Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

KAPÍTULU 6

Ida luba wanúadahan isebáhari buiti

Ida luba wanúadahan isebáhari buiti

‘Adüga huméi sun katei lun híchugun uéiriguni lun Bungiu.’ (1 KORINTUNA 10:31.)

1, 2. Ka lunbei desidírü wamani lidan luáguti isebáhari?

SAMINA humá aranseedün lan lun heigin aban furuda to semeetu, sódini aba harihin anihein lan aban oubaü wuribati tuagu. Kaba hadüga? Gayarati hadügün ǘrüwa katei: héiginu lau sun wuribati le tuágubei, hágurunu dayarügü lidoun ifei, o hagidaruni oubaü le wuribaalibei aba héigini le líbiri. Kaba desidírü humá?

2 Ligíameme asuseredubei lau isebáhari le líchugubei ubóu. Dan le wakutihani, aba wíchugun fe anihein lan saragu lídangiñe gaganati katei wuribati kei furuda to buga uáguboun wayanuha. Kábati wadüga? Añahein gürigia ánhatiña lun súngubei meberesenga wuriba lan. Añahein amu, máhatiña lun, lugundun mabusenruntiña gadan lániña ni kata le wuribati. Añaheinti hagía, áfaaguatiña lun hadisedun luéi isebáhari le wuribabei, ani anihein dan háluahan isebáhari le buiti. Guentoti, kaba desidírü wamá lun gayara lan wakipuragun woungua lidan línsiñehabu Bungiu?

3. Kaba burí san katei wakutiha?

3 Hibe-agei wádangiñe anúadira wamuti lagumuhóun saminaü: gunfuranda wamuti mégei wamá isebáhari, gama lumoun, anúadiratiwa le lunti mawiyedun lani wasaminan. Furanguti mosu lan wasubudiruni ka lan isebáhari buídubei lumoun ka lan wuribabei. Gama lumoun, lubaragiñe wakutihani ida luba lan wanúadahani isebáhari buidu, ariha waméi kaba lan lani le efekütu lidan wamadagua luma Heowá.

‘ADÜGA HUMÉI SUN KATEI LUN HÍCHUGUN UÉIRIGUNI LUN BUNGIU’

4. Ka efekütu lunbei gani lani wederegeragun woungua lun Bungiu lidan isebáhari le wanúadahabei?

4 Fiú dan lubaragiñe le, ariñagati aban gefenti luagu Heowá abadiseiruti lidan irumu 1946: “Héchutina lun meferidirun nan ni aban yanu lánina badisei ani aban níchugun arigei lun, kamá hamuga auba abadiseira”. Lárigiñe aba lariñaguni ka lan uagu ladügei: “Naritaguni deregeguadina lan nungua lun Heowá íderagua lumutina saragu lun nasigirun eseriwida lun lau úaraguni”. Ítara liña giñe wasaminarun kei íbiri le: lun wasigirun eseriwida lau úaraguni, buiti waritaguni füramase haadiwa lan lun Heowá wayusurubei lan wabagari lun weseriwidun lun (aliiha huméi Apurichihati 5:4). Wasaminarun luagu füramasei le, ganiti efekütu lidan igaburi le warufudubei lidan weseriwidun lun Bungiu luma lidan sun le wadügübei, íbini lidan isebáhari le wanúadirubei. Ítara liña lafuranguagüdüni apostolu Pábulu dan le labürühanbei houn kristiánugu lidan lidaani: “Anhaün lubeiti eiga o ata o hadügün furumiñeguarügü katei, adüga huméi súngubei lun híchugun uéiriguni lun Bungiu” (1 Korintuna 10:31).

