Bai na kontenido

Bai na kontenido

KAPÍTULO 6

Kon Bo Por Skohe Dibertishon Sano?

Kon Bo Por Skohe Dibertishon Sano?

“Hasi tur kos pa e gloria di Dios.”—1 KORINTIONAN 10:31.

1, 2. Ki desishon nos tin ku tuma relashoná ku dibertishon?

IMAGINÁ ku nèt ora bo ta bai dal un hap den un dushi apel, bo ta ripará ku e tin un pida putrí. Kiko lo bo hasi? Wèl, bo tin tres opshon: bo por kome henter e apel manera e ta, ku e pida putrí; bo por benta henter e apel afó; òf bo por kita e pida putrí i kome sobrá. Kiko bo ta skohe?

2 Den un sentido, nos entretenimentu òf dibertishon, esta, loke nos ta lesa i wak òf e weganan ku nos ta partisipá aden, ta meskos ku e apel ei. Tin biaha, bo tin gana di rekreá, pero bo ta realisá ku gran parti di loke mundu ta ofresé ta putrí den sentido moral. Pues, kiko lo bo hasi? Wèl, tin hende ta tolerá loke ta malu i ta aseptá tur tipo di dibertishon ku e mundu ta ofresé; den un sentido nan ta “guli” tur kos manda bou, bon i malu. Di otro banda, tin hende ta rechasá tur dibertishon, ya asina nan tin sigur ku nan no ta “kome” nada ku ta perhudisial. Por último, tin esnan ku ta sòru di evitá tur dibertishon perhudisial, pero de bes en kuando nan ta gosa di loke ta relativamente sano. Kiko abo tin ku skohe pa bo por keda den e amor di Dios?

3. Kiko nos lo bai konsiderá awor?

3 Mayoria di nos lo skohe e di tres opshon: nos ta realisá ku de bes en kuando nos mester rekreá, pero nos ke hasi esei solamente ku aktividatnan ku no ta perhudiká nos moralmente. Pa logra esei, nos mester sa kon pa determiná si un aktividat ta sano òf nò. Pero promé, laga nos konsiderá ki efekto e dibertishon ku nos ta skohe por tin riba nos sirbishi na Yehova.

“HASI TUR KOS PA E GLORIA DI DIOS”

4. Kon nos dedikashon na Dios mester influensiá e tipo di dibertishon ku nos ta skohe?

4 Algun tempu pasá, un Testigu di edat, kende a batisá na 1946, a bisa: “Mi tabata sòru pa mi ta presente na tur diskurso di boutismo i pa skucha nan bon, komo si fuera ta mi propio boutismo.” Dikon? El a splika: “Asina mi tabata mantené mi dedikashon fresku den mi mente, i esei tabata un paso importante ku a yuda mi keda fiel.” Sin duda, bo ta di akuerdo ku e ruman ei. Pa nos por sigui perseverá, ta bon pa nos keda kòrda kiko nos a primintí Yehova ora nos a hasi nos dedikashon na dje. Nos a primintié ku nos lo usa henter nos bida pa sirbié. (Eklesiástes 5:4; Hebreonan 10:7) De echo, ora bo ta meditá riba bo dedikashon, esei lo influensiá no solamente bo aktitut pa ku e sirbishi kristian, sino tambe pa ku tur otro aspekto di bo bida, inkluso bo forma di dibertí. Apòstel Pablo a enfatisá e bèrdat ei ora el a skirbi e kristiannan di su tempu lo siguiente: “Sea ku boso ta kome, bebe òf kiko ku boso ta hasi, hasi tur kos pa e gloria di Dios.”—1 Korintionan 10:31.

5. Kon Levítiko 22:18-20 ta yuda nos komprondé e spièrtamentu indirekto ku tin na Romanonan 12:1?

5 Tur loke bo ta hasi den bida tin di haber ku bo sirbishi na Dios. Den Pablo su karta na e romanonan, el a usa un ekspreshon ku tin un nifikashon profundo pa e inkulká e bèrdat akí den su rumannan den fe. El a urgi nan: “Presentá boso kurpa komo un sakrifisio bibu, santu, agradabel pa Dios, esta, un sirbishi sagrado ku boso ta rindi ku boso kapasidat di pensa.” (Romanonan 12:1) Kon bo ta presentá bo kurpa komo sakrifisio? Bo ta hasi esei ora bo ta sirbi Dios ku henter bo kurpa, esta, ku bo mente, kurason i forsa. (Marko 12:30) E echo ku Pablo ta referí na e sirbishi ei komo un sakrifisio ta duna nos indirektamente un spièrtamentu serio. Dikon? Pasobra bou di e Lei di Moises, Dios a rechasá tur sakrifisio ku tabatin defekto. (Levítiko 22:18-20) Asina tambe Dios lo rechasá un kristian su sakrifisio spiritual, esta, su sirbishi na dje, si di un manera òf otro esaki ta kontaminá. Pero kiko asina por kontamin’é?

