Nëjkx parë xyʼixët diʼib tmëminy

Nëjkx mä myiny tukëʼëyë titulo

KAPITULO 6

¿Wiˈix mbäät nwinˈijxëmë oybyë ixy jawë o xondakën?

¿Wiˈix mbäät nwinˈijxëmë oybyë ixy jawë o xondakën?

“Pën mduundëp oytyiity, tëgekyë xytyundët es dëˈën ja jäˈäyëty tmëjˈix tmëjjawët ja Dios.” (1 KORINTɄ 10:31.)

1, 2. ¿Wiˈix mbäät nwinˈijxëm ja ixy jawë o xondakën diˈib jaˈäjtp?

OKPAWINMAY ko tam tuˈugë ujts tsäˈäm xytyimjëˈxanë diˈib jantsy jektsy o xuˈkx, per ta xyˈijxpääty ko tap pyutsnë. ¿Ti mbäät xytyuny? Tëgëk peky jyaˈˈaty ti mbäät xytyuny, mbäät xyjëˈxtäˈäy ja ujts tsäˈäm, mbäät xyˈëxkäˈätsy ets kyaj xytyimjëˈxët o mbäät xywyintsuky ets yëˈëyë mjëˈxëp ja oybyë. ¿Ti diˈib mdunëp?

2 Duˈun extëmë tyäˈädë ujts tsäˈäm diˈib tap pyutsnë, nan taaˈäjtpë duˈumbë ixy jawë o xondakën diˈib kyaj yˈoyëty. ¿Ti mbäät nduˈunëm? Ta diˈib kyupëjktääytyëp tukëˈëyë duˈunë oybyë ets duˈunë axëëkpë. Ets ta diˈib kyaj ttimkupëktë parë kyaj yˈaxëktunëdët. O ta net diˈib jyëjpkudijëdëp diˈib axëëk ets yëˈëyë tyukxondaktëbë oybyë näˈä ganäˈäty. ¿Diˈibë mbäät nwinˈijxëm parë xëmë nayaˈijtëm mä Diosë tsyojkën?

3. ¿Ti diˈibë net nijawëyäˈänëm?

3 Mayë Dios mëduumbë yëˈë tyuundëp diˈib tim ok të yajnigajxy, yëˈëyë tyukxondaktëp diˈib kyaj yˈaxëktunëdët. Pääty jëjpˈam ets yajxon nˈijxëm diˈibë oy ets diˈibë kyaj. Min jawyiin nˈoknijäˈäjëm wiˈix mbäät xyˈaxëktuˈunëm mä nmëduˈunëmë Dios ets ok, ta net nijäˈäjëm wiˈix mbäät yajxon nwinˈijxëm diˈibë oy ets diˈibë axëëk.

TUNDË TUKËˈËYË PARË “JÄˈÄYËTY TMËJˈIX TMËJJAWËT JA DIOS”

4. Ko xywyinmayët ko të mnaytyukëdëkëtyë Dios, ¿wiˈix mbäät mbudëkëty parë xywyinˈixëdë ixy jawë?

4 Tam nyëjxnë tiempë mä tuˈugë Dios mëduumbë diˈib nëbajt mä jëmëjt 1946 jyënany: “Nmëdäjtypyëtsë kostumbrë parëts xëmë nmëdooˈityë maytyaˈaky diˈib näjxp ko jäˈäy nyëbatäˈäny, ets nmëdoogukëts yajxon extëmxyëpts jyawë ëjts nëbatäˈäny. Kots njamyetsy të naytyukëdëkëtyë Jyobaa yëˈëjëts xypyudëjkëp parëts kyaj nëˈëdëgoy nduˈudëgoyët”. Seguurë ko mijts nanduˈun mwinmay extëmë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, parë kyaj mnëˈëdëgoy mduˈudëgoyët jëjpˈam ets xyjamyatsët ko këˈëmë Jyobaa të mnaytyukëdëkëty parë xymyëdunäˈäny extëm ttseky (Eclesiastés 5:4; Ebreeʉsʉty 10:7). Ko duˈun xywyinmayët yëˈë mbudëkëdëp parë xyˈixët wiˈixë Dios xymyëduny ets tijaty mduumpy mä mjukyˈäjtën, extëm mä mˈixy mjawë o mxondaˈaky. Duˈunë apostëlë Pääblë ojts tnigajxy ko ojts tnijayëdë ja Dios mëduumbë diˈib jukyˈäjttë mä tadë tiempë: “Oytyiity diˈibë mdiimpy, pën mgääy mˈuktëp, o mduundëp oytyiity, tëgekyë xytyundët es dëˈën ja jäˈäyëty tmëjˈix tmëjjawët ja Dios” (1 Korintʉ 10:31).

5. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë Levítico 22:18-20 parë nˈijxëm ti myaytyäˈägaambyë Romanʉs 12:1?

5 Extëm nˈijxëm, tukëˈëyë tijaty nduˈunëm mä jukyˈäjtën mbäät xypyudëjkëm parë yajxon nmëduˈunëmë Jyobaa o mbäät xyajmäˈtëm. Päätyë apostëlë Pääblë ojts tˈanëëmëdë ja Dios mëduumbëty diˈib Romë: “Nayakëdë miitsëty mä yëˈën extëmë jiikypyë wintsëˈkën, wäˈäts es diˈibë Dios yˈoyjäˈäp. Tyäˈädë dëˈën sitëy mëët yaˈˈawdaty ja Dios extëm mbyäädëty” (Romanʉs 12:1). Ko jyënaˈany “nayakëdë miitsëty”, yëˈë yˈandijpy ko nyajtuˈunëm ja jot winmäˈäny, jot korasoon etsë jot mëjää mä Diosë tyuunk (Markʉs 12:30). Apostëlë Pääblë jyënany ko duˈun nmëduˈunëmë Dios duˈunë naty nayäjkëm “extëmë jiikypyë wintsëˈkën”. Per tsojkëp nˈijxëm wiˈix nyäjkëmë tyäˈädë wintsëˈkën, pes mä ja anaˈamën diˈibë Moises yajmooy kubojkp ijty ko jäˈäy ttukwintsëˈëgë Dios ja jëyujk diˈib kyaj yˈoy myëkëty, ets kyaj Dios ojts ttukjotkëdaˈaky (Levítico 22:18-20). Nanduˈun jyaty mä Dios nmëduˈunëm, pën kyaj wäˈäts nmëduˈunëm, kyaj nëjx ttukjotkëdaˈaky. Pääty, ¿ti mbäät xytyuny parë Dios tkupëkët tijaty mduumpy?

6, 7. ¿Wiˈix mbäädë Dios mëduumbë dyaˈˈaxëëgë nyiniˈx kyëbäjk, ets wiˈix mbäät wyimbëtsemy?

6 Apostëlë Pääblë ojts tˈanëëmë ja Dios mëduumbëty diˈib Romë: “Katë xyajtundë yëˈë mniniˈx mgëbäjkëty [mä ja poky]”. Nanduˈun ojts tˈanëëmëdë: “Myajtëgooytyëp ja mniniˈx mgëbäjkë tsyojkën” (Romanos 6:12-14; 8:13NM). Mä ja neky, të natyë Pääblë tnigajxy wiˈixë niniˈx këbäjk ttunyë axëkˈäjtën. Extëm ko tmaytyakyë pokyjyaˈay të naty jyënaˈany: “Yëˈë yˈää ujts mët ja axëk kajxy”. “Yëˈë tyeky pojënë tnibëyeˈeky parë dyajpëyeˈegyë nëë neˈpyny.” “Kyaj kyëxeˈeky mä wyiin ko ttsëˈëgë Dios.” (Romanos 3:13-18, NM.) Tuˈugë Dios mëduumbë mbäät tukëˈëyë nyiniˈx kyëbäjk dyaˈˈaxëëgë pën jam diˈibë dyajpokytyuny. Extëm nˈokpëjtakëm, pën tsojkëngyëjxm tˈixy mä jäˈäy axëëk yˈadëˈëtstë o mä kyëxëˈëktë niwäˈäts ëxwäˈäts, o mä axëëk nyaytyunëdë axtë nyayaˈoogëdë, duˈunxyëp extëm dyajpokytyuny ja wyiin ets dyaˈˈaxëëgë tukëˈëyë ja nyiniˈx kyëbäjk. Ko duˈun yˈadëˈëtsët kyaj mbäät dyaky ja nyiniˈx kyëbäjk extëmë wintsëˈkën diˈibë Dios kyupëkëp, pes kyaj naty wäˈäts tmëdunyë Dios (Deuteronomio 15:21; 1 Peedrʉ 1:14-16; 2 Peedrʉ 3:11). Ets mbäät mëjwiin kajaa tkuˈayoˈombäädë ko tˈixëdë ixy jawë diˈib kyaj yˈoyëty.

