1-3. (a) Kumbi ndi fundu niyi yauneneska yo Bayibolo likamba? (b) Kumbi tingasankha wuli mabwezi ngo ngangatiwovya kuchita vinthu vamampha?

ŴANTHU ŵe nge thonji lenilo asani aliponya m’maji lisintha mtundu ndipu liyanana ndi maji ngo aliponyamu. Nchipusu ukongwa kutole maŵanaŵanu ndi mijalidu ya ŵanthu wo titanjana nawu chinanga kuti tingakhumba cha kuchita viyo.

² Bayibolo lipusika cha pakukamba kuti: “Mweniyo watenda pamoza ndi ŵanthu azeru, wasanduka kuŵa wazeru, kweni wakukwatikana ndi wakupusa wakapwetekekanga.” (Nthanthi 13:20) Ntharika iyi yikamba kwenda ŵaka ndi munthu kamoza cha. Mazu ngakuti “watenda” ngang’anamuwa nyengu zosi. * Buku linyaki lakukonkhoska nkhani za m’Bayibolo pakukonkhoska vesi ili likamba kuti: “Kwenda pamoza ndi munthu kung’anamuwa kwanjana ukongwa.” Kumbi mungazomerezga cha kuti titanja kuchita vinthu vakuyanana ndi ŵanthu wo titiŵayanja? Mbuneneska kuti ŵanthu wo titiŵayanja nawu angatichitiska kuti tichiti vinthu vamampha pamwenga viheni.

³ Kuti tilutirizgi kuja m’chanju chaku Chiuta, tikhumbika kwanjana ndi ŵanthu wo angatiwovya kuchita vinthu vamampha. Kumbi tingachita wuli venivi? Titenere kwanjana ndi  ŵanthu wo Chiuta watanja. Titenere kwanjana ndi ŵanthu wo ŵe ndi mijalidu yo Yehova watanja. Sonu tiyeni tikambiskani vakukwaskana ndi ŵanthu wo Chiuta watanja. Kuziŵa venivi kutiwovyengi kusankha mabwezi ngamampha.

4. Nchifukwa wuli Yehova we ndi wanangwa wakusankha ŵanthu wo wakhumba kuti aje mabwezi ngaki, nanga nchifukwa wuli Yehova wangudana Abrahamu kuti “bwezi langu”?

⁴ Pa nkhani yakuja ndi mabwezi, Yehova wasankha mwazeru ukongwa. Kumbi iyu ngwakwenere cha kuchita viyo? Iyu ndi Chiuta, Mbuya Wachilengedu Chosi ndipu kuja nayu pa ubwezi nchinthu chamampha ukongwa kuruska chechosi. Nanga wasankha ŵanthu amtundu wuli kuti waje nawu pa ubwezi? Yehova waja pafupi ndi ŵanthu wosi wo atimugomezga. Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu chaku Abrahamu, munthu yo waziŵika chifukwa cha chivwanu chaki. Chivwanu cha munthu chingayeseka ukongwa asani wangapempheka kuti wapereki mwana waki sembi. * Kweni Abrahamu wenga wakunozgeka kupereka Yisaki chifukwa wenga ndi chivwanu kuti, “Chiuta wenga wanthazi kumuyuska, chinanga nkhu ŵakufwa.” (Ŵahebere 11:17-19) Chifukwa chakuti Abrahamu wanguvwiya kweniso wangulongo chivwanu, Yehova wangumudana kuti “bwezi langu.”—Yesaya 41:8; Yakobe 2:21-23.

5. Kumbi Yehova watiŵawona wuli ŵanthu wo atimuvwiya mwakugomezgeka?

⁵ Yehova wawona kuti kuvwiya ndi mtima wosi nkhwakuzirwa ukongwa. Iyu watanja wosi wo akhumbisiska kuja akugomezgeka kwaku iyu pe. (Ŵerengani 2 Samuele 22:26.) Nge mo tinguwone m’Mutu 1, Yehova wakondwa ukongwa  ndi ŵanthu wo atimuvwiya chifukwa chakuti atimuyanja. Lemba la Nthanthi 3:32 lilongo kuti Iyu watanja ŵanthu a mtima wamampha. Ŵanthu wo afiska vo Chiuta wakhumba mwakugomezgeka adanika kuti aje alendu “muhema” laki ndipu watiŵazomerezga kuti amusopengi kweniso kuromba nyengu yeyosi yo angakhumba.—Sumu 15:1-5.

