အဆၢဒိၣ် ၈
ကစၢ်ယွၤအဲၣ် ပှၤကလုာ်လၢအကဆှီ
“လၢပှၤကဆှီန့ၣ် နကပာ် ကဆှီနသး.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၈:၂၆.
၁-၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၢ်တဂၤဒုးကူကၤအဖိခွါဖိ ကဆှဲကဆှီလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် အိၣ်ကဆှီလဲၣ်, ဒီးပကအဲၣ်ဒိးအိၣ်ကဆှီအဂီၢ် တၢ်မနုၤထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလဲၣ်.
မိၢ်တဂၤ ကတဲာ်ကတီၤအဖိခွါဖိလၢ ကလဲၤတၢ်ချၢအဂီၢ်လီၤ. အဝဲဒုးလုၢ်အဖိခွါထံဒီး ဒုးကူကၤဝဲ ကဆှဲကဆှီလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အကါဒိၣ်လၢ အဖိခွါဖိအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်လီၤ. သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အဖိခွါအက့ၢ်အဂီၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်မ့တမ့ၢ် မၤစှၤလီၤအမိၢ်အပၢ်အလၤကပီၤအဃိလီၤ.
၂ ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ် ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် ကဆှီလီၤ. ကစၢ်အကလုၢ်ကထါစံးဝဲ, “လၢပှၤကဆှီန့ၣ် နကပာ်ကဆှီနသး” လီၤ. * (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၈:၂၆) ယဟိဝၤအဲၣ်ပှၤဒီး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အဘျုးအိၣ်အါမးလၢပဂီၢ်လီၤ. ဒ်အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အသိး ကစၢ်မုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပကမ့ၢ်ပှၤလၢ မၤလၤကပီၤအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လီၤ, ပက့ၢ်ပဂီၢ်လၢအကဆှီဒီး သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤန့ၣ် မၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤဒီး ကစၢ်အမံၤစီဆှံဒီး တဘၣ်တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်ဘၣ်လီၤ.—ယဃ့းစက့လး ၃၆:၂၂; ၁ ပ့းတရူး ၂:၁၂.
၃ တၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ် ပှၤကလုာ်လၢအကဆှီန့ၣ် ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကအိၣ်ကဆှီလီၤ. မ့ၢ်လၢပအဲၣ်ယွၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် မၤလၤကပီၤယွၤလီၤ. ပအဲၣ်ဒိး အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤစ့ၢ်ကီးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, ပကသမံသမိးကွၢ်သကိး ဘၣ်မနုၤအဃိ လိၣ်လၢပကဘၣ်ကဆှီအဂ့ၢ်, တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မနုၤအဂ့ၢ်, ဒီးပပာ်ကဆှီပနီၢ်ကစၢ်သ့ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သမံသမိးကွၢ် ဒ်သိးအံၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကထံၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်သနၢၣ်လၢလိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိပဘၣ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီလဲၣ်
၄, ၅. (က) တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ လိၣ်လၢပကဘၣ်ကဆှီန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤအတၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အိၣ်ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ ကစၢ်အတၢ်ဘၣ်တ့လၢ ပထံၣ်သ့အပူၤဒ်လဲၣ်.
၄ ကျဲတမံၤလၢ ယဟိဝၤကဲခိၣ်ကဲနၢ်ပှၤန့ၣ် မ့ၢ်အဒိအတဲာ်လီၤ. ကစၢ်အကလုၢ်ကထါ ဆီၣ်ထွဲပှၤလၢ ပက “ကဲထီၣ်ပှၤကွၢ်လိယွၤ” အဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၅:၁) တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်လၢ, ဘၣ်မနုၤအဃိ လိၣ်လၢပကဘၣ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢယဟိဝၤ, ယွၤလၢပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ် ကဆှီ, ဒီးစီဆှံလၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအဃိန့ၣ်လီၤ.—၃ မိၤၡ့ ၁၁:၄၄, ၄၅.
