Skip to content

Skip to table of contents

6 EL BLIONGEL

A Rolel e Kede Mo Ungil el Melilt a Tekoi er a Ongelaod

A Rolel e Kede Mo Ungil el Melilt a Tekoi er a Ongelaod

“Cho moruul er a ngii di le ngerang, e moruul el rokui el mo kirel odengesel a Dios.”1 KORINTH 10:31.

1, 2. Ngera el omelilt a kired el meruul sel dolilt a tekoi er a ongelaod?

KA DI molatk, oleko ke mochu menga er a kmal ungil a chazi er ngii el apple engdi ngmla mo mechut a telkib er ngii. Me ke mo mekerang? Ke mo kolii tia el rodech el rokir el obengkel sel mechut el telkib er ngii? Ke di nguu el choitii? Me a lechub e ke mo tukur sel mekngit el choitii e menga er sel ungil?

2 Ngsebeched el omekesiu a tekoi er a ongelaod er tia el rodech. A lebebil er a taem e ngsoam el di kau el mengelaod er kau, engdi ke medengei el kmo chelechang e a betok el tekoi el sebeched el omes, e menguiu, e ousekool a kmal mekngit. Me ke mo mekerang? A rebebil a di kongei a rokui el rolel a ongelaod el ngar er ngii er tia el beluulechad, el diak lomdasu el kmo a bebil er ngii a kmal mekngit. A rekuk bebil a mengeroid er tir er a rokui el rolel a ongelaod, me lak lechelsechusem er a ngii di el mekngit el tekoi. Engdi te ngar er ngii a rebebil el kerekikl el mengeroid er tir er a mekngit el tekoi er a ongelaod, engdi a lebebil er a taem e te kuk sorir el meruul aike el lomes el kmo ngungil. Me ke mekerang e mo ungil el melilt a tekoi el moruul me molemolem el ngar er a bltikerreng er a Dios?

3. Ngera kede mo mesaod er ngii er chelechang?

3 A ruumesingd er kid a ngiltii sel ongedei el tekoi. Kede dirrek el ousbech a ongelaod a lebebil er a taem, engdi ngdiak el soad el mo meruul a tekoi el dodengei el kmo ngmekngit. Seikid a uchul me ngkired el mesuub el mo meduch el melilt el kmo ngera ungil me a ngera mekngit. Me bo domuchel el mesaod er a rolel e ngsebechel a tekoi er a ongelaod el dolilt el ngar er ngii a lerellii er a omengull er kid el mo er a Jehovah.

“MORUUL EL ROKUI EL MO KIREL ODENGESEL A DIOS”

4. A telbilel a rengud ngerang rullii er a tekoi er a ongelaod el dolilt?

4 A ta el chuodel el odam er kid el miltecholb er a rak er a 1946 a dilu el kmo: “Ak tilbir el mo er a bek el cheldecheduch el kirel a techolb e kerekikl el orrenges er ngii el ua sel sils er a bo kmetecholb.” E ngera uchul? Ngdirrek el dilu el kmo, “Sel kblechoel el melatk er a telbilel a renguk, e tiang a kmal melisiich er ngak el mo melemolem el blak a renguk.” Me ke ulterekokl el kongei er a uldesuel. Sel molatk er a telbilem el mo ousbech er a klengar er kau el rokir el mo er a Jehovah, e ngmelisiich er kau me ngsebechem el melemolem el blak a rengum. (Monguiu er a Olisechakl 5:4.) Me a lmuut el tang, sel molatk er tia el telbilem e ngdiak di lolisiich er kau el kirel a omesiungem, e ngdirrek el ngosukau el mo oba osengel a Dios el kirel a rokui el tekoi er a klengar er kau el uldimukl er a tekoi er a ongelaod. A apostol el Paulus a dirrek el millisiich er tia el uldasu er a loluches el mo er a Rekristiano er a taem er ngii el kmo: “A cho monga ma cho molim ma cho moruul er a ngii di le ngerang, e moruul el rokui el mo kirel odengesel a Dios.”1 Korinth 10:31.