5. Ida liña líderaguniwa Fádirigu 22:18-20 lun warihini liseriun eweridihani le lídanbei Rómana 12:1?

5 Sun le wadügübei lidan wabagari ganiti efekütu lidan weseriwidun lun Heowá. Afuranguagüda lumuti Pábulu katei le dan le lariñagunbalin fiú dimurei dǘgüdati le houn kristiánugu rómana: ‘Deregegua humá hungua sunsuinagubei lun Bungiu keisi adagaragüdüni wínwanti, sánduti ani le auti lagundaara Bungiu’ (Rómana 12:1). Dan le lariñagun ‘deregegua humá hungua’ layanuhaña luagu wasaminan, wanigi luma were (Márükosu 12:30). Ida liña wederegeragun woungua keisi sákürifisiu? Dan le weseriwidun lun Bungiu tau sun wawani. Anihein aban eweridihani dǘgüdati lidan dimurei “adagaragüdüni”. Lugundun lábugiñe Lilurudun Moisesi siñati meha hadagaragüdüniwa animaalu ha danimatiña; ladüga meresibirun lumutiña Bungiu (Fádirigu 22:18-20). Ítarameme, ánhawa adüga somu katei mabuidunti lidan weseriwidun lun Bungiu meresibirun lubéi giñe. Ida lubati lasuseredun le?

6, 7. Ida liña gayara lan lawiyeduni kristiánu lúgubu, ani kaba lani le resultóu?

6 Ariñagati Pábulu houn kristiánugu rómana: “Míchaagua humá hungua lun figóu” (lidan amu dimurei, “ni aban lídangiñe lumegegun húgubu”, La Palabra de Dios para Todos). Ariñagati giñe houn ‘áfara huméi igaburi lánina figóu le hídanbei’ (Rómana 6:12-14; 8:13). Lubaragiñe lira, ayanuhaali luagu fiú lumegegun úgubu luma ida liña lan layusurún lun le wuribabei. Lidan layanuhan hawagu gürigia gafigountiña ariñagati: “Buin liña hayuma lau íñarawaguni”. “Fureseti hagudi lun houdin áfaraha.” “Maritagungubéitiña luagu linebenwa Bungiu.” (Rómana 3:13-18.) Lun hamuga layusuruni kristiánu aban lídangiñe lumegegun lúgubu lun ladügün figóu libe lira lawiyeduñein hamuga sun lúgubu. Kéiburi anhein aríagua tagübüri iyawaü to ñein lumuti agamariduni o lanarime wuribani subudiñulei wuriba lan, ‘layusuruñein lagu lun figóu’ ani lawiyeduñein sun lúgubu. Siñaali hamuga ladagaragüdüni lúgubu keisi sákürifisiu le auti lagundaara Bungiu, lugundun mámaali lan aban eseriwiduni sánduti o harumati (2 Lúrudu 15:21; 1 Féduru 1:14-16; 2 Féduru 3:11). Wéiribei liserun lafayeihan ladüga lanúadahan isebáhari le wuribati.

7 Furanguti anhein lan manúadahan wamá isebáhari buidu gayara lan lanügün luriban resultóu. Mabusenruntiwa wagadeiruni weseriwidun lun Bungiu lau luriban wanúadahan, busenrügütiwa lun gebegitima lan ligibugiñe Bungiu. Guentó ariha waméi ida luba lan wasubudiruni anhein buidu lubéi aban isebáhari o wuriba lan.

“IYEEREGULÁ WURIBANI HUN”

8, 9. a) Biámañein luwuyeri isebáhari, írida huméi katei burí lan. b) Ka burí luwuyeri isebáhari unbei wamahada ani ka uagu?

8 Houn kristiánugu biámañein luwuyeri isebáhari: le lunti hadisedun luéi sunsuinagubei, luma le gayarati hanúadiruni anhaña ligira hasaminan. Gumese wamá lau le furumiñeti: isebáhari le lunti mádan lániña lubueingu Bungiu.