7 Yajxon nbëjkëmë kuentë ko kajaa yˈabëtsemy ko yajxon ngawinˈijxëmë ixy jawë. Pääty ëtsäjtëm yëˈëyë nwinˈixäˈänëm ja oybyë ixy jawë parë wäˈätsë Dios nmëduˈunëm extëm ttukjotkëdäˈägët. Minë net nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nijäˈäjëm pën oy diˈib nwinˈijxëm o pën axëëk.

JËJPKUDIJËDË “JA AXËËKPË”

8, 9. 1) Oknigäjx majtsk pekyë ixy jawë diˈib jaˈäjtp. 2)¿Diˈibë tsojkëp njëjpkudijëm, ets tiko?

8 Jaˈäjtp majtsk pekyë ixy jawë, tuk peky yëˈë diˈib ninëˈën kyaˈoyëty ets tuˈugë Dios mëduumbë tˈixët, ets ja tuk peky yëˈë diˈib mbäät tˈixy pën nyasˈijxëbë wyinmäˈäny. Min jawyiin nˈokˈijxëmë myëduk pekypyë, diˈib ninëˈën kyaˈoyëty ets tuˈugë Dios mëduumbë tˈixët.

9 Extëm të nˈijxëm mä kapitulo 1, ta ixy jawë mä yajxon nbëjkëmë kuentë ko mëk dyajkubokyë Biiblyë. Yëˈëyë okwinmay tijaty näjxp mä telebisionk, mä pelikula, tijaty yajmëdoop mä ëy yaˈaxy ets tijaty japˈäjtp mä Internet. Yajxon yaˈixy wiˈixë jäˈäy axëëgë jyukyˈäjtën tmënëjxtë, pyëtsëmdë niwäˈäts ëxwäˈäts, nyaytyunëdë axëëk axtë nyayaˈoogëdë ets tyun kyäjxtë mëdë kaˈoybyë. Tukëˈëyë tyäˈädë ixy jawë o ëy yaˈaxy yajkubojkypyë Diosë yˈanaˈamën ets kyaj yˈoyëty parë Dios mëduumbë tˈixët o tmëdowët, jëjpˈam ets tjëjpkudijëtyaˈayët (Apostʉlʉty 15:28, 29; 1 Korintʉ 6:9, 10; Diˈibʉ Jatanʉp 21:8). Duˈuntsoo ndukˈijxëmë Jyobaa ko njantsy pyëjktëjkëmë tyäˈädë majtskpë anaˈamën diˈib jënäämp: “Ëxtijtë ja axëëkpë” ets “mëjagamgaˈak mëdiˈibë axëëk”. Ko duˈun nduˈunëm ta nyaˈijxëm ko njantsy myëdäjtëm ja “tëyˈäjtënbë mëbëjkën” (Romanʉs 12:9; Salmo 34:14; 1 Timotee 1:5).

10. ¿Wiˈix nääk wyinmaytyë, ets tiko kyujotmayëty ko duˈun nwinmäˈäyëm?