5. Ngmekerang a bades er a Levitikus 22:18-20 e ngosukid el mo medengelii a belkul a uleklatk el medung er a Rom 12:1?

5 A rokui el tekoi el moruul er a klengar er kau a kirel el ochotii el kmo ke mengull er a Jehovah. Me ngar er a babilengel a Paulus el mo er a rechad er a Rom e nguluusbech a mesisiich el tekoi el mo omeklatk er a rekldemel er a klaumerang el kirel tiang. Ngmilengelechel er tir el kmo: “Modars a klengar er kemiu [me a lechub a “bedengiu,” BT] el tonget el kirel omesiungel a Dios ma deuil a rengul.” (Rom 12:1) E tiang a uldimukl er a uldesuem, me a rengum, me a klisichem, el ngii a tekoi el mousbech el mesiou er a Dios. (Markus 12:30) A Paulus a mesaod er tia el rolel a omesiou el oba rengud el rokir el kmo ngtenget. E tiang a kmal klou a belkul, e le doltirakl er a Llach er a Moses, e a Dios a uleltngakl a ngii di el tenget el mla er ngii a telemellel. (Levitikus 22:18-20) Me ngdi osisiu, a Dios a otngeklii a omesiungel a Kristiano a lsekum e ngar er ngii a telemellel. E tiang mekerang e mo uaisei?

6, 7. Ngmekera Kristiano e sebechel el tomellii a bedengel? E tiang ngsebechel el mo uchul a ngerang?

6 A Paulus a milengelechel er a Rekristiano er a Rom el kmo, lak “beche di telkib er kemiu me le mechedereder er a klengit.” (Rom 6:12-14) Ngar er a Rom 3:13-18 e a Paulus a milsaod a mekngit el omerellir a rechad el kmo: “A ngerir a mui er a cheluached el omelebeakl.” A Kristiano a tomellii a bedengel el rokir a lsekum e ngousbech a klekedellel a bedengel el meruul a chouaika el mekngit el tekoi. El ua tiang, a lsekum e ngdurengul el omes a tekoi el ua siasing er a remeau me a kmal kdekudel el koadelchad, e ngua lekengei me a telkib er a bedengel “le mechedereder er a klengit.” Me seikid e a Dios a dikea lekengei er a omengull er ngii, e le ngua tenget el dikea el chedaol. (Duteronomi 15:21; 1 Petrus 1:14-16; 2 Petrus 3:11) Me a mekngit el tekoi er a ongelaod a kmal klou a letemellii er a klengar er a chad!

7 Me ngbleketakl el kmo, a omelilt er kid el kirel a tekoi er a ongelaod a sebechel el mo uchul a klou el telemelled. Me ngulterekokl el soad el melilt a rolel a ongelaod el rullii a tengetenged el mo er a Jehovah el lmuut el mo ungil e bai diak lolemall er ngii. Me chelechang e bo dosaod a rolel e kede mo meduch el melilt el kmo ngera ungil me a ngera mekngit.

“MOUKETUI A MEKNGIT”

8, 9. (a) Ngera el eru el bedengel a tekoi er a ongelaod a ngar er ngii? (b) Ngkired el oltngakl a ngera el tekoi er a ongelaod e ngera uchul?

8 Ngsebeched el melekoi el kmo, ngar er ngii a eru el bedengel a tekoi er a ongelaod. A ta er ngii a kmal kirir a Rekristiano el mengeroid er tir er ngii, e a tang a tekoi el di mo ultuil er a omelilt er a chad el kmo ngkongei er ngii me a lechub e ngdiak. Me bo domuchel el mesaod aike el tekoi er a ongelaod el kmal kirir a Rekristiano el mengeroid er tir er ngii.

9 Me ngua dulsaod er a 1 el Bliongel, a bebil el tekoi er a ongelaod a olecholt a omeruul el ngii a kmal bleketakl el omtok a llach el ngar er a Biblia. Ka di molatk el kirel aike el Web site me a mubi, me a TV, me a chelitakl el olecholt a kmal kdekudel el koadelchad me a tekoi el lolisiich a remekngit el anghel, me a lechub e ngolecholt a siasing er a remeau e melisiich a deleboes el omeruul. A chouaika el mekikiongel el tekoi a melisiich a omeruul el omtok a omellach me a llach er a Biblia, a uchul me a Rekristiano a kirir el mengeroid er tir er ngii. (Rellir 15:28, 29; 1 Korinth 6:9, 10; Ocholt 21:8) Me sel moltngakl a chouaika el mekngit el rolel a ongelaod e ke ochotii el mo er a Jehovah el kmo, ke ‘ouketui a mekngit’ e dirrek el “mo cheroid er a mekngit.” E seikid e a klaumerang er kau a mo “diak a cheleblad er ngii.”Amos 5:15; Psalm 34:14; Jakobus 3:17.