9 Kei warihini lidan furumiñeti kapítulu, anihein isebáhari le awanseragüdübalin saminaü luma échuni le siádiwati tidan Bíbülia. Saminarügü humá luagun saragu programa tidan bigibigitu, lidan Internet, pelikula luma burí uremu le gaganati o le ayanuhati luagu magíaguni, lanarime burí wuribani, iyawaü lánina agamariduni (pornografía) luma abiñarahani. Dan le anihein lan isebáhari le gaganati échuni le kóntürati luagu lilurudun Bungiu luma inarüni meiniti le tídanbei Lererun, mosu hadisedun kristiánugu inarünitiña luéi (Adügaü 15:28, 29; 1 Korintuna 6:9, 10; Arufudúni 21:8). Ítara luba warufuduni lun Heowá seriu lan wanügüni biama gumadi le: “Iyereegulá wuribani hun”, “Disebá luéi wuribati”. Ani lau wóuserun ítara warufuduña aban “afiñeni le inarüniti” (Rómana 12:9; Sálumu 34:14; 2 Timotéu 1:5).

10. Ka hariñagubei saragu gürigia, ani ka uagu peliguru lubéi hasaminarun ítara?

10 Añahein gürigia saminatiña, mariban lan haríagun katei burí le arufuduti furangu échuni le siádiwati tidan Bíbülia. Háfuga hariñagun: “Amu katei barihini tidan bigibigitu, amu badügüni”. Gürigia ha asaminarubaña ítara hayeedaguña houngua ani lídanñanu peliguru (aliiha huméi Heremíasi 17:9). Anhein gunda wabéi aríagua katei le siadi lumuti Heowá, gayarabei san wariñagun ‘iyereegu lan wuribani woun’? Ani dan le waríagun o waganbahan luagu wuribani sun dan, aba muadigimarihali lan wasaminan buidu, gayarati ladügün le lun wafigouhan o lun mariban lan warihini luriban hóuserun amu (Sálumu 119:70; 1 Timotéu 4:1, 2).

11. Ida liña larufudun Galasiana 6:7 aban inarüni luáguti isebáhari?

11 Ani ligíameme asuseredubei houn saragu kristiánugu. Ladüga héchuhaña aríagua katei burí le gaganati magíaguni ligía aba lubéi hadügüni. Ítarati, lau luriban hasubudirei le lan “lábunagubei gürigia, ligíaba giñe lalubaha” (Galasiana 6:7). Anheinti wagía, moun lumuti wéiguadun tidoun tugíameme sádara. Ánhawa áfaagua lun wabuinchagüdüni wasaminan lau katei buiti, buídubei lidin woun (ariha huméi kuaduru “ Ka luwuyeri isebáhari lunbei nanúadahani?”).

DESIDÍRÜ WAMÁ SEGÚN INARÜNI MÉINITI LE TÍDANBEI BÍBÜLIA

12. Ka lariñagubei Galasiana 6:5 luagu isebáhari, ani ka adundehani líchugubei woun dan le lunti lan desidírü wamá?

12 Guentó, ayanuha wamá luagu libiaman luwuyeri isebáhari: le masiadirunwabei tidan Lererun Bungiu ani mariñawagun ligía buidu lan. Lidan burí katei le, kada gürigia lun desidírü lan anhein ladügüba lubéi dañu lun o madügünbei lan (aliiha huméi Galasiana 6:5). Gama lumoun, mama mosu desidírü wamá según lérügü wasaminarubei. Anihein inarüni méiniti tidan Bíbülia le lunti líderaguniwa asubudirei ka lan lisaminanbei Heowá. Anhein wakutiha lau duari, wasubudirubei “ka lan lugundanbei Wabureme” lidan sun katei le wadügübei, íbini lidan isebáhari (Éfesuna 5:17).

