1-3. (a) Kasi ni unenesko wuli wambura kususkika uwo Baibolo likuyowoya? (b) Kasi tingasankha wuli ŵabwezi awo ŵangatovwira kuŵa na nkharo yiwemi?

MU NTHOWA zinyake, ŵanthu ŵali nga ni sipanji. Ŵakonkha chilichose icho chili nawo pafupi. Ntchipusu chomene kutolera kwambura kumanya nkharo, kachitiro ka vinthu, ndiposo wunthu wa awo tikwendezgana nawo.

² Baibolo likuyowoya unenesko wambura kususkika apo likuti: “Uyo wakwenda na ŵavinjeru waŵenge wavinjeru, kweni uyo wakuchita vinthu pamoza na vindere wapwetekekenge.” (Zintharika 13:20) Ntharika iyi yikuyowoya za kwenda na munthu mwa apo na apo yayi. Mazgu ghakuti ‘kwenda’ ghakulongora kulutilira kwendezgana nayo. * Pakuyowoyapo pa vesi ili, buku linyake lakulongosora za Baibolo likuti: “Kwenda na munthu kukung’anamura kutemwana na kupulikana nayo.” Kasi mukuzomerezga yayi kuti tikutemwa kutolera nkharo ya awo tikutemwana nawo? Enya nadi, pakuti mtima withu ukubatikana na ŵanthu awo tikuŵatemwa, tingamba kuchita ivyo iwo ŵakuchita, kwali ni viwemi panji viheni.

³ Kuti tikhalilire mu chitemwa cha Chiuta, ntchakuzirwa kuti tiŵenge paubwezi na ŵanthu awo ŵangatovwira kuŵa na nkharo yiwemi. Kasi tingachita wuli nthena? Mwakudumura, tingachita nthena mwa kutemwa awo Chiuta wakuŵatemwa, kuŵa  paubwezi na ŵanthu awo mbabwezi ŵake. Ghanaghanirani waka. Kasi ŵalipo ŵabwezi ŵawemi chomene awo tingasankha kuluska ŵanthu awo ŵali na nkharo iyo Yehova wakukhumba ku ŵabwezi ŵake? Ipo tiyeni tisande za mtundu wa ŵanthu awo Chiuta ŵakuŵatemwa. Para tiwonenge vinthu nga umo Yehova wakuviwonera, tiŵenge ŵakukwana kusankha ŵabwezi ŵawemi.

4. Chifukwa wuli Yehova wali na wenelero wa kusankha ŵabwezi ŵake, ndipo chifukwa wuli Yehova wakachema Abrahamu kuŵa “mubwezi” wake?

⁴ Yehova wakuŵa maso chomene pakusankha ŵabwezi ŵake. Mphake kuti wachite nthena. Nakuti iyo ni Fumu Yikuru ya chilengiwa chose, ndipo kuŵa nayo paubwezi ni mwaŵi ukuru chomene kuluska uliwose uwo tingaŵa nawo. Ipo kasi wakusankha anjani kuŵa ŵabwezi ŵake? Yehova wakusendelera kwa awo ŵakumugomezga na kuŵa na chipulikano chose mwa iyo. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani za mupapi wakale, Abrahamu, munthu uyo wakumanyikwa chifukwa cha chipulikano chake chankhongono. Palije chiyezgo chikuru cha chipulikano kuluska kuphalira dada kuti wapeleke mwana wake kuŵa sembe. * Kweni Abrahamu “wakaŵa nga wapeleka kale Yisake,” chifukwa cha kuŵa na chipulikano “kuti Chiuta wakaŵa na nkhongono kumuwuska nanga nkhu ŵakufwa.” (Ŵahebere 11:17-19) Chifukwa chakuti Abrahamu wakalongora chipulikano na kupulikira kwa mtundu uwu, Yehova wakamuchema kuti “mubwezi wane.”—Yesaya 41:8; Yakobe 2:21-23.

5. Kasi Yehova wakuwona wuli awo ŵakumupulikira mwakugomezgeka?

⁵ Yehova wakuzirwiska chomene kupulikira mwakugomezgeka.  Wakutemwa chomene awo mbakugomezgeka kwa iyo kuluska chilichose. (Ŵerengani 2 Samuyeli 22:26.) Nga umo tikawonera mu Mutu 1 wa buku ili, Yehova wakukondwa chomene na awo ŵakusankha kumupulikira chifukwa cha kumutemwa. Lemba la Zintharika 3:32 likuti: “Wakuŵa mubwezi wa ŵakunyoloka.” Awo ŵakufiska ivyo Chiuta wakukhumba ku ŵabwezi ŵake ŵakupokera ntchemo kufuma kwa Yehova: Ŵangaŵa ŵalendo mu “hema” lake, mbamapokelereko kumusopa ndiposo ŵangalomba kwa iyo pa nyengo yiliyose.—Masalimo 15:1-5.

6. Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa Yesu, ndipo Yehova wakuŵawona wuli awo ŵakutemwa Mwana wake?

⁶ Yehova wakutemwa awo ŵakutemwa Yesu, Mwana wake wapadera yekha. Yesu wakati: “Usange munthu wakunitemwa, wasungilirenge mazgu ghane, ndipo Adada ŵamutemwenge, ndipo tizenge kwa iyo na kukhala nayo.” (Yohane 14:23) Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa Yesu? Mwa kupulikira malango ghake, kusazgapo dango la kupharazga makani ghawemi na kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri. (Mateyu 28:19, 20; Yohane 14:15, 21) Tikulongoraso kuti tikutemwa Yesu para ‘tikulondezga mendero ghake mwakugomezgeka,’ kumulondezga mu kayowoyero ndiposo kachitiro mwakuyana na umo tingafiskira nga mbanthu ŵambura kufikapo. (1 Petrosi 2:21) Yehova wakukondwa na awo ŵakuyezgayezga kuŵa na mikhaliro nga nja Khristu chifukwa cha kutemwa Mwana wake.

7. Chifukwa wuli ntchamahara kuŵa paubwezi na ŵabwezi ŵa Yehova?

⁷ Chipulikano, kugomezgeka, kupulikira, na kutemwa Yesu ndiposo nthowa zake njinyake mwa mikhaliro iyo Yehova wakukhumba mu ŵabwezi ŵake. Waliyose wa ise wangachita makora kujifumba kuti: ‘Kasi ŵanthu awo nkhutemwana nawo ŵali nayo mikhaliro iyi? Kasi ŵabwezi ŵa Yehova ndiwo mbabwezi ŵane?’ Ntchamahara kuchita nthena. Ŵanthu awo ŵali na nkharo yakukondweska Chiuta ndipo ŵakupharazga makani ghawemi gha Ufumu na mtima wose ŵangaŵa ŵabwezi ŵawemi chomene. Ŵangatovwira kuti nyengo zose mtima withu  uŵenge pa kukondweska Chiuta.—Wonani bokosi lakuti: “ Kasi Mubwezi Muwemi Wakuŵa Wuli?”

8. Ntchivichi chikumukondweskani pakuyowoya za ubwezi wa pakati pa (a) Naomi na Rute? (b) Ŵahebere ŵatatu ŵawukirano? (c) Paulosi na Timote?

⁸ Malemba ghakuyowoya za ŵanthu ŵanandi awo ŵakasanga chandulo chifukwa cha kuŵa paubwezi na ŵanthu ŵawemi. Mungaŵazga za ubwezi uwo ukaŵa pakati pa Naomi na mkamwana wake Rute, pakati pa Ŵahebere ŵatatu awo ŵakaŵa paubwezi wakukhora ku Babuloni, ndiposo pakati pa Paulosi na Timote. (Rute 1:16; Daniyeli 3:17, 18; 1 Ŵakorinte 4:17; Ŵafilipi 2:20-22) Kweni tiyeni tiwone ubwezi unyake uwemi, uwo ukaŵa pakati pa Davide na Yonatani.

9, 10. Kasi ubwezi wa Davide na Yonatani ukajintha pa vichi?

⁹ Baibolo likuyowoya kuti Davide wakati wakoma Goliyati, “Yonatani na Davide ŵakamba kutemwana chomene, ndipo Yonatani wakamba kumutemwa nga umo wakujitemwera yekha.” (1 Samuyeli 18:1) Apa ndipo ukambira ubwezi wawo wakukhora uwo ukalutilira m’paka pa nyifwa ya Yonatani, nangauli ŵakapambananga vilimika vyakubabikira. * (2 Samuyeli 1:26) Kasi ubwezi wakukhora wa ŵanthu ŵaŵiri aŵa ukajintha pa vichi?