6, 7. Kon un kristian lo por kontaminá su kurpa, i kiko lo por ta e konsekuensianan?

6 Pablo a konsehá e kristiannan na Roma: “No sigui presentá boso kurpa . . . na piká.” Tambe Pablo a bisa nan pa “mata e obranan di e kurpa.” (Romanonan 6:12-14; 8:13, Beibel Santu) Mas promé den su karta, el a menshoná algun ehèmpel di e “obranan” òf práktikanan pekaminoso ei. Nos ta lesa lo siguiente tokante hende pekaminoso: “Nan boka ta yen di maldishon i amargura.” “Nan pianan ta lihé pa drama sanger.” “Nan no tin temor di Dios.” * (Romanonan 3:13-18) Un kristian ta kontaminá su kurpa si e usa kualke parti di su kurpa pa e tipo di práktikanan pekaminoso ei. Por ehèmpel, si e ta sinta wak kosnan ku e sa masha bon ta malu, manera pornografia òf violensia sadístiko, e ta ‘presentando su wowonan na piká,’ i di e manera ei e ta kontaminá henter su kurpa. E sirbishi ku e ta rindi ta bira un sakrifisio ku no ta puru mas i lo no ta aseptabel pa Dios. (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Esta un preis haltu e ta paga pa dibertishon ku no ta sano!

7 Ta bisto anto ku loke un kristian ta skohe pa dibertí kuné tin konsekuensia serio. P’esei un kos ta sigur: Nos lo ke skohe dibertishon ku ta oumentá e balor di nos sakrifisio na Dios, no kontamin’é. Laga nos ban wak awor kon nos por determiná si un aktividat ta sano òf nò.

“ODIA LOKE TA MALU”

8, 9. (a) Menshoná e dos kategorianan di dibertishon ku tin. (b) Ki tipo di dibertishon nos ta rechasá, i dikon?

8 Por parti dibertishon den dos kategoria: (1) e tipo ku kristiannan mester rechasá kategórikamente i (2) e tipo ku kristiannan tin ku evaluá promé ku nan skoh’é. Laga nos kuminsá ku analisá e promé kategoria: aktividatnan ku ta inaseptabel pa un kristian.

9 Manera a keda menshoná den Kapítulo 1, tin website, pelíkula, programa di televishon i músika ku ta enfoká riba aktividat ku Beibel ta kondená spesífikamente. Kisas nan ta kontené violensia sadístiko, demonismo, pornografia òf ta promové práktikanan inmoral i repugnante. Kristiannan berdadero mester rechasá nan, ya ku tal tipo di dibertishon degradá ta presentá aktividatnan ku ta violá lei- i prinsipionan bíbliko komo algu positivo. (Echonan 15:28, 29; 1 Korintionan 6:9, 10; Revelashon 21:8) Pues, ora bo ta rechasá tal dibertishon ku no ta sano, bo ta mustra Yehova ku di bèrdat bo ta “odia loke ta malu” i ku konsistentemente bo ta “pega na loke ta bon.” Di e manera ei bo ta indiká ku bo tin un “fe sin hipokresia.”—Romanonan 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5.

10. Kiko algun hende ta pensa di dibertishon, i dikon e forma di rasoná ei ta peligroso?

10 Pero tin hende ta haña ku no tin nada malu den sinta wak esenanan ku ta presentá komportashon inmoral ku luho di detaye. Nan ta rasoná: ‘Mi ta wak e den pelíkula òf na televishon, pero mi mes nunka lo hasi un kos asina.’ Hende ku ta rasoná asina ta gaña nan mes i ta kore peliger. (Yeremías 17:9) Akaso nos por bisa ku di bèrdat nos ta “odia loke ta malu” si nos ta gusta wak loke Yehova ta kondená? Si regularmente nos ta eksponé nos mes na maldat, nos konsenshi lo pèrdè heful. (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2) Esei lo por influensiá nos komportashon òf e manera ku nos ta mira mal komportashon di otro hende.