13. Kaba íderaguawa adiseda luéi furumiñeguarügü isebáhari le mínsiñeti lun Heowá?

13 Mama sun kristiánugu lun aban lan hawanserun lidan hasubudiruni le buídubei lumoun le wuribabei (Filipuna 1:9). Ani ámuñegueinarügü luwuyeri isebáhari hínsiñebei lun kada gürigia. Ligía siñá lubéi wagurabahan ábanbei lan desidírü hamá súngubei. Gama lumoun, sun wagía mosu wígirun lun ladundehani inarüni méiniti le lúmagiñeti Bungiu wasaminan tuma wanigi. Ítarati, eibu dan desidírütimabadiwa wadisedun luéi furumiñeguarügü isebáhari le auti magundan lan Heowá (Sálumu 119:11, 129; 1 Féduru 2:16).

14. a) Ka amu katei lunbei wakutihani dan le wanúadahan isebáhari? b) Kaba íderaguawa lun wíchuguni wamadagua luma Heowá lidan furumiñeti lúgaaru lidan wabagari?

14 Buiti lun wakutihani luwuyeri isebáhari le wanúadahabei, lugundun larufudubei kátima lan wasaminanbei luagu le buídubei lumoun le wuribabei. Gama lumoun, mosu wakutihan ámuya katei: dan le wígirubei lun isebáhari, lugundun ligíaba arufudei ka lan súdinitimabei woun. Mabulieida waméi le lan súdinitimabei lun kristiánu, lumadagua luma Bungiu (aliiha huméi Matéu 6:33). Kaba íderaguawa íchigei wamadagua luma Bungiu lidan furumiñeti lúgaaru? Wasigiruni ladundehan apostolu Pábulu: “Góunigi humá lubeiti buidu ida liña lan hóuserun. Mabagarida humá kei ibidiougua tau, habagarida kei chu tau. Yusu huméi hidaani lidan katei buiti” (Éfesuna 5:15, 16). Mosu wasubudiruni átiribei lan dan wígirun lun isebáhari, lugundun ítara gadaanibadiwa lun “katei le buídubei [o ‘súdinibei’, TNM]”, le lunbei líderaguniwa lun buidu lan wamadagua luma Bungiu (Filipuna 1:10).

15. Ka uagu buidu lubéi duari wamá dan le wanúadahan isebáhari?

15 Buiti giñe duari wamá dan le wanúadahan isebáhari. Ka mini lubéi le? Ayanuhaya wamá tuagu furuda. Lun wachoururuni magüürün wamá ni kata le wuribati, mámarügüñein le wuribaalibei wagidara tuéi, gídatiwa giñe murusun lídangiñe le buidugilibei. Lidan luáguti isebáhari, sun kristiánugu dísetiwa luéi isebáhari le kóntürati luagu inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia; ani dísetiwa giñe luéi furumiñeguarügü katei le genegeti woun mabuidun lan o gayara lan lagadeiruni wamadagua luma Bungiu (Ariñawagúni 4:25-27). Wasigiruni adundehani le tídanbei Bíbülia, líderagubadiwa lun wadisedun luéi isebáhari le mabuidunti.

“SUN LE HARUMABEI”

Íderagua lumutiwa inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia óunigirei wamadagua luma Bungiu lidan lóurate wanúadahan isebáhari

16. a) Ida liña warufuduni úara wamá luma lisaminan Heowá? b) Ka igaburi lunbei warufuduni weyu luagu weyu?

16 Dan le wanuadahan isebáhari, le furumiñeti katei lunti gabaroun wamani keisi kristiánugu inarünitiña, ka lan lisaminanbei Bungiu. Arufuda tumuti Bíbülia, ka lan lisaminanbei Heowá luma lilurudun. Gayarati waliihanu lísüta to ladügüboun urúei Salomón luagu katei burí le iyereegubei lun Heowá, “iñeñein yeetu”, “úhabu le áfarahati gürigia maduruntiña”, “ichügü le afansehabei wuribani”, luma “ugudi le óufudahabei adüga wuribani” (Ariñawagúni 6:16-19). Dan le subudi wamaali ka lan lisaminanbei Bungiu, ka lunbei wadügüni? Ru lumuti abürühati Sálumu óunabagülei dan le lariñagun: “Hínsiñehabuti Aburemei houn ha iyereehabúbaña lun wuribati” (Sálumu 97:10). Ligíati, dan le wanúadahan isebáhari mosu wígiruni furangu iyereegu lan sun le iyereegubei lun Heowá woun (Galasiana 5:19-21). Ani lunti ítara lan dandu dan le hámañadiwa lan amu gürigia o dan le wábuguarügüñadiwa lan, lugundun ligíatima warufuduni kátañadiwa lan (Sálumu 11:4; 16:8). Anhein busén wabéi tídangiñe sun wanigi wawinwandun según lisaminan Heowá, gabaroun wabéi inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia lidan sun le desidírü wabéi ani ítara luba wóuserun weyu luagun weyu (2 Korintuna 3:18).