6. Kumbi tingalongo wuli kuti titanja Yesu, nanga Yehova watuvwa wuli asani wawona ŵanthu wo atanja Mwana waki?

⁶ Yehova watanja ŵanthu wo atanja Yesu, Mwana waki wapade. Yesu wangukamba kuti: “Asani yumoza watindanja, wasungengi mazu ngangu, ndipu Ada amwanjengi, tizengi kwaku iyu, ndipu tijichitiyengi uja [tijengi] pamoza nayu.” (Yohane 14:23) Kumbi tingalongo wuli kuti titanja Yesu? Tingachita venivi asani tivwiya marangu ngaki, ngo ngasazgapu nchitu yakupharazga uthenga wamampha ndi kupanga akusambira. (Mateyu 28:19, 20; Yohane 14:15, 21) Nge ŵanthu ambula kufikapu, tilongo so kuti titanja Yesu asani ‘tindondoloskamu mu menderu ngaki,’ ndi kwesesa kutole vo wakambanga ndi kuchita. (1 Petro 2:21) Yehova wakondwa ndi ŵanthu wo atesesa kuti chanju chawu pa Mwana waki chiŵachitiskengi kuti aje ndi mijalidu yo Khristu wenayu.

7. Nchifukwa wuli nchinthu chazeru kuja pa ubwezi ndi ŵanthu wo atanja Yehova?

⁷ Yehova wakhumba kuti mabwezi ngaki ngajengi ngachivwanu, ngakugomezgeka, ngavwiyengi ndipuso ngayanjengi Yesu ndi mijalidu yaki. Weyosi wangachita umampha kujifumba kuti: ‘Kumbi ŵanthu wo nditanjana nawu ŵe ndi mijalidu yeniyi? Kumbi yiwu ndi mabwezi ngaku Yehova?’ Nchinthu chazeru kujifumba mafumbu ngenanga. Ŵanthu wo ŵe ndi mijalidu yaku Chiuta ndipuso wo apharazga uthenga wamampha wa Ufumu mwaphamphu, angatiwovya ukongwa kuti tichitengi vinthu vakukondweska Chiuta.—Wonani bokosi lakuti, “ Kumbi Kuja Bwezi Lamampha Kung’anamuwanji?”

8. Nchinthu wuli cho chitikukondweskani pa ubwezi waku (a) Naomi ndi Ruti? (b) anyamata achiheberi atatu? (c) Paulo ndi Timote?

⁸ M’Bayibolo mwe vakuwoniyapu vinandi va ŵanthu wo anguyanduwa chifukwa chakusankha mabwezi ngamampha. Mungaŵerenga va ubwezi wo wengapu pakati paku Naomi ndi mukumwana waki Ruti, anyamata achiheberi atatu wo ŵenga ku Babiloni ndipuso Paulo ndi Timote. (Ruti 1:16; Danyele 3:17, 18; 1 Ŵakorinte 4:17; Ŵafilipi 2:20-22) Kweni tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu chinyaki chamampha ukongwa cha ubwezi wa pakati paku Davidi ndi Jonafani.

9, 10. Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitiska kuti Davidi ndi Jonafani ayanjanengi?

⁹ Bayibolo likamba kuti Davidi wati wabaya Goliyati, “mtima waku Jonafani ungubatikana ndi mtima waku Davidi, ndipu Jonafani wangumwanja Davidi nge mbumoyu waku iyu mweneku.” (1 Samuele 18:1) Uku kwenga kwamba kwa ubwezi wambula kumala chinanga kuti apambananga vyaka vinandi, ndipu ubwezi wawu ungulutiriya mpaka po wangufwiya Jonafani ku nkhondu. * (2 Samuele 1:26) Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitiska kuti ŵanthu yaŵa aje pa ubwezi wakukho?

