1, 2. ¿Tuku nalaksakaw naʼakxilhaw akxni nalakgastananaw?

KALILAKPUWANTI pi pimpat waya akgtum lu kgama tawakat, chu akxni pimpata xkaya akxilha pi tsinu makmasnit. ¿Tuku natlawaya? Pulaktutu tuku tlan natlawaya: tlan nawaya xʼakgtuminika chu natawaya xamasni, akgtuminika namakgana o nachukuktiniya niku masnit chu nawaya nema tlanku. ¿Tuku natlawaya?

² Tlan nawanaw pi lilakgastan nema wi kkakilhtamaku xtachuna la tawakat nema lichuwinamaw. Akxni kalakputsananiyaw, akxilhaw pi lhuwa tayat nema taxtu klilakgastan la xamasni. ¿Tuku natlawayaw? Makgapitsi putum «akxilhkgo» lilakgastan chu ni kuenta tlawakgo komo tlan o nitlan. Wilakgolh tiku nitu akxilhkgo xlakata ni naʼakxilhkgo tuku nitlan. Chu na wilakgolh tiku kuentajtlawakgo ni naʼakxilhkgo tuku ni lu tlan, pero min kilhtamaku lipaxuwakgo lilakgastan nema tlan. ¿Tuku nalaksakaw xlakata natamakgxtakgaw kxtapaxkit Dios?

3. ¿Tuku naʼakxilhaw?

³ Tlakg kilhuwakan laksakaw xlipulaktutu nema lichuwinaw: katsiyaw pi talakaskin nalakgastananaw, pero kaj lilakgastananaw tuku ni nalaktlawa la tlan limaw kilatamatkan. Xlakata nalaksakaw uma xlipulaktutu, talakaskin pulana nakatsiyaw tuku tlan chu tuku nitlan. La uku naʼakxilhaw la tlan nalaksakaw tuku nalilakgastananaw,  pero pulana kaʼakxilhwi komo tuku lilakgastananaw nalaktlawa o ni la skujnaniyaw Jehová.

4. Xlakata tamakamastaninitaw Dios, ¿la nakinkamakgtayayan uma nalaksakaw tuku nalilakgastananaw?

⁴ Nina makgas, chatum xTatayana Jehová tiku tamunulh kata 1946 wa: «Klismaninit nikxni nakmakgatsankga chu liwana nakkgaxmata taʼakgchuwin xlakata tamunut chu kkgaxmata la akit ktamunuma». Alistalh wa tuku xlakata chuna tlawa: «Akxni klakapastaka pi ktamakamastaninit Jehová kimakgtayanit nikxni nakmakgatsankganani». Akinin nachuna lakpuwanaw la uma tala: xlakata ni namakgatsankgananiyaw Jehová xlakaskinka nalakapastakaw tuku waninitaw. ¿Tuku waniw akxni tamakamastaniw? Pi nalimaklakaskinaw putum kilatamatkan xlakata naskujnaniyaw (kalikgalhtawakga Eclesiastés 5:4). Xlikana, tuku waniw Jehová nakinkamakgtayayan xlakata la natlawayaw taskujut nema lakgayaw. Pero na nakinkamakgtayayan la linaw kilatamatkan chu uma na kilhchanima tuku lilakgastananaw. Chuna wa apóstol Pablo akxni katsokgnanilh kstalaninanin Cristo tiku xlamakgolh ama kilhtamaku: «Wa xlakata, komo wayampatit o kgotnampatit o katuwa atanu tuku tlawapatit, putum katlawatit xlakata namalankiyatit Dios» (1 Corintios 10:31, TNM).

5. ¿La kinkamakgtayayan Levítico 22:18-20 naʼakgatekgsaw tuku kilhchanima tuku wan Romanos 12:1?