17. Ka burí álügüdahani lunbei wadügüni wóuniwagua lubaragiñe wanúadirun aban isebáhari?

17 Ka amu katei lunbei wadügüni lun wasubudiruni anhein hínsiñebei lubéi aban isebáhari lun Heowá? Mosu wálügüdagun woungua: “Kaba san lani efekütu nuagu luma lidan numadagua luma Bungiu?”. Kéiburi lubaragiñe waríagun aban pelikula lunti wálügüdagun woungua: “Kaba lani efekütu lidan nisaminan?”. Ariha wamá fiú inarüni méiniti le gayarabei layusurún.

18, 19. a) Ida liña líderaguniwa inarüni méiniti le lídanbei Filipuna 4:8 anúadira isebáhari buiti? b) Ka burí amu inarüni méiniti gayarabei líderaguniwa? (Ariha huméi abürüdǘni.)

18 Aban lídangiñe inarüni méiniti le súdinitimabei, dariwati lidan Filipuna 4:8: “Samina humá luagu sun le inarünibei, sun le gadünabei inebesei, sun le richabei, sun le harumabei, sun le gúndaawabei lau, sun le uágubei buidu lan ladimurehóun. Samina humá [o ‘sigí humá asaminara’, TNM] luagu sun le buídubei luma sun le gadünabei uéiriguni”. Inarüni dan le lan lariñagunbalin Pábulu dimurei le, mama layanuhaña luagu isebáhari, layanuhaña luagu megei wamá wasaminarun luagu katei le aubei lagundaara Bungiu (Sálumu 19:14). Gama lumoun, dimurei le, gayarati giñe layusurún lidan luáguti isebáhari. Ida?

19 Samina wamá luagu isebáhari le wanúadahabei, kéiburi pelikula, huraraü tidan konputadora o tidan bigibigitu, uremu o amu isebáhari, ábame wálügüdagun woungua: “Buíngüda lumutu san nisaminan lau katei le ‘harumabei’?”. Lárigiñe waríagun aban pelikula, ka burí katei erederubei lidan wasaminan? Anhein katei lubéi buiti, harumati ani ruti gurasu, furanguti buidu lan wanúadahan. Gama lumoun, siñati wariñaguni ligíameme anhein wíyeda lubalin wasaminan (Matéu 12:33; Márükosu 7:20-23). Ka uagu? Lugundun dan le wasaminarun luagun katei mabuidunti, gidá lumuti wadarangilan, adügati lun meberesen wamá dan le warihin katei wuribati, ani gayarati weferidiruni wamadagua luma Bungiu (Éfesuna 5:5; 1 Timotéu 1:5, 19). Kei adüga lubéi isebáhari wuribati dañu woun, mosu desidírü wamá wadisedun luéi (Rómana 12:2). * Busentiwa ítara wamá kei abürühati Sálumu le ariñagubei lun Heowá: “Míchugun nubéi narihin luagun katei le mabuidunti” (Sálumu 101:3).

SAMINA WAMÁ HAWAGUN HA HÍBIRI

20, 21. Ida liña larufuduni 1 Korintuna 10:23, 24 ida luba lan wanúadahan isebáhari le buiti?

