Bai pa asuntu

Bai pa indisi

KAPITULU 6

Kuma ku bu pudi kuji bon divirtimentu?

Kuma ku bu pudi kuji bon divirtimentu?

“Bo fasi tudu pa gloria di Deus.” — 1 KORÍNTIUS 10:31.

1, 2. Na asuntu di divirtimentu kal skolias ku no tene?

IMAẐINA kuma bu sta kuas pa kume un fruta sabi, ma bu nota kuma un parti di ki fruta dana. Ke ku bu na fasi? Bu pudi kume fruta tudu ku ki parti ku dana; bu pudi bota fruta; o bu pudi korta ki parti ku dana bu kume parti ku bali. Ke ku bu na fasi?

2 Na un sertu sintidu, divirtimentu pudi komparadu ku ki fruta. Utru ora bu ta misti divirti, ma bu ta nota kuma maioria di divirtimentu ku ten aos i ka bali o i tene parti ku dana suma ki fruta. Ke ku bu na fasi? Alguns jintis pudi tolera ke ku ka bali i seta kualker tipu di divirtimentu ku ten nes mundu. Utrus pudi ivita di tudu divirtimentu so pa pudi ivita tene kontaktu ku kualker kusa ku ka bali. Ma utrus ta toma kuidadu pa pudi ivita di divirtimentu ku ka bali, ma di un tempu pa utru e pudi partisipa na un bon divirtimentu. Kal skolia ku bu na fasi pa bu pudi kontinua na amor di Deus?

3. Ke ku no na bin fala del?

3 Maioria di nos na kuji terseru opson. No sibi kuma i pirsis divirti, ma no misti limita no divirtimentu so ku ke ki i bon. Pa kila, no pirsisa di jubi kuma ku no pudi sibi ke ki i bon ku ke ki i ka bon. Ma purmeru, no na fala di kuma ku no skolia di divirtimentu pudi afeta no relason ku Jeova.

“BO FASI TUDU PA GLORIA DI DEUS”

4. Kuma ku bu dedikason ta afeta bu skolia di divirtimentu?

4 Un omi garandi Tustumuña di Jeova ku batizadu na 1946 ciga di fala sin: “N ta fasi sforsu pa mati sempri tudu diskursu di batismu i sukuta ku atenson, suma si kontra i ami ku na batiza.” Pabia ki ta fasi es? I fala: “Lembra di ña dedikason i un kusa importanti ku ta judan sempri manti fiel.” Sin duvida bu na konkorda ku es palabras. Si bu lembra sempri di kuma bu promiti uza tudu bu vida pa sirbi Jeova, kila pudi motivau kontinua fiel. (Lei Eklesiastis 5:4.) Na bardadi, medita na bu dedikason ka na afeta so bu ministeriu, ma tambi i na afeta tudu utrus arias di bu vida — nkluindu aria di divirtimentu. Apostulu Paulu distaka es bardadi oca ki skirbi kristons na si tempu, i fala elis: “Nin si bo na kume, o bo na bibi, o bo na fasi kalker utru kusa, bo fasi tudu pa gloria di Deus.” — Anos ku pui italiku — 1 Koríntius 10:31.

5. Kuma ku testu di Sirmonias 22:18-20 pudi judanu oja signifikadu importanti di avisu ku sta na Romanus 12:1?

5 Tudu ke ku bu na fasi na bu vida sta ligadu ku bu relason ku Jeova. Na si karta ki skirbi pa kristons di Roma, apostulu Paulu uza palabras ku tene signifikadu fundu pa grava es bardadi na menti di si kumpañeris kriston. I fala elis: “Bo ntrega bo kurpu pa i sedu suma un sakrifisiu bibu, dedikadu son pa” Deus. (Romanus 12:1) Bu kurpu nklui bu menti, bu korson, ku bu forsa fisiku. Bu ta uza tudu es kusas na bu sirvisu pa Deus. (Markus 12:30) Paulu kompara adorason di tudu alma ku un sakrifisiu. Palabra “sakrifisiu” tene un avisu dentru del. Konformi lei di Moisés, Deus ka ta seta un sakrifisiu ku tene difeitu. (Sirmonias 22:18-20) Di mesmu manera, si sakrifisiu spiritual di un kriston tene un sertu manca, Deus ka na setal. Kuma kes pudi akontisi?

