1-3. (a) Apay a siguraduen ti ina a nadalus ken naurnos ti itsura ti anakna? (b) Apay a kayat ni Jehova a nadalus dagiti agdaydayaw kenkuana, ken ania ti manggutugot kadatayo nga agtalinaed a nadalus?

IRUBRUBBUATAN ti maysa nga ina ti bassit nga anakna. Digusenna ken siguraduenna a naurnos ken nadalus ti kawes daytoy. Ammona a ti kinadalus ket napateg iti salun-at ti ubing. Ammona met a ti langa ti anakna ket pakaidayawan, wenno saan, pakaibabainan dagiti dadakkelna.

² Ti nailangitan nga Amatayo a ni Jehova kayatna a nadalus dagiti adipenna. Kuna ti Saona: “Iti daydiay agtaltalinaed a nadalus agparangkanto a nadalus.” * (Salmo 18:26) Ay-ayatennatayo  ni Jehova; ammona a pagimbagantayo no kanayon a nadalustayo. Namnamaenna met a kas Saksina, salimetmetantayo ti nasayaat a reputasion tapno isu ket maidaydayaw. Wen, ti nadalus a panaglanglanga ken nasayaat a konduktatayo ket pakaidayawan, saan a pakaumsian, ni Jehova ken ti nasantuan a naganna.—Ezequiel 36:22; 1 Pedro 2:12.

³ Magutugottayo nga agtalinaed a nadalus ta ammotayo nga ay-ayaten ti Dios dagiti nadalus a tattao. Gapu ta ay-ayatentayo ti Dios, kayattayo a pakaidayawanna ti wagas ti panagbiagtayo. Kayattayo met ti agtalinaed iti ayatna. Usigentayo ngarud no apay a nasken nga agtalinaedtayo a nadalus, no ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nadalus, ken no kasano a makapagtalinaedtayo a nadalus. Ti kasta a panangusig ipakitana kadatayo no ania dagiti nasken a balbaliwantayo iti biagtayo.

4, 5. (a) Ania ti kangrunaan a makagapu no apay a masapul nga agtalinaedtayo a nadalus? (b) Kasano a naiparangarang ti kinadalus ni Jehova kadagiti makita a parsuana?

⁴ Ti maysa a pamay-an ni Jehova a mangidaulo kadatayo ket babaen ti ulidan. Isut’ gapuna nga idagadag ti Saona nga ‘agbalintayo a tumutulad iti Dios.’ (Efeso 5:1) Ti kangrunaan a makagapu no apay a masapul nga agtalinaedtayo a nadalus isu daytoy: Ni Jehova a Dios a pagdaydayawantayo ket nadalus, awan pakapilawanna, ken nasantuan iti amin a wagas.—Levitico 11:44, 45.

⁵ Kas iti adu kadagiti galad ken wagasna, naiparangarang ti kinadalus ni Jehova kadagiti makita a parsuana. (Roma 1:20) Nadisenio ti daga kas nadalus a pagtaengan dagiti tattao. Nangipasdek ni Jehova kadagiti ekolohikal a siklo a mangdalus iti angin ken danum. Dagiti dadduma a mikrobio pagbalinenda a di makadangran a produkto dagiti rugit. Us-usaren dagiti sientista ti dadduma kadagitoy a mabisin a mikrobio a mangikkat iti nayubo a krudo ken dadduma pay a rugit a pinarnuay ti panagimbubukodan ken kinaagum dagiti tattao. Nalawag a ti kinadalus ket napateg iti “Nangaramid iti daga.” (Jeremias 10:12) Rumbeng a napateg met dayta kadatayo.

6, 7. Kasano nga impaganetget ti Mosaiko a Linteg a masapul a nadalus dagiti agdaydayaw ken Jehova?