10 Ta pënaty winmääytyëp ko kyaj wyiˈixëty nˈijxëm mä jäˈäy ttundë axëkˈäjtën diˈibë Biiblyë yajkubojkypy. Mbäät jyënäˈändë: “Wenë jeˈeyëts yam nˈixy, nëgokëts ngatuny tijaty japë jäˈäy tyundëp”. Per pënaty duˈun winmääytyëp këˈëm nyaywyinˈëënëdë, ets mbäät jyotmaybyäättë mëjwiin kajaa (Jeremías 17:9). Pën ëtsäjtëm nˈoyˈijxëm tijatyë Jyobaa yajkubojkypy, ¿mbäät njënäˈänëm ko njantsy jëjpkudijëm “ja axëëkpë”? Pën yëˈë janääm jatsojk nˈijxëm, ngäjxëm ets nmëdooˈijtëmë axëkˈäjtën, ta nëjx ja jot winmäˈäny jyuuny ets mbäät xyajtëgoˈoyëm, o mbäät kyaj wiˈix nekyˈijxëm ko pën axëëk yˈadëˈëtsët (Salmo 119:70; 1 Timotee 4:1, 2).

11. ¿Wiˈix mbäät xypyudëjkëmë Galasyʉ 6:7 ets yajxon nwinˈijxëmë ixy jawë?

11 Mayë Dios mëduumbë duˈun të jyattë, mët ko xëmë të tˈixtë axëkˈäjtën mä jäˈäy yˈit tsyëënëdë, ta nanduˈun të tyuundëgoytyë. Taanëmë net të wyij të kyajtë ets të tnijawëdë ko “ja nippë yajpëdeˈkypy ja pyëjtaˈaky diˈibë të tniˈipy” (Galasyʉ 6:7). Per ëtsäjtëm kyaj tiko duˈun njäjt ngëbajtëm. Pën nduˈunëmë mëjää parë nyajtëjkëm mä jot winmäˈänyë oyˈäjtën, ta nëjx oy wyimbëtsëëmdäˈäy tijaty nduˈunëm (ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ ¿Diˈibëts mbäät nwinˈixyë ixy jawë o xondakën?”).

BIIBLYË XYPYUDËJKËM PARË NIJÄˈÄJËM DIˈIBË OY ETS DIˈIBË AXËËK

12. ¿Wiˈix xyˈanmäˈäyëmë Gálatas 6:5 mä Traducción del Nuevo Mundo mä nwinˈijxëmë ixy jawë o xondakën? ¿Ets ti mbäät xypyudëjkëm parë nbëjkëmë kuentë pën mbäät xyˈaxëktuˈunëm?

12 Yëˈë myëmajtsk pekypyë ixy jawë diˈib jaˈäjtp, yëˈë diˈib kyaj dyajkubokyë Biiblyë ets nan kyaj tnigajxy pën oy. Ko yajwinˈixyë duˈumbë ixy jawë o xondakën, niduˈuk niduˈugë Dios mëduumbë pyaatyëty ets këˈëm tpëkëdë kuentë pën mbäät yˈaxëktunyëty o kyaj (Gálatas 6:5NM). Ets parë yajxon nwinˈijxëm, nmëdäjtëmë tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë diˈib mbäät xypyudëjkëm. Tadë tëyˈäjtën mbäät xytyukˈijxëm wiˈix wyinmayë Jyobaa. Ko yajxon nˈijxëm wiˈix jyënaˈany, ta nijäˈäjëm wiˈixë “Nintsënˈäjtëm [Jyobaa] ttseky es njikyˈäjtëm”, ets ti tsyejpy nduˈunëm, extëm mä nwinˈijxëmë ixy jawë (Éfesʉ 5:17).

13. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë njëjpkudijëm oytyim diˈibëtyë ixy jawë diˈibë Jyobaa kyaj ttukjotkëdaˈaky?

