Skip to content

Skip to table of contents

VEVEHEAGA 6

Puhala ke Fifili e Tau Fakafiafiaaga Mitaki

Puhala ke Fifili e Tau Fakafiafiaaga Mitaki

“Kia eke e mutolu e tau mena oti kana ke fakaheke ai ke he Atua.”​​—1 KORINITO 10:31.

1, 2. Ko e heigoa e fifiliaga ha tautolu kua lata ke taute hagaao ke he tau fakafiafiaaga?

MANAMANATU la kua tauteute a koe ke kai e fua akau humelie, ka e kitia e koe kua popo e taha vala. Ko e heigoa haau ka taute? To liga kai oti e koe e fua akau, pihia foki mo e vala popo; to liga liti e koe e fua akau katoa ke he vao, pihia foki mo e vala popo; po ke liga hehele e koe e vala popo ke he vao ti kai e vala mitaki. Ko e heigoa e fifiliaga haau ka taute?

2 Kua tatai foki e fakafiafiaaga mo e fua akau ia. He falu magaaho, kua manako a koe ke taute e taha mena fakafiafia, ka e mailoga e koe ko e laulahi he tau fakafiafiaaga he vahā nei kua lahi e kelea, tuga e fua akau ne popo. Ti ko e heigoa haau ka taute? Liga talia tuli he falu e tau mena kelea he tau fakafiafiaaga ne fakatātā he lalolagi nei. Ko e falu to liga tiaki oti e tau fakafiafiaaga ke ua putoia ke he ha mena mahani kelea. Ka ko e falu kua mataala ke tiaki e tau fakafiafiaaga ne kelea, ka e he falu magaaho kua fakalataha ke he tau fakafiafiaaga ne liga mitaki. Ko e heigoa e fifiliaga haau ka taute ke fakatumau ke he fakaalofa he Atua?

3. Ko e heigoa ha tautolu ka fakatutala ki ai mogonei?

3 Laulahi ia tautolu ka fifili e puhala ke toluaki. Talia e tautolu kua lata ke fai fakafiafiaaga, ka e manako a tautolu ke fakakaupā ni ke he tau mena ne mitaki. Ko e mena ia, kua lata ke manamanatu ke he puhala ne maeke a tautolu ke fifili e mena ne mitaki mo e nakai mitaki. Ka e fakamua, to fakatutala a tautolu ke he puhala ka lauia e tapuakiaga ki a Iehova, ha ko e tau fifiliaga ha tautolu ke he tau fakafiafiaaga.

“KIA EKE E MUTOLU E TAU MENA OTI KANA KE FAKAHEKE AI KE HE ATUA”

4. Lauia fēfē e tau fifiliaga ha tautolu ke he tau fakafiafiaaga ha ko e ha tautolu a tukuleleaga?

4 Fai magaaho kua mole, ko e Fakamoli motua ne papatiso he 1946 ne pehē: “Ne eketaha au ke haia tumau he tau lauga papatiso mo e ke fanogonogo fakamitaki, ke tuga ni ko e papatisoaga haaku.” Ko e ha? Ne fakamaama e ia, “He tokaloto tumau e haaku a tukuleleaga, ko e lakaaga aoga a ia he fakatumau ke tua fakamooli.” To talia foki a koe ke he manatu ia. He fakamanatu ki a koe ni e maveheaga haau ki a Iehova ke fakaaoga e moui katoa haau ke fekafekau ki a ia, to omoomoi a koe ke fakauka. (Totou Fakamatalaaga 5:4.) He manamanatu fakahokulo ke he haau a tukuleleaga, to nakai ni lauia e onoonoaga haau ke he fekafekauaga Kerisiano ka e pihia foki e tau faahi oti he moui​​—putoia foki e tau fakafiafiaaga. Peehi he aposetolo ko Paulo e kupu mooli ia he tohi a ia ke he tau Kerisiano he vahā haana: “Hanai, po ke kai mena a mutolu, po ke inu a mutolu, po ke eke e mutolu taha mena, kia eke e mutolu e tau mena oti kana ke fakaheke ai ke he Atua.”​​—1 Korinito 10:31.