6, 7. (a) Kuma ku un kriston pudi manca si kurpu? (b) Kal ku pudi sedu rusultadu di kila?

6 Paulu fala kristons di Roma: “Ka bo ntrega membrus di bo kurpu pa pekadu”. Paulu fala elis mas: “Bo mata kustumus di bo kurpu”. (Romanus 6:12-14; 8:13) Puku antis na si karta, Paulu da izemplu di es tipus di pratika di pekadu. Aserka di umanus mperfeitu i fala sin: “Se boka podri suma koba di difuntu ku yabridu. Se lingua ta fala son nganu; venenu di kobra sta na se boka. Se boka inci di palabra fiu i malgos. Se pes ta lestu pa bai darma sangi. Se kamiñu son stragu ku koitadesa. E ka kunsi kamiñu di pas. E ka sibi ke ki medi Deus.” (Romanus 3:13-18) Un kriston pudi manca si kurpu si i ta uza si “membrus” di kurpu pa fasi ki pratikas. Pur izemplu, si un kriston aos ta jubi kusas ku ka bali suma pornografia o kusas violentu, kila ta mostra kuma i ka medi Deus i sta na manca tudu si kurpu. Kualker adorason ki na fasi suma un sakrifisiu, ka na sedu puru i Deus ka na setal. (Ripitison di Lei 15:21; 1 Pedru 1:14-16; 2 Pedru 3:11) Sera ki i bali pena paga es pres altu dimas so pabia di kuji mau divirtimentu?

7 Na bardadi, skolia ku un kriston ta fasi aserka di divirtimentu i un kusa seriu. E ku manda, no misti kuji divirtimentu ku na torna no sakrifisiu mas bunitu dianti di Deus, i ka kil ku na manca no sakrifisiu. No jubi gosi kuma ku no pudi sibi ke ki i bon ku ke ki i ka bon.

“BO NEGA MAL”

8, 9. (a) Di manera ẑeral, divirtimentu pudi divididu na kal dus tipu? (b) Kal tipus di divirtimentu ku no ta ivita del, i pabia di ke?

8 Di manera ẑeral, divirtimentu pudi divididu na dus tipu. Purmeru, i ten divirtimentu ku ta nklui kusas ku kristons dibi di ivita del; sugundu, i ten divirtimentu ku kristons pudi seta o pudi ka seta. No fala gosi di purmeru tipu — divirtimentu ku kristons dibi di ivita del.

9 Suma ku no ojaba na Kapitulu 1, alguns sites, filmis, programas di televison ku musikas ta distaka atividadis ku Biblia kondena di manera klaru. Es kusas pudi tene ke ku ka bali ku sta ligadu ku spiritismu, pornografia o promovi pratikas imoral ku ka bali. Suma es tipu di divirtimentu ta apresenta atividadis ku ta viola prinsipius o leis di Biblia suma kusas normal, kristons di bardadi dibi di ivita del. (Atus 15:28, 29; 1 Koríntius 6:9, 10; Apokalipsi 21:8) Si bu ivita di es tipu di divirtimentu ku ka bali, bu na mostra Jeova kuma na bardadi bu “nega mal”, i sempri bu “lunjusi di mal”. Asin, bu na tene “un fe ki ka di finjimentu.” — Romanus 12:9; Salmu 34:14; 1 Timótiu 1:5.

10. Kal tipu di pensamentu aserka di divirtimentu ki pirigosu, i pabia di ke?

10 Utrus pudi pensa kuma jubi divirtimentu ku ta mostra kusas imoral i ka nada di mal. E pudi fala, ‘N pudi jubil na filmis o na televison, ma nunka N ka na ciga di fasil ami propi.’ Es tipu di pensamentu ta ngana, tambi i pirigosu. (Lei Jeremias 17:9.) Si no pensa kuma i divirtidu jubi kusas ku Jeova kondena, sera ki na bardadi no “nega mal”? Jubi sempri kusas ku ka bali, lei e kusas o obi elis pudi kingiti no sintidu. (Salmu 119:70; 1 Timótiu 4:1, 2) Es pudi afeta no asons o no manera di nkara pekadu ku utrus ta pratika.

