Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 6

¿Tzeʼn jaku che jaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil?

¿Tzeʼn jaku che jaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil?

«Kybʼinchame tkyaqil tuʼntzun tjaw nimsaʼn tbʼi Dios.» (1 CORINTIOS 10:31.)

1, 2. ¿Alqiʼj qo ximel qa qaj tuʼn qsaqchan?

NAQPE ximana: chʼix t-xi tloʼn jun tbʼanel tloʼya ex aj tok tqʼon twitza tiʼj at jun piẍ qʼayne. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna? At oxe tiʼ jaku bʼant tuʼna: tuʼn t-xi tloʼna tkyaqil, tuʼn t-xi t-xoʼna toj tzʼis moqa tuʼn tel tiʼna aju qʼayne ex tuʼn t-xi tloʼna aju bʼaʼn. ¿Alkye kbʼantel tuʼna?

2 Chʼixme ik kyten nim (bʼampo) saqchbʼil ik tzeʼn lobʼj lu, aj qyolin tiʼj saqchbʼil ax ikx in qo yolin tiʼjju in kubʼ quʼjin, ex tiʼjju in nok qqʼoʼn qwitz tiʼj. Aj qok tenxix ximel kyiʼj, ateʼ nim saqchbʼil nya tbʼanelqe. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn? At junjun in che saqchan tiʼj alkyexku saqchbʼil qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼn. At junjuntl in nel kyikʼen tkyaqil tuʼn miʼ ttzaj jun nya bʼaʼn kyiʼj tuʼn. At junjuntl in nel kyikʼen aju nya bʼaʼn, ex in che saqchan tiʼj aju tbʼanel. Yejtzun qe, ¿tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn kukx qten toj tkʼujlabʼil qMan Dios?

3. ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj jaʼlo?

3 Chʼixme qkyaqil ojtzqiʼn quʼn qa il tiʼj tuʼn qsaqchan, naqtzen tuʼnj, oʼkx che jawel qjyoʼn tbʼanel saqchbʼil tuʼn miʼ ttzaj jun nya bʼaʼn qiʼj. Tuʼn tbʼant jlu, ilxix tiʼj tuʼn tel qnikʼ alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn saqchbʼil. Naʼmxtaq qxnaqʼtzan tiʼj alkye tten che jawel qjyoʼnxix qsaqchbʼil, tnejel qo xnaqʼtzal tiʼ toklen jlu tukʼeju in qo ajbʼen te Jehová.

«KYBʼINCHAME TKYAQIL TUʼNTZUN TJAW NIMSAʼN TBʼI DIOS»

4. ¿Tzeʼn jaku tzʼonin aju o txi qqʼamaʼn te Dios aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil?

4 Jun qerman jaw aʼ twiʼ toj 1946 tqʼama jlu: «In nok tilel wuʼne tuʼn nbʼine tkyaqil maj tiʼj chikʼbʼabʼil in netz qʼoʼn kye qeju in jaw aʼ kywiʼ ex in nokxix nqʼon nwiʼye tiʼj tuʼnju ik tzeʼnku ayin qine kjawel aʼ nwiʼye». Ex tqʼama tiquʼntaq in bʼant jlu tuʼn: «Aj ttzaj nnaʼne qa o txi nqʼamaʼne te Jehová tuʼn wajbʼene te in nonin wiʼje tuʼn kukx wajbʼene te». Ax ikx qe ik qxim ik tzeʼn te ermano lu: tuʼn kukx qajbʼen te Jehová ilxix tiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn aju o txi qqʼamaʼn te. ¿Tiʼ o txi qqʼamaʼn te? Tuʼn qajbʼen te toj tkyaqil ambʼil (kjawil uʼjit Eclesiastés 5:4). Aju o txi qqʼamaʼn te Jehová at toklen tukʼe qxim ktel tiʼjju tuʼn qajbʼen te. Ax ikx at toklen tukʼe txqantl tten qanqʼibʼil, kyxol jlu aju alkye tten in qo saqchan. Ik in tzaj tyekʼun tyol apóstol Pablo xi ttzʼibʼen kye okslal: «Qa ma che chyoʼne, ex qa ma che kʼane, ex qa ma kybʼinchaye juntl, kybʼinchame tkyaqil tuʼntzun tjaw nimsaʼn tbʼi Dios» (1 Corintios 10:31).

5. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Levítico 22:18-20, ¿tiʼ juntl tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Romanos 12:1?

5 Ik tzeʼn in qo xnaqʼtzan tiʼj, tkyaqil aju in bʼant quʼn at toklen tukʼeju in qo ajbʼen te Jehová. Tuʼntzen aju xi tqʼamaʼn Pablo aʼyeju yol lu nimxix kyxilen kye okslal te Roma: «[Kyqʼonx] kyximlale te Dios ik tzaʼn jun oyaj itzʼ, tekuxix Dios ex bʼaʼn nneʼla tuj twitz, atzun kykʼulbʼile axix tok twitz Dios» (Romanos 12:1). ¿Alqiʼj yolen Pablo tej tqʼama «kyximlale»? Tiʼj tkyaqil qximlal, ik tzeʼn qnabʼil, qanmi ex qipumal (qbʼalor) (Marcos 12:30). ¿Tzeʼn in xi qqʼoʼn qxmilal te Dios ik tzaʼn jun oyaj? Aj qajbʼen te tukʼe tkyaqil qkʼuʼj. Aju yol «oyaj» ax ikx at juntl tiʼ in tzaj tqʼamaʼn qe. Toj ambʼil ojtxe in tzajtaq tqʼamaʼn tley Moisés qa nya bʼaʼn tuʼn t-xi qʼet jun txkup nya bʼaʼn; mitiʼtaq in xi tkʼamoʼn Dios (Levítico 22:18-20). Ax ikx qa in najbʼen jun okslal te Jehová ex in kubʼ tbʼinchen nya bʼaʼn, mlay txi tkʼamoʼn Jehová aju in bʼant tuʼn. ¿Tiquʼn jaku tzʼel tikʼun Jehová aju oyaj in xi qqʼoʼn te?

6, 7. ¿Alkye tten jaku bʼaj ttzʼilsaʼn jun okslal t-xmilal, ex tiʼ jaku naj tuʼn jlu?

6 Xi tqʼamaʼn Pablo jlu kye okslal te Roma: «Miʼn txi kyqʼoʼne kyximlale te il». Ax ikx xi tqʼamaʼn kye tuʼn ‹tkubʼ kyxitun aju taqʼunbʼen kychibʼjal› (Romanos 6:12-14; 8:13). Otaqxi yolen Pablo tiʼj junjun plaj xmilalj ex alkye tten in najbʼen tuʼn tbʼinchet nya bʼaʼn. Tej tyolen kyiʼj xjal in kubʼ kybʼinchen il, tqʼama jlu: «Nim in che yasun tuʼn kytziʼ [...]. Mintiʼ tchi Dios tuj kywitz» (Romanos 3:13-18). ¿Tiʼ jaku tzaj tiʼj jun okslal qa ma tzʼajbʼen junjun plaj t-xmilal tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn nya bʼaʼn ik tzeʼn qe jlu? Jaku bʼaj ttzʼilsaʼn tkyaqil t-xmilal. Jun techel, qa ximen maj tuʼn, tuʼn tok tqʼoʼn twitz tiʼj junjun tilbʼilal nya bʼaʼn, ik tzeʼn bʼiybʼel ex qe xjal mitiʼ (tiloʼ) kyxbʼalun, in xi tqʼoʼn twitz «te il», iktzun tten in kubʼ ttzʼilsaʼn tkyaqil t-xmilal. Ya mlay txi tqʼoʼntl te jun tbʼanel oyaj te Dios tuʼnju nya saqtl taʼ aju in bʼant tuʼn (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Tuʼnju nya bʼaʼn saqchbʼil, jaku naj nimku tbʼanel tuʼn.

7 Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa nim toklen aju alkye qsaqchbʼil in jaw qjyoʼn. Nya qaj tuʼn ttzʼilix aju oyaj in xi qqʼoʼn te Dios tuʼn jlu, quʼn qaj tuʼn ttzalaj Dios tiʼjju in bʼant quʼn. Atzen jaʼlo qo xnaqʼtzan tiʼj alkye tten jaku tzʼel qnikʼ qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼn jun saqchbʼil.