⁵ Chuna la akxilhaw, putum tuku tlawayaw, anta makgtanuma taskujut nema maxkiyaw Jehová. Pablo liwana limasiyalh uma, akxni kawanilh kstalaninanin Cristo xalak Roma: «Kamakamastatit mimaknikan la xastakna tamakamastan, xasanto, nema Dios tlan makgamakglhtinan, kamaklakaskintit mintalakapastaknikan akxni namaxkiyatit  xasanto taskujut» (Romanos 12:1, TNM). ¿Tuku xkilhchanima Pablo akxni lichuwinalh makni? Xkilhchanima kinchatuminikakan, uma wamputun kintalakapastaknikan, kinakujkan chu kilitliwakgakan (Marcos 12:30). Chu, ¿la makamastayaw kimaknikan? Akxni skujnaniyaw Dios xliputum kilatamatkan. Akxni maklakaskinkan tachuwin “tamakamastan” na limasiya tuku ni kilitlawatkan. ¿Tuku xlakata? Xlakata xLimapakgsin Moisés xwan nitlan namakamastakan tantum animal nema xtatatla, xlakata Dios ni xmakgamakglhtinan (Levítico 22:18-20). Nachuna, komo chatum kstalanina Cristo namakamaxki Dios tuku nixatlan, ni katimakgamakglhtinalh. Pero, ¿tuku natlawa pi Dios ni namakgamakglhtinan tuku makamaxkiyaw?

6, 7. ¿La max xmaxkajwanilh kstalanina Cristo xmakni chu tuku nitlan nakitaxtuni?

⁶ Pablo kawanilh kstalaninanin Cristo xalak Roma: «Ni mpala timakamastayatit ntu makgapitsin xla mintiyatliwakan ktalakgalhin mpala natlaway wantu nitlan». Nachuna kawanilh pi “nalaktlawakgoy wantu xtatlawaputu liwa [o makni]” (Romanos 6:12-14; 8:13). Nina makgas xtitaxtunit, Pablo xlichuwinanit pi makni xlimaklakaskinkan nalitatlawa tuku nitlan. Akxni lichuwinalh tiku nitlan likatsikgo, xla wa: «Wa xkilhnikan lhuwa litsamay [...] ntamaxkajwalin». «Na lhuwa tantuskgalalh xtuwankan [o xtantunkan] wa akxni mpala ankgoy makgninankgoy.» «Nitu liʼukxilhkgoy mpala namakpuwanikgoy Dios.» (Romanos 3:13-18.) ¿Tuku xlalh para chatum kstalanina Cristo xlitlawalh xmakni talakgalhin nema lichuwinaw? Namaxkajwani putum xmakni. Akgtum liʼakxilhtit, komo chatum kstalanina Cristo xlaksakli naʼakxilha tuku xalixkajni max lakchixkuwin o lakpuskatin nema ni lhakganankgonit chu tlawakgo tuku lixkajni o tuku lu nitlan latlawani chu lamakgni, komo chuna xtlawalh “xmakamastalh xlakgastapu ktalakgalhin” chu  xmaxkajwanilh xmakni. Nialhla xtamakamastanilh Dios chu Dios nialh xmakgamakglhtinalh xtaskujut, xlakata ni mastama tuku xasanto o xaskalunku (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Xlakata lilakgastanalh tuku ni xlilat, lu nitlan nakitaxtu.

⁷ Liwana katsiw pi tuku lilakgastananaw max nitlan tuku nakitaxtu. Xlikana, nalilakgastananaw tuku ni namaxkajwani taskujut nema makamaxkiyaw Dios, xlakata lakaskinaw pi Jehová tlan kaʼakxilhli. Kaʼakxilhwi la tlan nakatsiyaw komo akgtum lilakgastan xatlan o nitlan.

8, 9. 1) ¿Tuku pulaktiy lilakgastan anan? 2) ¿Tukuya lilakgastan ni akxilhaw chu tuku xlakata?

⁸ Kstalaninanin Cristo katsikgo pi anan pulaktiy lilakgastan: pulaktum nema nipara tsinu naʼakxilhkgo chu atanu nema tlan nalilakgastanankgo komo xtalakapastaknikan kamaxki talakaskin. Kalichuwinaw xapulana: tuku ni xlilat nalilakgastanan xlakskujni Dios.