11. Kon Galationan 6:7 a resultá di ta bèrdat relashoná ku dibertishon?

11 Esei ta presis loke a sosodé ku algun kristian. E mal kustumber di wak programanan inmoral a afektá nan i al final nan mes a kometé inmoralidat. Nan a siña na un manera doloroso ku “kiko ku un hende sembra, esei lo e kosechá tambe.” (Galationan 6:7) Pero nos por evitá tal resultado lamentabel. Si nos hasi esfuerso pa sembra kosnan edifikante den nos mente, nos lo ta felis, pasobra nos lo kosechá loke ta bon.—Wak e kuadro “ Ki Tipo di Dibertishon Mi Mester Skohe?

 

DESISHONNAN PERSONAL BASÁ RIBA PRINSIPIO BÍBLIKO

12. Kon nos por apliká Galationan 6:5 na skohementu di dibertishon, i kiko por yuda nos tuma desishonnan personal?

12 Laga nos analisá awor e di dos kategoria: aktividatnan ku e Palabra di Dios no ta aprobá ni kondená spesífikamente. Den kasonan asina, kada kristian tin ku disidí personalmente kiko e ta konsiderá dibertishon sano. (Galationan 6:5) Pero nos tin algu ku por yuda nos ora di skohe. Den Beibel nos ta haña prinsipionan, es desir, bèrdatnan fundamental, ku ta yuda nos sa kon Yehova ta pensa. Si nos analisá e prinsipionan ei bon, nos lo por komprondé “kiko ta e boluntat di Yehova” den tur kos, inkluso den e tipo di dibertishon ku nos ta skohe.—Efesionan 5:17.

13. Kiko lo motivá nos pa evitá dibertishon ku por desagradá Yehova?

13 Ta di komprondé ku no ta tur kristian a desaroyá e mesun nivel di disernimentu moral, esta, e kapasidat di evaluá kos. (Filipensenan 1:9) Ademas, kristiannan ta realisá ku tur hende no tin e mesun gustu riba tereno di dibertishon. Pues, nos no por ferwagt ku tur kristian lo tuma presis e mesun desishon. Pero asina mes, mas nos meditá riba prinsipio bíbliko i laga nan influensiá nos mente i kurason, mas determiná nos lo ta pa evitá kualke tipo di dibertishon ku lo por desagradá Yehova.—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. (a) Ki faktor nos mester analisá ora nos ta skohe dibertishon? (b) Kiko lo yuda nos pone interesnan di Reino semper na promé lugá den nos bida?

14 Un otro faktor importante ku bo tin ku analisá ora di skohe dibertishon ta bo tempu. E tipo di dibertishon ku bo skohe ta revelá kiko bo ta haña aseptabel; anto e kantidat di tempu ku bo ta dediká na dje ta revelá kiko ta bo prioridat. Klaru ku pa kristiannan, e kos di mas importante ta asuntunan relashoná ku nan sirbishi na Dios, esta, interesnan di Reino. (Mateo 6:33) Pues, kon bo por hasi sigur ku e kosnan ei lo ta semper na promé lugá den bo bida? Apòstel Pablo a bisa: “Paga bon tinu pa e manera ku boso ta kana no ta manera hende imprudente sino manera hende sabí, usando boso tempu di e mihó manera.” (Efesionan 5:15, 16) De echo, lo bo haña sufisiente tempu pa dediká na “e kosnan mas importante,” esta, na e aktividatnan ku ta kontribuí na bo bienestar spiritual, ora bo fiha bon kla kuantu tempu bo ta apartá pa dibertishon.—Filipensenan 1:10.

15. Dikon ta sabí pa bo tin un márgen di siguridat ora di skohe dibertishon?

15 Lo ta sabí tambe pa laga un márgen di siguridat ora di skohe dibertishon. Kiko esaki ta nifiká? Laga nos ban bèk na e ehèmpel di e apel, menshoná den e promé paragraf. Pa evitá ku bo ta kome un pida di e parti ku ta putrí, bo ta kita asta un tiki di e parti ku no ta dañá. Esei ta e márgen di siguridat. Lo ta sabí pa apliká esei tambe ora nos ta skohe dibertishon. Komo kristian, nos ta evitá no solamente dibertishon ku klaramente ta bai kontra e prinsipionan di Beibel, sino tambe e tipo di entretenimentu ku ta kuestionabel òf ku ta duna e impreshon di ta kontené elementonan ku lo por perhudiká nos spiritualidat. (Proverbionan 4:25-27) Pues, si nos sigui e konseho di e Palabra di Dios estriktamente, nos lo tin e márgen di siguridat ei.