«KYIKʼUN ELE AJU MYA BʼAʼN»

8, 9. a) ¿Alkye kabʼe wiq saqchbʼil at? b) ¿Alkyeqe saqchbʼil in che el qikʼen ex tiquʼn?

8 Ateʼ saqchbʼil aju ilxix tiʼj tuʼn tel kyikʼen okslal ex atqeʼtl saqchbʼil aju jaku che saqchan tiʼj qa in kynaʼn qa bʼaʼn qe jlu. Tnejel qo xnaqʼtzal kyiʼj qeju saqchbʼil ilxix tiʼj tuʼn tel kyikʼen okslal.

9 Ik tzeʼn o qo xnaqʼtzan tiʼj toj tnejel xnaqʼtzbʼil te uʼj lu, at junjun saqchbʼil in tzaj kyxnaqʼtzan ximbʼetz ex bʼinchbʼen aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼnqe. Naqpe qo ximen tiʼjju in netz qʼoʼn toj televisión, toj Internet kyoj película ex kyoj bʼitz. In che yolen tiʼj nya bʼaʼn, tiʼj bʼiybʼel, tiʼj kyaj nya bʼaʼn anjel, ex kyiʼj xjal mitiʼ kyxbʼalen axpe ikx at junjun in tzaj kyqʼamaʼn qe tuʼn tbʼant tkyaqil jlu quʼn. ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn axix tok okslal kyukʼe saqchbʼil nya bʼaʼnqe toj twitz Dios? Ilxix tiʼj tuʼn tel kyikʼen (Hechos 15:28, 29; 1 Corintios 6:9, 10; Apocalipsis 21:8). Iktzun tten kxel qyekʼun te Jehová qa nim kyoklen qeju kabʼe kawbʼil lu qe: «Kyikʼun ele aju mya bʼaʼn» ex «kypaʼmil kyibʼe tiʼj mya bʼaʼn». Ax ikx qa ma bʼant jlu quʼn ok kbʼel qyekʼun «qa ax tok okslal qoʼ ex mya noq tten quʼn» (Romanos 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5).

10. ¿Tiʼ in kyqʼamaʼn junjun, ex tiquʼn jaku tzaj nya bʼaʼn qiʼj tuʼn ximbʼetz lu?

10 At junjun xjal in kubʼ kyximen qa bʼaʼn tuʼn tok qqʼoʼn qwitz tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼn. Jakulo kyqʼama: «Junxitl teju tuʼn tok qqʼoʼn qwitz tiʼj, twitzju tuʼn tkubʼ qbʼinchen». Naqtzen tuʼnj, aʼyeju in kubʼ kyximen jlu in kubʼ kysbʼun kyibʼ ex jaku tzaj nya bʼaʼn kyiʼj (kjawil uʼjit Jeremías 17:9). Qa ma tzʼok qqʼoʼn qwitz tiʼjju in nel tikʼen Jehová, ¿jaku txi qqʼamaʼn qa ‹in nel qikʼen aju mya bʼaʼn›? Ax ikx, qa ma tzʼok qqʼoʼn qwitz nim maj tiʼj nya bʼaʼn ya mlay tzaj tqʼamaʼntl qnabʼil qa nya bʼaʼn jlu ex jaku kubʼ qbʼinchen il moqa nyaxix il jaku tzʼelatl toj qwitz aju nya bʼaʼn in kubʼ kybʼinchen txqantl (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2).

11. ¿Tzeʼn jaku che ajbʼen yol ateʼ toj Gálatas 6:7 tiʼj saqchbʼil?