5. Lagomatai fēfē he Levitika 22:18-20 a tautolu ke kitia e hatakiaga ia Roma 12:1?

5 Ko e tau mena oti haau ne taute he moui kua tutaki atu ke he tapuakiaga haau ki a Iehova. He tohi ha Paulo ke he tau Roma, ne fakaaoga e ia e talahauaga hokulo lahi ke peehi e kupu mooli nei ke he tau matakainaga talitonu. Ne tomatoma e ia ki a lautolu: “Kia tuku atu e mutolu ha mutolu a tau tino ke he Atua, ko e poa moui, mo e tapu, ke talia mo e fiafia, ko e fekafekauaga haia kua lata kia mutolu ke eke.” (Roma 12:1) Ko e tino katoa haau kua putoia e manamanatuaga, loto, mo e malolō. Kua fakaaoga e koe e tau mena oti nei ke fekafekau ki a Iehova. (Mareko 12:30) Ne tutala a Paulo ke he fekafekauaga loto katoa pihia, ko e poa. Ko e poa ia kua fai hatakiaga i ai. He Fakatufono faka-Mose, ko e poa ne kelea kua nakai talia he Atua. (Levitika 22:18-20) Pihia foki, ka fai kelea e poa fakaagaaga he Kerisiano, to nakai talia he Atua. Ka e maeke fēfē e mena ia ke tupu?

6, 7. Maeke fēfē e Kerisiano ke takiva e tino haana, mo e ko e heigoa e tau fua ka moua?

6 Ne tomatoma e Paulo e tau Kerisiano i Roma: “Aua foki neke tuku atu ha mutolu a tau fahi tino ke he hala.” Ti talahau foki e Paulo ki a lautolu ke “kelipopo e mutolu e tau mahani he tino.” (Roma 6:12-14; 8:13) He kamataaga he tohi haana, ne talahau e ia e falu fakataiaga ke he “tau mahani he tino.” Hagaao ke he tau tagata agahala, totou e tautolu: “Kua puke namo e tau gutu ha lautolu ke he kaialu.” “Kua mafiti ni e tau hui ha lautolu ke fakamaligi ai e toto.” “Nakai fakai [“e tau mata ha,” NW] lautolu ke matakutaku ke he Atua.” (Roma 3:13-18) To fakakelea he Kerisiano e tino haana ka fakaaoga e tau “fahi tino” ke he tau gahua agahala pihia. Ma e fakatai, ka onoono pauaki e Kerisiano he vahā nei ke he tau mena fakateteki pihia, tuga e tau fakatino telefua po ke mahani favale kelea muitui, kua “tuku atu [e tau mata haana] ke he hala” ti kua kelea ai e tino katoa haana. Ko e tapuakiaga he tagata ia, kua nakai tapu e poa ti nakai talia he Atua. (Teutaronome 15:21; 1 Peteru 1:14-16; 2 Peteru 3:11) Kua matematekelea lahi ke fifili e tau fakafiafiaaga nakai mitaki!

7 Maaliali ai, kua lauia lahi mooli e fifiliaga he Kerisiano ke he tau fakafiafiaaga. Ko e mena ia, kua manako a tautolu ke fifili e tau fakafiafiaaga ne mitaki, ka e nakai ke takiva e poa ha tautolu ke he Atua. To fakatutala a tautolu mogonei ke he puhala ke kitia e tau fakafiafiaaga ne mitaki mo e nakai mitaki.

“KIA FAKAVIHIA E TAU MENA KELEA”

8, 9. (a) Ko e heigoa e tau vahega ne ua kua maeke e tau fakafiafiaaga ke vevehe ki ai? (e) Ko e heigoa e tau fakafiafiaaga ka fakaheu e tautolu, mo e ko e ha?

8 Maeke e tau fakafiafiaaga ke vevehe ke he ua e vahega. Taha, ko e tau fakafiafiaaga ka nakai putoia pauaki e tau Kerisiano ki ai; taha foki ko e tau fakafiafiaaga ka liga talia po ke nakai talia he tau Kerisiano. To fakatutala a tautolu ke he vahega fakamua​​—tau fakafiafiaaga ka nakai putoia e tau Kerisiano ki ai.