11. Aserka di divirtimentu, kuma ku palabras di Gálatas 6:7 mostra sedu bardadi?

11 Es ciga ja di akontisi. Alguns kristons fasi kusas imoral pabia e nfluensiadu pa divirtimentu ke kustuma jubi. E aprindi di pior manera di kuma “kil ku omi sumia, i el ki na kebra tambi.” (Gálatas 6:7) Ma es tudu pudiba ivitadu. Si bu sumia ke ki puru na bu menti, bu na bin tene alegria di oja bon rusultadus na bu vida. — Jubi kuadru “Kal divirtimentu ku N dibi di kuji?”

DISISONS PESUAL BASIADU NA PRINSIPIUS DI BIBLIA

12. (a) Kuma ku testu di Gálatas 6:5 pudi aplikadu na asuntu di divirtimentu? (b) Kal ajuda ku no tene pa pudi toma disisons pesual?

12 No fala gosi di sugundu tipu di divirtimentu — divirtimentu ku ta mostra kusas ku Palabra di Deus ka kondena diretamenti nin i ka aprova diretamenti. Ora ki un kriston na kuji es tipu di divirtimentu, i pirsisa di toma si propi disison pesual aserka di ke ki oja kuma i bon. (Lei Gálatas 6:5.) Kontudu, mesmu ne tipu di situason no ka sta sin ajuda. Biblia tene prinsipius, o bardadis fundamental, ku pudi judanu ntindi manera di pensa di Jeova. Si no presta atenson pa ki prinsipius, no na pudi ntindi “ke ku Siñor misti” na tudu kusas, nkluindu na no skolia di divirtimentu. — Efésius 5:17.

13. Ke ku pudi motivanu ivita divirtimentu ku ka na kontenta Jeova?

13 Na bardadi, kristons tene diferenti nivel di ntindimentu moral, o kapasidadi di analiza kusas. (Filipensis 1:9) Ma kristons sibi kuma na asuntu di divirtimentu gustu ta diferenti. Pabia di kila, no ka dibi di spera kuma tudu kristons na toma mesmu disisons. Alen di kila, mas no disa pa prinsipius di Deus nfluensia no menti ku no korson, mas no na misti ivita di kualker divirtimentu ku ka na kontenta Jeova. — Salmu 119:11, 129; 1 Pedru 2:16.

14. (a) Kal kusa importanti ku no dibi di lembra del ora ku no na kuji divirtimentu? (b) Kuma ku no pudi manti asuntus spiritual na purmeru lugar?

14 Ora ku bu na kuji divirtimentu, i ten inda utru kusa importanti ki bon pensa nel: bu tempu. Tipu di divirtimentu ku bu kuji pudi revela ke ku bu gosta del, ma kuantindadi di tempu ku bu ta gasta na divirtimentu, pudi revela ke ki mas importanti pa bo. Pa kristons i ka ten duvida di kuma kusas spiritual i kusas mas importanti. (Lei Mateus 6:33.) Na bu vida, ke ku bu pudi fasi pa pudi tene serteza di kuma asuntus spiritual sta sempri na purmeru lugar? Apostulu Paulu fala: “Bo toma sintidu kuma ku bo na yanda. Ka bo yanda suma kil ki ka jiru, ma suma algin jiru. Bo purbita pa fasi tudu ku bo pudi”. (Efésius 5:15, 16) Na bardadi limita kuantidadi di tempu ku bu ta tira pa divirtimentu na judau tene tempu ki pirsis pa “kusa mas bon” — atividadis ku na judau sta ben na sintidu spiritual. — Filipensis 1:10.

15. Pabia ki bon marka limiti ora ku no na kuji divirtimentu?

15 I bon tambi marka limiti ora ku no na kuji divirtimentu. Ke ki es signifika? Pensa mas na izemplu di fruta. Pa ivita kume sin misti parti ku dana, bu ka na korta so ki parti ku dana, ma bu na korta tambi ki parti bon ku sta pertu del. Di mesmu manera, i bon marka limiti ora ku no na kuji divirtimentu. Un kriston ku ta pensa diritu ka na ivita so divirtimentu ku ta viola prinsipius di Biblia, ma tambi divirtimentu ki duvidozu, o ku tene kusas ku pudi dana no relason ku Jeova. (Ditus 4:25-27) Sigi di pertu Palabra di Deus pudi judau ivita divirtimentu ki ka bon.