11 Ik o bʼaj kyiʼj junjun okslal. Tuʼnju o che naqʼet tuʼn tok kyqʼoʼn kywitz tiʼj nya bʼaʼn, o kubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn. Tuʼnju nya bʼaʼn o tzaj kyiʼj o tzʼel kynikʼ qa naq «alkyeju in kuʼx tawaʼn xjal, axtzunju kjawil tchmoʼn» (Gálatas 6:7). Qa o bʼaj jlu kyiʼj xjal, ¿tiquʼn qo kbʼel tzʼaqtl qe tuʼn nya bʼaʼn lu? Qa ma tzʼok tilel quʼn tuʼn tokx qqʼoʼn tbʼanel ximbʼetz toj qwiʼ ok tzul tbʼanel qe (jyonkuxa aju « ¿Alkye saqchbʼil kjawel njyoʼne?»).

KAJBʼEL TYOL DIOS QUʼN AJ TKUBʼ QXIMEN JUN QXIM

12. ¿Tzeʼn jaku tzʼajbʼen Gálatas 6:5 quʼn aj kyjaw qjyoʼn qsaqchbʼil ex jatumel jaku kanet onbʼil quʼn tuʼn tel qnikʼ tiʼ kbʼantel quʼn?

12 Qo yolen jaʼlo kyiʼj saqchbʼil aʼyeju mitiʼxix in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼnqe. Teyele te junjun kbʼel t-ximen qa ktzajel moqa miʼn tzaj nya bʼaʼn tiʼj tuʼn (kjawil uʼjit Gálatas 6:5). Naqtzen tuʼnj, nya oʼkx qe qo kbʼel ximente. At jun onbʼil tuʼn tel qnikʼ qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼn jun saqchbʼil. Aʼyeju kawbʼil —moqa xnaqʼtzbʼil nim kyoklen— ateʼkux toj Tyol Dios. Aʼyeju kawbʼil lu in tzaj kyyekʼun alkye t-xim Jehová. Qa ma qo xnaqʼtzan kyiʼj ok kʼelel qnikʼ «alkyeju tajbʼil Qajaw» toj tkyaqil tten qanqʼibʼil, ax ikx tiʼj saqchbʼil (Efesios 5:17).

13. ¿Tiʼ jaku tzʼonen qiʼj tuʼn tel qikʼen aju saqchbʼil nya bʼaʼn in nela toj twitz Jehová?

13 Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa nya kykyaqil okslal in nel naj kynikʼ tiʼj alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn (Filipenses 1:9). Ax ikx teyelex te junjun taj (tgan) tuʼn t-saqchan tiʼj jun saqchbʼil. Tuʼntzen jlu, mitiʼ tuʼn tkubʼ qximen qa ax saqchbʼil kjawil qjyoʼn qkyaqil. Naqtzun tuʼnj, aju mas nim toklen aju tuʼn kukx qximen tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios ex tuʼn t-xi qqʼoʼn ambʼil te tuʼn tkubʼ tchʼexpuʼn qxim ex qanmi. Qa ma bʼant jlu quʼn, ok kʼelel qikʼen alkyexku saqchbʼil nya bʼaʼn in nela toj twitz Jehová (Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16).

14. a) ¿Tiʼ juntl tiʼ qo ximel tiʼj aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil? b) ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tkubʼ qqʼoʼn tnejelxix aju tajbʼil Dios?

14 Ilxix tiʼj tuʼn qximen alkye qsaqchbʼil in jaw qjyoʼn, quʼn aj jlu tzul tyekʼun alkye qxim tiʼj bʼaʼn ex tiʼj nya bʼaʼn. Ax ikx il tiʼj tuʼn qximen tiʼj juntl tiʼ: aju jniʼ ambʼil in nok qqʼoʼn tiʼj. Iktzun tten kʼelel qnikʼ jniʼ toklen qe. Il tiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn qa aju mas nim toklen te okslal aju tuʼn tajbʼen te Dios (kjawil uʼjit Mateo 6:33). ¿Tiʼ jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tkubʼ qqʼoʼn tajbʼil (tvoluntad) Dios tnejelxix? Aju qa ma txi qbʼiʼn aju tqʼama apóstol Pablo: «Kyjaʼtzun che ximane tiʼj tzaʼn tten tuʼn kybʼete; miʼn che bʼete mintiʼ kynabʼle, noq oʼkx tuʼn tten kynabʼle. Tzʼajbʼenxwit tkyaqil qʼij kyuʼne tuʼn kybʼinchanteye bʼaʼn» (Efesios 5:15, 16). Qa ma kubʼ qximen tuʼn miʼ tok qqʼoʼn nim ambʼil tiʼj saqchbʼil ok ktel ambʼil qiʼj tuʼn tbʼant aju «mas bʼaʼn», aju jaku tzʼonin qiʼj tuʼn qajbʼen te Dios (Filipenses 1:10).

