Skip to content

Skip to table of contents

CHAANDANO 3

Yanda Aabo Bayandwaa Leza

Yanda Aabo Bayandwaa Leza

“Uuenda abasongo ulasongwaala.”—TUSIMPI 13:20.

1-3. (a) Nkaakali kasimpe kaambwa muBbayibbele? (b) Kujana twabasala biyeni beenzuma bakonzya kutusungwaazya kuchita zintu zili kabotu?

MULIIMWI nzila bantu balakonzya kukozyanisigwaa chigogo chinywida maanzi. Batobelezya zintu zichitwaa beenzinyina. Nchuuba kutobelezya mbobachita, makkalilo abube bwabaabo mbibamvwananaabo.

2 Bbayibbele lyaamba kasimpe kakuti: “Uuenda abasongo ulasongwaala, pele muzwalani wabafubafuba ulabisizigwa.” (Tusimpi 13:20) Kasimpi aaka takaambi kumvwanana kwabuyo pe. Bbala lyakuti “uuenda” lyaamba kumvwanana kwiinkilila kunembo. * Kalipandulula lugwalo oolu, limwi bbuku lyaambuula atalaa Bbayibbele lyakati: “Kweendaa muntu kuswaanizya kubaa luyando abwenzinyina bulaafwiifwi.” Tuzumini na kuti zili mubulowa kutobelezya bantu mbituyanda? Masimpe, akaambo kakuti tulaliswaanizya abantu mbituyanda, bantu aaba balakonzya kutusungwaazya kuti tuchite zintu zibotu naa kutusinikizya kuchita zibi.

3 Ikuti tukkale katuli muluyando lwaLeza, tweelede kuyanduula beenzuma batusungwaazya kuchita zintu zili kabotu. Tulakonzya kuzichita biyeni eezi? Kwiinda mukuyanda aabo bayandwaa Leza akubaa buzolwani abantu balaabuzolwani aLeza. Koyeeya atalaa nzizyo! Mpubali na beenzuma bali kabotu kwiinda aabo balaa bube buyandwaa Jehova? Atwiiye kuti Leza uyanda bantu balibiyeni. Ikuti twaziba bantu mbayanda, tuyookonzya kusala beenzuma bakonzya kutusungwaazya kuchita zintu zili kabotu.

AABO BAYANDWAA LEZA

4. Nkamboonzi Jehova nalaa cheelelo chakusala beenzinyina, alimwi nkamboonzi nakiita Abrahamu kuti “muzolwani wangu”?

4 Jehova usala chakuchenjela bantu mbayanda kuti babe beenzinyina. Takwaacho na cheelelo chakuchita oobo? Ulaacho, nkaambo nguMwaami wanyika yoonse alimwi nchoolwe chipati loko kubaa bweenzinyina anguwe. Ino usala bantu bali biyeni kuti babe beenzinyina? Jehova usala aabo bamusyoma chamoyo woonse abalaa lusyomo kulinguwe. Muchikozyano, yeeya atalaa sikale Abrahamu, mwaalumi wakalaa lusyomo lupati. Takwe chintu chiyumu mbuli kwaambila wisi kuti ajaye mwanaakwe mbuli chipayizyo. * Nikuba boobo, Abrahamu “wakatuula Izaka” kalaa lusyomo lwakuti “Leza ulijisi inguzu neziba zyakubusya bantu kukufwa.” (BaHebrayo 11:17-19) Akaambo kakuti Abrahamu wakatondeezya lusyomo akuswiilila, Jehova wakamwiita kuti “muzolwani wangu.”—Isaya 41:8; Jakobo 2:21-23.

5. Jehova ubabona biyeni aabo bamuswiilila chamoyo woonse?

5 Jehova uyanda bantu baswiilila chamoyo woonse. Ulabayanda aabo basyomeka kulinguwe chamoyo woonse. (Bala 2 Samuele 22:26.) Mbuli mbutwakabona muChaandano 1 mubbuku eeli, Jehova ulabayanda aabo basala kumuswiilila akaambo kakuti balamuyanda. Lugwalo lwa Tusimpi 3:32 lwaamba kuti ‘balulami mbabo balaa bweenzinyina bulaafwiifwi anguwe.’ Jehova utamba aabo baswiilila lulayo lwakwe kuti baze “mucilao” chakwe, kuti bazoomukombe alimwi balakonzya kukomba kuli nguwe kabaangunukide.—Intembauzyo 15:1-5.

