Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 6

Abi prisiri na wan fasi di fiti

Abi prisiri na wan fasi di fiti

„Du ala sani fu gi Gado glori.”​—1 KORENTESMA 10:31.

1, 2. Sortu bosroiti wi musu teki te wi wani abi prisiri?

EFU yu wani nyan wan switi froktu èn yu e si taki wan pisi fu a froktu pori, dan san yu o du? We, yu kan du dri sani. Yu kan nyan a heri froktu, sosrefi a pisi di pori. Yu kan trowe a heri froktu, noso yu kan koti a pori pisi puru èn nyan a bun pisi. San yu o du?

2 Wi kan agersi den sani di sma lobi du fu man abi prisiri, nanga a froktu disi. Son leisi, yu wani abi prisiri, ma yu e si taki furu fasi fa sma abi prisiri na ini a ten disi no fiti. Sonwan fu den fasi dati de leki a pori pisi fu a froktu, fu di den e gi sma deki-ati fu du sani di no fiti. Sobun, san yu o du? Son sma e tapu ai gi sani di no fiti, èn den e meki prisiri na ala sortu fasi. Son sma no wani du nowan fu den sani dati, fu di den wani wai pasi gi iniwan sani di no bun. Tra sma baka e luku bun taki den no abi prisiri na wan fasi di no fiti, ma son leisi den e du bun sani fu man abi prisiri. Sortu bosroiti yu o teki so taki Gado kan tan lobi yu?

3. San wi o luku now?

3 Furu fu wi ben o du a di fu dri sani. Wi e frustan taki a de fanowdu son leisi fu meki prisiri, ma wi wani du dati na wan fasi di fiti. Dati meki wi musu kon sabi fa wi kan meki prisiri na wan fasi di fiti èn nanga sortu sani wi musu luku bun. Ma wi o luku fosi sortu krakti a fasi fa wi abi prisiri kan abi tapu na anbegi fu wi.

„DU ALA SANI FU GI GADO GLORI”

4. Te wi gi wisrefi abra na Gado, dan fa wi o abi prisiri?

4 No so langa pasa, wan owru Kotoigi di dopu na ini 1946, ben taki: „Mi e sorgu taki mi de na ibri dopu-lezing èn taki mi e arki nanga ala mi prakseri, neleki na mi o teki dopu.” Fu san ede a ben e du dati? A e taki: „Fu di mi tan hori na prakseri taki mi gi misrefi abra, meki mi ben man tan gi yesi na Gado.” A no de fu taki dati yu e agri nanga a brada disi. Yu pramisi Yehovah taki yu o gebroiki yu heri libi fu dini en. Te yu e tan memre a pramisi dati, dan dati o yepi yu fu horidoro. (Leisi Preikiman 5:4.) Fu taki en leti, te yu e denki dipi fu a gi di yu gi yusrefi abra, dan yu o si a Kresten diniwroko nanga ala tra sani fu a libi na a fasi fa Gado e si sani. Yu o abi prisiri tu na wan fasi di Gado feni bun. Na apostel Paulus ben sori taki a sani dati tru, di a skrifi a sani disi gi den Kresten na ini a ten fu en: „Awansi unu e nyan noso unu e dringi, noso awansi san unu e du, du ala sani fu gi Gado glori.”​—1 Korentesma 10:31.

5. Fa Lefitikus 22:18-20 e yepi wi fu frustan a warskow na Romesma 12:1?

5 Iniwan sani di yu e du na ini yu libi abi krakti tapu na anbegi fu yu. Dati meki Paulus skrifi a prenspari sani disi gi den Kresten brada nanga sisa na ini a brifi gi den Romesma: „Gi un skin na Gado leki wan srakti-ofrandi di e libi, di de santa èn di Gado feni bun. Na so fasi unu o gebroiki un frustan te unu e du santa wroko” (Romesma 12:1). Leki libisma yu abi frustan, wan ati, nanga krakti. Ala den sani disi yu e gebroiki fu dini Gado (Markus 12:30). Paulus e taki dati te wi e dini Gado na a fasi dati, dan dati na wan srakti-ofrandi. Fu taki en leti, a wortu „srakti-ofrandi” e warskow wi gi wan sani. A Wet di Gado ben gi Moses, ben e sori taki te sma ben e tyari siki meti leki ofrandi, dan Gado no ben feni na ofrandi dati bun (Lefitikus 22:18-20). Na so a de tu taki te wan Kresten di e dini Gado e du sani di no fiti, dan Gado no o feni na anbegi fu en bun. Ma fa dati ben kan pasa?