⁹ Chuna la akxilhwi kcapítulo akgtum xla uma libro, makgapitsi lilakgastan masiyakgo nitlan talakapastakni chu tayat nema Biblia wan pi lu nitlan. Kaj kalilakapastakwi tuku masiyakgo lhuwa tuku taxtu ktelevisión, kʼInternet, películas chu tatlin. Lhuwa masiyakgo, o wankgo pi tlan lixkajni nalinaw kintayatkan,  lu nitlan latlawani chu lamakgni, matitaxtikan tuku xla skuwana chu max matitaxtikan lakchixkuwin o lakpuskatin nema ni lhakganankgonit chu tlawakgo tuku lixkajni. ¿Tuku kilitlawatkan kstalaninanin Cristo akxni akgtum lilakgastan masiyama tuku limapakgsin chu tastakyaw xalak Biblia wan pi nitlan? Nipara tsinu naʼakxilhaw (Hechos 15:28, 29; 1 Corintios 6:9, 10; Apocalipsis 21:8). Chuna nalimasiyaniyaw Jehová pi xlikana tlawaputunaw uma pulaktiy limapakgsin: «Kaxkajnitit wantu nitlan» chu «kamakgxtakgti tu nitlan». Akxni chuna likatsiyaw na limasiyayaw pi kgalhiyaw «akgstitum [...] takanajla» (Romanos 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5).

10. ¿Tuku wankgo makgapitsin xlakata talakgastan chu tuku xlakata nitlan la lakapastakkgo?

¹⁰ Wilakgolh tiku wankgo pi nitu wamputun nalilakgastananaw tayat nema Biblia wan pi nitlan. Max wankgo: «Kakxilha tuku titaxtu ktelevisión pero nitu ktlawama». Pero tiku chuna lakapastakkgo xakstukan taʼakgskgawimakgolh chu max natlawakgo tuku nitlan (kalikgalhtawakga Jeremías 17:9). Komo lipaxuwayaw akxni akxilhaw tuku Dios xkajni, ¿xlikana tlan nawanaw pi “xkajniyaw tu nitlan”? Nachuna, akxni makglhuwa akxilhaw tuku nitlan, uma tlawa pi nialhtu nalimakgkatsiyaw kkintalakapastaknikan, chu max nakinkamatlawiyan talakgalhin o nialh lixkajni naʼakxilhaw maski nitlan limakgolh xlatamatkan amakgapitsin (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2).

11. ¿La tlan nalimaklakaskinaw tastakyaw nema wi kʼGálatas 6:7 xlakata nalaksakaw tuku nalilakgastananaw?

¹¹ Lhuwa kstalaninanin Cristo chuna kaʼakgspulanit. Xlakata lismanikgonit akxilhkgo talakgxtumit xalimaxana, alistalh na tlawakgo. Xlakata nitlan tuku kaʼakgspulanit katsinikgonit pi «katuwa tuku chatum lataman nachan, wa uma tuku namakgala» (Gálatas 6:7, TNM). Pero, ni kamastaw  talakaskin nachuna nakinkaʼakgspulayan. Komo natamaknuyaw kkintalakapastaknikan tuku xatlan talakapastakni, namakgalayaw tuku tlan (kaʼakxilhti recuadro « ¿Tukuya lilakgastan naklaksaka?»).

12. ¿La kinkamakgtayayan Gálatas 6:5 nalaksakaw lilakgastan chu tuku nakinkamakgtayayan kiʼakstukan nalakapastakaw tuku natlawayaw?

¹² Kalichuwinaw xlipulaktiy lilakgastan: nema xTachuwin Dios ni wan komo tlan o nitlan. Akxni Biblia ni wan komo tlan o nitlan akgtum lilakgastan, chatunu chatunu nalaksaka komo nitu natlawani akxni naʼakxilha (kalikgalhtawakga Gálatas 6:5). Pero anan tuku nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku nalilakgastananaw. Wi atanu tuku nakinkamakgtayayan xlakata tlan nalaksakaw tuku nalilakgastananaw. Kgalhiyaw xtastakyaw Biblia o tuku xaxlikana nema tlakg xlakaskinka. Umakgolh kinkamasiyanikgoyan la lakapastaka Jehová. Wa xlakata, komo liwana nakalakputsananiyaw, nakatsiyaw «ntu xtalakaskin Dios» chu namakgantaxtiyaw xliputum kilatamatkan chu tuku lilakgastananaw na anta makgtanuma (Efesios 5:17).

13. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni nalilakgastananaw nema ni lakgati Jehová?