13 Extëm nijäˈäjëm, kyaj niˈamukë Dios mëduumbë kyijxyë wyinmäˈäny (Filipʉs 1:9). Tiiyëm tsyojkënyëˈäjttëp ttunäˈändë o tiiyëm yˈixandëp. Pääty kyaj mbäät nˈawijxëm ets niˈamukë tyuˈugyëdë tsojkën. Per oy kyatuˈugyë tsojkën, jëjpˈam ets niˈamukë nwinmäˈäyëm mä wiˈix jyënaˈanyë tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë, net tpudëkët ja jot winmäˈäny etsë jot korasoon. Duˈuntsoo nëjxëp niˈigyë nmëdäjtëmë mëjää parë njëjpkudijëm oytyimdiˈibëtyë ixy jawë o xondakën diˈibë Jyobaa kyaj ttukjotkëdaˈaky (Salmo 119:11, 129; 1 Peedrʉ 2:16).

14. 1) ¿Ti ja tuk peky mbäät nmëdäjtëm winmäˈänyoty mä nˈijx njäˈäjëm o mä nxondakëm? 2)¿Wiˈix mbäät nbëjtakëm jëjpˈamë Diosë jyaˈa mä jukyˈäjtën?

14 Oy ko nwinˈijxëm ja ixy jawë o xondakën, pes ja mä nyigëxëˈëgäˈäny wiˈix nˈijxëmë oybyë etsë axëëkpë. Per ta ja tuk peky diˈib mbäät nmëdäjtëm winmäˈänyoty, yëˈë nëˈënë xëë tiempë jam nyajnäjxëm. ¿Tiko? Yëˈko duˈun nyigëxëˈëgäˈäny ti mas jëjpˈam nbëjtakëm. Pes tuˈugë Dios mëduumbë yëˈë pyëjtakypy mas jëjpˈam tukëˈëyë diˈibë Dios jyaˈäjtypy (Matewʉ 6:33). Pääty, ¿ti mbäät xypyudëjkëm ets nbëjtakëm jëjpˈam tijatyë Dios jyaˈäjtypy? Apostëlë Pääblë duˈun ojts jyënaˈany: “Kaˈp duˈun mtsënaay mjuukyˈajtkëxy neby jaˈa tsuudëjk ajkëxyëny, duˈun tsënaay jukyˈajtkëxy, mëët jaˈa wijˈajt kejˈajtëny. Kaˈp jaˈa mxëë mtiempo nigoo myajtëgooygyëxy, tuungëx jaˈa oybyë tuunk” (Efesios 5:15, 16, NTM). Pën nyajtuˈunëm waanë tiempë mä ixy jawë o xondakën, ta nëjx nmëdäjtëmë tiempë parë nduˈunëm “diˈibë dëˈën oy”, diˈib mbäät xypyudëjkëm parë yajxon nˈijtëm mëdë Dios (Filipʉs 1:10).

15. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets yajxon naygyuentˈäjtëm mä nwinˈijxëm tijaty nduˈunäˈänëm?

15 Ko tijaty ndunäˈänëm o nˈixäˈänëm oy ko yajxon nwinˈijxëm parë kyaj xyajmäˈtëm. ¿Tiko? Nˈokjamyajtsëm ja ujts tsäˈäm diˈib të yajmaytyaˈaky mä parrafo 1. Parë ninëˈën ngajëˈxëm diˈib të pyutsnë, ta nwintsujkëm ets axtë nyajënäjkëm waanë diˈib oy, nanduˈun jyaty mëdë ixy jawë o xondakën diˈib jaˈäjtp. Kyaj yëˈëyë njëjpkudijëm diˈibë Biiblyë yajkubojkypy, nanduˈun diˈib nˈijxëm ko mbäät xyaˈˈaxëˈkëm mä Dios nmëduˈunëm (Proverbios 4:25-27). Diˈib mbäät xypyudëjkëm parë naygyuentˈäjtëm yëˈë ko nbanëjxëm yajxon ja käjxwijën diˈib miimp mä Biiblyë.