6. Kujana twatondeezya biyeni kuti tulamuyanda Jesu, alimwi Jehova ulimvwa biyeni atalaa baabo bayanda Mwanaakwe?

6 Jehova ulabayanda aabo bayanda Jesu, Mwanaakwe simuzyalwaalike. Jesu wakati: “Naa muntu ulandiyanda unoobamba ijwi lyangu, awalo Taata ulamuyanda, tulasika kulinguwe tukakale awalo.” (Johane 14:23) Kujana twatondeezya biyeni kuti tulamuyanda Jesu? Kwiinda mukubamba milawu yakwe iiswaanizya kukambawuka makani mabotu akuchita kuti bantu babe basikwiiya. (Matayo 28:19, 20; Johane 14:15, 21) Alubo, tutondeezya kuti tulamuyanda Jesu chiindi ‘notutobela mumikondo yakwe’ kwiinda muzintu nzyotwaambuula anzituchita kweendelanaa mbotukonzya, mbukunga tuli bantu batamaninide. (1 Petro 2:21) Jehova ulabotelwa nabona aabo batobelezya mikondo yaMwanaakwe, Kristu, akaambo kakuti balamuyanda.

7. Nkamboonzi nochili chabusongo kusala beenzinyina baJehova kuti babe beenzuma?

7 Lusyomo, kusyomeka, kuswiilila akuyanda Jesu anzila zyakwe, nziimwi zintu zilaakati kabube bulangwaa Jehova kuli baabo mbayanda kuti babe beenzinyina. Umwi awumwi weelede kulibuzuya kuti: ‘Beenzuma balaa bube buli mbuboobu na? Beenzinyina baJehova mbibeenzuma na? Kuchita oobo mbusongo. Bantu balaa bube buyandwaa Leza abasungwede kukambawuka makani mabotu aaBwaami balakonzya kutugwasya kuti twiinkilile kunembo katubotezya Leza.—Langa kabbokesi katii “ Mweenzuma Uulikabotu Nguuli Biyeni?

KWIIYA KUZWA KUCHIKOZYANO CHAMUBBAYIBBELE

8. Niinzi chikubotezya atalaa bweenzinyina bwakaliwo akati ka (a) Naomi aRute? (b) balombe batatu baHebrayo? (c) Paulo aTimoteo?

8 Magwalo alazikozyano zyiingi zyabantu bakagwasigwa kwiinda mukusala beenzinyina balikabotu. Ulakonzya kubala atalaa bweenzinyina mbwaakalabo Naomi amukamwanaakwe Rute, bweenzinyina mbubakalabo balombe batatu baHebrayo bakajisini muBabuloni, abweenzinyina mbwaakalabo Paulo aTimoteo. (Rute 1:16; Daniele 3:17, 18; 1 BaKorinto 4:17; BaFilipi 2:20-22) Atwiiye atalaa chikozyano chabweenzinyina bwakaliwo akati kaDavida aJonatani.

9, 10. Niinzi chakapa kuti Davida aJonatani babe beenzinyina?

9 Bbayibbele lyaamba kuti kuzwa chiindi Davida nakajaya Goliyati, “moyo waJonatani wakaswaana amoyo waDavida, nkabela Jonatani wakamuyandisya mbuli mbwaliyanda mwini.” (1 Samuele 18:1) Eezi zyakapa kuti babaa bweenzinyina busimide loko. Nikuba kuti bakasiyenaa minyaka myiingi, bakamvwanana kusikila Jonatani nakafwa kunkondo. * (2 Samuele 1:26) Niinzi chakasimya bweenzinyina bwaDavida aJonatani?

10 Davida aJonatani bakali kumvwanana nkaambo boonse bakali kuyanda Leza alimwi bakali kuyanda kusyomeka kuli nguwe. Alubo baalumi aaba bakali kumvwanana nkaambo boonse bakali kuyanda kubotezya Leza. Umwi awumwi wabo wakalaa bube bwakali kubotezya mweenzinyina. Zyakamuyasa moyo Jonatani kubona busichamba akusungwaala kwamulombe ooyo wakayiminina zina lyaJehova. Chilaantanganana kuti Davida wakali kulemeka Jonatani nkaambo wakali kutobela mabambe aaJehova chakusyomeka alimwi wakabikka ziyandwaa Davida mubusena bwakusaanguna kwiinda ziyandwaa nguwe. Yeeya zyakachitika chiindi Davida naakali kukkala kunkanda kakatazikene akaambo kakuyoowa Mwaami Saulo, wisaa Jonatani. Chakusyomeka, Jonatani “wakanyamuka, wainka kuli Davida oko kucisaka akumuyumyayumya muli Leza.” (1 Samuele 23:16) Yeeya mbwakalimvwa Davida chiindi mweenzinyina naakasika kuti azomusungwaazye! *