¹⁰ Davide na Yonatani ŵakaŵa paubwezi wakukhora chifukwa chakuti ŵakatemwanga Chiuta ndipo ŵakakhumbisiskanga kukhalilira ŵakugomezgeka kwa iyo. Ŵanalume ŵaŵiri aŵa ŵakaŵa ŵakukolerana pakuchita vinthu vyauzimu. Waliyose wakaŵa na nkharo iyo yikakondweskanga munyake. Mwambura kukayika, Yonatani wakakondwa na chikanga ndiposo mwamphu wa munyamata uyu, uyo wakavikilira zina la Yehova mwambura wofi. Mwambura kukayika, Davide wakachindikanga  munthu mulara uyu, uyo wakakhozgeranga ivyo Yehova wanozga na kuŵika vyakukhumba vya Davide panthazi pa vyake mwambura uryezi. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani ivyo vikachitika apo Davide wakasuzgika chomene maghanoghano, apo wakabisamanga mu mapopa chifukwa cha kopa Themba liheni Sauli, wiske wa Yonatani. Yonatani wakalongora kuti ngwakugomezgeka mu nthowa yapadera chomene. Wakamba ndiyo  kuchitapo kanthu, “wakaluta kwa Davide  . . . wakamovwira kusanga nkhongono mwa Yehova.” (1 Samuel 23:16) Ghanaghanirani waka umo Davide wakwenera kuti wakajipulikira apo mubwezi wake wa pa mtima wakiza na kumovwira ndiposo kumukhozga. *

11. Kasi chiyelezgero cha Yonatani na Davide chikutisambizgachi pakuyowoya za ubwezi?

¹¹ Kasi tikusambirachi ku chiyelezgero cha Yonatani na Davide?  Sambiro likuru ndakuti chinthu chakuzirwa chomene icho awo ŵali paubwezi ŵakwenera kuŵa nacho, mbubwezi na Chiuta. Para tikuŵa paubwezi na ŵanthu awo tikuyana vigomezgo, nkharo, ndiposo awo ŵali na khumbo lakuti ŵalutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Chiuta, tovwiranenge maghanoghano, kuphalirana umo tikujipulikira, ndiposo fundo izo zingatichiska ndiposo kutikhozga. (Ŵerengani Ŵaroma 1:11, 12.) Ŵabwezi ŵakutemwa vinthu vyauzimu aŵa, tikuŵasanga pakati pa ŵasopi ŵanyithu. Kweni kasi ichi chikung’anamura kuti waliyose uyo wakwiza ku maungano pa Nyumba ya Ufumu ni mubwezi muwemi? Yayi.

12, 13. (a) Chifukwa wuli tikwenera kupwelelera pakusankha ŵabwezi nanga pangaŵa pakati pa Ŵakhristu ŵanyithu? (b) Ni suzgo wuli ilo likaŵa mu mpingo wakwambilira wa Ŵakhristu, ndipo likapangiska Paulosi kuti wapeleke chenjezgo wuli lankhongono?

¹² Nanga mungaŵa mu mpingo, tikwenera kusankha makora ŵabwezi mwakuti tiŵe na ŵabwezi awo ŵangatovwira kukura mwauzimu. Kasi ichi chikwenera kutizizika? Yayi. Ŵakhristu ŵanyake mu mpingo ŵangatora nyengo yitaliko kuti ŵakhwime mwauzimu, nga umo chipambi chinyake mu khuni chingatolera nyengo yitali kuti chiphye. Mwantheura, mu mpingo uliwose tikusangamo Ŵakhristu awo ŵakukura mwakupambana mwauzimu. (Ŵahebere 5:12–6:3) Ndipouli, tikulongora kuzikira na chitemwa ku ŵaphya panji ŵanthu ŵakulopwa, pakuti tikukhumba kuŵawovwira kuti ŵakure mwauzimu.—Ŵaroma 14:1; 15:1.

¹³ Nyengo zinyake paŵenge vyakuchitika vinyake mu mpingo ivyo vikhumbenge kuti tiŵe maso chomene na ŵabwezi awo tikusankha. Ŵanthu ŵanyake ŵangaŵa kuti ŵakuchita vinthu vyawakawaka. Ŵanji ŵangamba kuŵa na nkharo ya kusunga vyakusingo panji kunyunyuta. Mipingo yakwambilira nayo yikaŵa na suzgo lakuyana waka. Nangauli ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa ŵakugomezgeka, kweni ŵanthu ŵanyake ŵakaŵa na nkharo ziheni. Chifukwa chakuti ŵanji mu mpingo wa Korinte ŵakakoleskanga yayi visambizgo vinyake Vyachikhristu,  mpositole Paulosi wakachenjezga mpingo kuti: “Mungapuluskikanga yayi. Mendezgano ghaheni ghakunanga makhaliro ghawemi.” (1 Ŵakorinte 15:12, 33) Paulosi wakachenjezga Timote kuti nanga pangaŵa pakati pa Ŵakhristu ŵanyake, pangaŵa ŵanji awo ŵakuchita viheni. Timote wakaphalirika kuti wagege ŵanthu ŵanthena, waleke kuŵa nawo paubwezi.—Ŵerengani 2 Timote 2:20-22.