9 He Veveheaga 1, kua fakakite mai e falu fakafiafiaaga ne nakai talia pauaki he Tohi Tapu. Ma e fakatai, manamanatu ke he tau faahi Kupega Hila mo e tau ata kifaga, tau polokalama televisoni, mo e tau leo kofe ne kelea muitui po ke fakatemoni po ke fai fakatino telefua po ke putoia e tau mena fakalialia, mo e tau mahani fakateteki tuga e feuaki. Ha kua fakatātā ke he puhala ne tuga kua mitaki e tau fakafiafiaaga fakalialia nei ne moumou e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, po ke moumou e tau fakatufono he Tohi Tapu, kua lata e tau Kerisiano mooli ke fakaheu e tau mena ia. (Gahua 15:28, 29; 1 Korinito 6:9, 10; Fakakiteaga 21:8) He tiaki e tau fakafiafiaaga kelea pihia, kua fakamooli a koe ki a Iehova he “fakavihia e tau mena kelea” mo e fakatumau a koe ke “kalo kehe mo e tau mena kelea.” Ke he puhala ia, kua moua e koe e “tua fakamoli.”​​—Roma 12:9; Salamo 34:14; 1 Timoteo 1:5.

10. Ko e heigoa e tau manatu ne hagahaga kelea hagaao ke he tau fakafiafiaaga, mo e ko e ha?

10 Ka e liga logona hifo he falu, kua nakai hagahaga kelea ke onoono ke he tau fakafiafiaaga ne fakakite e mahani kelea muitui. Kua manamanatu a lautolu, ‘Liga kitekite e au e tau mena ia he tau ata kifaga po ke televisoni, ka e nakai fakaai au ke taute e tau mena pihia.’ Ko e tau manatu pihia, kua fakavai mo e hagahaga kelea. (Totou Ieremia 17:9.) Ka fiafia a tautolu ke onoono ke he tau mena ne vihiatia e Iehova, kua fakamooli nakai a tautolu he “kia fakavihia e tau mena kelea”? Ka onoono, totou, po ke fanogonogo tumau a tautolu ke he tau mahani kelea muitui, to fakapulefu e tau logonaaga ha tautolu. (Salamo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2) Ko e tau mena pihia ka lauia e tau gahua po ke onoonoaga ha tautolu ke he tau mahani agahala he falu.

11. Puhala fe ne felauaki e Kalatia 6:7 hagaao ke he tau fakafiafiaaga?

11 Kua fitā e tupu e mena nei. Falu Kerisiano ne taute e tau mahani kelea ha ko e fakaohoohoaga he tau fakafiafiaaga ne onoono tumau a lautolu ki ai. Ne fakaako e lautolu ke he puhala uka “ha ko e mena kua gana he tagata, ko e mena ia ni ke helehele mai ai e ia.” (Kalatia 6:7) Ka e maeke ke nakai hoko ke he fakahikuaga momoko pihia. Ka gana e koe ke he loto haau e tau mena mitaki to fiafia a koe ke helehele mai he moui haau e tau mena mitaki.​​—Kikite e puha “ Ko e Tau Fakafiafiaaga Fe kua Lata Au ke Fifili?

TAU FIFILIAGA FAKATAGATA NE FAKAVĒ KE HE TOHI TAPU

12. Matutaki fēfē e Kalatia 6:5 ke he tau fakafiafiaaga, mo e ko e heigoa e lagomataiaga ma tautolu ka taute e tau fifiliaga fakatagata?

12 O mai a tautolu mogonei ke fakatutala ke he vahega ke uaaki​​—ko e tau fakafiafiaaga ne nakai vihiatia pauaki po ke talia katoatoa he Kupu he Atua. Ka fifili e tau fakafiafiaaga pihia, kua lata e tau Kerisiano ke igatia mo e taute e tau fifiliaga fakatagata ke he tau mena kua mitaki ki a ia ni. (Totou Kalatia 6:5.) Ka e he magaaho ka fehagai mo e fifiliaga nei, kua fai takitakiaga tumau a tautolu. Ha ha he Tohi Tapu e tau matapatu fakaakoaga po ke tau fakavēaga ke he kupu mooli, ka lagomatai a tautolu ke iloa e puhala manamanatu ha Iehova. He muitua ke he tau matapatu fakaakoaga pihia, to maeke ia tautolu ke “iloa e . . . finagalo he Iki [Iehova]” ke he tau mena oti, putoia foki e fifiliaga ha tautolu ke he tau mena fakafiafia.​​—Efeso 5:17.