 ⁶ Ni Jehova, ti Soberano nga Agturay kadatayo, kayatna a nadalus dagiti agdaydayaw kenkuana. Dayta ti maysa pay a makagapu no apay a masapul nga agtalinaedtayo a nadalus. Iti Linteg nga inted ni Jehova iti Israel, agkanaig unay ti kinadalus ken ti panagdayaw. Impaalagad ti Linteg nga iti Aldaw ti Panangabbong, masapul a mamindua, saan a maminsan, nga agdigus ti nangato a padi. (Levitico 16:4, 23, 24) Masapul a bugguan dagiti padi dagiti ima ken sakada sakbay a mangidatagda kadagiti daton ken Jehova. (Exodo 30:17-21; 2 Cronicas 4:6) Naibinsabinsa iti Linteg ti 70 a pakaigapuan ti pisikal a kinarugit ken seremonial a pannakatulaw. Iti tiempo a maibilang a narugit ti maysa nga Israelita, saanna a mabalin ti makipaset iti panagdayaw—ket iti dadduma a kasasaad, mabalin a madusa iti ipapatay no aramidenna dayta. (Levitico 15:31) “Magessat iti tengnga ti kongregasion” ti asinoman a di mangannong iti pannakadalusna, a pakairamanan ti panagdigusna ken ti pananglaba kadagiti pagan-anayna.—Numeros 19:17-20.

⁷ Nupay awantayo iti sidong ti Mosaiko a Linteg, ipasimudaag dayta kadatayo ti panangmatmat ti Dios kadagiti bambanag. Nalawag nga impaganetget ti Linteg a masapul a nadalus dagiti agdaydayaw iti Dios. Saan a nagbalbaliw ni Jehova. (Malakias 3:6) Dina awaten ti panagdayawtayo malaksid no “nadalus ken di natulawan.” (Santiago 1:27) Nasken ngarud nga ammuentayo no ania ti namnamaenna kadatayo iti daytoy a banag.

8. Kadagiti ania a benneg a namnamaen ni Jehova nga agtalinaedtayo a nadalus?

⁸ Iti Biblia, saan laeng a pisikal a kinadalus ti saklawen ti panagbalin a nadalus. Ti panagbalin a nadalus iti imatang ti Dios apektaranna ti amin a benneg ti biagtayo. Namnamaen ni Jehova nga agtalinaedtayo a nadalus iti uppat a kangrunaan a benneg—iti naespirituan, moral, mental, ken pisikal. Usigentayo no ania ti ramanen ti tunggal maysa kadagitoy a benneg.

9, 10. Ania ti kayat a sawen ti panagtalinaed a nadalus iti naespirituan, ken ania ti liklikan dagiti pudno a Kristiano?

 ⁹ Naespirituan a kinadalus. Iti ababa a pannao, ti panagtalinaed a nadalus iti naespirituan kaipapananna a ditay paglaoken ti pudno ken ti palso a panagdayaw. Idi pumanawen dagiti Israelita idiay Babilonia tapno agsublida idiay Jerusalem, masapul nga ipangagda daytoy a naipaltiing a bilin: “Rummuarkayo dita, dikay sagiden ti aniaman a narugit; . . . pagtalinaedenyo a nadalus ti bagbagiyo.” (Isaias 52:11) Agsubli dagiti Israelita iti dagada kangrunaanna tapno pabaruenda ti panagdayawda ken Jehova. Nasken a nadalus dayta a panagdayaw—saan a natulawan iti aniaman a di pakaidayawan ti Dios a sursuro, aramid, ken kaugalian ti relihion ti Babilonia.

¹⁰ Datayo a pudno a Kristiano ita masapul nga agannadtayo tapno dinatay matulawan ti palso a panagdayaw. (1 Corinto 10:21) Nasken nga agridamtayo ta agraraira ti impluensia ti palso a relihion. Iti adu a pagilian, dagiti nadumaduma a tradision, aktibidad, ken ritual ket nainaig kadagiti di umiso a narelihiosuan a sursuro, kas ti kapanunotan nga adda kano banag iti unegtayo a saan a matay. (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Liklikan dagiti pudno a Kristiano dagiti kaugalian a nainaig kadagiti di umiso a narelihiosuan a kapanunotan. * Saantay a tumulok nga impluensiaandatayo dagiti sabsabali a mangikompromiso kadagiti pagalagadan ti Biblia iti nadalus a panagdayaw.—Aramid 5:29.

11. Ania ti ramanen ti moral a kinadalus, ken apay a nasken nga agtalinaedtayo a nadalus iti daytoy a banag?

¹¹ Moral a kinadalus. Ti panagtalinaed a nadalus iti moral ramanenna ti panangliklik iti amin a kita ti seksual nga imoralidad. (Efeso 5:5) Nasken nga agtalinaedtayo a nadalus iti moral. Kas makitatayto iti sumaganad a kapitulo daytoy a libro, masapul nga ‘adaywantayo ti pannakiabig’ tapno agtalinaedtayo iti ayat ti Dios. Dagiti mannakiabig a saan nga agbabawi “didanto tawiden ti pagarian ti Dios.” (1 Corinto 6:9, 10, 18) Iti imatang ti Dios, maibilangda kadagidiay “makarimon iti kinarugitda.” No  saanda a dalusan ti kabibiagda, “ti bingayda ket . . . ti maikadua nga ipapatay.”—Apocalipsis 21:8.