TUDU KIL KI “PURU”

Aplika prinsipius di Deus ora ku no na kuji divirtimentu ta proteẑinu kontra pirigus spiritual

16. (a) Kuma ku no pudi mostra kuma no ta sigi pontu di vista di Jeova aserka di moral? (b) Kuma ku aplika prinsipius di Biblia pudi sedu bu manera di vivi?

16 Ora ku kristons di bardadi na kuji divirtimentu, purmeru e ta buska sibi kal ki pontu di vista di Jeova. Biblia revela sintimentus ku normas di Jeova. Pur izemplu, Rei Salomon konta un lista di kusas ku Jeova odia, suma pur izemplu “lingua di mintida, mon ku ta darma sangi di algin ku ka ten kulpa, korson ku ta pensa planus mau, pe ku ta kuri pa mal”. (Ditus 6:16-19) Kuma ku pontu di vista di Jeova dibi di afeta bu pontu di vista? Salmista fala: “Abos ku ama SIÑOR, bo nuju mal.” (Salmu 97:10) Bu skolia di divirtimentu dibi di mostra kuma na bardadi bu odia ke ku Jeova odia. (Gálatas 5:19-21) Lembra tambi kuma, ke ku bu ta fasi ora ku bu sta abo so, ku ta mostra kal tipu di algin ku bu sedu, i ka kil ku bu ta fasi dianti di jinti. (Salmu 11:4; 16:8) Si bu tene diseẑu forti di sigi normas di Jeova na asuntu di moral, bu na pudi fasi sempri skolias ku na basia na prinsipius di Biblia. Fasi kila na pasa sedu bu manera di vivi. — 2 Koríntius 3:18.

17. Antis di kuji un dvirtimentu, kal purguntas ku no dibi di fasi no kabesa?

17 Ke mas ku bu pudi fasi pa garanti di kuma bu na aẑi na armonia ku manera di pensa di Jeova ora ku bu na kuji divirtimentu? Pensa nes purguntas: ‘Kuma ku es divirtimentu na afetan? Kuma ki na afeta ña relason ku Deus?’ Pur izemplu, antis di disidi jubi un sertu tipu di filmi, punta bu kabesa, ‘kuma ku es filmi na afeta ña konsiensia?’ No jubi gosi kal prinsipius ku pudi aplikadu nes asuntu.

18, 19. (a) Kuma ku prinsipiu ku sta na Filipensis 4:8 pudi judanu sibi si no divirtimentu i bon? (b) Kal utru prinsipius ku pudi judau kuji bon divirtimentu? (Jubi nota bas di paẑina.)

18 Filipensis 4:8 tene un prinsipiu muitu importanti ku fala: “Bo inci bo kabesa ku tudu kusa ki di bardadi, retu, justu, puru, bon, tudu ku pudi amadu, tudu ki di bon fama, tudu ku mersi ngaba; bo pensa ne kusas.” (Anos ku pui italiku) I bardadi kuma, Paulu ka staba na fala di divirtimentu, ma i na fala di meditason di korson, ku dibi di konsentradu na kusas ku ta kontenta Deus. (Salmu 19:14) Ma prinsipiu di palabras di Paulu pudi aplikadu na asuntu di divirtimentu. Di kal manera?

19 Punta bu kabesa, ‘sera ki filmis, videos, musika, o utrus forma di divirtimentu ku N ta kuji ta inci ña kabesa ku kusas “puru”?’ Pur izemplu, dipus di bu jubi un filmi, kal imaẑens ku mas ta fika na bu kabesa? Si i sedu bon imaẑens, puru, ku ta fortalesi, nta bu divirtimentu sedu bon. Ma si filmi ku bu jubi fasiu pensa na kusas ki ka puru, nta bu divirtimentu ka sedu bon, te mesmu i pirigosu. (Mateus 12:33; Markus 7:20-23) Pabia ku no pudi fala sin? Pabia pensa na kusas ki ka puru na sintidu moral pudi dana bu pas intirior, manca bu konsiensia trenadu pa Biblia, i dana bu relasionamentu ku Jeova. (Efésius 5:5; 1 Timótiu 1:5, 19) Suma es tipu di divirtimentu tene un mau efeitu na bo, disidi ivita del. * (Romanus 12:2) Sedu suma Salmista ku ora Jeova i fala: “Ka bu disa ña uju jubi-jubi kusa ku ka bali”. — Salmu 119:37.