6, 7. Fa wan Kresten kan doti en skin, èn sortu bakapisi dati kan tyari kon?

6 Paulus ben gi den Kresten na ini Rome a rai disi: „No gebroiki un skin fu du sondu.” Paulus ben taigi den tu fu ’tapu krinkrin nanga den sani di a skin wani den fu du’ (Romesma 6:12-14; 8:13). Na ini a brifi dati Paulus ben kari wan tu sani kaba di ’a skin wani du’. Luku san a ben taki fu sondu libisma: „Den mofo furu nanga fluku”. „Nanga den futu den e lon go kiri sma.” „Den no abi lespeki gi Gado kwetikweti” * (Romesma 3:13-18). Wan Kresten ben o doti en skin efu a ben o gebroiki den sani dati na a fasi dati. Fu eksempre, efu wan Kresten na ini a ten disi e sidon luku fisti sani soleki porno, noso felem pe sma e du ogri-ati sani, dan fu taki en leti, a Kresten disi e „gebroiki [en ai] fu du sondu”, èn na so a e doti en heri skin. Na anbegi fu en o de leki wan srakti-ofrandi di no santa moro, èn Gado no o feni en bun (Deuteronomium 15:21; 1 Petrus 1:14-16; 2 Petrus 3:11). Dati na trutru wan sari sani di kan miti wan sma te a abi prisiri na wan fasi di no fiti!

7 A de krin fu si taki den sani di wan Kresten lobi du fu man abi prisiri, kan tyari takru bakapisi kon gi en. Dati meki wi no wani du sani di o meki taki Gado no feni na anbegi fu wi bun. Meki wi go luku now fa wi kan kon sabi san fiti èn san no fiti.

„TEGU GI OGRI”

8, 9. (a) San na tu sani di wi musu hori na prakseri te wi wani abi prisiri? (b) Sortu sani wi musu wai pasi gi te wi wani abi prisiri, èn fu san ede?

8 Te wi wani abi prisiri, dan wi musu hori tu sani na prakseri. A fosi sani, na taki son sani di sma lobi du no fiti srefisrefi gi Kresten. A di fu tu sani, na taki den sani di sma lobi du kan bun gi a wan Kresten aladi wan trawan no feni dati bun. Wi o bigin luku a fosi sani. Dati na sani di sma lobi du, ma di no fiti srefisrefi gi Kresten.

9 Soleki fa wi si na ini kapitel 1, dan Bijbel e krutu son sani di son sma lobi arki, luku, noso leisi. Fu eksempre, son website, felem, telefisi programa, nanga poku, abi fu du nanga ogri-ati sani di sma e du. Sonwan fu den sani disi abi fu du nanga ogri yeye, noso nanga porno, noso den e gi sma deki-ati fu du sani di no fiti kwetikweti. Den felem noso poku disi e meki a gersi leki son sani bun, aladi Bijbel e krutu den sani dati. Dati meki tru Kresten musu wai pasi gi den sani disi (Tori fu den apostel 15:28, 29; 1 Korentesma 6:9, 10; Openbaring 21:8). Te yu e du dati, dan yu e sori Yehovah taki yu e „tegu gi ogri” trutru, èn taki yu e tan du muiti fu „no du ogri”. Na so yu e sori taki yu abi „bribi sondro fu hoigri”.​—Romesma 12:9; Psalm 34:14; 1 Timoteyus 1:5.

10. Sortu denki wi no musu abi èn fu san ede wi no musu denki so?

10 Ma son sma ben kan feni taki te den e luku felem noso tra sani pe a de krin fu si taki sma e tyari densrefi na wan fasi di no fiti, dan dati a no wan ogri. Te yu luku en bun, dan den sma disi e taki: ’Mi kan luku den sortu felem disi, ma misrefi noiti no ben o du den sani dati.’ Te wi e denki so, dan wi e kori wisrefi, èn a sani dati kan tyari takru bakapisi kon gi wi. (Leisi Yeremia 17:9.) Te wi lobi luku sani di Yehovah no feni bun, dan wi kan taki dati wi e „tegu gi ogri” trutru? Te wi lobi luku felem noso tra sani di e sori fa sma e tyari densrefi na wan fasi di no fiti, dan te fu kaba wi konsensi no o warskow wi moro (Psalm 119:70; 1 Timoteyus 4:1, 2). Te wi abi a gwenti dati, dan dati kan abi krakti tapu a fasi fa wi e tyari wisrefi, èn tapu a fasi fa wi e si den sondu di trawan e du.