12, 13. Ania ti pakainaigan ti panunot iti aramid, ken kasano a mapagtalinaedtayo a nadalus ti panunottayo?

¹² Kinadalus ti panunot. Ti panunot mangiturong iti aramid. No ipalubostayo nga agtaeng iti isip ken pusotayo ti dakes a pampanunot, mabalin nga agtungpal dayta kadagiti narugit nga aramid. (Mateo 5:28; 15:18-20) Ngem no nasin-aw ken nadalus ti linaon ti isiptayo, matignaytayo a mangsalimetmet iti nadalus a kababalin. (Filipos 4:8) Kasano a mapagtalinaedtayo a nadalus ti panunottayo? Nasken a liklikantayo ti aniaman a paglinglingayan a mangmulit iti panunottayo. * Maysa pay, nadalus ti linaon ti panunottayo no regular nga adalentayo ti Sao ti Dios.—Salmo 19:8, 9.

¹³ Tapno agtalinaedtayo iti ayat ti Dios, nasken a kanayon a nadalustayo iti naespirituan, moral, ken mental. Naan-anay ti pannakasalaysay dagitoy nga aspeto ti kinadalus kadagiti dadduma a kapitulo daytoy a publikasion. Usigentayo ti maikapat nga aspeto—pisikal a kinadalus.

14. Apay a saan laeng a personal a banag ti pisikal a kinadalus?

¹⁴ Ti pisikal a kinadalus ramanenna ti panamagtalinaed iti bagi ken aglawlawtayo a nadalus. Personal kadi a banag ti kasta a kinadalus isu a di rumbeng a pakibiangan dagiti sabsabali? Saan no kadagiti agdaydayaw ken Jehova. Kas nadakamaten, napateg ken Jehova ti pisikal a kinadalus saan laeng a gapu ta pagimbagantayo dayta no di ket pakaidayawanna pay. Utobem ti ilustrasion iti umuna a parapo. No makakitaka iti ubing a kanayon a nadungrit, ania ngata ti makunam maipapan kadagiti dadakkelna? Ditay kayat a maibabain ti nailangitan nga Amatayo wenno mababalaw ti mensahe nga ikaskasabatayo gapu iti langa wenno wagas ti panagbiagtayo. Kuna ti Sao ti Dios: “Saan[tayo] a pulos mangmangted ti aniaman a pakaigapuan ti pannakaitibkol, tapno ti ministerio[tayo] saan koma a masarakan nga addaan biddut; no di ket iti tunggal pamay-an irekomenda[tayo] ti bagbagi[tayo]  kas ministro ti Dios.” (2 Corinto 6:3, 4) No kasta, kasano a makapagtalinaedtayo a nadalus iti pisikal?

15, 16. Ania ti ramanen ti kinamanagdaldalus, ken kasano ti rumbeng a panagkawkawestayo?

¹⁵ Kinadalus ti bagi ken ti panaglanglangatayo. Nupay saan nga agpapada dagiti kultura ken kasasaad ti panagbiag iti nadumaduma a pagilian, kaaduanna adda latta mausartayo nga umdas a sabon ken danum tapno regular a makadigustayo ken tapno masigurado a nadalustayo ken dagiti annaktayo. Ti kinamanagdaldalus ramanenna ti panangsabon kadagiti ima sakbay a mangan wenno mangisagana iti taraon, kalpasan ti panagusar iti kasilias, ken kalpasan ti panangbuggo iti maladaga wenno panangsukat iti lampinna. Ti panangsabon kadagiti ima  ilikliknatayo iti sakit ken masaluadanna ti biagtayo. Malapdanna ti panagwaras dagiti mikrobio a mangted iti sakit a kas iti síka. Kadagiti pagilian nga awan ti kasilias dagiti balay, mabalin ti agkali iti abut iti ruar ti balay no umibleng sa gaburan kalpasanna, kas iti inaramid idi dagiti nagkauna nga Israelita.—Deuteronomio 23:12, 13.