၅ ယဟိဝၤအတၢ်ကဆှဲကဆှီ, အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဒီး အကျဲကပူၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ ကစၢ်အတၢ်ဘၣ်တ့လၢ ပထံၣ်အီၤသ့တဖၣ်အပူၤလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁:၂၀) ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ တ့လီၤဝဲဒ် ဟံၣ်ကဆှဲကဆီလၢ ပှၤကညီတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤပာ်လီၤဝဲ န့ဆၢၣ်တၢ်လဲၤတရံးလၢ အမၤကဆှီ ကလံၤဒီးထံလီၤ. တၢ်ဃၢ်ပြံကဒံဖိတနီၤ မၤလဲလိာ်ဝဲ တၢ်ဘၣ်စူးကွံာ်တဖၣ်လၢ တၢ်လၢမၤဘၣ်ဒိပှၤတသ့တဖၣ်လီၤ. စဲအ့ၣ်ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် သူဝဲတၢ်ဃၢ်ပြံကဒံတနီၤလၢ ကမၤကဆှီ ကျဲတံးသိအတၢ်လီၤဆံၣ်, ဒီးတၢ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီအဂၤလၢ ကဲထီၣ်လၢပှၤကညီလၢ ဃုအတၢ်ကဲဘျုးဒၣ်ဝဲ ဒီးတၢ်သးကွံအါအါတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, တၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အကါဒိၣ်လၢ ကစၢ်လၢအ “တ့လီၤဝဲဟီၣ်ခိၣ်” အဂီၢ်လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၁၀:၁၂) တၢ်အံၤကြၢးမ့ၢ် တၢ်အကါဒိၣ်လၢပဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.
၆, ၇. ပှၤလၢဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤတဖၣ် ကဘၣ်ကဆှဲကဆှီဝဲန့ၣ် မိၤၡ့အတၢ်မၤလိာ် ပာ်ဖျါဆူၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၆ တၢ်ဂ့ၤအဂၤတမံၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ လိၣ်လၢပဘၣ်ကဆှီလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢယဟိဝၤ, ကစၢ်လၢအပၢဘၣ်တၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်အံၤ ဃ့ဝဲလၢပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် ကဘၣ်ကဆှီန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိာ်လၢ ယဟိဝၤဟ့ၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အဖီလာ်န့ၣ်, တၢ်ကဆှဲကဆှီဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိာ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ တၢ်လုၢ်လၢတၢ်ပူၤဖျဲးအဂီၢ် အမုၢ်နံၤန့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် ကဘၣ်လုၢ်ထံ ခံဘျီလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၆:၄, ၂၃, ၂၄) ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်လၢ မူဒါလီၤဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤလိာ်အီၤလၢ ကဘၣ်သ့စုသ့ခီၣ်လၢ တချုးလုၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤအိၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၃၀:၁၇-၂၁; ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၄:၆) တၢ်မၤလိာ်ပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် အဘီ ၇၀ လၢ တၢ်တကဆှီလၢနီၣ်ခိ ဒီးတၢ်တကဆှီလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဂၤ မ့ၢ်တကဆှီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တဘၣ်ပာ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အပူၤဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ပာ်ဃုာ်ဒီး ကဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်သံအီၤလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၅:၃၁) ပှၤလၢအဂ့ၢ်လိာ် တၢ်ဃ့လၢ ကဘၣ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီ, လၢအပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်လုၢ်ထံ ဒီးတၢ်ဆှုၣ်ကူဆှုၣ်ကၤတဖၣ်န့ၣ် “ကဘၣ်တၢ်ဒီၣ်တဲာ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ.”—၄ မိၤၡ့ ၁၉:၁၇-၂၀.
၇ ပတအိၣ်လၢၤလၢ မိၤၡ့အတၢ်မၤလိာ်အဖီလာ်သနာ်က့, တၢ်အံၤမၤစၢၤပှၤလၢ ပကထံၣ်သ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤအတၢ်ထံၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်, တၢ်မၤလိာ်ပာ်ဖျါဆူၣ်ဝဲလၢ ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤတဖၣ် လိၣ်လၢကဘၣ်ကဆှဲကဆှီလီၤ. ယဟိဝၤန့ၣ် တကဒံကဒါဘၣ်. (မၤလကံ ၃:၆) ယဟိဝၤတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်လၢ “အစီအဆှံဒီးတဘၣ်အၢဘၣ်သီဘၣ်” လီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၂၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကစၢ်မုၢ်လၢ်တၢ်မနုၤလၢပအိၣ်န့ၣ် လိၣ်လၢပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤ.
တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢ ယွၤအတၢ်ထံၣ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မနုၤပာ်ဃုာ်
၈. ယဟိဝၤမုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်ကဆှဲကဆှီလၢ သနၢၣ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၈ လၢလံာ်စီဆှံပူၤ, တၢ်ကဆှဲကဆှီစံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲဒၣ် နီၣ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီဘၣ်. လၢယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤ တၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အဘျုးအိၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူ ကိးသနၢၣ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤမုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်ကဆှဲကဆှီလၢ တၢ်သနၢၣ်လွံၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်, သကဲာ်ပဝး, ပတၢ်ဆိကမိၣ်, ဒီးပနီၢ်ခိလီၤ. ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်တမံၤစုာ်စုာ်အံၤအပူၤ ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၉, ၁၀. တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်. ပမ့ၢ်တဲလိၤလိၤန့ၣ်, တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တဃါဃုာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီဒီး အကမၣ် ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်ဒီး က့ၤဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ, အဝဲသ့ၣ်ဒိကနၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်လၢ “ဟးထီၣ်, . . . ဖဲန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်တကဆှီဘၣ်န့ၣ် ထိးဘၣ်အီၤနီတမံၤတဂ့ၤ . . . ကဆှီထီၣ်တက့ၢ်.” (ယၡါယၤ ၅၂:၁၁) တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟဲက့ၤဆူအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအံၤ ကဘၣ်ကဆှီဝဲ, ဒီးတဘၣ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်သိၣ်လိ, အတၢ်မၤညီနုၢ်, ဒီးအလုၢ်အလၢ်လၢ အဒုၣ်ဒွဲၣ်ယွၤတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၀ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, ဒ်ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်အသိး ပကဘၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပသုတမၤဘၣ်အၢပသးဒီး တၢ်ဘူၣ်ကမၣ်ဘါကမၣ်တဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၁) တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အကမၣ် အိၣ်ဝးတရံးပှၤလၢ ကလုၢ်ဘၢပှၤအဃိ လိၣ်လၢ ပကဘၣ်အိၣ်ပလီၢ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ထံကီၢ်အါမးအပူၤ လုၢ်လၢ်, တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး ထူသနူအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ် အတၢ်သိၣ်လိလီၤ. အဒိ,တၢ်သိၣ်လိဒ်သိးဒီး တၢ်ဆိကမိၣ် လၢတၢ်အိၣ်လၢပပူၤတမံၤမံၤ မူတ့ၢ်ဖဲ ပသံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ၉: ၅, ၆, ၁၀) ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် ဟးဆှဲးဝဲ လုၢ်လၢ်လၢ ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်တဖၣ် အတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ. * ဖဲပှၤဂၤ မၢဆူၣ်ပှၤ ဒ်သိးဒီး ပသုတမၤထွဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါ ပတတူၢ်လိာ်ဘၣ်.—မၤတၢ် ၅:၂၉.
၁၁. တၢ်သကဲာ်ပဝး ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ, အကါဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ကဆှီလၢ တၢ်အသနၢၣ်အံၤလဲၣ်.
၁၁ တၢ်သကဲာ်ပဝး ကဆှဲကဆှီ. တၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝး ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဟးဆှဲး ကယဲၢ်တၢ်ကလုာ်ကလိၤ ကိးမံၤဒဲးလီၤ.(အ့းဖ့းစူး ၅:၅) အကါဒိၣ်,ဒိၣ်မးလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝး ကဆှဲကဆှီန့ၣ်လီၤ. ဒ်ပကထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်အံၤအဆၢဒိၣ်လၢခံအသိး, ပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်ပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ် “ဃ့ၢ်ဟးဆှဲးကွံာ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ” န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါလၢ တပီၢ်ယၢ်လီၤအသးတဖၣ်န့ၣ် “တန့ၢ်ဘၣ်သါ ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်ဘၣ်.” (၁ ကရံၣ်သူး ၆: ၉, ၁၀, ၁၈) လၢယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် ပှၤမၤ“တၢ်သးဘၣ်အၢ”တဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အသကဲာ်ပဝး မ့ၢ်တကဆှီန့ၣ် “ကန့ၢ်ဘၣ် အဂီၢ်လၢ . . . တၢ်သံပှဲၤထီၣ် ခံစုတစုလီၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၂၁:၈.