10. Ngera el uldasu el kirel a tekoi er a ongelaod a kmal kdekudel, e ngera uchul?

10 Me nguaisei, engdi a rebebil a locha omdasu el kmo, ngdiak a ngera el letemellii a lsekum a tekoi er a ongelaod el lomes, a olecholt a kmal mekngit el omeruul. Te omdasu el kmo, ‘Alta e a kumes er ngii er a mubi me a lechub a TV, engdi ngkmal diak el sebechek el mo meruul aika el tekoi.’ A chouaika el uldasu a di cheleblad e dirrek el kmal kdekudel. (Monguiu er a Jeremia 17:9.) Me kid, kede “ouketui a mekngit” a lsekum e ngsoad el omes a tekoi el Jehovah a ouketui? Ngkmal sebechel el mo uchul e ngmetemall a ukltked a lsekum kede blechoel el orrenges, e menguiu me a lechub e kede omes a mekngit el omeruul. (Psalm 119:70; 1 Timothy 4:1, 2) Ngdirrek el sebechel el ngar er ngii a letemellii er a omerelled me a lechub e ngodechii a osenged el kirel a kngterir a rebebil.

11. Ngerang a ochotii el kmo a Galatia 6:7 a klemerang el kirel a tekoi er a ongelaod?

11 Aikang a mla duubech el tekoi. A rebebil el Kristiano a mlo er a deleboes e le tir el mle blechoel el omes a mekngit el tekoi. Me te mlo chuarm e silubii el kmo, a “ikel lolalem a chad, ia ikei a bo loridm.” (Galatia 6:7) Engdi ngsebechem el oibngau er a chouaitia el tekoi. A lsekum ke kerekikl el omekeroul a ungil el uldasu, e ngmo dmeu a rengum sel bo moridm a ungil el tekoi er a klengar er kau.—Momes er a baks el “ Ngera el Tekoi er a Ongelaod a Bo Kngiltii?

A OMELILT EL ULTUIL ER A OMELLACH ER A BIBLIA

12. Ngmekerang a Galatia 6:5 e ngar er ngii a lerellii er a tekoi er a ongelaod? E ngera el ulekrael a sebechel el ngosukid sel dolilt a tekoi er a ongelaod?

12 Chelechang e kede mo mesaod er sel ongeru el bedengel a tekoi er a ongelaod, el ngii a olecholt a omeruul el diak a ulterekokl el llach el ngar er a Biblia el olekebai me a lechub e ngkongei. Me sel bo lolilt a chouaika el tekoi, e a derta el Kristiano a kirel el di ngii el melilt el kmo ngungil me a lechub e ngdiak. (Monguiu er a Galatia 6:5.) Me nguaisei, engdi ngar er ngii a ulekrael el sebechel el ngosukid el mo meduch el melilt. A Biblia a ngar er ngii a klemerang el tekoi me a lechub e ngomellach er a chelsel, el ngosukid el mo medengelii a uldesuel a Jehovah. Me sel dekerekikl el melatk aika el omellach, e ngmo sebeched el omtab el kmo “ngera soal a Rubak” el kirel a rokui el tekoi, el uldimukl er a tekoi er a ongelaod el dolilt.Efesus 5:17.

13. Ngera rullid el mo mengeroid er kid er a ngii di el tekoi er a ongelaod el diak loldeu er a rengul a Jehovah?

13 Ngbleketakl el kmo, ngdiak el rokui el Kristiano a mla mo meduch el omtab el kmo ngera ungil me a mekngit. (Filipi 1:9) Me a lmuut el tang, te dirrek el medengei el kmo a Rekristiano a sorir a kakerous el tekoi er a ongelaod, el uchul me ngkakerous a tekoi el lolilt. Me nguaisei, engdi sel dolemolem el mecherei a tekingel a Dios me lomekrael a uldesued me a rengud, e ngmengal mo soad el mengeroid er kid er a ngii di el tekoi er a ongelaod el diak loldeu er a rengul a Jehovah.Psalm 119:11, 129; 1 Petrus 2:16.