20 Ayanuhati Pábulu luagu inarüni méiniti le lunbei gabaroun wamani dan le desidírü wamá: “Gayaraati nadügüni le nabusenrun, gama lumoun mama sun katei lun lawanseragüdüniwa lidan katei le lánina sífiri. Moun lumuti wáluahani le buídubei woungua, lunti wáluahani le buídubei houn amu” (1 Korintuna 10:23, 24). Kaba íderaguawa agunfulirei inarüni le dan le wáluahan isebáhari le harumati? Mosu wálügüdagun woungua: “Kaba lani le nanúadirubei efekütu hawagu ha híbiri?”.

21 Gayarati wasaminarun buidu lan somu isebáhari o gayara lan wadügüni. Gama lumoun, ánhawa ariha añahein lan amu kristiánugu ha débiliti hasaminan o mítaranti hasaminan kei wagía, háfuga aba desidírü wamá wanúadahan amu. Ka uagu? Lugundun mabusenruntiwa wachugeraguagüdüniña lidan heseriwidun lun Bungiu. Lugundun ítara liña lira kama wafigouhaña ‘kóntüra wíbirigu’ ani kei lariñagun Pábulu “kóntüra Kristu”. Lunti gabaroun wamani eweridihani le: “Míchiga humá lébuna éiguaduni lun ni aban” (1 Korintuna 8:12; 10:32). Súnwandan hadisedun kristiánugu ha inarünitiña luéi isebáhari le ‘mawanseragüdün lumutiña híbirigu’ o mígirunti ni kata buiti houn íbini hamuga ‘gayara lan hadügüni’. Ítara liña wasigiruni lubuidun adundehani le líchugubei Pábulu (Rómana 14:1; 15:1).

22. Ka uagu lunti lubéi warufudun inebesei luagu le hasaminarubei amu gürigia dan le desidírü hamá?

22 Anhein wagía lubéi débilibei isaminan, mosu giñe wíchuguni le buídubei houn wíbirigu lidan furumiñeti lúgaaru. Moun lumuti wabusenrun lun hasaminarun sun kristiánugu kei wagía lidan luáguti isebáhari. Mabuidunti lira, ítara liña kei hamuga wabusenrun lun aban lan loufun téibaagun sun karü lidan aban karetera. Ligíati, anhaña anúadira wíbirigu amu luwuyeri isebáhari, ani úati kóntüra lan luagu inarüni méiniti le tídanbei Bíbülia, kaba wadüga? Ladüga hínsiñe hamá woun, inebebei le desidírü habéi woun. Ítarati, hasubudirubei sun gürigia ‘mámarügüñein lan katei le buídubei woun wáluaha, áluaha wamani giñe le buídubei houn amu’ (Filipuna 2:4; Apurichihati 7:16).

23. Ka lunbei wadügüni lun wanúadahan isebáhari buiti?

23 Según sun le ariha wamaalibei, ka lunbei wadügüni lun wanúadahan isebáhari buiti? Mosu wadisedun luéi furumiñeguarügü isebáhari le ñein lumuti larihua furangu katei burí wíyeti o lagübüri échuni le uéibei teweridiha Bíbülia. Danme le aban lan isebáhari le mayanuhounti luagu furangu tidan Lererun Bungiu, mosu wakutihani inarüni méiniti le gayarabei líderaguniwa asubudirei kaba lan wadüga. Mosu wadisedun luéi isebáhari le gayarati lawiyeduni wasaminan luma le adügüti lun wuriba lan hasandiragun amu houngua, wíbirigu tima. Ánhawa áfaagua lun wanúadahan isebáhari buiti, wíchuguba uéiriguni lun Bungiu ani werederuba lidan línsiñehabu hau sun wafamilia.

^ par. 19 Hadariruba lanwoun inarüni méiniti luáguti isebáhari lidan Ariñawagúni 3:31; 13:20; Éfesuna 5:3, 4 luma Kolosana 3:5, 8, 20.