PENSA NA INTERES DI UTRUS

20, 21. Kuma ku Romanus 15:1b, 2 sta ligadu ku asuntu di kuji bon divirtimentu?

20 Paulu mensiona un prinsipiu di Biblia importanti ki pirsis pensa nel ora ku no na toma disisons na asuntus pesual. I fala: “No ka dibi di fasi no propi vontadi. Ma kada un di nos dibi di agrada si ermon pa ben del, pa i pudi kirsi na fe.” (Romanus 15:1b, 2) Kal relason ku es prinsipiu ten ku skolia di divirtimentu? I bon pa bu punta bu kabesa: ‘Kuma ku divirtimentu ku N ta kuji ta afeta utrus?’

21 Bu konsiensia pudi pirmitiu divirti ku un sertu tipu di divirtimentu ku bu oja kuma i bon. Ma si bu nota kuma utrus ermons ta fika nkomodadu ku ki divirtimentu, pabia di se konsiensia, bu pudi disidi ivita ki divirtimentu. Pabia di ke? Pabia bu ka misti pui pa i sedu difisil pa bu ermons kontinua fiel pa Deus i asin ‘peka kontra bu ermons’ o te mesmu “peka kontra Kristu” suma ku apostulu Paulu fala. Asin bu na mostra kuma bu ta sigi konsiju di ‘ka pui kusa ku na mbaransa bu ermon’. (1 Koríntius 8:12; Romanus 14:13) Aos kristons di bardadi ta aplika es bon konsiju di apostulu Paulu i e ta ivita di divirtimentu ku pudi sedu bon, ma ku ka na fasi utrus “kirsi na fe.” — Romanus 14:1; 15:1.

22. Pabia ku un kriston ka dibi di nsisti pa kusas fasidu di si manera na asuntus di disison pesual?

22 Na asuntu di pensa na interes di utrus i ten inda utru kusa. Un kriston ku si konsiensia ka ta pirmitil fasi sertus kusa, ka dibi di insisti pa tudu jinti na kongregason tene mesmu pontu di vista ku el na asuntu di ke ki bon divirtimentu. Si i fasi kila i na sta suma un kondutor na strada ku na nsisti pa tudu utrus kuri na mesmu vulusidadi ki sta na kuri. Es manera di pensa i ka razuavel. Pabia di amor kriston, algin ku si konsiensia ka ta pirmitil fasi sertus kusas, dibi di rispita si ermons ku tene pontu di vista diferenti ku el aserka di divirtimentu, ma ku ka viola prinsipius di Biblia. Di es manera i na disa pa si ‘mansesa kunsidu pa tudu jinti.’ — Filipensis 4:5; Eklesiastis 7:16.

23. Kuma ku bu pudi tene serteza di kuma bu kuji bon divirtimentu?

23 Pa rusumi, kuma ku bu pudi tene serteza di kuma bu kuji bon divirtimentu? Ivita di kualker tipu di divirtimentu ku ta mostra kusas ku ka bali ku kusas imoral ku Palabra di Deus kondena di manera klaru. Sigi prinsipius di Biblia ku pudi aplikadu na asuntu di divirtimentus ku Biblia ka kondena diretamenti. Ivita di divirtimentu ku pudi manca bu konsiensia, i sta dispostu pa disa divirtimentus ku pudi ofendi utrus, spesialmenti bu ermons. Pa bu disison di fasi kila ngaba Jeova i judau fika sempri na si amor.

^ par. 19 Alguns prinsipius ku pudi aplikadu na asuntu di divirtimentu sta na Ditus 3:31; 13:20; Efésius 5:3, 4; ku Kolosensis 3:5, 8, 20.