11. Wiyaanzi kuzwa kubweenzinyina bwaJonatani aDavida?

11 Twiiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaJonatani aDavida? Chiiyo chipati nchakuti bantu bayanda kuba beenzinyina beelede kuti boonse kabayanda kuchita zintu zibotezya Leza. Chiindi nitumvwanana abaabo basyoma nzitusyoma, balijata mbuli ndiswe, abasyomeka kuli Leza, tulakonzya kubuzyana nzyotuyeeya, mbotulimvwa azintu zyakatuchitikila zikonzya kutusungwaazya akutusimya. (Bala BaRoma 1:11, 12.) Tulakonzya kujana beenzuma bayanda kuchita zintu zibotezya Leza aakati kabakombima. Pesi eezi zyaamba kuti kufumbwa muntu uusika kumiswaangano, kuNg’anda yaBwaami mweenzuma uulikabotu na? Peepe.

MBOTUKONZYA KUSALA BEENZUMA

12, 13. (a) Nkamboonzi nchotweelede kusala beenzuma chabusongo nikuba akati kabakombima? (b) Mbuubuli buyumu-yumu bwakaswaananaa mbungano zyamumwaanda wamunyaka wakusaanguna, alimwi Paulo wakabachenjezya katyeni?

12 Nikuba mumbungano, tweelede kusala chabusongo kuti tujane beenzuma batatugwasye kusimya buzolwani bwesu aJehova. Eezi zyeelede kutugambya na? Tazyeelede kutugambya pe. Imwi michelo iitola chiindi chilamfu kuti ibizwe, mbumbubo, amwi maKristu alakonzya kutola chiindi chilamfu kuti akomene kuzintu zyabukombi. Nkinkaako mumbungano maKristu akomena munzila iisiyene kuzintu zyabukombi. (BaHebrayo 5:12–6:3) Nikuba boobo, tutondeezya luyando amoyo mulamfu kuli baabo bachili bapya mumbungano naa batanasima muzintu zyabukombi, nkaambo tuyanda kubagwasya kuti bakomene kuzintu zyabukombi.—BaRoma 14:1; 15:1.

13 Chimwi chiindi kulakonzya kubaa chiimo chiyanda kuti tuchenjelele bantu mbotusala kuti babe beenzuma mumbungano. Bamwi balakonzya kuswaanizigwa kukuchita michito mibi. Bamwi balakonzya kutakkutisikana naa kung’ung’una. Azilazyo mbungano zyamumwaanda wamunyaka wakusaanguna zyakaswaananaa buyumu-yumu buli oobu. Nikuba kuti biingi bakali kusyomeka, bamwi tiibakali kulijata kabotu. Akaambo kakuti bamwi mumbungano yakuKorinto tiibakali kuswiilila zimwi njiisyo zyabuKristu, mwaapostolo Paulo wakachenjezya mbungano kuti: “Mutalyeni. Mweenda abamineme, anywebo mulaminama.” (1 BaKorinto 15:12, 33) Paulo wakachenjezya Timoteo kuti nikuba akati kamaKristu kulakonzya kuba bamwi bantu batalijati kabotu. Alubo, wakabuzya Timoteo kuti ataliswaanizyi abantu bali boobo alimwi atabachiti kuti babe beenzinyina.Bala 2 Timoteo 2:20-22.

14. Kujana twalubelesya biyeni lulayo lujanika mumajwi aaPaulo aakuchenjezya lulaatalaa kusala beenzuma?

14 Kujana twalubelesya biyeni lulayo lujanika mumajwi aaPaulo aakuchenjezya? Kwiinda mukutaliswaanizyaa bantu bakonzya kutunyonganya, nikuba bali mumbungano naa batali mumbungano. (2 BaTesalonika 3:6, 7, 14) Tweelede kukwabilila bweenzuma mbotulabo aJehova. Utalubi kuti mbuli chigogo chinywida maanzi, tutobelezya zichitwaa beenzuma ambobayeeya. Ikuti twanika chigogo chituba mumaanzi alaadoti, tatulangilili kuti chizwe kachitakwe doti pe. Mbumbubo, ikuti twaliswaanizyaa bantu bachita zintu zibi, tatulangilili kuti batugwasye kuchita zintu zili kabotu.1 BaKorinto 5:6.