“TËGEKYË WÄˈÄTSˈÄJTËN”

Biiblyë mbäät xypyudëjkëm parë nwinˈijxëmë ixy jawë ets duˈun yajxon nmëduˈunëmë Dios

16. 1) ¿Wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko duˈun tijaty nˈijxëm extëmë Jyobaa tˈixy? 2)¿Ti mbäät nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëë nyaxy?

16 Ko Dios mëduumbë xyondäˈägäˈänët o yˈixäˈän jyawëyäˈänët oy ko jawyiin tˈixët wiˈixë Dios wyinmay. Ets parë tnijawëdët wiˈixë Jyobaa yˈanaˈamën jyënaˈany ets wiˈix tijaty tˈixy ta tkäjxëdë Biiblyë. Extëm nˈokpëjtakëm, ja rey Salomon ojts tkujayë tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy, extëm “tuˈugë yaˈan [o tojts] diˈib andakp”, “ää këˈë diˈib yajpëyeˈkypyë jäˈäyë jyot nyeˈpyny diˈib nitii tkatuundëgoy”, “korasoon diˈib myaay wyijtsypy ayuˈutsyë axëkˈäjtën” etsë “teky diˈib nyibëyeˈkypyë axëkˈäjtën” (Proverbios 6:16-19). ¿Ti net mbäät nduˈunëm ko nijäˈäjëm wiˈixë Dios wyinmay? Salmo 97:10 xyˈanmäˈäyëm: “Miitsëty pënaty tsyojktëbë Jyobaa axëkˈixtë diˈib axëëk”. Pääty mä mˈity mxony o mä mˈixy mjawë ja yajxon nyigëxëˈëgäˈäny pën mˈaxëkˈijxypy tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy (Galasyʉ 5:19-21). Ets duˈun xyajnigëxëˈëgët oy myajpäädët mëdë mayjyaˈay o naytyuˈuk, pes ko anaytyuˈuk nyajpatëm mbäät niˈigyë nbëjkëmë kuentë wiˈix tijaty nduˈunëm ets wiˈix nwinmäˈäyëm (Salmo 11:4; 16:8). Pääty pën mtsojkënyëˈajtypy mjukyˈatäˈäny extëmë Jyobaa tˈoyˈixy, mëdat xëmë mwinmäˈänyoty ja käjxwijën diˈib yajpatp mä Biiblyë. Ets duˈun xëmë xytyunët tuˈuk tuˈugë xëë nyaxy (2 Korintʉ 3:18).

17. ¿Ti mbäät mnayajtëyëty ko xyˈixäˈänët tuˈugë pelikula?

17 ¿Ti mbäät xyˈaktuny parë mˈitët seguurë ko duˈun tijaty xytyuny extëmë Jyobaa ttukjotkëdäˈägët? Mbäät mnayajtëyëty: “¿Wiˈixëtsë tyäˈädë xyˈaxëktunët mätsë njukyˈäjtënë ets mätsë Dios nmëduny?”. Extëm nˈokpëjtakëm, ko xyˈixäˈänët tuˈugë pelikula nayajtëwëdë: “¿Wiˈix tˈaxëktunëdëtsë nwinmäˈäny?”. Min nˈokˈijxëm diˈibë tekstë mbäät xypyudëjkëm mä duˈumbë jotmay.

18, 19. 1) ¿Wiˈix xypyudëjkëmë Filipʉs 4:8 parë yajxon nwinˈijxëmë ixy jawë? 2)¿Diˈibatyë tekstë mbäät xypyudëjkëm? (Ixë nota.)