13. Ko e heigoa ka omoomoi a tautolu ke kalo kehe mai he tau fakafiafiaaga ne nakai fakalilifu a Iehova?

13 Maama ai, nakai tatai oti e iloilo po ke lotomatala he tau Kerisiano hagaao ke he tau mahani. (Filipi 1:9) Lafi foki, mailoga he tau Kerisiano kua kehekehe e tau fakafiafiaaga ne loto e tau tagata ki ai. Ko e mena ia, nakai amanaki a tautolu ke tatai oti e tau fifiliaga he tau Kerisiano. Pete ia, ka fakaatā e tautolu e tau matapatu fakaakoaga he Atua ke omoomoi e manamanatuaga mo e loto ha tautolu, to au atu foki e manako ha tautolu ke kalo kehe mai he tau fakafiafiaaga ka nakai fakalilifu a Iehova.​​—Salamo 119:11, 129; 1 Peteru 2:16.

14. (a) Ko e heigoa ha tautolu ka manamanatu ki ai he magaaho ka fifili e tau fakafiafiaaga? (e) Puhala fe ka tuku fakamua e tau mena he Kautu ke he tau momoui ha tautolu?

14 Ka fifili e tau fakafiafiaaga, fai mena aoga foki ke manamanatu ki ai: ko e magaaho haau. Pete he kitia kua mitaki e fakafiafiaaga haau ne fifili, ko e lahi he magaaho ne fakaaoga e koe ki ai kua kitia e tau mena ne aoga ki a koe. Ma e tau Kerisiano, kua mua atu e aoga he tau mena fakaagaaga. (Totou Mataio 6:33.) Ko e heigoa mogoia haau ka taute ke tuku fakamua tumau he moui haau e tau mena he Kautu? Ne talahau e aposetolo ko Paulo: “Kia o fakalaulau a mutoIu; nakai tuga ne tau tagata goagoa ka kia tuga e tau tagata iloilo. Kia fakaaoga [fakamitaki] e mutolu e tau aho he mouiaga nai.” (Efeso 5:15, 16) Mooli ai, he fakakaupā e magaaho haau ma e tau fakafiafiaaga, to lagomatai a koe ke lahi e magaaho ma e “tau mena kua fiafia e Iki ki ai”​​—he tau gahua ka fakaholo ki mua e moui fakaagaaga haau.​​—Efeso 5:10.

15. Ko e ha kua pulotu ke fakatoka e puipuiaga ke haohao mitaki ai ka fifili e fakafiafiaaga?

15 Kua pulotu foki ke fakatoka e puipuiaga ke haohao mitaki ai ka fifili e fakafiafiaaga. Ko e heigoa e kakano he mena nei? Liu manamanatu foki ke he fakataiaga he fua akau. Ke nakai kai e vala popo, to hehele kehe e koe e vala popo ia fakalataha mo e tau vala ne viko ai. Pihia foki, kua pulotu ke fakatoka e puipuiaga ke haohao mitaki ai ka fifili e fakafiafiaaga. To kalo kehe e Kerisiano pulotu mai he tau fakafiafiaaga ne kitia maaliali to moumou e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, ti pihia foki mo e tau fakafiafiaaga ne nakai iloa mitaki po ke hihiga ke fai vala ka fakahagahaga kelea e tuaga fakaagaaga. (Tau Fakatai 4:25-27) To lagomatai a koe ke taute pihia ka muitua fakatata ke he Kupu he Atua.

“KO E TAU MENA OTI KUA MEA”

Ko e muitua ke he tau matapatu fakaakoaga he Atua he fifili e tau fakafiafiaaga, ka puipui a tautolu mai he hagahaga kelea fakaagaaga

16. (a) Fakakite fēfē e tautolu kua moua e tautolu e onoonoaga ha Iehova ke he tau mahani? (e) He fakaaoga e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, maeke fēfē ke eke mo puhala he moui haau?

16 Ka fifili e tau fakafiafiaaga, to manamanatu fakamua e tau Kerisiano mooli ke he onoonoaga he Atua. Kua fakakite mai he Tohi Tapu e tau logonaaga mo e tau tuaga ha Iehova. Ma e fakatai, ne tohi he Patuiki ko Solomona e falu mena kua vihiatia e Iehova, tuga e “alelo pikopiko, mo e tau lima kua fakamaligi e toto he tagata nakai hala, Ko e loto kua fatuakiloto e tau lagatau kelea, ko e tau hui ne mafiti he tafepoi ke he kelea.” (Tau Fakatai 6:16-19) Lauia fēfē e onoonoaga haau ha ko e onoonoaga ha Iehova? “Ko mutolu kua fakaalofa atu kia Iehova, kia fakavihia e mutolu e tau mena kelea,” he tomatoma mai he tagata tohia he tau salamo. (Salamo 97:10) Kua lata e tau fifiliaga haau he tau fakafiafiaaga ke fakakite kua fakavihia mooli e koe e tau mena ne vihiatia e Iehova. (Kalatia 5:19-21) Manatu foki, ko e tau gahua haau ne taute tokotaha, nakai he toloaga tagata, ka fakakite ko e tagata fēfē mooli a koe. (Salamo 11:4; 16:8) Ko e mena ia, ka manako mooli a koe ke fakakite he puhala moui haau e tau logonaaga ha Iehova hagaao ke he tau mahani, to taute tumau e koe e tau fifiliaga ne felauaki mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. He taute pihia to eke ai mo puhala he moui haau.​​—2 Korinito 3:18.