11. Fa Galasiasma 6:7 e yepi wi fu kon sabi sortu sani fiti fu luku?

11 A sani disi pasa trutru. Son Kresten du hurudu, fu di den ben gwenti luku felem di no fiti. Den sma disi leri nanga tranga taki „san wan sma e sai, na dati a sa koti tu” (Galasiasma 6:7). Ma a sari sani disi no abi fu miti yu. Te yu e tan prakseri san bun, dan yu o koti tu san bun, èn yu o de koloku.​—Luku a faki „ Sortu sani bun fu luku noso arki?

MEKI BIJBEL GRONPRAKSERI YEPI YU FU TEKI BOSROITI

12. San wi e leri fu Galasiasma 6:5 te a abi fu du nanga den sani di wi lobi luku noso arki? Sortu yepi wi e kisi te wi musu teki bosroiti?

12 Now wi o luku a di fu tu sani: Son sani de di sma lobi luku noso arki, ma di Gado Wortu no e krutu krinkrin. Te a abi fu du nanga den sani dati, dan ibri Kresten musu bosroiti gi ensrefi san fiti. (Leisi Galasiasma 6:5.) Ma yepi de te wi musu teki den sortu bosroiti disi. Bijbel abi gronprakseri di e yepi wi fu kon frustan fa Yehovah e denki. Te wi e poti prakseri na den gronprakseri dati, dan wi o man si krin „san na a wani fu Yehovah”, sosrefi te a abi fu du nanga den sani di wi lobi luku noso arki.​—Efeisesma 5:17.

13. San o yepi wi fu wai pasi gi sani di Yehovah no feni bun?

13 A no de fu taki dati a no ala Kresten e si sani na a srefi fasi. Son Kresten no man si sani so krin ete leki tra Kresten (Filipisma 1:9). Boiti dati, Kresten e frustan taki a no ala sma e meki prisiri na a srefi fasi. Dati meki wi no musu fruwakti taki ala Kresten o teki den srefi bosroiti. Ma o moro wi e meki den gronprakseri fu Gado tiri wi ati nanga wi frustan, o moro wi sa du ala muiti fu wai pasi gi iniwan sani di Yehovah no feni bun.​—Psalm 119:11, 129; 1 Petrus 2:16.

14. (a) San wi musu hori na prakseri te wi e bosroiti sortu sani wi o luku noso arki? (b) Fa wi kan tan poti Kownukondre afersi na a fosi presi na ini wi libi?

14 Te yu e bosroiti sortu sani yu o luku noso arki, dan yu musu hori ete wan prenspari sani na prakseri. Dati na yu ten. A tru taki den sani di yu e luku noso e arki e sori san yu feni bun. Ma a ten di yu e gebroiki gi den sani dati, e sori san yu feni prenspari. A no de fu taki dati a moro prenspari sani gi Kresten, na a anbegi fu den. (Leisi Mateyus 6:33.) Sobun, san yu kan du fu sorgu taki Kownukondre afersi e tan na a fosi presi na ini yu libi? Na apostel Paulus ben taki: „Luku bun taki unu no waka leki don sma, ma leki koni sma. Un musu gebroiki a ten fu unu na wan koni fasi” (Efeisesma 5:15, 16). Iya, te yu e bosroiti omeni ten yu o gebroiki gi den sani di yu lobi, dan dati o yepi yu fu abi nofo ten gi „den moro prenspari sani”. Dati na sani di e yepi yu fu tan abi wan bun matifasi nanga Gado.​—Filipisma 1:10.

15. Fu san ede a bun fu sabi o fara wi e go te a abi fu du nanga den sani di wi lobi luku noso arki?

15 A bun tu fu sabi o fara wi e go. San disi wani taki? Meki wi poti prakseri baka na a eksempre fu a froktu. Fu sorgu taki yu no e nyan a pori pisi fu a froktu, dan yu no e koti soso a pisi dati puru, ma yu e koti moro fara leki pe pori. Na so yu musu wai pasi tu gi felem, poku, nanga tra sani di kan tyari takru bakapisi kon gi yu. Wan Kresten di koni, no e wai pasi nomo gi sani di Bijbel e krutu, ma a e wai pasi tu gi iniwan sani di ben kan gersi leki a bun, noso di abi sani na ini di kan pori a matifasi di a abi nanga Gado (Odo 4:25-27). Te yu e tan du san Gado Wortu e leri, dan yu o man wai pasi gi den sani dati.