¹⁰ Davidi ndi Jonafani ŵenga pa ubwezi chifukwa chakuti ayanjanga Chiuta ndipu akhumbisiskanga kuti aje akugomezgeka kwaku iyu. Yiwu ayanjananga chifukwa chakuti akhumbanga kukondweska Chiuta. Weyosi wenga ndi mijalidu yo yachitiskanga kuti ayanjanengi. Jonafani wangukondwa chifukwa cha chiganga ndi phamphu laku Davidi yo wengavi mantha pakuvikiriya zina laku Yehova. Tikayika cha kuti Davidi watumbikanga Jonafani yo wakhumbisiskanga  kuti khumbu laku Yehova lichitiki ndipu wenga wakunozgeka kovya Davidi. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa nyengu yo Davidi wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu ndipu wajaliyanga ŵaka kuthaŵathaŵa kopa ukari wa Fumu Sauli, awiski aku Jonafani. Pakukhumba kulongo kugomezgeka, Jonafani ndiyu wangwamba kuchitapu kanthu, ‘wanguruta kwaku Davidi . . . kuchikhozga chiganga chaki mwaku Chiuta.’ (1 Samuele 23:16) Viwoneka kuti  Davidi wangukondwa ukongwa mubwezi waki wati waza kuzimuwovya ndi kumuchiska. *

11. Kumbi tisambiranjipu pa chakuwoniyapu cha ubwezi waku Jonafani ndi Davidi?

¹¹ Kumbi tisambiranjipu pa chakuwoniyapu chaku Jonafani ndi Davidi? Tisambira kuti chinthu chakukhumbika ukongwa nkhwanjana ndi ŵanthu wo atanja Chiuta. Asani titanjana ndi ŵanthu wo tiyanana nawu chigomezgu, mijalidu ndipuso wo akhumba kulutirizga kuja akugomezgeka  kwaku Chiuta, tingakambiskana nawu vinthu vakuchiska. (Ŵerengani Ŵaroma 1:11, 12.) Tingasaniya ŵanthu wo atanja Yehova m’mpingu wachikhristu. Kumbi ivi ving’anamuwa kuti munthu weyosi yo watuza ku Nyumba ya Ufumu ndi bwezi lamampha? Awa.

12, 13. (a) Nchifukwa wuli titenere kusankha mwazeru ŵanthu akucheza nawu chinanga angaŵa Akhristu anyidu? (b) Kumbi m’mipingu ya m’nyengu ya akutumika mwenga suzgu wuli, nanga venivi vinguchitiska kuti Paulo waŵatcheŵeskenji?

¹² Chinanga mungaŵa m’mpingu wachikhristu, titenere kusankha umampha ŵanthu akucheza nawu ndi chilatu chakuti tilutirizgi kuja pa ubwezi ndi Yehova. Ivi vakuziziswa cha. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Akhristu anyaki akuwa kamanakamana mwauzimu nge mo vipasu vinyaki viswere kukhoma m’chimiti chimoza. Ndichu chifukwa chaki m’mpingu wewosi musanirika Akhristu wo aluta panthazi mwauzimu mwakupambanapambana. (Ŵahebere 5:12–6:3) Kweni tikhumbika kuzizipizga ndi kulongo chanju kwa Akhristu wo atamba ŵaka sonu ndipuso akulopwa chifukwa tikhumbika kuŵawovya kuti akuwi mwauzimu.—Ŵaroma 14:1; 15:1.

¹³ Nyengu zinyaki m’mpingu mungaŵa Akhristu wo tikhumbika kutcheŵa nawu. Akhristu anyaki angaja ndi mijalidu yinyaki yaŵakaŵaka. Anyaki angaŵa ndi jalidu lakusunga vifukwa pamwenga mtima wakudandawuladandawula. Mumipingu ya m’nyengu ya akutumika namu mwenga suzgu yeniyi. Chinanga kuti ŵanthu anandi ŵenga akugomezgeka, anyaki achitanga vinthu vambula kwenere. Chifukwa chakuti anyaki m’mpingu wa ku Korinte ŵengavi kukoleska chisambizu chachikhristu, wakutumika Paulo wanguŵatcheŵeska kuti: ‘Mungarandanga cha: “Mabwezi ngaheni ngananga mijaridu yamampha.”’ (1 Ŵakorinte 15:12, 33) Paulo wangutcheŵeska Timote kuti chinanga mphakati pa Akhristu pangaŵa anyaki wo angachita vinthu vambula urunji. Iyu  wangukambiya Timote kuti wangwenere kuŵaziŵa ŵanthu aviyo ndi kuleka kuyanjana nawu.—Ŵerengani 2 Timote 2:20-22.