¹³ Katsiyaw pi makgapitsi kstalaninanin Cristo nina liwana laksakkgo tuku tlan tayat o nitlan (Filipenses 1:9). Nachuna, kinchatunukan tanu tanu tuku lakgatiyaw lilakgastananaw. Wa xlakata nila nalakpuwana pi putum watiya tuku nalilakgastanankgo. Pero maski tanu tanu tuku lilakgastanaw, talakaskin putum kilhtamaku nalilakapastakaw xtastakyaw Dios chu namastayaw talakaskin wa napulalin kintalakapastaknikan chu kinakujkan. Akxni chuna natlawayaw, liwana nalakapastakaw ni nalilakgastananaw  tuku ni makgapaxuwa Jehová (Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16).

14. 1) ¿Tuku atanu na nalakputsananiyaw akxni lakgastananaw? 2) ¿Tuku nakinkamakgtayayan putum kilhtamaku pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios?

¹⁴ Xlikana, xlakaskinka nalakputsananiyaw tuku lilakgastanamaw, chuna nakatsiyaw la akxilhaw tuku tlan chu tuku nitlan. Pero, na talakaskin naʼakxilhaw apulaktu: kilhtamaku nema limaxtuyaw xlakata nalakgastananaw. ¿Tuku xlakata? Chuna nakatsiyaw komo tlakg xlakaskinka liʼakxilhmaw talakgastan. Kalakapastakwi pi kstalanina Cristo tlakg xlakaskinka akxilha xTamapakgsin Dios, uma wamputun, pulana nawili tuku xla Dios (kalikgalhtawakga Mateo 6:33). ¿Tuku nakinkamakgtayayan putum kilhtamaku pulana nawiliyaw xtaskujut Dios? Natlawayaw xtastakyaw apóstol Pablo: «Wa xlakata liwana kakuentajtlawatit pi lipimpatit milatamatkan xtachuna tiku lakgskgalalan latamanin, ni xtachuna tiku ni lakgskgalalan, liwana maklakaskimpatit minkilhtamakujkan» (Efesios 5:15, 16, TNM). Akxni liwana lakkaxwiliyaw la xlilhuwa kilhtamaku nalakgastananaw, tlakg nakgalhiyaw kilhtamaku xlakata natlawayaw «wantu xatlan» o tlakg xlakaskinka chu natlawayaw tuku nakinkamakgtayayan tliwakga natawila kintakanajlakan (Filipenses 1:10).

15. ¿Tuku xlakata tlakg kuenta kilitlawatkan ni naʼakxilhaw tuku nitlan?

¹⁵ Akxni laksakaw tuku nalilakgastananaw na lu kuenta kilitlawatkan ni naʼakxilhaw tuku nitlan. ¿Tuku xlakata? Kalichuwinamparaw tawakat nema lichuwinaw xapulana párrafo. Xlakata ni nawayaw niku masnit, maktiniyaw xamasni pero na natachukuktiniyaw niku tlanku. Xlakata tuku lilakgastananaw, kstalaninanin Cristo ni akxilhaw tuku lakatsala xlimapakgsin Dios; pero na tlan ni naʼakxilhaw putum tuku ni liwana katsiyaw komo tlan o nitlan o tasiya pi titaxtuma tuku nalaktlawa kintakanajlakan (Proverbios 4: 25-27). Tuku nakinkamakgtayayan ni naʼakxilhaw tuku nitlan wa liwana namakgantaxtiyaw xtastakyaw Biblia.

16. 1) ¿La liwana limasiyayaw pi lakapastakaw la lakapastaka Jehová? 2) ¿La nalinaw kilatamatkan chali chali?

