaun tanba hili belun neʼebé diʼak. Ita bele lee kona-ba relasaun neʼebé Noemi iha ho ninia feto-foun, Rute. Kona-ba mane-klosan ebreu naʼin-tolu neʼebé sai belun diʼak iha rai-Babilónia. No mós, kona-ba Paulo no Timóteo. (Rute 1:16; Daniel 3:17, 18; 1 Korinto 4:17; Filipe 2:20-22) Maibé, mai ita haree didiʼak ezemplu kapás ida seluk kona-ba oinsá David no Jónatas sai belun diʼak.

9, 10. Saida mak kesi metin David no Jónatas hodi sai belun neʼebé diʼak?

9 Bíblia hatete katak depois David oho Golias, “Jónatas nia laran kesi metin ho David nia laran, no Jónatas hahú hadomi David hanesan nia an rasik”. (1 Samuel 18:1) Nuneʼe sira hahú sai belun neʼebé diʼak no metin maski sira-nia idade la hanesan, no relasaun neʼe metin toʼo Jónatas mate iha funu. * (2 Samuel 1:26) Saida mak kesi metin sira naʼin-rua hodi sai belun neʼebé diʼak?

10 Buat neʼebé kesi metin David no Jónatas mak sira-nia domin ba Maromak, no sira hakarak tebes atu laran-metin nafatin ba Maromak. Mane naʼin-rua neʼe iha fiar neʼebé hanesan. David hatudu hahalok neʼebé halo Jónatas hadomi nia, no Jónatas mós iha hahalok diʼak neʼebé halo David hadomi Jónatas. Hodi haree katak David neʼebé sei joven hela, la taʼuk atu defende Maromak Jeová nia naran, Jónatas hafolin tebes David nia laran-manas no aten-barani. David hatudu respeitu ba Jónatas tanba Jónatas idade boot liu, Jónatas apoia ho laran-metin buat neʼebé Maromak Jeová arranja, no mós nia hanoin uluk kona-ba David nia diʼak. Porezemplu, hanoin toʼok kona-ba buat neʼebé akontese kuandu David sente triste. Iha tempu neʼebá, David tenke halai-sees husi Jónatas nia aman, Liurai Saul, neʼebé aat no laran-nakali ho nia. Tan neʼe, nia tenke subar an no hela iha rai-fuik maran. Jónatas hatudu nia laran-metin hodi foti desizaun mesak atu “bá toʼo David . . . atu nuneʼe nia bele hametin David nia fiar ba Maromak”. (1 Samuel 23:16) Hanoin toʼok David nia sentimentu kuandu nia belun neʼebé nia hadomi mai atu hametin nia! *

11. Husi Jónatas no David nia ezemplu, importante liu atu iha belun hanesan saida?

11 Ita aprende saida husi Jónatas no David nia ezemplu? Ita haree katak buat neʼebé importante liu mak atu iha belun neʼebé hafolin buat espirituál nian. Diʼak atu hakbesik ho ema neʼebé iha fiar hanesan ita-nian, moris tuir morál neʼebé loos, no hatudu katak sira hakarak duni laran-metin ba Maromak. Kuandu ita habelun ho ema hanesan neʼe, ita bele hametin malu hodi fahe hanoin, sentimentu no esperiénsia. Buat sira-neʼe bele harii no haburas ita-nia fiar. (Roma 1:11, 12) Ita hetan belun neʼebé hanoin buat espirituál nian husi sira neʼebé adora Maromak hamutuk ita. Maibé, ida-neʼe katak sira hotu neʼebé tuir reuniaun iha Salaun Reinu mak diʼak atu sai ita-nia belun? Dala ruma lae.

OINSÁ MAK HILI BELUN NEʼEBÉ DIʼAK?

12, 13. (a) Tanbasá mak ita tenke hili didiʼak sé mak sei sai ita-nia belun husi maluk kristaun nia leet? (b) Problema saida mak mosu iha kongregasaun sira iha apóstolu sira-nia tempu? Ida-neʼe book Paulo atu fó avizu makaʼas saida deʼit?