Ulakonzya kujana beenzinyokwe bali kabotu akati kabakombinyokwe

15. Tulakonzya kubajana biyeni bantu balaa bweenzinyinaa Leza mumbungano?

15 Zilabotezya kuti tulakonzya kujana beenzuma bali kabotu akati kabakombima. (Intembauzyo 133:1) Tulakonzya kubajana biyeni bantu balaa bweenzinyinaa Leza mumbungano? Mbuli mboyezya kubaa bube buyandwaa Leza, uyoobona kuti bamwi bayooyanda kuba beenzinyoko. Kuchiindi nchicheecho, weelede kuchita chimwi chintu kuti ujane beenzinyokwe bapya. (Langa kabbokesi katii “ Mbotwakajana Beenzuma Bali Kabotu.”) Yanduula aabo balaa bube mbuyanda kubaabo. Tobela lulayo lujanika muBbayibbele lwakuti “amujule myoyo yanu,” alimwi uyanduule beenzinyokwe akati kabakombima kutali kulanga mubala walukanda, musyobo, naa tunsiya-nsiya twabo. (2 BaKorinto 6:13; bala 1 Petro 2:17.) Utasali kumvwananaa bantu mbuyeelenaabo luzutu. Utalubi kuti Jonatani wakali mupati loko kwiinda Davida. Kuti wabaa bweenzinyina abantu bakomena, balakonzya kukwaabila luzibo abusongo.

CHIINDI NOKWABA KUTAMVWANANA

16, 17. Nkamboonzi notuteelede kulyandanyaa mbungano kuti ngotukombaawe watunyemya?

16 Akaambo kakusiyana kwanzila njitwakakomenaayo abube bwesu, kulakonzya kuba kutamvwanana mumbungano. Ngotukombaawe ulakonzya kwaambuula naa kuchita chimwi chintu chikonzya kutuchisya moyo. (Tusimpi 12:18) Chimwi chiindi kutamvwanana ooku kulakonzya kweetwaa kusiyana kwabube naa kwanzila njotuyeyaayo. Tuyoonyema na chiindi nikwaba kutamvwanana alimwi tuyosala kulyaandanyaa mbungano na? Ikuti katuyanda Jehova amoyo wesu woonse alimwi katuyanda aabo mbayanda, tatukoyoozichita pe eezi.

17 Tweelede kumuyanda Jehova akumubelekela chamoyo woonse nkaambo Mulengi wesu alimwi nguSikutupa buumi. (Ciyubunuzyo 4:11) Kuyungizya waawo, tweelede kugwasyanaa mbungano yaLeza. (BaHebrayo 13:17) Nkinkaako, nikuba kuti ngotukombaawe watubuzya majwi atunyemya tatweelede kulyandaania mbungano mbuli nzila yakutondeezya kuti tiitwabotelwa pe. Tunozichitilaanzi eezi? Jehova teensi nguwe watunyemya pe. Kuyanda Jehova takukoyoopa kuti tuleke kumukomba naa tulyandaanyaa bantu mbayanda!Bala Intembauzyo 119:165.

18. (a) Kujana twachitaanzi kuti kube luumuno mumbungano? (b) Kulekelela kweeta zilongezyoonzi?

18 Kuyanda aabo mbotukombaabo kweelede kupa kuti tuyande kuti kube luumuno mumbungano. Jehova talangilili zintu zimaninide kubantu batamaninide, aswebo tweelede kuchita mbuboobo. Luyando luyoopa kuti tulekelele bamwi katuyeeya kuti tuli bantu batamaninide akuti aswebo tulabisya. (Tusimpi 17:9; 1 Petro 4:8) Luyando lulatugwasya kuti tukonzye “kulekelelana.” (BaKolose 3:13) Tachili chuuba pe kutobelezya malayilile aaya. Ikuti twatobelezya miyeeyo mibi, tulakonzya kubaa mfundiilili, katubonaanga kunyema kwesu ninzila yakusubula watunyemya. Kwaamba masimpe, kubaa mfundiilili kulakonzya kutuchisa. Kulekelela kulayandikana kuti kakuli kaambo kakuchita oobo, nkaambo kweeta zilongezyo. (Luka 17:3, 4) Kweeta luumuno mumizeezo, mumoyo amumbungano, alimwi kwiinda zyoonse, kukwabilila bweenzuma mbotulaabo aJehova.—Matayo 6:14, 15; BaRoma 14:19.