¹⁶ Nasken met a kanayon a malabaan ti kawestayo tapno nadalus ken presentable. Saan a kasapulan a nangina wenno ti agdama a moda ti kawes ti maysa a Kristiano, no di ket naurnos, nadalus, ken nanakman koma. (1 Timoteo 2:9, 10) Sadinoman ti ayantayo, kayattayo a ti langatayo ‘maarkosanna ti sursuro ti Manangisalakantayo, ti Dios.’—Tito 2:10.

17. Apay a rumbeng a nadalus ken presentable ti pagtaengan ken ti aglawlawtayo?

¹⁷ Ti pagtaengan ken ti aglawlawtayo. Uray no nanumo laeng ti pagtaengantayo, nadalus ken presentable koma dayta agingga nga ipalubos ti kasasaad. Kasta met, no usarentayo ti lugantayo a mapan makigimong wenno mangasaba, kitaentayo ta nadalus koma dayta iti uneg ken ruarna. Ditay liplipatan a pakaidayawan ti Diostayo ti nadalus a pagtaengan ken aglawlaw. Wen ta isursurotayo kadagiti tattao a ni Jehova ket nadalus a Dios, a ‘dadaelennanto dagidiay mangdaddadael iti daga,’ ket ti Pagarianna pagbalinennanto a paraiso ti daga a pagtaengantayo. (Apocalipsis 11:18; Lucas 23:43) Awan duadua a kayattayo nga ipakita kadagiti sabsabali babaen ti langa ti pagtaengantayo ken dagiti sanikuatayo nga uray pay itan patpatanorentayo dagiti nadalus a kababalin a maitutop iti sumungsungad a baro a lubong.

18. Kasanotay a maipakita ti panagraem iti Kingdom Hall-tayo?

¹⁸ Ti lugar a pagdaydayawantayo. Ti ayattayo ken Jehova tignayennatayo a mangraem iti Kingdom Hall, ti lugar a pagdaydayawantayo. No umay makigimong dagiti kabbaro, kayattayo a nasayaat ti masaoda maipapan iti paggigimongantayo. Nasken ti regular a panagdalus ken panangmantener tapno masigurado a kanayon a makaay-ayo ti Kingdom Hall-tayo. Ipakpakitatayo ti panagraem iti Kingdom Hall-tayo no ikagumaantayo  a pagtalinaeden a nasayaat ti kasasaadna. Pribilehiotayo nga usaren ti tiempotayo a tumulong a mangdalus, ‘mangpasayaat ken mangtarimaan’ iti lugar a pagdaydayawantayo. (2 Cronicas 34:10) Agaplikar met dagita a prinsipio no agtataripnongtayo iti Assembly Hall wenno iti sabali a pasilidad a pagasambleaan wenno pagkombensionan.

19. Tapno agtalinaedtayo a nadalus iti pisikal, ania dagiti masapul a liklikantayo, ken kasano a tulongannatayo ti Biblia iti daytoy a banag?

¹⁹ Tapno agtalinaedtayo a nadalus iti pisikal, masapul a liklikantayo dagiti makatulaw a bisio ken aramid, kas ti panagsigarilio, nalabes a panaginum, ken panagdroga. Saan nga espesipiko a nadakamat iti Biblia dagiti amin a narugit ken makarimon a bisio ken aramid a gagangay iti kaaldawantayo, ngem naglaon ti Biblia kadagiti prinsipio a tumulong kadatayo a mangammo no ania ti panangmatmat ni Jehova kadagita a banag. Gapu ta ammotayo ti panangmatmat ni Jehova kadagiti bambanag, ti ayattayo kenkuana tignayennatayo a mangaramid iti banag a makaay-ayo kenkuana. Usigentayo ti lima a Nainkasuratan a prinsipio.

20, 21. Ania dagiti aramid a kayat ni Jehova a liklikantayo, ken ania ti maysa a napateg a rason no apay a liklikantayo dagita?

²⁰ “Yantangay adda kadatayo dagitoy a kari, dungdungnguen, dalusantayo koma ti bagbagitayo iti tunggal pakatulawan iti lasag ken iti espiritu, nga an-anayentayo ti kinasanto iti panagbuteng iti Dios.” (2 Corinto 7:1) Kayat ni Jehova a liklikantayo dagiti aramid a mangmulit iti bagitayo ken mangdadael iti espiritutayo, wenno ti panagpampanunottayo. Nasken ngarud a liklikantayo dagiti bisio a mangdadael iti bagi ken panunot.