12 Iha kongregasaun laran, ita mós tenke hili didiʼak sé mak sei sai belun neʼebé bele ajuda ita hametin ita-nia relasaun ho Maromak. Ida-neʼe halo ita hakfodak ka lae? Tuir loloos, lae. Hanesan ai-fuan balun neʼebé presiza tempu barak atu sai tasak, ema balun iha kongregasaun laran presiza tempu barak liu atu hametin sira-nia relasaun ho Maromak. Nuneʼe, iha kongregasaun ida-idak nia laran iha ema kristaun neʼebé la hanesan. Balun iha no balun seidauk iha relasaun neʼebé kleʼan ho Maromak. (Ebreu 5:⁠12–​6:3) Entaun, ita presiza hatudu pasiénsia no domin ba ema neʼebé foun ka fraku iha kongregasaun tanba ita hakarak ajuda sira atu haburas sira-nia relasaun ho Maromak.​—Roma 14:1; 15:1.

13 Dala ruma bele mosu situasaun neʼebé halo ita presiza kuidadu ho ema iha kongregasaun laran. Balun iha kongregasaun laran karik halo buat ruma neʼebé ladiʼak. Seluk tan karik muramura. Kongregasaun sira iha apóstolu sira-nia tempu mós iha problema hanesan neʼe. Maski iha ema kristaun barak neʼebé fiar-metin, maibé iha balun neʼebé halo buat ruma neʼebé ladiʼak. Tanba ema balun iha kongregasaun iha Korintu neʼebé la tuir hanorin kristaun balun, apóstolu Paulo fó avizu ba kongregasaun: “Keta husik ema lohi imi: ‘Hela hamutuk ho ema laran-aat sira halakon lisan diʼak.’” (1 Korinto 15:12, 33) Paulo fó avizu ba Timóteo katak iha maluk kristaun balun neʼebé karik halo hahalok neʼebé laloos. Nia fó-hatene Timóteo atu sees husi ema hanesan neʼe, la sai belun ho sira.​—2 Timoteo 2:20-22.

14. Se ita buka atu sai belun ho ema ruma, oinsá mak Paulo nia avizu sira bele fó matadalan mai ita kona-ba ida-neʼe?

14 Oinsá mak ita bele halo tuir matadalan husi Paulo nia avizu? Hodi sees husi ema naran deʼit, iha kongregasaun laran ka iha liʼur, neʼebé karik bele estraga ita-nia relasaun ho Maromak. (2 Tesalonika 3:6, 7, 14) Ita tenkesér proteje ita-nia relasaun ho Aman Jeová. Hanoin-hetan, hanesan toalla xupa buat neʼebé been, ita bele tuir ita-nia belun diʼak nia atitude no sira-nia dalan moris nian. Toalla neʼebé hoban iha bee sei xupa bee, no toalla neʼebé hoban iha tua-uvas sei xupa tua-uvas. Hanesan neʼe, se ita habelun ho sira neʼebé iha hahalok diʼak ita mós sei hatudu hahalok diʼak, maibé se ita habelun ho ema ladiʼak ita sei hatudu hahalok ladiʼak.​—1 Korinto 5:6.

Iha maluk kristaun sira-nia leet, ita bele hetan belun sira neʼebé diʼak

15. Iha kongregasaun laran, Ita bele halo saida atu hetan belun sira neʼebé hakaʼas an haburas nafatin sira-nia relasaun ho Maromak Jeová?

15 Ita kontente tanba ita bele hetan belun sira neʼebé diʼak entre maluk neʼebé adora Maromak. (Salmo 133:1) Maibé, oinsá mak Ita bele hetan belun sira neʼebé hakaʼas an haburas nafatin sira-nia relasaun ho Maromak Jeová? Diʼak atu Ita mós haburas hahalok no tuir dalan moris nian neʼebé Maromak simu. Nuneʼe, ema seluk neʼebé mós hakaʼas an halo buat hirak-neʼe sei hakbesik ho Ita. Iha tempu hanesan, karik Ita presiza buka dalan atu sai belun ho ema seluk. (Haree kaixa “ Dalan neʼebé ami hetan belun diʼak”.) Buka ba ema neʼebé hatudu hahalok sira neʼebé Ita hakarak halo tuir. Halo tuir Bíblia nia konsellu atu “loke imi an [“imi-nia laran”, MF] bá” hodi buka atu sai belun ho maluk fiar-naʼin sira husi rasa, nasaun no kultura seluk. (2 Korinto 6:13; 1 Pedro 2:17) Keta habelun deʼit ho sira neʼebé idade hanesan Ita. Hanoin-hetan katak Jónatas idade boot liu David. Se Ita sai belun ho katuas-ferik neʼebé riku ho esperiénsia no matenek, ida-neʼe bele ajuda Ita.