CHIINDI NOTWEELEDE KUMANA KUMVWANANA

19. Nziizili zyiimo zikonzya kupa kuti tumane kumvwananaa mukombima?

19 Chimwi chiindi, tulakonzya kubuzigwa kuti tuleke kuyanzanaa umwi ngotukombaawe. Eechi chilakonzya kuchitika kuti umwi watyola mulawu waLeza naa kukaka lusyomo kwiinda mukuyiisya njiisyo zyakubeja naa kwiinda mukulyandanyaa mbungano. Jwi lyaLeza litwaambila zilaantanganana kuti: “mutavwelani ayooyo pe.” * (Bala 1 BaKorinto 5:11-13; 2 Johane 9-11) Tachili chuuba pe kulyanzaanyaa nzubo naa mweenzuma wagwisigwa mumbungano. Tuyootondeezya na kuti tubikka kusyomeka kwesu kuli Jehova amilawu yakwe iiluleme kwiinda zyoonse mubusena bwakusaanguna? Utalubi kuti Jehova ulabayanda aabo basyomeka abamuswiilila.

20, 21. (a) Nkamboonzi kugwisigwa mumbungano naali mabambe aaluyando? (b) Nkamboonzi nokuyandikana kuti tusale beenzuma chabusongo?

20 Kugwisigwa mumbungano mabambe aaJehova aaluyando lupati. Nkamboonzi? Kugwisya muntu uteempwi mumbungano kutondeezya kuyanda Jehova akulemeka zina lyakwe lisalala. (1 Petro 1:15, 16) Mabambe aaya akwabilila mbungano. Bakombi basyomeka balakonzya kukwabililwa kulweeno luzwa kuli basikubisya bateempwi. Alubo, balakonzya kwiinkilila kunembo mukukomba kabazi kuti mbungano njiyo iipa lukwabililo lwachoonzyo kuzwa munyika eeyi iizwide bubi. (1 BaKorinto 5:7; BaHebrayo 12:15, 16) Lulayo oolu lutondeezya luyando kuli sikubisya. Lulakonzya kugwasya sikubisya kubona kuti weelede kubweza ntaamu kuti abweede kuli Jehova.—BaHebrayo 12:11.

21 Masimpe, tatukonzyi kukaka kuti tutobelezya eezyo zichitwaa beenzuma. Nkinkaako, chilayandikana kuti tusale beenzuma chabusongo. Kwiinda mukubaa bweenzuma abeenzinyina baLeza akuyanda aabo bayandwaa Leza, tuyoojana beenzuma bali kabotu. Nzyotutakayiiye kulimbabo ziyootugwasya kuti tuchite zintu zibotezya Jehova.

^ par 2 Bbala lyachiHebrayo lyakuti “muzwalani,” lyaamba “mweenzinyina” naa “kweenda amuntu.”—Babetesi 14:20; Tusimpi 22:24.

^ par 4 Kwiinda mukubuzya Abrahamu kuti achite eezi, Jehova wakali kutondeezya mbwakalikuyotuula Mwanaakwe, simuzyalwaalikke. (Johane 3:16) Munkani yaAbrahamu, Jehova wakanjilila, alimwi wakamupa mugutu wambelele mubusena bwakuti ajaye Izaka.—Matalikilo 22:1, 2, 9-13.

^ par 9 Davida ‘wakali muniini’ chiindi nakajaya Goliyati alimwi wakalaaminyaka iili 30 chiindi Jonatani naakafwa. (1 Samuele 17:33; 31:2; 2 Samuele 5:4) Jonatani wakafwa kalaa minyaka iili 60, eezi zitondeezya kuti wakali mupati kuli Davida aminyaka iili 30.

^ par 10 Kweendelanaa lugwalo lwa 1 Samuele 23:17, Jonatani wakaamba zintu zili musanu zyakali kuyosungwaazya Davida: (1) Wakasungwaazya Davida kuti takeelede kuyoowa pe. (2) Wakamubuzya kuti makanze aaSaulo taakali kuyoozwidilila pe. (3) Wakayeezya Davida kuti wakali kuyooba Mwaami, mbuli mbwakasyomezezye Leza. (4) Wakasyomezya Davida kuti unoosyomekede kuli nguwe chiindi choonse. (5) Wakabuzya Davida kuti nikuba Saulo wakalizi kuti ulisyomekede kuli nguwe.

^ par 19 Kuti ujane amwi makani atalaa baabo bakagwisigwa mumbungano, langa “Mbotukonzya Kukkalaa Muntu Wakagwisigwa Mumbungano.”