15. ¿Tiquʼn mitiʼxix tuʼn qok laqʼeʼ tiʼj nya bʼaʼn aj kyjaw qjyoʼn qsaqchbʼil?

15 Il tiʼj tuʼn miʼ qok laqʼeʼxix tiʼj nya bʼaʼn aj kyjaw qjyoʼn qsaqchbʼil. Tuʼn tel qnikʼ tiʼj qo ximen juntl maj tiʼj lobʼj xqo yolen tiʼj toj tnejel taqikʼ. Tuʼn miʼ t-xi qloʼn chʼin tiʼj qʼayne, nya oʼkx in nel qiʼn aju qʼayne ax ikx in nel qiʼn chʼin tbʼanel tmoj. Axju in bʼant quʼn kyukʼe saqchbʼil, nya oʼkx in nel qikʼen aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼnqe, ax ikx in nel qikʼen aju nyaxix qʼuqle qkʼuʼj tiʼj qa bʼaʼn moqa in qnaʼn qa at junjun tiʼ tokx toj aju jaku naj qamiwbʼel tuʼn tukʼe Jehová (Proverbios 4:25-27). Jaku bʼant jlu quʼn qa ma tzʼok tilel quʼn tuʼn kyxi qbʼiʼn tkawbʼil qMan Dios.

«TKYAQILJU SAQXIX»

In che onin tkawbʼil qMan Dios qiʼj aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil

16. a) ¿Alkye tten in kubʼ qyekʼun qa ik qxim ik tzeʼn t-xim Jehová? b) ¿Tiʼ kbʼantel quʼn toj tkyaqil ambʼil?

16 Aj kyjaw qjyoʼn qsaqchbʼil, tnejel qo ximel alkye t-xim Jehová tiʼj jlu. Tuʼntzen aju in kux qjyoʼn toj Xjan Uʼj alkye t-xim Jehová ex alkyeqe tkawbʼil. Jun techel, jaku kux quʼjin aju tqʼama kawil Salomón tiʼj aju in nel tikʼen Jehová, kyxol qe jlu: «Aju xjal nikʼal yol, aju xjal in kubʼ bʼyonte kye qe xjal mintiʼ kyil, aju xjal in ximan tiʼj alkye mya bʼaʼn tuʼn tbʼant tuʼn, aju xjal in xi ojqelan tuʼn tbʼinchante mya bʼaʼn» (Proverbios 6:16-19). Aj tel qnikʼ tiʼ in t-ximen qMan Dios, ¿alkye qxim il tiʼj tuʼn tten? Aju tqʼama salmista: «Aqeye at kykʼujlalile tiʼj Qman, kyikʼun ele aju mya bʼaʼn» (Salmo 97:10). Tuʼntzun aju, aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil ilxix tiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼun qa in nel qikʼen aju in nel tikʼen Jehová (Gálatas 5:19-21). Kbʼantel jlu quʼn kyxol txqantl, naqtzen tuʼnj, mas il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn qjunalx tuʼnju atz in kubʼ qyekʼun tzeʼnxix qoʼ (Salmo 11:4; 16:8). ¿Qajpe tuʼn qanqʼin tukʼe tkyaqil qanmi ik tzeʼn taj Jehová? Qa ikju, il tiʼj tuʼn kyajbʼen tkawbʼil quʼn aj tkubʼ qximen tiʼ kbʼantel quʼn. Il tiʼj tuʼn tbʼant jlu quʼn toj tkyaqil ambʼil (2 Corintios 3:18, TNM).

17. ¿Tiʼ qo ximel tiʼj aj tjaw qjyoʼn jun saqchbʼil?