KUANDU PROBLEMA SIRA MOSU

16, 17. Se karik ita-nia irmaun ka irmán ida hakanek ita, tanbasá mak ita la sees husi kongregasaun?

16 Dala ruma problema mosu iha kongregasaun laran tanba ema ida-idak la hanesan, iha hahalok ka toman oioin, husi rai ka fatin oioin. Karik ita-nia irmaun ka irmán ida hatete ka halo buat ruma neʼebé hakanek ita-nia laran. (Provérbios 12:18) Dala ruma problema hanesan neʼe hahú tanba hahalok ka toman neʼebé la hanesan, la komprende malu, ka ita-nia liafuan la simu malu. Problema hirak-neʼe sei halo ita sidi hodi sees husi kongregasaun ka lae? Lae, se ita hadomi loos Aman Jeová no sira neʼebé nia hadomi.

17 Nuʼudar Kriadór no Ida neʼebé tau matan ba ita-nia moris, Maromak Jeová merese duni atu simu ita-nia domin no adorasaun neʼebé ita fó ho laran tomak ba nia. (Apokalipse 4:11) No mós, nia kontente ho kongregasaun neʼebé nia uza atu halaʼo ninia knaar, tan neʼe ita tenke ho laran tomak apoia ida-neʼe. (Ebreu 13:17) Nuneʼe, se irmaun ida hakanek ka halo ita sente laran-tun, ita sei sees husi kongregasaun atu hatudu katak ita la kontente ho nia, ka lae? Ai, labele duni! Maromak Jeová laʼós ida neʼebé mak hakanek ita. Tanba hadomi Maromak Jeová, ita sei nunka husik nia no ninia povu!​—Salmo 119:165.

18. (a) Saida mak ita bele halo atu haburas dame iha kongregasaun? (b) Kuandu iha razaun diʼak atu fó perdua no ita halo ida-neʼe, neʼe sei lori bensaun furak saida deʼit mai ita?

18 Domin ba maluk fiar-naʼin sira sei book ita atu buka dalan atu haburas dame iha kongregasaun. Maromak Jeová hatudu domin ba ita ema sala-naʼin, tan neʼe ita mós tenke hatudu domin ba malu. Domin neʼe sei book ita atu la hanoin kona-ba sala kiʼik, tanba ita hatene katak ita hotu la perfeitu no halo sala. (Provérbios 17:9; 1 Pedro 4:8) Domin ajuda ita kontinua atu ho laran-luan “perdua malu”. (Koloso 3:13) Dala ruma susar atu halo tuir konsellu ida-neʼe. Se ita hanoin demais kona-ba ita-nia maluk nia sala, karik ita sei rai hirus ba nia. Karik ita hanoin katak liuhusi sente hirus, ida-neʼe bele fó kastigu ba ema neʼebé halo sala ba ita. Maibé tuir loloos, kuandu ita halo hanesan neʼe, ita sei hakanek ita-nia an rasik. Kuandu iha razaun diʼak atu fó perdua no ita halo ida-neʼe, neʼe sei lori bensaun furak mai ita. (Lucas 17:3, 4) Ita sente dame iha ita-nia neon no laran, haburas dame iha kongregasaun, no liuliu proteje ita-nia relasaun ho Maromak Jeová.​—Mateus 6:14, 15; Roma 14:19.

KUANDU ITA TENKE PARA RANSU HO EMA RUMA

19. Dala ruma tanbasá mak ita tenke haketak an husi ema ruma?

19 Dala ruma, ita presiza haketak an husi maluk ida neʼebé uluk mak ita-nia irmaun ka irmán iha kongregasaun. Ita halo ida-neʼe se ema ida halo sala kontra Maromak nia ukun-fuan no la hakribi nia sala, tan neʼe kongregasaun hasai nia husi kongregasaun nia leet. No mós, se ema ida lakohi halo tuir lia-loos hodi hanorin buat neʼebé falsu, ka nia rasik haketak an husi kongregasaun. Maromak nia Liafuan hatete ho klaru katak “keta laʼo hamutuk” ho ema hanesan neʼe. * (1 Korinto 5:11-13; 2 Joao 9-11) Se ema neʼe mak ita-nia belun ka família, karik susar tebes atu sees husi ema ida-neʼe. Iha situasaun hanesan neʼe, ita sei laran-metin ba Maromak Jeová ka lae? Maromak Jeová hafolin duni sira neʼebé hatudu laran-metin ba nia no halo tuir nia maski dala ruma kusta atu halo ida-neʼe.

