1-3. (a) Ana Baibulo jikusasala usyesyene wapi pakwamba ya ŵandu ŵatukusakunguluka nawo? (b) Ana mpaka tusagule catuli acimjetu ŵampaka atukamucisye kutenda yindu yambone?

ŴANDU ali mpela litonji m’litala lyakuti akusajigalila yakusatenda ŵandu ŵane. Yikusaŵa yangasawusya kujigalila kaganisye, katende ka yindu, soni ndamo sya ŵandu ŵatusyungulile atamose tuli ngatukusaka kutenda yeleyo.

² Baibulo jikusasala usyesyene mwangapita mumbali kuti, “Naga ukwenda ni ŵalunda uciŵa jwalunda. Nambo mjakwe jwa ŵakuloŵela caciwulala.” (Miyambo 13:20) Lilembali ngalikusala ya kwamba kwendape ni mundu. Maloŵe gakuti “kwenda ni” gakulosya ya kwendelecela kukunguluka. Pakusala yejinji ya lilembali, Baibulo jine jatite: “Kwenda ni mundu kukusagopolela kunonyelana, soni kukamulana najo.” Ana ngakwiticisya kuti tukusajigalila yakutenda ya ŵandu ŵatukusanonyela? Ligongo lyakuti tukusanonyela ni mtima wosope, mpaka atutendekasye kuŵa ŵambone kapena ŵakusakala.

³ Kuti tujendelecele kuŵa m’cinonyelo ca Mlungu, tukusosekwa kola acimjetu ŵampaka atukamucisye kuti tutendeje yambone. Ana mpaka tutende catuli yeleyi? Mpaka tutende yeleyi mwakwanonyela ŵandu ŵakusiŵanonyela Yehofa, soni kwatenda kuti aŵe acimjetu. Aganicisye ayi, ana mpaka twapatesoni kwapi acimjetu ŵambone ŵakwete ndamo syakusasisaka Yehofa mwa acimjakwe? Kwende  sambano tulole ya ŵandu ŵele Yehofa akusiŵanonyela. Kola nganisyo mpela sya Yehofa, mpaka kutukamucisye kusagula acimjetu ŵampaka atukamucisye kutenda yindu yambone.

4. Ana ligongo cici Yehofa akusosekwa kusagula ŵandu ŵele jwalakwejo akusaka kuti aŵe acimjakwe, soni ligongo cici Yehofa ŵamkolasile Abulahamu kuti ‘mlongo mjangu’?

⁴ Yehofa akusasagulaga ŵandu ŵakuti aŵe acimjakwe. Jwalakwe akusosekwa kwene kutenda yeleyo ligongo lyakuti ali Ambuje Ŵamaciligose pacilambo cosope, soni kuŵa najo paunasi uli upile wekulungwa. Sambano, ana jwalakwe akusasagula ŵandu ŵatuli kuti aŵe acimjakwe? Yehofa akusasagula ŵandu ŵakusamkulupilila ni mtima wosope kuti aŵe acimjakwe. Mwambone, kwende tulole ya Abulahamu juŵaliji mundu jwa cikulupi cakulimba. Pangali cakusawusya cekulungwa cakupunda kumsalila mtati jwa umundu kuti apelece mwanace jwakwe kuŵa mbopesi. * Nambope Abulahamu ŵaliji mpela ampelece kala “Isaki mwanagwe mpela mbopesi,” ligongo ŵakulupililaga kuti “Mlungu mpaka apakombole kwimusya mundu ku ŵawe.” (Ahebeli 11:17-19) Ligongo lyakuti Abulahamu ŵalosisye cikulupi, soni kupikanila, Yehofa mwacinonyelo ŵamkolasile kuti: ‘mlongo mjangu.’—Yesaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Ana Yehofa akusiŵawona uli ŵandu ŵakusampikanila mwakulupicika?

⁵ Yehofa akusakuwona kupikanila kuŵa kwakusosekwa mnope. Jwalakwe akusiŵanonyela ŵandu ŵakusamkulupilila ni mtima wosope. (Aŵalanje 2 Samueli 22:26.) Mpela mutwalijiganyicisye mu Mtwe 1 wa bukuji, Yehofa akusasangalala ni ŵandu ŵakusampikanila ligongo lyakumnonyela.  Lilemba lya Miyambo 3:32 likusasala kuti Yehofa “akusamnonyela mnope mundu jwagoloka.” Mlungu akusiŵapocela ŵandu ŵakusatendaga yakusasaka jwalakwejo mwakulupicika. Ŵanduŵa mpaka aŵe acalendo mu “nyumba” jakwe kuti amlambile, soni akusiŵapa upile wakuŵeceta najo mwipopelo mwagopoka.​—Salimo 15:1-5.