17. Ato fifili e fakafiafiaaga, ko e heigoa e tau hūhū kua lata ke hūhū hifo ki a tautolu ni?

17 Ko e heigoa foki haau ka taute ke gahua fakalataha mo e puhala manamanatu ha Iehova he magaaho ka fifili e tau fakafiafiaaga? Manamanatu ke he hūhū, ‘To lauia fēfē au, pihia foki e fakafetuiaga haaku mo e Atua ha ko e mena nei?’ Ma e fakatai, ato fifili ke kitekite e ata kifaga, hūhū hifo ki a koe ni, ‘Lauia fēfē e loto manamanatu haaku ha ko e tau mena i loto he ata kifaga nei?’ O mai la ke fakatutala ke he tau matapatu fakaakoaga ma e matakupu ia.

18, 19. (a) Lagomatai fēfē he matapatu fakaakoaga ia Filipi 4:8 a tautolu ke kitia kua mitaki nakai e tau fakafiafiaaga ha tautolu? (e) Ko e heigoa falu matapatu fakaakoaga ka lagomatai a koe ke fifili e tau fakafiafiaaga mitaki? (Kikite e matahui tala.)

18 Ko e matapatu fakaakoaga aoga kua ha ha ia Filipi 4:8, ne talahau: “Ko e tau mena oti kua moli, ko e tau mena oti kua gali, ko e tau mena oti kua tonu, ko e tau mena oti kua mea, ko e tau mena oti kua fulufuluola, ko e tau mena oti kua talahaua mitaki, ko e tau mahani mitaki oti ne toka ai mo e tau mahani ke nava ki ai, kia manamanatu [tumau] a mutolu ke he tau mena ia.” Ne nakai tutala a Paulo ke he tau fakafiafiaaga, ka kua hagaao a ia ke he tau manatu he loto, ne kua lata ke fakavē ke he tau mena ne mitaki ke he Atua. (Salamo 19:14) Pete ia, kua maeke e matapatu fakaakoaga he tau kupu ha Paulo ke fakaaoga ke he tau fakafiafiaaga. Maeke fēfē?

19 Hūhū hifo ki a koe ni, ‘Ko e tau ata kifaga, tau pelē vitiō, leo kofe, po ke falu fakafiafiaaga ne fifili e au, kua fakapuke nakai he tau mena nei e manamanatuaga haaku ke he “tau mena oti kua mea”? Ma e fakatai, ka oti e kitekite haau he ata kifaga, ko e heigoa e tau fakatino ne manatu agaia e koe? Kaeke ko e tau fakatino fulufuluola, meā, mo e mitaki, to iloa e koe kua atihake e fakafiafiaaga haau. Ka manamanatu a koe ke he tau mena nakai meā ha ko e ata kifaga ne kitekite e koe, kua nakai mitaki mo e hagahaga kelea foki e tau fakafiafiaaga haau. (Mataio 12:33; Mareko 7:20-23) Ko e ha? He manamanatu ke he tau mahani kelea to fakatauhele e loto manamanatu haau, to mau e pite ke he loto manamanatu haau ne fakaako he Tohi Tapu, ti maeke foki ke moumou e fakafetuiaga haau mo e Atua. (1 Korinito 6:9, 10; 1 Timoteo 1:5, 19) Ha kua lauia kelea a koe he tau fakafiafiaaga pihia, kia eketaha ke kalo kehe mai ai. * (Roma 12:2) Kia fifitaki e tagata tohia he tau salamo, ne liogi a ia ki a Iehova: “Kia fakamafoki kehe e koe hoku mata neke kitekite ke he tau mena nakai aoga.”​​—Salamo 119:37.