14. Kasi tingalondezga wuli fundo iyo yili mu chenjezgo la Paulosi lakuyowoya za mendezgano?

¹⁴ Kasi tingalondezga wuli fundo iyo yili mu chenjezgo ilo Paulosi wakayowoya? Tileke kwenda na waliyose, kwali ni mu mpingo panji yayi, uyo wali na nkharo iyo yingatinanga. (2 Ŵatesalonika 3:6, 7, 14) Tikwenera kuvikilira umoyo withu wauzimu. Kumbukani kuti nga ni sipanji tikonkha nkharo ndiposo kachitiro ka ŵabwezi ŵithu. Para tazuŵika sipanji mu maji ghakubinkha tingalindizga kuti yisulurenge maji ghakutowa yayi, mwakuyana waka, para tikwenda na ŵanthu ŵankharo yiheni tingalindizganga kuti tiŵenge na nkharo yiwemi yayi.—1 Ŵakorinte 5:6.

15. Kasi mungachita vichi kuti muŵe na ŵabwezi ŵakutemwa vinthu vyauzimu mu mpingo?

¹⁵ Icho tikuwonga ntchakuti ntchamachitiko kusanga ŵabwezi ŵawemi pakati pa ŵasopi ŵanyithu. (Masalimo 133:1) Kasi tingachita wuli kuti tisange ŵabwezi ŵakutemwa vinthu vyauzimu mu mpingo? Apo mukuyezgayezga kuŵa na nkharo yakukondweska Chiuta, mwambura kukayika ŵanthu ŵanyake awo ŵali na maghanoghano ghakuyana waka ŵasendelerenge kwa imwe. Pa nyengo yeneyiyo pera, mungakhumbikwira kuchitapo kanthu kuti mupange ŵabwezi ŵaphya. (Wonani bokosi lakuti “ Umo Tikasangira Ŵabwezi Ŵawemi.”) Penjani awo ŵakulongora mikhaliro iyo mukukhumba kuŵa nayo. Pulikirani ulongozgi wa mu Baibolo wakuti “julani mitima yinu.” Penjani ŵabwezi pakati pa ŵasopi ŵanyinu mwambura kupwelerako za mtundu wawo, charu icho ŵakufumira, panji mutheto wawo. (2 Ŵakorinte 6:13; Ŵerengani 1 Petrosi 2:17.) Lekani kutemwana na ŵanthu awo mukuyana msinkhu pera. Kumbukani kuti  Yonatani wakaŵa mulara chomene kwa Davide. Ŵanthu ŵanandi awo mbalara ŵangaŵa ŵabwezi ŵakovwira chomene chifukwa ŵakumanya tunandi ndipo ŵali na vinjeru.

16, 17. Para musopi munyithu watikhuŵazga mu nthowa zinyake, chifukwa wuli tikwenera yayi kuleka mpingo?

¹⁶ Chifukwa chakuti mu mpingo muli ŵanthu ŵakupambana wunthu ndiposo kakuliro, nyengo zinyake masuzgo ghangawuka. Musopi munyithu wangayowoya panji kuchita chinthu chinyake icho chingatikhuŵazga. (Zintharika 12:18) Nyengo zinyake masuzgo ghangamba chifukwa cha kupambana wunthu, kuleka kupulikiskana, panji kupambana maghanoghano. Kasi tikhuŵarenge na vinthu ivi na kuleka kuwungana na mpingo? Tingachita nthena yayi usange tikutemwa nadi Yehova na ŵanthu awo iyo wakuŵatemwa.

¹⁷ Pakuti Yehova ni Mlengi na Msungiliri wa Umoyo withu,  ngwakwenelera kumutemwa ndiposo kumusopa. (Chivumbuzi 4:11) Kweniso, mpingo uwo wakuwugwiliskira ntchito ngwakwenelera kuti tiwukhozgerenge mwakugomezgeka. (Ŵahebere 13:17) Ntheura para musopi munyithu watikwiyiska panji kutikhuŵazga mu nthowa zinyake, tikwenera chara kuleka mpingo chifukwa cha kukhumba kulongora kuti takwiya. Tichitirechi nthena? Ni Yehova yayi uyo watikhuŵazga. Chifukwa chakuti tikutemwa Yehova tingamutaya yayi nesi kukana ŵanthu ŵake.—Ŵerengani Masalimo 119:165.