„ALA SANI DI KRIN”

Te wi musu bosroiti san wi o luku noso arki, dan Bijbel gronprakseri kan yepi wi fu tan bun mati fu Gado

16. (a) Fa wi kan sori taki wi abi a srefi denki leki Yehovah? (b) Fa yu kan kon abi a gwenti fu hori yusrefi na Bijbel gronprakseri?

16 Te tru Kresten e bosroiti sortu sani den o luku noso arki, dan den e luku fosi fa Yehovah e denki. Bijbel e sori krin fa Yehovah e firi èn fa a e denki. Fu eksempre, Kownu Salomo e taki fu difrenti sani di Yehovah no lobi kwetikweti. Dati na „sma di e lei, sma di e kiri trawan di no du nowan ogri, wan ati di e prakseri fa a kan du trawan ogri, futu di e hasti densrefi fu go du ogri” (Odo 6:16-19). Sortu krakti a denki fu Yehovah musu abi na yu tapu? A psalm skrifiman e gi wi a rai disi: „Unu di lobi Yehovah, un no musu lobi ogri sani kwetikweti” (Psalm 97:10). Den sani di yu lobi arki noso luku musu sori krin taki yu no lobi den sani di Yehovah no lobi (Galasiasma 5:19-21). Hori na prakseri tu taki moro furu na den sani di yu e du te yu de yu wawan, e sori sortu sma yu de trutru (Psalm 11:4; 16:8). Dati meki te yu abi a fasti bosroiti fu hori a denki fu Yehovah na prakseri na ini ala san yu e du, dan ala ten yu o teki bosroiti di e kruderi nanga Bijbel gronprakseri. Te yu e du dati, dan a sani disi o kon tron wan gwenti gi yu.​—2 Korentesma 3:18.

17. Sortu sani yu musu aksi yusrefi fosi yu bosroiti san yu o luku noso arki?

17 Sortu tra sani yu kan du fu sorgu taki den sani di yu e luku noso e arki e kruderi nanga a denki fu Yehovah? Poti prakseri na a aksi disi: ’Sortu krakti a sani disi o abi na mi tapu èn tapu a matifasi di mi abi nanga Gado?’ Fu eksempre, fosi yu bosroiti efu yu o luku wan felem, dan aksi yusrefi: ’Sortu krakti a felem disi o abi tapu a konsensi fu mi?’ Meki wi go luku sortu gronprakseri abi fu du nanga a tori disi.

18, 19. (a) Fa Filipisma 4:8 kan yepi wi fu kon sabi sortu sani bun fu luku noso arki? (b) Sortu tra gronprakseri kan yepi yu fu sabi sortu sani bun fu luku noso arki? (Luku den sani di skrifi na ondrosei fu bladzijde 82.)

18 Wan prenspari gronprakseri de fu feni na Filipisma 4:8, pe skrifi: „Tan prakseri ala sani di tru, ala sani di seryusu, ala sani di reti, ala sani di krin, ala sani di e meki sma sori lobi, ala sani di sma e taki bun fu den, ala sani di bun nanga ala sani di warti fu sma prèise den.” A tru taki Paulus no ben e taki fu sani di wi lobi luku noso arki, ma a ben e taki fu den sani di na ati e prakseri. Na ati musu prakseri sani di Gado feni bun (Psalm 19:14). Ma den wortu fu Paulus kan yepi wi te wi musu bosroiti sortu sani wi o luku noso arki. Fa so?

19 Aksi yusrefi a sani disi: ’Den felem, den video game, den poku, nanga den tra sortu sani di mi lobi, e meki mi prakseri „ala sani di krin”? Fu eksempre, baka te yu luku wan felem, dan sortu prakseri e tan na yu ede? Efu den prakseri dati bun, efu den krin, èn efu den e gi yu deki-ati, dan yu sabi taki a felem dati ben fiti. Ma efu a felem di yu luku e meki yu prakseri sani di no krin, dan a felem dati no fiti, èn a kan tyari problema kon tu gi yu (Mateyus 12:33; Markus 7:20-23). Fu san ede? Te yu e prakseri sani di no krin, dan yu no o firi bun, yu konsensi o trobi yu, èn a sani disi kan pori a matifasi di yu abi nanga Gado (Efeisesma 5:5; 1 Timoteyus 1:5, 19). Fu di a sortu felem dati no bun gi yu, meki yu musu abi a fasti bosroiti fu no luku en (Romesma 12:2). * Yu musu de leki a psalm skrifiman di ben begi Yehovah: „No meki mi ai si sani di no bun.”​—Psalm 119:37.