20, 21. (a) Kuandu kongregasaun hasai ema ida husi kongregasaun nia leet, neʼe mak hatudu domin. Tanbasá? (b) Tanbasá mak importante loos atu hanoin didiʼak kuandu ita hili sé mak atu sai ita-nia belun?

20 Kuandu kongregasaun hasai ema ida husi kongregasaun nia leet, neʼe mak hatudu domin. Tanbasá? Kuandu hasai ema neʼebé la hakribi nia sala, kongregasaun hatudu domin ba Maromak Jeová hodi hatudu respeitu ba Maromak nia naran neʼebé santu no ba ninia matadalan sira. (1 Pedro 1:15, 16) No mós, hodi hasai sira neʼebé lakohi hakribi sira-nia hahalok aat, ida-neʼe sei proteje sira neʼebé laran-metin nafatin iha kongregasaun laran. Nuneʼe, sira bele nafatin adora Maromak hodi hatene katak kongregasaun mak fatin neʼebé hakmatek no ketak husi mundu aat neʼe. (1 Korinto 5:7; Ebreu 12:15, 16) Ikusmai hodi fó dixiplina neʼebé makaʼas, neʼe hatudu domin ba ema neʼebé halo sala. Karik dixiplina neʼe sei halo nia sente laran-kanek, halo nia rekoñese katak nia tenke troka ninia hanoin no hahalok, no mós halo nia hakaʼas an atu fila fali ba Maromak Jeová.​—Ebreu 12:11.

21 Ita la bele nega katak ita-nia belun sira bele kona no book duni ita-nia hanoin no hahalok sira. Entaun, importante loos atu hanoin didiʼak kuandu ita hili sé mak atu sai ita-nia belun. Ita sei iha belun sira neʼebé diʼak liu kuandu ita habelun ho ema neʼebé sai Aman Jeová nia belun, no hadomi sira neʼebé Maromak hadomi. Sira-nia moris sai nuʼudar ezemplu neʼebé sei ajuda ita atu kumpre ita-nia hakarak atu halo kontente Maromak Jeová.

^ par. 4 Buat neʼebé Maromak Jeová husu Abraão atu halo, haleno buat neʼebé Maromak sei halo, neʼe mak fó nia Oan-Mane mesak nuʼudar sakrifísiu. (Joao 3:​16) Maibé kona-ba Abraão, Maromak Jeová hapara Abraão atu oho Isaac, no fó bibi-malae aman ida atu Abraão hasaʼe nuʼudar sakrifísiu.​—Gênesis 22:​1, 2, 9-​13.

^ par. 9 Kuandu David oho Golias, nia sei joven, nia “labarik deʼit”. Kuandu Jónatas mate, David maizumenus tinan tolunulu. (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4) Jónatas mate kuandu nia besik tinan neenulu, neʼe hatudu katak nia maizumenus tinan tolunulu boot liu David.

^ par. 10 Hanesan ita lee iha 1 Samuel 23:17, Jónatas hatete ba David buat tuirmai neʼe: (1) Nia fó aten-barani ba David atu labele taʼuk. (2) Nia ho fiar hatete katak Saul nia planu sei la akontese. (3) Nia fó fiar ba David katak nia sei sai liurai hanesan Maromak promete tiha ona. (4) Nia ho laran tomak promete katak nia sei laran-metin nafatin ba David. (5) Jónatas fó-hatene David katak Saul mós hatene katak Jónatas laran-metin ba David.

^ par. 19 Atu hetan informasaun liután kona-ba Bíblia nia matadalan kona-ba ema neʼebé laʼós tan ita-nia irmaun ka irmán, haree Apéndise, “Matadalan kona-ba ema neʼebé kongregasaun hasai ona”.