6. Ana mpaka tulosye catuli kuti tukusamnonyela Yesu, soni ana Yehofa akusapikana uli mumtima ni ŵandu ŵakusamnonyela mwanace jwakwe?

⁶ Yehofa akusiŵanonyela ŵandu ŵakusamnonyela Yesu, Mwanace jwakwe jumopejo. Yesu ŵatite: “Jwakunonyela une taciyitenda yindu yinamlamwile kuti ayitende. Atati ŵangu tacimnonyela, nipo Atati ŵangu pamo ni une tuciyika kwa jwalakwe ni kutamaga ni jwalakwe.” (Yohane 14:23) Ana mpaka tulosye catuli kuti tukusamnonyela Yesu? Mwakupikanila malamusi gakwe kupwatikapo lilamusi lyakulalicila ngani syambone, soni kwiganya ŵandu ŵamitundu josope. (Matayo 28:19, 20; Yohane 14:15, 21) Tukusalosyasoni kuti tukusamnonyela Yesu ‘patukukuya sajo syakwe.’ Pakuŵa tuli ŵandu ŵangali umnama, tukusatenda yeleyi mwakulinjilila kumsyasya mu yakuŵeceta, soni mu yakutenda. (1 Petulo 2:21) Yehofa akusasangalala mumtima naga ŵandu ŵakusamnonyela Mwanace jwakwe akulingalinga kuti amsyasyeje.

7. Ana ligongo cici luli lunda kuti acimjakwe ŵa Yehofa aŵesoni acimjetu?

⁷ Yehofa akusasaka kuti acimjakwe akole ndamo mpela cikulupi, kulupicika, kupikanila, soni kuti amnonyeleje Yesu ni kuyaga ndamo syakwe. Tukusosekwa kuliwusya kuti: ‘Ana ndamo syelesi sikusawonecela mwa acimjangu? Ana ŵanatesile kuŵa acimjangu ali acimjakwe ŵa Yehofa?’ Luli lunda kutenda yeleyi. Acimjetu ŵakusalosyaga ndamo syambone sya Mlungu, soni ŵakusalalicila Ngani syambone sya Ucimwene mwamtawu, mpaka atukamucisye kuti tusacilileje kumsangalasya Mlungu.​—Alole libokosi lyakuti “ “Ana Mjetu Jwambone Akusaŵa Jwatuli?” pa peji 29.

8. Ana cici cacikwasangalasya ni unasi wa (a) Naomi ni Lute? (b) acacanda ŵatatu ŵa Cihebeli? (c) Paulo ni Timoteyo?

⁸ M’Baibulo mwana yisyasyo yejinji ya ŵandu ŵele yindu yajendele cenene ligongo lyakusagula acimjawo ŵambone. Mwambone, Lute ŵanonyelaga mnope akwegwe ŵakwe ŵakongwe lina lyawo Naomi mwati ŵayikene pakusala kuti, “Mlungu jwawo cakaŵe Mlungu jwangu.” Acacanda ŵatatu ŵa Cihebeli ŵaliji paunasi wakulimba, soni ŵakanile kutindiŵalila ciwanicisyo ca ku Babiloni. Soni Paulo ni Timoteyo ŵaliji ŵakamulana mnope pakulalicila Ngani syambone. (Rute 1:16; Danieli 3:17, 18; 1 Akolinto 4:17; Afilipi 2:20-22) Nambo kwende tulole yampaka tulijiganye mu cisyasyo cine cambone, ca unasi wa Daudi ni Yonatani.

9, 10. Ana cici cacatendekasyaga kuti Daudi ni Yonatani anonyelaneje mnope?

⁹ Baibulo jikusasala kuti Daudi paŵam’wuleje Goliyati, “Yonatani ŵakamulene ni Daudi mwati ŵatandite kumnonyela mnope mpela mwaŵalinonyelelaga msyene.” (1 Samueli 18:1) Atamose kuti ŵakwete yaka yakulekangana mnope, jemanjaji ŵatandite kunonyelana mnope mpaka pele Yonatani ŵawile ku ngondo. * (2 Samueli 1:26) Ana ŵanduŵa ŵanonyelanaga mnope cati m’yiyi ligongo cici?