¹⁶ Akxni laksakaw tuku nalilakgastananaw, xaxlikana kstalaninanin Cristo pulana akxilhaw la akxilha Dios. Wa xlakata, akxilhaw tuku wan Biblia xlakata anta tatsokgnit  la lakapastaka Jehová chu na anta wi xlimapakgsin. Tlan nalikgalhtawakgayaw tuku lichuwinalh mapakgsina Salomón xlakata tuku Jehová ni akxilhputun, pulana «simakgat nema akgsaninan, makan nema kamakgnikgo tiku nitu tlawakgonit, akgtum naku nema lakkaxtlawa la natlawa tuku nitlan chu tantun nema lakapala xlakata natlawa tuku nitlan» (Proverbios 6:16-19). Xlikana, xlakata katsiyawa tuku lakapastaka Jehová, ¿tuku kilitlawatkan? Salmista kinkawaniyan: «Wixin tiku paxkiyatit Jehová, kaxkajnitit tuku nitlan» (Salmo 97:10). Wa xlakata, tuku laksakaw nalilakgastananaw xlimasiyat pi xkajniyaw tuku Jehová xkajni (Gálatas 5:19-21). Chu chuna kilitlawatkan kxlakatin amakgapitsin chu akxni kiakstukan wilaw, xlakata akxni kiakstukan wilaw limasiyayaw la likatsiyaw (Salmo 11:4; 16:8). ¿Xlikana latamaputunaw la lakaskin Jehová? Komo chuna, putum kilhtamaku nalakapastakaw xtastakyaw Biblia akxni wi tuku natlawayaw. Chu chali chali chuna nalinaw kilatamatkan (2 Corintios 3:18).

17. ¿Tukuya takgalhskinin tlan natlawayaw akxni wi tuku nalilakgastananputunaw?

¹⁷ ¿Tuku na tlan natlawayaw xlakata nakatsiyaw komo tuku nalilakgastananaw namakgapaxuwa Dios? Natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Tuku nakimatlawi tuku klilakgastanan chu tuku natlawa xlakata la ktalalin Dios?». Akgtum liʼakxilhtit, akxni nina akxilhaw akgtum película nalakpuwanaw: «¿La natawila kintalakapastakni akxni nakʼakxilhkgo uma película?». Kaʼakxilhwi lhuwa tastakyaw xalak Biblia nema nakinkamakgtayakgoyan xlakata uma.

18, 19. 1) ¿La kinkamakgtayayan tastakyaw xalak Biblia nema wi kFilipenses 4:8 xlakata nalaksakaw tuku tlan nalilakgastananaw? 2) ¿Tuku atanu tastakyaw xalak Biblia nakinkamakgtayakgoyan? (Kaʼakxilhti nota.)

¹⁸ Akgtum xtastakyaw Biblia nema lu xlakaskinka tatsokgnit kFilipenses 4:8: «Xlipaks wa lantlata talulokgtat  [o xaxlikana], chu xlipaks wantu nkgalhi nkakni, chu xlipaks wa lantlata xlilat, chu xlipaks wantu xakgstitum, chu xlipaks wa lantlata tapaxkin, chu xlipaks wa lantlata kgalhi xlakgasi, lapi anan akgtum mpala tu lipaxkatsinit, su mpala akgtum ntu xlilat [...] [tlan nalichuwinankan], wa yuma nkalakapastaktit natlawayatit». Akxni Pablo lichuwinalh uma, ni xlichuwinama lilakgastan, xlichuwinama pi xtalakaskin nalilakapastakaw tuku makgapaxuwa Dios (Salmo 19:14). Pero tlan nalimaklakaskinaw xlakata nalilaksakaw tuku xlilat nalilakgastananaw. ¿La tlan nalimaklakaskinaw?

¹⁹ Kalilakapastakwi tuku laksakaw xlakata nalakgastananaw, max películas, videojuegos, tatlin o atanu, chu katlawaw uma takgalhskinin: «¿Tlawa pi naklakapastaka tuku “xlilat” o tuku tlan?». Akgtum liʼakxilhtit, akxni akxilhnitawa akgtum película, ¿tuku tamakgxtakgli kkintalakapastaknikan? Komo lipaxuwayaw, ni laklixkajni chu tlan limakgkatsiyaw, liwana laksakwi tuku lilakgastanaw. Pero nila nawanaw pi tlan laksakwi komo nitlan tuku nalitsukuyaw lakapastakaw (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23). ¿La laktlawa kintalakapastaknikan uma tuku lixkajni? Tlawa pi nitlan namakgkatsiyaw, nialh makgkatsi kintalakapastaknikan chu max natlawa pi nialh la natalalinaw Dios (Efesios 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19). Xlakata lhuwa tuku nitlan tlawa akxni lilakgastananaw tuku xalixkajni, talakaskin  ni naʼakxilhaw (Romanos 12:2). * Tlawaputunaw la salmista tiku skinilh Jehová: «Kakimakgtaya xlakata kilakgastapu ni nalakani [o naʼakxilha] tu nitu limakwan» (Salmo 119:37, SXP).