KUMI E MITAKI HE FALU

20, 21. Matutaki fēfē e 1 Korinito 10:23, 24 ke he fifili he tau fakafiafiaaga mitaki?

20 Ne talahau e Paulo e taha matapatu fakaakoaga aoga he Tohi Tapu, ne kua lata ke manamanatu ki ai ka taute e tau fifiliaga ma e tau mena fakatagata. Talahau e ia: “Kua pule e au ke he tau mena oti ke eke e au, ka e nakai fakamafana he tau mena oti. Aua neke kumi e taha e mitaki hana ni, ka kia takitokotaha mo e kumi e mitaki he falu.” (1 Korinito 10:23, 24) Hagaao fēfē e matapatu fakaakoaga ia ke he fifili e tau fakafiafiaaga mitaki? Lata ke hūhū hifo ki a koe ni, ‘To lauia fēfē e falu ha ko e tau fakafiafiaaga ka fifili e au?’

21 To fakaatā he loto manamanatu haau a koe ke fifili e tau fakafiafiaaga ne mitaki po ke “pule” a koe ki ai. Ka e ka mailoga e koe kua kikili lahi e loto manamanatu he falu matakainaga talitonu ti nakai fiafia ki ai, to liga fifili e koe ke ua taute e mena ia. Ko e ha? Ha kua nakai manako a koe ke “hala . . . ke he tau matakainaga”​​—po ke “hala . . . kia Keriso,” he talahau e Paulo​​—he taute e tau matakainaga talitonu haau ke uka ke tumau e tua fakamooli ke he Atua. Kia tokaloto e koe e tomatomaaga: “Aua neke eke a mutolu mo mena ke fakatupetupe ai.” (1 Korinito 8:12; 10:32) Ko e tau Kerisiano mooli he vahā nei kua omaoma ke he tomatomaaga fakaalofa mo e aoga ha Paulo ti kalo kehe mai he tau fakafiafiaaga ne liga mitaki ka e nakai “fakamafana.”​​—Roma 14:1; 15:1.

22. Ko e ha ne fakaatā he tau Kerisiano e tau manatu kehekehe ma e tau mena fakatagata?

22 Ka e fai puhala foki ke kumi e mitaki he falu. Ko e Kerisiano ne kikili lahi e loto manamanatu, kua nakai lata ke fakamakamaka ke talia he tau matakainaga oti he fakapotopotoaga Kerisiano e onoonoaga fakakikili haana ke he tau fakafiafiaaga mitaki. Ka fakakikili pihia a ia, to tatai a ia mo e tagata fakaholo peleōafi he puhala tu lahi, ne fakamakamaka ke he tau tagata oti he puhala tu ia ke tatai oti e mafiti he tau peleoafi ke tuga haana. To nakai felauaki mitaki e fakamakamaka pihia. Ha ko e fakaalofa faka-Kerisiano, ko e tagata ne fakakikili e loto manamanatu kua lata ke fakalilifu e tau matakainaga talitonu ne kehe e onoonoaga mai he haana ma e tau fakafiafiaaga ka e felauaki agaia mo e tau matapatu fakaakoaga Kerisiano. He puhala ia, kua iloa “he tau tagata oti kana; [“haana a mahani fakalatalata,” NW].”​​—Filipi 4:5; Fakamatalaaga 7:16.

23. Iloa fēfē e koe kua fifili e koe e tau fakafiafiaaga mitaki?

23 Ke fakaotiaki, iloa fēfē e koe kua fifili e koe e tau fakafiafiaaga mitaki? Tiaki e tau fakafiafiaaga ne fakakite fakamaaliali mai e tau mena fakalialia mo e tau mahani kelea muitui ne vihiatia he Kupu he Atua. Muitua ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne lauia e tau fakafiafiaaga ne nakai talahau pauaki he Tohi Tapu. Kalo kehe mai he tau fakafiafiaaga ka fakakelea e loto manamanatu haau, mo e makai ke tiaki e tau fakafiafiaaga ka liga fakatupetupe e tau logonaaga he falu, mua atu ke he tau matakainaga talitonu. Kia tamai he fifiliaga mauokafua haau e fakahekeaga ke he Atua mo e fakatumau a koe mo e magafaoa haau ke he fakaalofa haana.

^ para. 19 Falu matapatu fakaakoaga ne felauaki mo e tau fakafiafiaaga kua moua he Tau Fakatai 3:31; 13:20; Efeso 5:3, 4; mo e Kolose 3:5, 8, 20.