18 Tuˈugë tekstë diˈib mbäät xypyudëjkëm yëˈë Filipʉs 4:8 mä jyënaˈany: “May witstë [...] tëgekyë diˈibë dëˈën tëyˈäjtën, tëgekyë diˈibë nitëjkëp ja mayˈäjt wintsëˈkën, tëgekyë diˈibë tëyˈäjtën mëët, tëgekyë wäˈätsˈäjtën, tëgekyë diˈibë oybyëtsëëmp, es tëgekyë diˈibë yaˈoynyigäjxp. May witstë mä tëgekyë diˈibë dëˈën oy”. Ko apostëlë Pääblë duˈun jyënany kyaj naty yëˈë tmaytyaˈagyë ixy jawë o xondakën, yëˈë naty myaytyakypy ko jëjpˈam nbawinmäˈäyëm tijatyë Dios tyukjotkëdakypy (Salmo 19:14). Perë tyäˈädë ää ayuk mbäät nanduˈun xypyudëjkëm mä nwinˈijxëmë ixy jawë. ¿Wiˈix?

19 Ko xywyinˈixët tuˈugë pelikula, ëy yaˈaxy, bideojueegë o wiinkpë ixy jawë o xondakën diˈib mtsojkënyëˈajtypy, oknayajtëwëdë: “¿Yajtuktukëbëtsë njot nwinmäˈäny mëdë wäˈätsˈäjtën? Extëm ko xyˈijxtäˈäy tuˈugë pelikula, ¿tijaty të wyeˈemy mä mjot mwinmäˈäny? Pën yëˈë të wyeˈemy diˈib oy myajnayjäˈäjëp ets wäˈäts, ta xynyijawët ko oyë naty diˈib të xyˈixy. Per pën yëˈë miimp mä mjot mwinmäˈäny diˈib kyaj wyäˈätsëty, yëˈë naty të xywyinˈixy diˈib kyaj yˈoyëty (Matewʉ 12:33; Markʉs 7:20-23). ¿Wiˈix yˈaxëktuny ko nwinmäˈäyëm tijaty kyaj wyäˈätsëty? Kyaj jotkujk xynyekyyajnayjäˈäjëm, yaˈˈaxëˈkëbë jot winmäˈäny ets axtë mbäät kyaj yajxon nekyˈijtëm mëdë Dios (Éfesʉ 5:5; 1 Timotee 1:5, 19). Ko nijäˈäjëm ko mëjwiin kajaa yˈaxëktunyë duˈumbë ixy jawë, oy ko net nbëjtakëmë winmäˈäny ets njëjpkudijëm (Romanʉs 12:2). * Nˈokˈanmäˈäyëmë Jyobaa extëm jyënaˈanyë Salmo 119:37: “Yajjëgaˈaktsë nˈijxënë parë këdiibëtsë nwiin tˈixët diˈib kyaj yˈoyëty”.

NˈOKWINMÄˈÄYËM MÄ NMËGUˈUKˈÄJTËM

20, 21. Ko nwinˈijxëmë ixy jawë o wiinkpë xondakën, ¿wiˈix mbäät xypyudëjkëmë käjxwijën diˈib yajpatp mä 1 Korintʉ 10:23, 24?

20 Ja tuˈugë tekstë diˈib mbäät nmëdäjtëm winmäˈänyoty ko nwinˈijxëmë ixy jawë o xondakën yëˈë diˈibë Pääblë ojts tnigajxy: “Nigutiky esëts oytyiity ndunët diˈibëts ntsejpy, per kyaj tëgekyë ttukˈoyˈatët, es nan kyaj tëgekyë tpudëkë ja jäˈäy es jyikyˈattët extëmë Dios ttseky. Ni pën jeˈeyë tkaˈëxtäˈäyët diˈibë yëˈë këˈëm tyukˈoyˈatëp, [...] nandëˈën tˈëxtäˈäyët esë wiinkpëty ttukˈoyˈattët” (1 Korintʉ 10:23, 24). ¿Wiˈix mbäät nyajtuˈunëmë tyäˈädë käjxwijën ko nwinˈijxëmë ixy jawë, ëy yaˈaxy o wiingatypyë xondakën? Oy ko mnayajtëwëdët: “¿Wiˈixëts ja nmëguˈuk nyajwinmayët kotsë tyäˈädë nˈixët o ndunët?”.