20, 21. ¿La kinkamakgtayayan 1 Corintios 10:23, 24 akxni laksakaw tuku nalilakgastananaw?

²⁰ Pablo na lichuwinalh atanu xtastakyaw Biblia nema na kilikuentajtlawatkan akxni wi tuku nalaksakaw: «Putum tlan tlawakan, pero ni putum makgtayanan. Putum tlan tlawakan, pero ni putum matliwakglhnan. Chuntiya kaputsatit, tlan nakakitaxtuni amakgapitsin, chu ni kaj wixin» (1 Corintios 10:23, 24, TNM). ¿Tuku nakinkamakgtayayan namakgantaxtiyaw uma tastakyaw akxni putsamaw tuku nalilakgastananaw? Natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Tuku nalakapastakkgo amakgapitsi xlakata tuku akit naklaksaka?».

²¹ Max kintalakapastaknikan nakinkamaxkiyan talakaskin naʼakxilhaw makgapitsi talakgastan. Pero komo naʼakxilhaw pi makgapitsi natalan nitlan akxilhkgo, max naputsayaw atanu tuku nalilakgastananaw. ¿Tuku xlakata? Ni lakaskinaw pi kinatalankan naliʼakgchakgxkgo tuku tlawayaw chu nialh liwana naskujnikgo Dios. Komo chuna xtlawaw “namakglakgalhiyaw kinatalankan” chu “natlawayaw talakgalhin xlakatin Cristo” chuna la wa Pablo. Lu xlakaskinka kiliʼakxilhatkan uma tastakyaw: «Nitu tilimakgchakgxnikgoyatit» natalan (1 Corintios 8:12; 10:32). Xaxlikana kstalanina Cristo min kilhtamaku laksaka ni nalilakgastanan tuku lakgati  maski “tlan” pero ni “kamakgtaya kxtakanajla” xnatalan. Akxni chuna tlawayaw makgantaxtiyaw xalakwan xtastakyaw chu xatlan nema mastalh Pablo (Romanos 14:1; 15:1).

22. ¿Tuku xlakata nitu kawaniyaw akxni amakgapitsin wi tuku laksakkgo nalilakgastanankgo chu ni tuku akinin laksakaw?

²² Pero, komo ni tliwakga wi kintakanajlakan, na talakaskin pulana nawiliyaw tlan nakitaxtukgo kintalatamankan. Komo chuna, ni nalakpuwanaw pi putum natalan na watiya nalilakgastanankgo tuku lilakgastananaw. Nila chuna nalakpuwanaw, uma nakitaxtu la kaj xlakaskiw pi kcarretera ni nalaʼakgapula putlaw. Wa xlakata, komo makgapitsi natalan laksakkgo atanu tuku nalilakgastanankgo chu ni tuku akinin laksakaw, pero ni lakatsalamakgolh akgtum tastakyaw xalak Biblia, ¿tuku natlawayaw? Xlakata paxkinanaw, nitu kawaniyaw. Chuna “nalakgapaskgo xlipaks nchixkuwin” pi tlan lakapastakaw (Filipenses 4:5; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata liwana nalaksakaw tuku nalilakgastananaw?

²³ Xlakata tuku akxilhwi kʼuma capítulo, katlawaw uma takgalhskinin, ¿tuku kilitlawatkan xlakata tlan nalaksakaw tuku nalilakgastananaw? Pulana kilikatsitkan komo tuku nalilakgastananaw titaxtu tuku xalaklixkajni chu Biblia wan pi nitlan, ni akxilhaw. Chu akxni Biblia ni kinkawaniyan komo tlan o nitlan akgtum lilakgastan, naputsayaw tastakyaw xalak Biblia nema nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku tlan nalilakgastananaw. Nachuna, ni naʼakxilhaw tuku max nalaktlawa kintalakapastaknikan chu na ni naʼakxilhaw tuku nakamaʼakgchakgxni amakgapitsi chu kinatalankan. Akxni liwana laksakaw tuku tlan nalilakgastananaw, nalimalankiyaw Dios chu natamakgxtakgaw kxtapaxkit kinchatunukan chu kifamiliajkan.