18. (a) Kasi tingachita vichi kuti tisungilire mtende mu mpingo? (b) Kasi tingasanga vitumbiko wuli usange tikugowokera munyithu para pali vifukwa vyakwenelera vyakuchitira nthena?

¹⁸ Kutemwa ŵasopi ŵanyithu kukutipangiska kuti tovwire kuti mu mpingo muŵe mtende. Yehova wakulindizga kuti tiŵe ŵakufikapo yayi, ndipo nase ndimo tikwenera kuchitira na ŵanyithu. Chitemwa chikutipangiska kuti tisulengeko waka tumaubudi tuchokotuchoko, uku tikukumbuka kuti tose tili ŵambura kufikapo ndipo tikubuda. (Zintharika 17:9; 1 Petrosi 4:8) Chitemwa chikutovwira kuti tilutilire “kugowokerana na mtima wose.” (Ŵakolose 3:13) Ntchipusu yayi kulondezga ulongozgi uwu nyengo zose. Para tikusunga chigwinini, tikhalilirenge ŵakukwiya, na kughanaghana kuti ukali withu ulangenge uyo watibudira. Kweni fundo njakuti kusunga chigwinini kukutipweteka ise. Titumbikikenge chomene para tikugowokera munyithu usange pali vifukwa vyakwenelera vyakuchitira nthena. (Luka 17:3, 4) Para tikugowokerana tikuŵa na mtende wa mu mtima, mu mpingo mukuŵa mtende, ndipo chakuluska vyose ntchakuti ubwezi withu na Yehova ukuŵa wakuvikilirika.—Mateyu 6:14, 15; Ŵaroma 14:19.

19. Kasi ni vinthu wuli ivyo vingachitika, ivyo vingapangiska kuti tileke kwendezgana na munthu munyake?

¹⁹ Pa nyengo yinyake, tikupempheka kuleka kwendezgana na munthu uyo wanguŵa mubali panji mudumbu. Ichi chikuchitika para munthu uyo wakuswa malango gha Chiuta kwambura kupera wasezgeka mu mpingo panji para munyake wakana chipulikano  mwa kusambizga visambizgo vyautesi panji wafuma yekha mu mpingo. Mazgu gha Chiuta ghakuyowoya mwambura kubisa kuti “muleke kwenderana” na ŵanthu ŵanthena. * (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Chingaŵa chakusuzga chomene kugega munthu uyo wanguŵa mubwezi withu panji mubali withu wakuthupi. Kasi tilekenge kusunkhunyika, kulongora kuti kugomezgeka kwa Yehova na malango ghake ghaurunji ndiko kuli panthazi mu umoyo withu kuluska chilichose? Kumbukani kuti Yehova wakuzirwiska chomene kugomezgeka ndiposo kupulikira.

20, 21. (a) Chifukwa wuli ndondomeko ya kusezga ŵakwananga yikulongora chitemwa? (b)  Chifukwa wuli ntchakuzirwa kuti tisankhenge ŵabwezi mwamahara?

²⁰ Ndondomeko ya kusezga wakwananga yikulongora kuti Yehova wakutitemwa. Mu nthowa wuli? Kusezga munthu wakwananga wambura kupera kukulongora chitemwa ku zina lituŵa la Yehova ndiposo ku vyose ivyo zina ili likwimira. (1 Petrosi 1:15, 16) Kusezga wakwananga kukuvikilira mpingo. Ŵanthu ŵakugomezgeka ŵakuvikilirika ku nkharo zawakawaka za ŵanthu awo ŵakubudira dala, ntheura ŵangalutilira kusopa, uku ŵakumanya kuti mpingo ngwakuvikilirika ku charu chiheni ichi. (1 Ŵakorinte 5:7; Ŵahebere 12:15, 16) Ntchenyo yankhongono ntchitemwa ku munthu wakwananga. Yingaŵa chilango chakukhumbikwa chomene kuti munthu wakwananga wajinyumwe na kuchitapo kanthu kuti wawelere kwa Yehova.—Ŵahebere 12:11.

²¹ Tingakana yayi fundo yakuti awo tikwendezgana nawo ŵali na nkhongono za kusintha nkharo yithu. Ipo ntchakuzirwa chomene kuti tisankhenge ŵabwezi mwamahara. Mwa kusankha ŵabwezi ŵa Yehova kuŵa ŵabwezi ŵithu ndiposo kutemwa awo Chiuta wakuŵatemwa, tiŵenge na ŵabwezi ŵawemi chomene. Ivyo tonkhenge ku ŵabwezi aŵa vitovwirenge kuti tichite mwakuyana na khumbo lithu la kukondweska Yehova.