21 Mbäät tnasˈixë mwinmäˈäny ets xytyunët tijaty mwinmaapy ko kyaj yˈaxëëgëty. Per pën mˈijxypy ko tamë mëguˈuk diˈib kyaj tnasˈixë wyinmäˈäny ets duˈun ttunët, mbäät xyajtëgatsyë mwinmäˈäny. ¿Tiko? Yëˈko kyaj xytsyeky ets ja mëguˈuk tyëgoyët mä tmëdunyë Dios. Pes duˈunxyëp extëmë naty xymyëbokytyunyë mëguˈuk ets extëm jyënanyë Pääblë: “Jaˈa Kristo miity naty duˈun këˈëm mëduundëgooygyëxypy”. Pääty nˈokpëjktëjkëmë tyäˈädë käjxwijën: “Kaˈp mduungëxy jaˈa mëtyiibë jaˈa jäˈäy yajwinmaˈanytyëgooyëgëxëbëny” (1 Corintios 8:12; 10:32NTM). Pënaty jyantsy myëduundëbë Dios, pyanëjxtëbë apostëlë Pääblë kyäjxwijën, kyaj ttundë tukëˈëyë tijaty jyatsojktëp mët ko “kyaj tëgekyë tpudëkë” nmëguˈukˈäjtëm (Romanʉs 14:1; 15:1).

22. ¿Tiko mbäät nwintsëˈkëm extëm wyinmayë nmëguˈukˈäjtëm?

22 Per ta ja tuk peky, pën ëtsäjtëm ja nwinmäˈänyˈäjtëm kyaj tnasˈixë ets ti nduˈunëm o nˈijxëm, oy ko naˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets nbëjtakëm jawyiin ti tyukˈoyˈatëp. Ets kyaj amëktaˈaky ntsojkëm ets niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm nanduˈun wyinmayët extëm ëtsäjtëm. Pes duˈunxyëp extëm mijts mnejxy mä tuˈugë karreteerë ets xytsyeky niˈamukë jäˈäy dyajpëyëˈëgëdë kyarrë extëm mijts xyajpëyeˈeky. Pääty, ¿ti mbäät nduˈunëm pën kyaj tyuˈugyë tsojkënë mëdë nmëguˈukˈäjtëm mä ja ixy jawë o xondakën diˈib kyaj dyajkubokyë Biiblyë? Tsojkëp nwintsëˈkëm wiˈix wyinmay, duˈuntsoo nyaˈijxëm ko ntsojkëm ets ko njaygyujkëm (Filipʉs 4:5; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë yajxon nwinˈijxëmë ixy jawë o xondakën?

23 ¿Ti net mbäät nduˈunëm parë yajxon nwinˈijxëmë ixy jawë o xondakën? Extëm të nijäˈäjëm, tuk peky yëˈë njëjpkudijëm ets kyaj ndimˈijxëm pën yajxon nyigëxeˈeky ko myëmiimbyë axëkˈäjtën diˈibë Biiblyë yajkubojkypy. Ja tuk peky, mbäät jap kyaj tyimˈity kujayë mä Biiblyë pën oy o pën axëëk diˈib nˈixäˈänëm, ¿ti ja mbäät nduˈunëm? Ngäjxëmë tekstë diˈib mbäät xypyudëjkëm parë nijäˈäjëm pën axëëk. Tsojkëp nanduˈun njëjpkudijëm tukëˈëyë diˈib mbäät dyajjuunyë jot winmäˈäny ets nan kyaj nduˈunëm diˈib ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj tnasˈixë ja wyinmäˈäny. Pën nbëjtakëmë winmäˈäny parë duˈun nduˈunëm, ta nëjx nyajmëjpëtsëˈëmëmë Dios ets nëjxëp nˈijtëm xëmë mä tsyojkën, duˈun ëtsäjtëm ets duˈunë nfamilyëˈäjtëm.

^ parr. 19Proverbios 3:31; 13:20; Éfesʉ 5:3, 4 etsë Kolosʉ 3:5, 8, 20, jap niˈigyë xynyijawët wiˈix jyënaˈanyë Biiblyë mä ixy jawë o xondakën.