¹⁰ Daudi ni Yonatani ŵakamulanaga mnope ligongo wosopeŵa ŵamnonyelaga Mlungu, soni ŵasakaga kuŵa ŵakulupicika kwa jwalakwejo. Kusacilila kwawo kumnonyelesya Mlungu ni kwakwakamulenye. Jwalijose ŵatendaga yindu yakumsangalasya mjakwe. Mwangakayicila, Yonatani ŵasangalele ni kulimba mtima, soni mtawu wa kamcandaka pakulicinjilicisya lina lya Yehofa. Soni Daudi ŵamcimbicisyaga mundu jwacikulileju ligongo lyakuti ŵakamucisyaga  kuti yaŵasakaga Yehofa yakuti Daudi aŵe mwenye yitendekwe. Yonatani nganasamalaga yakusaka ya jwalakwejo jika. Aganicisye yayatendekwe pandaŵi jele Daudi ŵakwete woga paŵatamaga m’cipululu pakumtila Mwenye Sauli, babagwe ŵa Yonatani. Pakulosya kuti ŵaliji jwakulupicika mnope kwa Daudi, Yonatani “ŵajawile kwa Daudi . . . kuti akamlimbikasye jwalakwejo kwegamila kwa Mlungu.” (1 Samueli  23:16) Aganicisye mwaŵapikanile Daudi paŵam’weni mjakwe jwapamtima ali ayice kukumkamucisya, soni kukumlimbikasya! *

11. Ana akulijiganya cici paunasi wa Daudi ni Yonatani?

¹¹ Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Yonatani ni Daudi? Tukulijiganya kuti cindu cakusosekwa mnope kwa ŵandu ŵakusanonyelana cili kuŵa paunasi wambone ni Mlungu. Naga tukukola acimjetu ŵakwete yikulupi yakulandana ni yetu, ŵakwete ndamo syambone, soni ŵakusasacilila kuŵa  ŵakulupicika kwa Mlungu, mpaka tusalilaneje yindu yakulimbikasyana. (Aŵalanje Aloma 1:11, 12.) Tukusasimana ŵandu ŵeleŵa pa likuga lya ŵandu ŵatukusalambila nawo. Ana yeleyi yikugopolela kuti jwalijose jwakusayika ku misongano ku Nyumba ja Ucimwene mpaka aŵe mjetu jwambone? Ngaŵa m’yoyo kusyesyene.

12. Ligongo cici tukusosekwa kusagula cenene acimjetu atamose pasikati pa Aklistu?

¹² Atamose mumpingo tukusosekwa kusagula cenene naga tukusaka kupata acimjetu ŵampaka atulimbikasye kwendelecela kuŵa paunasi ni Mlungu. Ana yeleyi yili yakusimonjesya? Ngaŵa mnope. Aklistu ŵane mpaka ajigale ndaŵi jelewu kuti aŵe paunasi wakulimba ni Mlungu, mpela mwayikusaŵela ni yisogosi yine mu citela kuti mpaka yijigale ndaŵi jelewu kuti yijiwule. Yeleyi yikulosya kuti mumpingo wuliwose tukusapata Aklistu ŵakukula mwausimu mwakulekanganalekangana. (Ahebeli 5:12–6:3) Nambope tukusalitimalika, soni kwanonyela ŵacasambano kapena ŵakwete cikulupi cangali macili, ligongo tukusasaka kwakamucisya kuti akule mwausimu.​—Aloma 14:1; 15:1.

13, 14. (a) Ana mipingo ja Aklistu ŵandanda jasimene ni yakusawusya yatuli, soni ana Paulo ŵakalamwisye ya cici? (b) Ana mpaka tukamulicisye masengo catuli maloŵe gakalamusya ga Paulo pakwamba ya ŵakunguluka nawo?

¹³ Ndaŵi sine mumpingo mpaka tusosekwe kusamala ni ŵakunguluka nawo. Ŵandu ŵane mpaka atendeje yindu yine yakulemweceka. Ŵane mpaka atande kuŵengana kapena kunyinyitika ni mwayikwendela yindu mumpingo. Mipingo ja Aklistu ŵandanda jakwetesoni yakusawusya mpela yeleyi. Ŵandu ŵajinji m’mipingojo ŵaliji ŵakulupicika, nambo ŵane nganatendaga yindu yakuŵajilwa. Ligongo lyakuti ŵane mumpingo wa ku Kolinto nganakamulanaga ni yijiganyo yine ya Ciklistu, ndumetume Paulo ŵawukalamwisye mpingowu kuti “Jwalijose akamlambusya. Kusyoŵekana ni ŵandu ŵayitendo yakusakala kukusajonanga ndamo  syambone.” (1 Akolinto 15:12, 33) Paulo ŵamkalamwisyesoni Timoteyo kuti atamose pasikati pa Aklistu acimjakwe mpaka pasimanikwe ŵane ŵakutenda yindu yangalumbana. Paulo ŵamsalile Timoteyo kuti ŵaŵambaleje ŵandu ŵeleŵa, kuti akasaŵa acimjakwe.​—Aŵalanje 2 Timoteo 2:20-22.