14. Kumbi tingayigwiriskiya wuli nchitu fundu yo Paulo wangukamba pa nkhani ya ŵanthu akucheza nawu?

¹⁴ Kumbi tingagwiriskiya wuli nchitu fundu ya m’mazu ngakutcheŵeska ngaku Paulo? Tikhumbika cha kwanjana ndi weyosi yo wangatichitiska kuti titoliyeku mijalidu yiheni kaya ndi m’mpingu pamwenga kubwalu kwa mpingu. (2 Ŵatesalonika 3:6, 7, 14) Titenere kuvikiriya ubwezi wo te nawu ndi Yehova. Mwakuyana ndi thonji, titole mijalidu ya ŵanthu wo titanjana nawu. Kumbukani kuti asani tabizga thonji m’maji ngakufipa lingatuwamu lakutowa cha. Mwakuyana ŵaka, vingachitika cha kuti tije ndi mijalidu yamampha asani titanjana ndi ŵanthu a mijalidu yiheni.—1 Ŵakorinte 5:6.

15. Kumbi mungachita wuli kuti musaniyi mabwezi ngo ngatanja Yehova m’mpingu?

¹⁵ Te ndi mwaŵi ukulu wakuti tingasaniya mabwezi ngamampha pakati pa Akhristu anyidu. (Sumu 133:1) Kumbi mungasaniya wuli mabwezi ngo ngatanja Yehova m’mpingu? Asani mutesesa kuja ndi mijalidu yo yikondweska Chiuta, ŵanthu anyaki wo angaŵa ndi mijalidu yakuyanana ndi yinu angakondweskeka namwi. Mutenere kuziŵa so kuti, nyengu zinyaki mungakhumbika kwamba ndimwi kusaniya ŵanthu wo mungaja nawu pa ubwezi. (Wonani bokosi lakuti: “ Mo Tingusaniriya Mabwezi Ngamampha.”) Mupenjengi ŵanthu wo ŵe ndi mijalidu yo imwi mukhumba. Muvwiyengi ulongozgi wa m’Bayibolo wakuti, “mutandauliki mitima,” mwakupenja mabwezi pakati pa Akhristu anyinu mwambula kuphwere kanthu za mtundu, charu pamwenga midawuku yawu. (2 Ŵakorinte 6:13; ŵerengani 1 Petro 2:17.) Mungayanjananga ndi nthanga zinu pe cha. Kumbukani kuti Jonafani wenga mura ukongwa kwaku Davidi. Kwanjana ndi ŵanthu ŵaraŵara kukuwovyeningi kuti ubwezi  winu uje wachandulu chifukwa cha vinthu vo akumana navu pa umoyu wawu kweniso zeru zo ŵenazu.

16, 17. Asani Mkhristu munyidu watiguŵiska m’nthowa yinyaki, nchifukwa wuli titenere cha kuleka kuluta ku mawunganu?

¹⁶ Chifukwa chakuti m’mpingu mwe ŵanthu a mijalidu yakupambanapambana kweniso akukuliya malu ngakupambana, nyengu zinyaki mungasanirika masuzgu. Mkhristu munyidu wangalongoro pamwenga kuchita vinthu vo vingatikwiyiska. (Nthanthi 12:18) Masuzgu nganyaki ngatamba chifukwa chakupambana mijalidu, kuleka kuvwanana pamwenga kupambana maŵanaŵanu. Kumbi tiguŵengi ndi vinthu venivi ndi kuleka kuwungana? Tingachita viyo cha asani titanja Yehova ndipuso ŵanthu wo iyu watiŵayanja.

¹⁷ Titenere kwanja Yehova ndipuso kujipereka kwaku iyu ndi mtima wosi chifukwa ndi Mulengi widu kweniso ndiyu  watitiphwere. (Chivumbuzi 4:11) Kusazgiyapu pa fundu yeniyi, mpingu wo iyu watiwugwiriskiya nchitu ukhumbika chovyu chidu. (Ŵahebere 13:17) Mwaviyo, asani Mkhristu munyidu watikwiyiska pamwenga watiguŵiska, tingalekanga cha kuluta ku mawunganu chifukwa chakukhumba kulongo kuti takwiya. Titenere kukumbuka kuti ndi Yehova cha yo watikwiyiska. Tingamukana cha Yehova ndipuso ŵanthu ŵaki chifukwa chakuti titimuyanja.—Ŵerengani Sumu 119:165.