14. (a) Ngera kired el melatk er ngii sel dolilt a tekoi er a ongelaod? (b) Kede mekerang e rullii a omengull el mo er a Dios me ngmelemolem el kot er a chelsel a klengar er kid?

14 A temed a dirrek el ta er a tekoi el kired el melatk er ngii. Me a omelilt el doruul a ocholt a tekoi el dekengei, engdi a taem el dongoit el kirel a meketeklii el kmo ngerang a klou a ultutelel er kid. Ngbleketakl el kmo, sel kot el klou a ultutelel el tekoi el kirir a Rekristiano a omengull er tir el mo er a Dios. (Monguiu er a Mateus 6:33.) Me ngera kirem el meruul me a omengull er kau el mo er a Dios bo lolemolem el kot er a chelsel a klengar er kau? A apostol el Paulus a dilu el kmo: “Bo mkerekikl a omerellem. Lak bo mua re mekebelung el chad, e bai bo mua re mellomes a rengrir el chad. Bo mungil el ousbech a bek el techelliu.” (Efesus 5:15, 16) Sel moterekeklii a klungel a taem el soam el mengoit er ngii el kirel a tekoi er a ongelaod, e ngosukau me ngmo er ngii a temem el mo meruul “a ikel kot el ungil” el tekoi, el ngii aike el tekoi el melisiich er a deleuill er kau me a Dios.Filipi 1:10.

15. Ngera me nguchul a llomeserreng sel dekerekikl el melilt a tekoi er a ongelaod?

15 Nguchul a llomeserreng sel bo dekerekikl el melilt a tekoi er a ongelaod. Ka me deluut el melatk er sel okesiu el kirel a apple. Ngdiak di dongoit er sel telkib el mla mo mechut, e kede bai nguu a telkib er sel ungil el odekiar er sel mechut el choitii, e le ngkmal chetid el menga er sel mla mo mechut. Ngdirrek el uchul a llomeserreng a bo doruul el uaisei sel dolilt a tekoi er a ongelaod. A mellomes a rengul el Kristiano a diak di longeroid er ngii er a tekoi er a ongelaod el bleketakl el omtok a omellach er a Biblia, e ngdirrek el mengeroid er ngii er a tekoi el kora mekngit me a lechub e ngar er ngii a tekoi er a chelsel el sebechel el tomellii a deleuill er ngii me a Jehovah. (Osisechakl 4:25-27) Ngsebeched el mo meruul el uaisei a lsekum e kede kerekikl el oltirakl a ulekrael el ngar er a Tekingel a Dios.

MOLATK “A IKE TEKOI EL . . . KLIKIID”

Sel doltirakl a omellach er a Biblia el kirel a tekoi er a ongelaod, e ngomekerreu er a deleuill er kid me a Dios

16. (a) Kede mekerang e ochotii el kmo kede oba uldesuel a Jehovah el kirel a ungil me a mekngit? (b) Ngmekerang e sebechem el mo blechoel el oltirakl a omellach er a Biblia er a chelsel a klengar er kau?