¹⁴ Ana mpaka tukamulicisye masengo catuli maloŵe gakalamusya ga Pauloga? Mwakuŵambala kukunguluka ni mundu jwalijose jwakwete ndamo syakusakala cinga mumpingo kapena kusa kwa mpingo. (2 Atesalonika 3:6, 7, 14) Tukusosekwa kuwucenjela unasi wetu ni Yehofa. Tukumbucileje kuti mwakulandana ni litonji, tukusajigalila ndamo, soni yitendo ya acimjetu. Mpela mwayikusaŵela kuti naga tuloŵece litonji m’mesi geŵilile ngatukusajembeceya kuti litonjilyo tilikopoce lili lyetakate, m’yoyosoni yili yangakomboleka kola ndamo syambone naga tukusakunguluka ni ŵandu ŵakusakala.​—1 Akolinto 5:6.

15. Ana mpaka atende cici kuti apate acimjawo ŵakulimbicila kuŵa paunasi ni Yehofa mumpingo?

¹⁵ Nambo yakusangalasya mnope yili yakuti tukwete upile wekulungwa wakupata acimjetu ŵambone pasikati pa ŵakulambila acimjetu. (Salimo 133:1) Ana mumpingo, mpaka ŵapate catuli acimjawo ŵakulimbicila kuŵa paunasi wakulimba ni Yehofa? Naga akulinjilila kola ndamo syambone, mwangakayicila ŵane ŵakutendasoni yeleyo cacikola lung’wanu lwakuti akunguluceje ni wawojo. Nambosoni akusosekwa kuwungunya kuti apate acimjawo ŵasambano. (Alole libokosi lyakuti “ Mwatwapatile Acimjetu Ŵambone,” pa peji 30.) Asosesoseje ŵandu ŵakwete ndamo syakusasaka wawojo ali akwete. Apikanileje maloŵe ga m’Baibulo gakuti ‘awugule mtima,’ pakusosasosa acimjawo pasikati pa ŵakulambila mwangajigalila mtundu wawo, soni cilambo catyocele. (2 Akolinto 6:13; Aŵalanje 1 Petulo 2:17) Akakungulukaga ni ŵandu ŵamisingu jawope. Akumbucile kuti Yonatani ŵaliji jwamkulungwa kumpunda Daudi. Ŵacikulile mpaka ŵakamucisye ligongo lyakuti jemanjaji akwete lunda, soni ayiweni yindu yejinji pa umi.

16, 17. Ligongo cici ngatukusosekwa kuwuleka mpingo naga jwakulambila mjetu atesile yakututumbilikasya?

¹⁶ Yakusawusya mpaka yipagweje mumpingo, ligongo lyakulekangana kwa maumundu soni kwakutyocela. Jwakulupilila mjetu komboleka kusala kapena kutenda yindu yakututumbilikasya. (Miyambo 12:18) Ndaŵi sine yakusawusyayi yikusakula mnope ligongo lyakulekangana umundu, soni kulekangana nganisyo pa yindu yine yakwe. Ana yeleyi yitutengusye ni kuwuleka mpingo? Ngasitutenda m’yoyo naga tukusamnonyela Yehofa, soni ŵandu ŵele jwalakwejo akusiŵanonyela.

¹⁷ Pakuŵa kuti Yehofa ali Mkupanganya jwetu, soni ni jwakusatusamalila, tukusosekwa kumnonyela, soni kulipeleka kwa jwalakwe jika. (Ciunukuko 4:11) Konjecesya pelepa,  tukusosekwa kuwukamucisya mwakulupicika mpingo wakusawukamulicisya masengo jwalakwe. (Ahebeli 13:17) M’yoyo, naga jwakulambila mjetu atesile yakututumbilikasya ngasituwuleka mpingo ligongo jwatutumbilikasisyejo ngaŵa Yehofa. Cinonyelo cetu kwa Yehofa ngasicitutendekasya kumleka jwalakwejo, soni ŵandu ŵakwe!​—Aŵalanje Salimo 119:165.

18. (a) Ana mpaka tutende cici kuti tulimbikasye mtendele mumpingo? (b) Ana pakusaŵa yakuyicisya yatuli naga tukumkululucila mundu jwatulemwecesye?