SUKU A BUN FU TRAWAN

20, 21. Fa 1 Korentesma 10:23, 24 e yepi wi te wi musu bosroiti san wi o luku noso arki?

20 Paulus ben taki fu wan prenspari Bijbel gronprakseri di kan yepi wi te wi e teki bosroiti. A ben taki: „Wi kan du ala sani, ma a no ala sani bun fu du. Wi kan du ala sani, ma a no ala sani e gi deki-ati. Ibriwan sma no musu tan suku en eigi bun, ma a musu suku a bun fu trawan” (1 Korentesma 10:23, 24). Fa a gronprakseri dati kan yepi wi te wi musu bosroiti san bun fu luku noso arki? A bun te yu e aksi yusrefi a sani disi: ’Sortu krakti den sani di mi lobi luku noso arki o abi tapu trawan?’

21 Kande yu feni taki yu „kan” luku noso arki wan spesrutu sani. Kande a konsensi fu yu no e trobi yu. Ma efu yu e si taki a sani dati e trobi a konsensi fu tra brada nanga sisa, dan yu kan bosroiti fu wai pasi gi a sani dati. Fu san ede? Fu di yu no wani ’sondu teige yu brada’, noso „teige Krestes” srefi, soleki fa Paulus e taki. Nôno, yu no wani meki en moro muilek gi yu Kresten brada nanga sisa fu tan gi yesi na Gado. Dati meki yu e gi yesi na a rai disi: ’Un no musu du nowan sani di kan meki a gemeente fu Gado fadon’ (1 Korentesma 8:12; 10:32). Tru Kresten na ini a ten disi e gi yesi na a koni rai dati fu Paulus. Dati meki, awinsi wi „kan” luku noso arki son sani, toku wi e wai pasi gi den sani dati te den no e „gi deki-ati”.​—Romesma 14:1; 15:1.

22. Fu san ede Kresten e lespeki a denki fu trawan te den e denki tra fasi leki den?

22 Ma wan tra sani de di wi musu hori na prakseri te wi e suku a bun fu trawan. Te wan Kresten en konsensi no e gi pasi taki a e luku noso arki son sani, dan a no musu de nomonomo taki ala sma na ini a Kresten gemeente e si sani soleki fa en e si sani. Efu a ben o du dati, dan a ben o de leki wan sma di e rèi wan oto tapu wan bigi pasi, ma a de nomonomo taki ala tra sma di e rèi na tapu a pasi musu rèi leti so tranga leki en. A no ben o bun fu fruwakti dati fu trawan. Lobi o meki taki wan Kresten di en konsensi no e gi pasi taki a du son sani e lespeki a denki fu tra Kresten, solanga den no e pasa Bijbel gronprakseri. Na so a e ’meki ala sma kon sabi taki a de klariklari fu fiti ensrefi na ala fasi’.​—Filipisma 4:5; Preikiman 7:16.

23. Fa yu kan sorgu taki den sani di yu lobi luku noso arki fiti?

23 Sobun, fa yu kan sorgu taki den sani di yu lobi luku noso arki fiti? Yu musu wai pasi gi iniwan sani di e sori krin fa sma e du fisti sani di Gado Wortu e krutu krinkrin. Hori yusrefi na Bijbel gronprakseri te Bijbel no e sori krin efu wan sani bun fu luku noso arki. Wai pasi gi sani di kan trobi a konsensi fu yu, èn de klariklari fu no luku noso arki sani di kan trobi a konsensi fu trawan, spesrutu a di fu yu Kresten brada nanga sisa. Te yu abi a fasti bosroiti fu gi yesi na den rai disi, dan yu o gi Gado glori èn a o tan lobi yu nanga yu osofamiri.

^ paragraaf 6 Na ini Grikitongo, den wortu disi wani taki trutru: „Den ai no e frede Gado.”

^ paragraaf 19 Tra gronprakseri di kan yepi yu fu sabi sortu sani bun fu luku noso arki, na Odo 3:31; 13:20; Efeisesma 5:3, 4; nanga Kolosesma 3:5, 8, 20.