16 A Rekristiano sel lolilt a tekoi er a ongelaod e te kerekikl el melatk er a osengel a Jehovah el kirel. A Biblia a meketeklii a uldesuel a Jehovah el kirel a ungil me a mekngit. El ua tiang, a King el Salomon a omasech a bebil er a tekoi el louketui a Jehovah, el uai a “bulak el chur, ma chim el omekoad er a re diak a telemellir el chad, ma uldasu el melib a mekngit, ma chad el orreched el meruul a mekngit el tekoi.” (Osisechakl 6:16-19) Ngkirel el mo uangera uldesued sel bo dodengelii a uldesuel a Jehovah? A ta er a remilluches er a Psalm a dilu el kmo, “A RUBAK a kmal soal tirkel ouketui a mekngit.” (Psalm 97:10) Me a tekoi er a ongelaod el molilt a kirel el ochotii el kmo ke mera el ouketui aike el louketui a Jehovah. (Galatia 5:19-21) E lak mobes, a mera el blekerdelem a diak el mocholt el oeak a tekoi el moruul sel mobengterir a rechad, e ngbai mocholt el oeak a tekoi el moruul sel di lekau el tang. (Psalm 11:4; 16:8) Me a lsekum ngkmal soam a rokui el tekoi el moruul a bo lochotii a uldesuel a Jehovah el kirel a ungil me a mekngit, e ke mo blechoel el melilt a tekoi el oltirakl a omellach er a Biblia. E sel moruul el uaisei e tiang a mo rolel a klengar er kau.2 Korinth 3:18.

17. Ngera el ker a kired el oker er a uchei er a dolilt a tekoi er a ongelaod?

17 Ngera lmuut el ta er a tekoi el sebechel el ngosukau el mo ungil el melilt a tekoi er a ongelaod el lekengei er ngii a Jehovah? Ngungil el molatk er a ker el kmo, ‘Ngera ngtomellii er ngak me a deleuill er ngak me a Dios?’ El ua tiang, sel taem el molib el mo omes er ta er a mubi, e ngungil a di lekau el oker el kmo, ‘Tia el mubi, ngera ngrullii er a ukltkek?’ Me bo dosaod a omellach er a Biblia el mesaod el kirel tiang.

18, 19. (a) Ngmekerang a omellach el medung er a Filipi 4:8 e ngosukid el mo merriter a tekoi er a ongelaod el dolilt? (b) Ngera lmuut el bebil el omellach el ngosukau el mo meduch el melilt a tekoi er a ongelaod? (Momes er a footnote.)

18 Ngar er ngii a kmal klou a ultutelel el omellach el medung er a Filipi 4:8 el kmo: “Bo mungil el melebedebek a ikel tekoi el ungil e rredemelel odanges; tekoi el merang, e chetengakl, e melemalt, e klikiid, e olechau a bltikerreng, e kuoll.” Ngar tia el bades e a Paulus a dimlak losaod a tekoi er a ongelaod, e ngbai milsaod el kirel a tekoi el dolebedebek el ngii a kirel el odeuir a rengul a Dios. (Psalm 19:14) Me nguaisei, engdi tia el tekingel a Paulus a sebeched el oba el mesaod el kirel a tekoi er a ongelaod. El okiu a ngera el rolel?

19 Di le kau el oker el kmo, ‘A mubi, me a video game, me a chelitakl me a lmuut el bebil el tekoi er a ongelaod el kulilt, ngrullak me a kumdasu a “klikiid” el tekoi?’ El ua tiang, ngera ke omdasu er ngii er a uriul er a omomes a mubi? A lsekum e ke omdasu er a ungil e klikiid el tekoi el smisichau, e ngbelkul a kmo ngmle ungil a mubi. Engdi a lsekum e ngrullau me ke omdasu a mekngit el tekoi, e ngdimlak el ungil el rolel a ongelaod, e dirrek el sebechel el tomellau. (Mateus 12:33; Markus 7:20-23) E ngera uchul? E le sel domdasu el kirel a mekngit el tekoi e ngtomellii a budech er a rengud me a ukltked, e dirrek el sebechel el tomellii a deleuill er kid me a Dios. (Efesus 5:5; 1 Timothy 1:5, 19) Mada mtibir a rengum el mo mengeroid er kau er a chouaika el rolel a ongelaod, e le ngdi mo uchul a telemellem. * (Rom 12:2) Ngbai ungil cho bo mua ngike el milluches er a Psalm el milluluuch el mo er a Jehovah el kmo: “Mochib a medak er a chelsengsang.”Psalm 119:37.

MOLATK A UNGIL EL KIRIR A REBEBIL

20, 21. Ngmekerang a 1 Korinth 10:23, 24 e ngar er ngii a lerellii er a omelilt er kid el kirel a tekoi er a ongelaod?