17 ¿Tiʼ mastl kbʼantel quʼn tuʼn tel qnikʼ qa bʼaʼn jun saqchbʼil toj twitz Jehová? Aju qa ma qo ximen tiʼj jlu: «¿Ok kʼonil wiʼje ex chin okel tlaqʼbʼaʼne ttxlaj Dios?». Jun techel, naʼmxtaq tok qqʼoʼn qwitz tiʼj jun película il tiʼj tuʼn qximen tiʼj jlu: «¿Ok kʼonil tiʼj nnabʼile?». Qo ximen kyiʼj junjun kawbʼil at kyoklen tukʼe jlu.

18, 19. a) ¿Tzeʼn in qo tzaj tonin kawbʼil tkuʼx toj Filipenses 4:8 tuʼn kyjaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil? b) ¿Alkye junjuntl kawbʼil jaku che onin qiʼj? (Jyonkuxa tqanil t-xe t-xaq uʼj.)

18 Jun kawbʼil nim toklen aju tkuʼx toj Filipenses 4:8: «Che ximane tiʼj: Tkyaqilju axix tok, tkyaqilju bʼaʼn tuʼn tnimanjtz, tkyaqilju tzʼaqlxix, tkyaqilju saqxix, tkyaqilju tbʼanilxix ex tkyaqilju in yolinjtz bʼaʼn tiʼj. Qa at jun tbʼanilxix, ex qa at jun bʼaʼn tuʼn tjaw nimsaʼn, atzun che ximane tiʼj jlu». Ax tok (bʼaʼn ax) mitiʼtaq in yolen Pablo tiʼj saqchbʼil, quʼn atztaq in yolen tiʼj tuʼn qximen tiʼjju in tzalaj Dios tiʼj (Salmo 19:14). Naqtzun tuʼnj, jaku che ajbʼen yol lu tiʼj saqchbʼil, ¿alkye tten?

19 Aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil —qa película, qa bʼitz moqa junjuntl saqchbʼil— teyele te junjun kbʼel t-ximen jlu: «¿In nokx kyqʼoʼn aju ‹saqxix› toj nwiʼye?». Jun techel, qo ximen tiʼ xkyaj tqʼoʼn jun película toj qwiʼ. Qa tbʼanel, qa saq ex qa ma tzʼonen qiʼj, a jlu in tzaj tyekʼun qa ma jaw qjyoʼn jun tbʼanel saqchbʼil. Naqtzun tuʼnj, qa ma tzul nya bʼaʼn toj qwiʼ tuʼn, a jlu in tzaj tyekʼun qa mitiʼ xjaw qjyoʼn jun tbʼanel saqchbʼil (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23). ¿Tiʼ jaku tzaj qiʼj qa ma qo ximen tiʼj nya bʼaʼn? Jaku tzʼel tiʼn tzalajbʼil qe, jaku mlay tzaj tqʼamaʼntl qnabʼil qa nya bʼaʼn jun tiʼ ex jaku naj qamiwbʼel tuʼn tukʼe Jehová (Efesios 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19). Tuʼntzen aju ilxix tiʼj tuʼn tel qikʼen aju nya bʼaʼn saqchbʼil (Romanos 12:2). * Qaj tuʼn qok ik tzeʼn salmista aju xi tqanin jlu te Jehová: «Miʼn taqʼa ambʼil tuʼn tok ten nwitze kyiʼj qeju mya ax tok» (Salmo 119:37).

QO XIMEN KYIʼJ TXQANTL

20, 21. ¿Alkye tten jaku tzʼajbʼen 1 Corintios 10:23, 24 quʼn aj tjaw qjyoʼn qsaqchbʼil?

20 Yolen Pablo tiʼj juntl kawbʼil aju ilxix tiʼj tuʼn ttzaj qnaʼn aj tkubʼ qximen tiʼ kbʼantel quʼn: «Jaku bʼant quʼn noq alkye qajbʼil, pero mya tkyaqil jaku qo chʼiy tuʼn tuj qokslabʼl. Mya noq oʼkx tuʼn kyximane tiʼj jun bʼaʼn te kyeye, ax ikx tuʼn kyximane tiʼj alkyeju bʼaʼn kye mastl» (1 Corintios 10:23, 24). ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn qximen tiʼj kawbʼil lu aj tjaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil? Aju qa ma qo ximen tiʼj jlu: «¿Tzeʼn kʼelel toj kywitz txqantl aju kjawel njyoʼne?».