KONSIDERÁ “TUR LOKE TA PURU”

Si nos apliká prinsipio bíbliko ora nos ta skohe dibertishon, nan lo protehá nos spiritualmente

16. (a) Kon nos ta demostrá ku nos tin Yehova su punto di bista di moralidat? (b) Kon bo manera di aktua mester ta tur dia?

16 E promé kos ku kristiannan berdadero ta tene kuenta kuné ora di skohe dibertishon ta e punto di bista di Yehova. Beibel ta revelá Yehova su manera di pensa i su normanan. Por ehèmpel, Rei Sálomon ta menshoná vários kos ku Yehova ta odia, entre otro, “un lenga mentiroso, i mannan ku ta drama sanger inosente, un kurason ku ta plania maldat, pianan ku ta lihé pa kore hasi maldat.” (Proverbionan 6:16-19) Unabes nos sa kiko Yehova ta pensa, ki efekto esei mester tin riba nos punto di bista? Un di e eskritornan di salmo a bisa: “Boso ku ta stima SEÑOR, odia maldat.” (Salmo 97:10) Loke bo ta skohe pa dibertí kuné mester demostrá ku di bèrdat bo ta odia loke Yehova ta odia. (Galationan 5:19-21) No lubidá ku loke bo ta hasi den privá—mas ku loke bo ta hasi den públiko—ta revelá ki sorto di hende bo ta realmente. (Salmo 11:4; 16:8) Di kurason bo ta deseá di reflehá Yehova su punto di bista di moralidat den tur aspekto di bo bida? Si ta asina, semper lo bo sòru di tuma desishon ku ta na armonia ku prinsipio bíbliko. Esei lo bira e manera ku bo ta aktua tur dia.—2 Korintionan 3:18.

17. Menshoná algun pregunta ku nos tin ku hasi nos mes promé ku nos skohe un tipo di dibertishon.

17 Kiko mas bo por hasi pa bo ta sigur ku lo bo aktua na armonia ku Yehova su manera di pensa ora di skohe dibertishon? Wèl, puntra bo mes: ‘Ki efekto esaki lo tin riba mi i riba mi relashon ku Dios?’ Por ehèmpel, promé ku bo disidí di wak un pelíkula, pensa riba esaki: ‘Ki efekto e pelíkula akí lo tin riba mi konsenshi?’ Laga nos wak algun prinsipio ku nos por apliká riba tereno di dibertishon.

18, 19. (a) Kon e prinsipio ku nos ta haña na Filipensenan 4:8 por yuda nos determiná si nos dibertishon ta sano? (b) Ki otro prinsipio por yuda bo skohe dibertishon sano? (Wak e nota.)

18 Na Filipensenan 4:8 nos ta haña un di e prinsipionan di mas importante: “Tur loke ta berdadero, tur loke ta digno di konsiderashon serio, tur loke ta hustu, tur loke ta puru, tur loke ta promové stimashon, tur loke hende ta papia bon di dje, tur loke tin birtut i tur loke ta digno di elogio, sigui konsiderá e kosnan ei.” Ta bèrdat ku den e versíkulonan akí Pablo no tabata papia di dibertishon, sino di e kosnan ku nos kurason lo mester meditá riba dje, esta, kosnan ku ta agradá Dios. (Salmo 19:14) Ma nos por apliká e palabranan di Pablo na dibertishon tambe. Kon asina?

19 Wèl, pensa riba e tipo di dibertishon ku bo ta skohe—sea ta pelíkula, wega di vidio, muzik òf kualke otro kos—i puntra bo mes: ‘E ta yena mi mente ku “tur loke ta puru”?’ Por ehèmpel, despues di wak un pelíkula, ki imágen ta keda grabá den bo mente? Si ta imágennan agradabel, puru i refreskante, e ora ei bo sa ku bo dibertishon tabata sano. Ma si e pelíkula ku bo a wak ta laga bo pensa riba kosnan impuru, e ora ei bo dibertishon no tabata sano, sino perhudisial. (Mateo 12:33; Marko 7:20-23) Dikon? Pasobra ora bo ta pensa riba kosnan ku ta moralmente impuru, esei ta perturbá bo pas mental, dof bo konsenshi bíblikamente entrená i asta daña bo relashon ku Dios. (Efesionan 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) En bista ku e tipo di dibertishon ei tin un mal efekto riba bo, sea determiná pa evit’é. * (Romanonan 12:2) Bo mester hasi manera e eskritor di salmo, kende a pidi Yehova: “Kita mi bista for di kosnan sin balor.”—Salmo 119:37, BPK.