20 A Paulus a milsaod er a ta er a kmal klou a ultutelel el omellach er a Biblia el kirem el melatk sel molilt a tekoi er a chelsel a klengar er kau. Ngdilu el kmo: “‘A rokui el tekoi a di subed,’ e ngdi diak di bo le rolel omeleketek er a klengar er a chad a rokui el tekoi. Lak a chad el omdasu er a di ungil er ngii, e bai lomdasu er a ungil er a re bebil er a re chad.” (1 Korinth 10:23, 24) Ngmekerang e tia el omellach e ngar er ngii a lerellii er a tekoi er a ongelaod el molilt? Ngkirem el di kau el oker el kmo, ‘Ngera ngrullii er a rebebil aike el ongelaod el kulilt?’

21 A ukltkem a locha kongei er kau el mo melilt a tekoi er a ongelaod el momdasu el kmo ng “di subed.” Engdi a lsekum e ke medengei el kmo a ukltkir a rebebil el Kristiano a rulleterir el mo omdasu el kmo ngmekngit, e nglocha diak bo moruul er ngii. E ngera uchul? E le ngchetim el “mor a klengit el kirir a re bebil er kemiu” me a lechub e ke “mor a klengit el kirel a Kristus” el ua lulsaod er ngii a Paulus, e le omerellem a rullii me ngmo meringel er a rekldemem er a klaumerang el melemolem el blak a rengrir el mo er a Dios. Ngdirrek el soam el oltirakl er a uleklatk el kmo: “Diak komluut el mo meruul olibesongel ma lechub e ng mo uchul e ng ruebet er a klengit a tar kemiu.” (1 Korinth 8:12; Rom 14:13) Me a remera el Kristiano er chelechang a oltirakl er tia el kmal ungil el uleklatk er a Paulus el oeak sel longeroid er tir er a tekoi er a ongelaod el “di subed” a loruul, engdi diak “bo le rolel omeleketek.”Rom 14:1; 15:1.

22. Ngera uchul me a Rekristiano a kongei el kmo a derta el Kristiano a sebechir el mo kakerous a uldesuir el kirel a tekoi?

22 Me nguaisei, engdi ngdirrek el ngar er ngii a ta er a rolel e kede mo melatk a ungil el kirir a rebebil. A Kristiano el ukltkel a diak lekengei er ngii el mo meruul a bebil er a tekoi, a diak el kirel el orrimel er a rokui el chad er a ongdibel el mo oba uldesuel el kirel a ungil el rolel a ongelaod. A lsekum e ngmo meruul el uaisei, e ngmo ua chad el omekall a mlai el omdasu el kmo a rokui el chad a kirir el omekall el oltirakl er a rretel a mlil. E tia el uldasu a diak el tabesul. Me a lsekum a uldesuir a diak lomtok a omellach er a Biblia, e a bltikerreng a kirel el rullii a Kristiano el mo oba omengull el bedul tirke el Kristiano el kakerous a ukltkir el kirel a tekoi er a ongelaod. Me sel loruul el uaisei e ng “ochotii a delemedemekerreng . . . el mor a rokuil chad.”Filipi 4:5; Olisechakl 7:16.

23. Ke mekerang e mo ungil el melilt a tekoi er a ongelaod?

23 Me a leuaisei, ke mekerang e mo ungil el melilt a tekoi er a ongelaod? Moltngakl a ngii di el tekoi el olecholt a kmal mekngit el omeruul el omtok a llechul a Dios el ngar er a Biblia. Mousbech a omellach er a Biblia el mo ngosukau sel molilt el kirel a tekoi er a ongelaod el diak a bleketakl el omesodel el ngar er a Biblia. Mongeroid er kau er a rolel a ongelaod el tomellii a ukltkem me a lechub e ngsebechel el tomall a ukltkir a rebebil, el ileakl a rekldemem er a klaumerang. Me a omelilt el moruul, bo lekebkelii a Dios, e lengesukau kau me a telungalek er kau el mo melemolem el ngar er a bltikerreng er Ngii.

^ par. 19 A omellach el medung er a Osisechakl 3:31; 13:20; Efesus 5:3, 4; me a Kolose 3:5, 8, 20; a dirrek el sebechel el omekrael er kid sel dolilt a tekoi er a ongelaod.