18. (a) Kumbi tingachita wuli kuti m’mpingu muje chimangu? (b) Kumbi titumbikika wuli asani tigowoke anyidu pa vifukwa vakuvwika?

¹⁸ Kwanja Akhristu anyidu kutitichitiska kuja ŵanthu achimangu m’mpingu. Yehova walindizga kuti ŵanthu wo watiŵayanja achitengi vinthu mwakufikapu pe cha, mwaviyo nasi tikhumbika kuchita viyo. Chanju chititichitiska kuti tizizipizgengi tinthu timanatimana to anyidu anangiska ndipu tikumbukengi kuti tosi te ambula kufikapu ndipuso tinangiska. (Nthanthi 17:9; 1 Petro 4:8) Chanju chititiwovya kuti tilutirizgengi kugowokiyana “yumoza ndi munyaki.” (Ŵakolose 3:13) Nchipusu cha kugwiriskiya nchitu ulongozgi wenuwu. Asani tilekere maŵanaŵanu ngaheni kuti ngatilongozgengi, tingalutirizga kukwiya tichiŵanaŵana kuti tilanga yo watinangiya. Kukamba uneneska, titijipweteka ŵaka tija asani tilutirizga kukwiya. Titumbikika asani tigowoke anyidu pa vifukwa vakuvwika. (Luka 17:3, 4) Tija ndi chimangu m’mtima ndipuso tisunga chimangu m’mpingu kweni kuruska vosi, tilutirizga kuja pa ubwezi wamampha ndi Yehova.—Mateyu 6:14, 15; Ŵaroma 14:19.

19. Kumbi ndi vifukwa nivi vo vingachitiska kuti tileki kwanjana ndi Mkhristu munyidu?

¹⁹ Nyengu zinyaki tikhumbika kuleka kwanjana ndi munthu yo wenga Mkhristu munyidu. Tileka kwanjana ndi  munthu yo wasezgeka m’mpingu chifukwa chakuti waswa marangu ngaku Chiuta ndipu walapa cha, pamwenga wasuska ndi kusambiza visambizu vaboza pamwenga asani wakujisezga. Mazu ngaku Chiuta ngatitikambiya kuti “kusangana nayu cha” munthu waviyo. * (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Kungaja kwakusuzga ukongwa kuleka kwanjana ndi mubali widu pamwenga munthu yo kali wenga mubwezi widu. Kumbi tivwiyengi ulongozgi wenuwu kulongo kuti te akugomezgeka kwaku Yehova ndi marangu ngaki kuruska chinthu chechosi? Kumbukani kuti Yehova wawona kuti kugomezgeka ndipuso kuvwiya, vakukhumbika ukongwa.

20, 21. (a) Nchifukwa wuli kusezga wo aleka kulapa nkhulongo chanju? (b) Nchifukwa wuli tikhumbika kusankha mwazeru mabwezi?

²⁰ Kusezga ŵanthu ambula kulapa m’mpingu kulongo chanju chakutuliya kwaku Yehova. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Kusezga munthu wambula kulapa yo wabuda, kulongo kuti titanja zina lakupaturika laku Yehova ndi marangu ngaki. (1 Petro 1:15, 16) Kuchita viyo kuvikiriya so m’mpingu, chifukwa Akhristu akugomezgeka avikilirika ku mijalidu yiheni ndipu alutirizga kusopa achiziŵa kuti mpingu ndi malu ngamampha ukongwa m’charu chinu chiheni. (1 Ŵakorinte 5:7; Ŵahebere 12:15, 16) Kumuchenya mwanthazi munthu yo wachita ubudi kulongo kumwanja. Ndipu kungamuwovya kuziŵa kuti wakhumbika kusintha ndipuso kuchitapu kanthu kuti wawere kwaku Yehova.—Ŵahebere 12:11.

²¹ Mbuneneska nadi, mabwezi ngidu ngangatichitiska kuti titoliyeku mijalidu yawu. Mwaviyo, tikhumbika kusankha mwazeru mabwezi. Asani titanjana ndi ŵanthu wo atanja Yehova ndipuso wo iyu watanja, tijengi ndi mabwezi ngamampha ukongwa. Vo tingasambira kwaku yiwu, vingatiwovya kuti tichitengi vinthu vo vikondweska Yehova.