TENE KUENTA KU BIENESTAR DI OTRO HENDE

20, 21. Kon nos por apliká 1 Korintionan 10:23 i 24 ora di skohe dibertishon?

20 Pablo a menshoná un otro prinsipio bíbliko importante ku nos mester tene kuenta kuné ora di tuma desishon riba asuntunan personal. El a deklará: “Tur kos ta permití; ma no ta tur kos ta edifiká. Laga kada hende sigui buska, no su mes benefisio, sino esun di e otro persona.” (1 Korintionan 10:23, 24) Kon e prinsipio ei por yuda bo skohe dibertishon sano? Wèl, bo tin ku puntra bo mes: ‘Ki efekto e dibertishon ku mi ta skohe lo tin riba otro hende?’

21 Bo konsenshi kisas ta permití bo partisipá den un sierto tipo di entretenimentu ku abo ta konsiderá aseptabel. Ma si bo ripará ku otro kristiannan ku tin un konsenshi mas estrikto no ta opiná meskos, bo por disidí di no partisipá den dje mas. Dikon? Pasobra lo bo no ke hasi algu ku ta stroba bo rumannan di keda fiel na Dios. Si bo hasi esei tòg, lo bo ta ‘pekando kontra bo rumannan,’ òf asta “kontra Kristu,” manera Pablo a bisa. Asina bo ta tuma na pechu e konseho: “No duna hudiu ni griego ni e kongregashon di Dios motibu pa trompeká.” (1 Korintionan 8:12; 10:32) Kristiannan berdadero awe ta sigui Pablo su konseho al kaso i amoroso. Nan ta evitá dibertishon ku podisé “ta permití,” pero ku no “ta edifiká.”—Romanonan 14:1; 15:1.

22. Dikon nos mester respetá opinion di otro hende den asuntunan personal?

22 Pero e asuntu di tene kuenta ku bienestar di otro hende tin un otro banda di medaya. Un kristian ku tin un konsenshi mas estrikto no mester insistí ku tur ruman den kongregashon mester tin e mesun punto di bista kuné tokante dibertishon. Si e ta hasi esei, lo e ta manera un shofùr ku ta insistí pa tur otro shofùr riba kaminda kore ku e mesun velosidat ku é tin. Esei ta irasonabel. Motivá pa amor kristian, un ruman ku tin un konsenshi mas estrikto mester respetá su rumannan den fe ku kisas tin un otro punto di bista di dibertishon, pero ku ta na armonia ku prinsipio bíbliko. Di e manera ei e ta “laga tur hende mira ki rasonabel [e] ta.”—Filipensenan 4:5; Eklesiástes 7:16.

23. Kon bo por hasi sigur ku bo ta skohe dibertishon sano?

23 En resúmen, kon bo por hasi sigur ku bo ta skohe dibertishon sano? Pa kuminsá, rechasá tur tipo di dibertishon ku ta presentá ku luho di detaye aktividatnan degradá i inmoral ku e Palabra di Dios ta kondená spesífikamente. I den kaso di dibertishon ku Beibel no ta menshoná spesífikamente, bo por analisá kua prinsipio bíbliko ta apliká na nan. Ademas, evitá dibertishon ku por afektá bo konsenshi, i sea dispuesto pa legumai e tipo di dibertishon ku lo por ofendé otro hende, foral nos rumannan den fe. Bo determinashon firme pa skohe dibertishon sano lo glorifiká Yehova, i abo ku bo famia lo keda den su amor.

^ par. 6 Na griego, e palabranan akí ta bisa literalmente ‘nan no tin temor di Dios den nan wowo.’

^ par. 19 Nos ta haña algun prinsipio mas ku nos por apliká na dibertishon na Proverbionan 3:31; 13:20; Efesionan 5:3, 4; Kolosensenan 3:5, 8 i 20.