¹⁸ Kwanonyela ŵakulambila acimjetu kukusatulimbikasya kutama mwamtendele mumpingo. Yehofa jwangajembeceya kuti ŵandu ŵakusiŵanonyela atendeje yindu mpela ŵamlama, m’wesoni tukajembeceyaga yeleyo kwa ŵakulambila acimjetu. Cinonyelo cikusatukamucisya kuti tukalolaga mnope yakulemweceka yamwanamwana ya acimjetu soni tukumbucileje kuti wosope tuli ŵangali umlama, soni tukusalemwesyaga. (Miyambo 17:9; 1 Petulo 4:8) Cinonyelo cikusatukamucisya ‘kululucilana jwine ni mjakwe.’ (Akolose 3:13) Nambo kutenda yeleyi nganikuŵa kwangasawusya. Naga tukusakunda kuti kutumbila kutulamulileje, yicitulema kwakululucila ŵane, soni tuciyiwonaga mpela kuti kutumbilako kuli litala limo lyakumpela cilango mjetujo. Nambosoni kutumbila kuli kwakogoya mnope kwa m’weji. Kusagula kumkululucila mundu jwatulemwecesye kukusaŵa kwakamucisya. (Luka 17:3, 4) Yikusatupa mtendele wa munganisyo, soni wa mumtima. Mumpingo mukusaŵasoni mtendele, nambo kupunda yosopeyi, yikusatukamucisya kuti unasi wetu ni Yehofa ukajonasika.​—Matayo 6:14, 15; Aloma 14:19.

19. Ana cici campaka citutendekasye kuleka kukunguluka ni mundu jwine?

¹⁹ Ndaŵi sine mpaka tusosekwe kuleka ku nguluka ni mundu jwine mumpingo. Yeleyi yikusatendekwa naga mundujo amtyosisye mumpingo ligongo lyangasaka kupitikuka mtima pa yakulemwa yaŵatesile, kapena ligongo lyakwiganya  yijiganyo yawunami, kapenasoni naga mundujo asasile jikape pelanga kuti nganaŵasoni jwa Mboni sya Yehofa. Baibulo jikusasala mwangapita mu mbali kuti ‘tukasyoŵekanaga’ ni ŵandu ŵati m’yiyi. * (Aŵalanje 1 Akolinto 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Mpaka yiŵe yakusawusya nditu kuleka kukunguluka ni mundu jwaŵaliji mjetu kapena jwacinasi jwetu. Ana tucilimba mtima mwakulosya kukulupicika kwa Yehofa, soni ku malamusi gakwe kupunda cilicose? Tukumbucile kuti Yehofa akusakuwona kukulupicika, soni kupikanila kuŵa kwakusosekwa mnope.

20, 21. (a) Ana ligongo cici cili cinonyelo kumtyosya mumpingo mundu jwangakupitikuka mtima? (b) Ana ligongo cici tukusosekwa kusagula acimjetu mwalunda?

²⁰ Kumtyosya mumpingo mundu jwangakupitikuka mtima patesile cakulemwa, kuli cinonyelo cakutyocela kwa Yehofa. Ligongo cici? Ligongo kukusalosya kulinonyela lina lyeswela lya Yehofa, soni yalikusagopolela. (1 Petulo 1:15, 16) Yikusakamucisyasoni kuti mpingo uŵe weswela. Yikusiyacenjelasoni ŵandu ŵakulupicika ŵa mumpingowo ku ndamo syakulemweceka sya ŵandu ŵakusatendaga yakulemwa mwamele. Soni yikusakamucisya kuti alambileje Mlungu ali mkumanyilila kuti mpingo uli malo gakusatucinjila Yehofa ku cilambo cakusakalaci. (1 Akolinto 5:7; Ahebeli 12:15, 16) Camuko camacili cikusalosya cinonyelo kwa jwakulemwajo. Cikusaŵa mpela cakumkalamusya kuti acenje ndamo syakwe ni kutanda kulinganya yakuti aŵesoni pa unasi wambone ni Yehofa.​—Ahebeli 12:11.

²¹ Yili yisyene kuti acimjetu mpaka atujambucisye yitendo yawo. Ni ligongo lyakwe tukusosekwa tusaguleje acimjetu mwalunda. Naga tukuŵa paunasi ni acimjakwe ŵa Yehofa, soni kwanonyela, nikuti tucikola acimjetu ŵambone mnope. Yindu yampaka tujigalile kwa jemanjaji, yicitukamucisya kuti tumsangalasyeje Yehofa ndaŵi syosope.