²¹ Mangipaay ti Biblia iti napateg a rason no apay a “dalusantayo . . . ti bagbagitayo iti tunggal pakatulawan.” Imutektekam ta kuna ti rugi ti 2 Corinto 7:1: “Yantangay adda kadatayo dagitoy a kari.” Ania dagita a kari? Kas nadakamat kadagiti immun-una a bersikulo, inkari ni Jehova: “Awatenkayto. Ket  agbalinakto nga ama kadakayo.” (2 Corinto 6:17, 18) Panunotem laengen: Inkari ni Jehova a salaknibannaka ken ipategnaka a kas iti panangipateg ti maysa nga ama iti anakna. Ngem tungpalen laeng ni Jehova dagitoy a kari no liklikam dagiti pakatulawan “iti lasag ken iti espiritu.” Anian a kinamaag ngarud no ipalubosmo a maikapiska iti kasta a napateg ken nasinged a relasion ken Jehova gapu iti makarimon a bisio wenno aramid!

22-25. Ania dagiti Nainkasuratan a prinsipio a makatulong kadatayo a mangliklik kadagiti narugit a bisio ken aramid?

²² “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti intero a pusom ken buyogen ti intero a kararuam ken buyogen ti intero a panunotmo.” (Mateo 22:37) Kinuna ni Jesus a daytoy ti kangrunaan a bilin. (Mateo 22:38) Maikari ni Jehova iti kasta nga ayattayo. Ti panagayat kenkuana iti amin a puso, kararua, ken panunottayo ramanenna ti panangliklik kadagiti aramid a mangpaababa iti biagtayo wenno mamaglibeg iti inted ti Dios nga abilidadtayo nga agpanunot.

²³ ‘Ni Jehova ti mangmangted iti biag ken anges ken amin a bambanag iti amin a tattao.’ (Aramid 17:24, 25) Ti biag ket sagut ti Dios. Ay-ayatentayo ti Nangted, isu a kayattayo nga ipakita ti panagraem iti sagutna. Idiantayo ti aniaman a bisio wenno aramid a makadangran iti salun-attayo, ta ammotayo a dagiti kasta nga aramid ket nakaro a kinaawan panagraem iti biag a sagut ti Dios.—Salmo 36:9.

²⁴ “Ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.” (Mateo 22:39) Masansan a saan laeng a ti agbisbisio ti maapektaran no di pay ket uray dagiti adda iti aglawlawna. Kas pagarigan, mabalin a dakes ti epektona kadagiti saan nga agsigsigarilio ti pannakalang-abda iti asuk ti sigarilio. Ti tao a mangdangran kadagiti adda iti aglawlawna, lablabsingenna ti bilin ti Dios nga ayatentayo ti kaarrubatayo. Ipakpakitana met a saan a pudno nga ay-ayatenna ti Dios.—1 Juan 4:20, 21.

²⁵ ‘Agtulnogkayo kadagiti gobierno ken autoridad kas agtuturay.’ (Tito 3:1) Iti adu a pagilian, iparit ti linteg ti panangikut  wenno panangusar iti dadduma a droga. Kas pudno a Kristiano, saantay nga agikut wenno agusar kadagiti maiparit a droga.—Roma 13:1.

26. (a) Tapno agtalinaedtayo iti ayat ti Dios, ania ti masapul nga aramidentayo? (b) Apay a ti panagtalinaed a nadalus iti imatang ti Dios ti kasayaatan a wagas ti panagbiag?

²⁶ Tapno agtalinaedtayo iti ayat ti Dios, nasken nga agtalinaedtayo a nadalus, saan laeng nga iti maysa wenno dua a benneg no di ket iti amin a benneg ti biagtayo. Mabalin a saan a nalaka nga iwaksi ken liklikan dagiti narugit a bisio ken aramid, ngem posible dayta. * Wen, awanen ti nasaysayaat pay a wagas ti panagbiag, ta kanayon a pagimbagantayo ti isursuro ni Jehova kadatayo. (Isaias 48:17) Kangrunaan iti amin, naragsaktayo no agtalinaedtayo a nadalus ta ammotayo a maidaydayawtayo ti Dios nga ay-ayatentayo, ket iti kasta makapagtalinaedtayo iti ayatna.