21 Jakulo kubʼ qximen qa «jaku bʼant quʼn noq alkye qajbʼil». Naqtzen tuʼnj, qa at junjuntl okslal nyaxix bʼaʼn in nela toj kywitz, mas bʼaʼn tuʼn tjaw qjyoʼn junjuntl saqchbʼil. ¿Tiquʼn? Tuʼnju nya qaj tuʼn tkubʼ qqʼoʼn jun abʼj toj kybʼe qerman tuʼn miʼn kyajbʼentl te Dios. Qa ma bʼant jlu quʼn in nok qbʼinchaʼn jun il kyiʼj qerman, ax ikx ik tzeʼn tqʼama Pablo ‹tiʼj Crist in nok qbʼinchaʼn il›. Ilxix tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn kawbʼil lu: «Min che oke te jun tolsabʼl» (1 Corintios 8:12; 10:32). Aqoʼ axix tok okslal at maj mitiʼ in qo saqchan kyiʼj saqchbʼil, aju «bʼaʼn tuʼn tbʼant quʼn», tuʼnju mitiʼ in che onin kyiʼj qerman. Iktzun tten in xi qbʼiʼn aju tbʼanel kawbʼil tzaj tqʼoʼn Pablo (Romanos 14:1; 15:1).

22. ¿Tiquʼn kxel qqʼoʼn ambʼil tuʼn tbʼant aju in kubʼ kyximen txqantl?

22 Ax ikx bʼaʼn tuʼn qximen kyiʼj txqantl qa aqoʼ nyaxix bʼaʼn in nela junjun saqchbʼil toj qwitz aju in jaw kyjyoʼn qerman. Mitiʼ tuʼn tkubʼ qximen qa ilxix tiʼj tuʼn tten kyxim qerman ik tzeʼn qxim tiʼj saqchbʼil. Jun techel, mlay bʼant tuʼn kybʼet kykyaqil karro ik tzeʼn bʼet qkarro, ax ikx mlay ten kyxim kykyaqil ik tzeʼn qxim. Tuʼntzen aju, qa junxitl kyxim txqantl qerman tiʼj jun saqchbʼil twitzju qe, ex mitiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼn jlu, ¿tiʼ kbʼantel quʼn? Tuʼnju kʼujlaʼn qe quʼn bʼaʼn tuʼn tbʼant aju kyaj tuʼn tbʼant kyuʼn. Iktzun tten kjapunel kywiʼ qeju yol lu qiʼj: «Tzʼelxwit nikʼbʼaj kyiʼje kyuʼn kykyaqil xjal qa mejor kymodiye» (Filipenses 4:5; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn kyjaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil?

23 Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj, ¿tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn kyjaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil? Tnejel qo jyol tqanil tiʼj qa at nya bʼaʼn tokx toj aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa nya bʼaʼn, qa at nya bʼaʼn tokx toj ilxix tiʼj tuʼn tel qikʼen. Ex qa mitiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa bʼaʼn moqa nya bʼaʼn jun saqchbʼil, il tiʼj tuʼn kykux qjyoʼn kawbʼil toj Tyol Dios aju at kyoklen tukʼe jlu. Ax ikx il tiʼj tuʼn tel qikʼen tkyaqilju jaku tzaj nya bʼaʼn tiʼj qnabʼil tuʼn ex mitiʼ tuʼn tbʼant jun tiʼ quʼn aju nya bʼaʼn jaku tzʼela toj kywitz qerman ex toj kywitz txqantl xjal. Qa ma tzʼok tilel quʼn tuʼn kyjaw qjyoʼn tbʼanel qsaqchbʼil, ok kjawel qnimsaʼn Dios ex kukx qo tel toj tkʼujlabʼil, qa qjunalx moqa kyukʼe toj qja.

^ taqik' 19 Ok che kanetel junjuntl kawbʼil tuʼna tiʼj saqchbʼil toj Proverbios 3:31; 13:20; Efesios 5:3, 4 ex Colosenses 3:5, 8, 20.