၁၂, ၁၃. တၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး တၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒ်လဲၣ်. ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကဆှီကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ကဆှဲကဆှီ. တၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် နဲၣ်လိတၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်တဂ့ၤတဖၣ် ကအိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤလၢ ပသးပူၤဒီး လၢခံန့ၣ် ပကမၤဘၣ် လုၢ်လၢ်လၢ တကဆှီတဖၣ်လီၤ. (မးသဲ ၅:၂၈; ၁၅:၁၈-၂၀) ဘၣ်ဆၣ်, ပသးပူၤ မ့ၢ်ပှဲၤဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကဆှီတဖၣ်ဒီး ကထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကပၢၤဃာ်လုၢ်လၢ်လၢ အကဆှီတဖၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၄:၈) ပပာ်ကဆှီ ပတၢ်ဆိကမိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. တမံၤန့ၣ်, လိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသး အက့ၢ်အဂီၤတနီၤ လၢမၤတကဆှီ ပတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤ. * အါန့ၢ်အန့ၣ်, ပမၤပှဲၤ ပသးပူၤဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်အကဆှီ တဖၣ်သ့ခီဖျိ ပမၤလိယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၉:၈, ၉.
၁၃ ပကအိၣ်ဂၢၢ် ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်ပာ် တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်, ပသကဲာ်ပဝးဒီး တၢ်ဆိကမိၣ် ကဆှဲကဆှီလီၤ. လံာ်အံၤအတၢ်နီၤဖးအဂၤတဖၣ်အပူၤ ကတိၤသကိးဝဲ တၢ်အသနၢၣ်တဖၣ်အံၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ခဲအံၤ ပကသမံသမိးကွၢ် သနၢၣ်လွံၢ်မံၤတမံၤလၢအမ့ၢ် နီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီ န့ၣ်တက့ၢ်.
ပကဆှဲကဆှီလၢ နီၢ်ခိကသ့ဒ်လဲၣ်
၁၄. နီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တမ့ၢ်ထဲဒၣ် ပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဂ့ၢ်လဲၣ်.
၁၄ နီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ပာ်ပနီၢ်ကစၢ်ဒီး ပဟံၣ်ကပိာ်ကပၤ ကဆှဲကဆှီလီၤ. တၢ်အံၤဘၣ်ဃးဒၣ် ပနီၢ်ကစၢ်အဃိ ပစံးသ့လၢ ပှၤအဂၤ တကြၢးတဲပှၤဘၣ်ဧါ. ပဝဲပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤတဖၣ် ပတဲဒ်သိးန့ၣ် တသ့ဘၣ်. ဒ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တ့ၢ်အသိး နီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် အကါဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤအဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤ ဂ့ၤလၢပဂီၢ်တကးဘၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး ယွၤအလၤကပီၤအဃိလီၤ. ဆိကမိၣ်က့ၤ ဘၣ်ဃးတၢ်အဒိလၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါတ့ၢ်လၢ မဲာ်ညါန့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်ထံၣ် ဖိသၣ်တဂၤလၢ တကူကၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဒီး ဃးထီဘိတဂၤန့ၣ် နကဆိကမိၣ်ဘၣ် အမိၢ်အပၢ် အဂ့ၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. လၢပက့ၢ်ပဂီၤဒီး ပတၢ်အိၣ်မူအကျဲအဃိ, ပတအဲၣ်ဒိးလၢ ယွၤဘၣ်တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢဘၣ်. ပတအဲၣ်ဒိးလၢ တၢ်ကစီၣ်လၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအံၤ အလုၢ်အပှ့ၤစှၤလီၤဘၣ်. ယွၤအကလုၢ်ကထါ စံးဝဲလၢ “ဒ်သိးတၢ်အခ့အပှၤ အတၢ်မၤ သုတဘၣ် တၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ် လၢအလိၤတဂ့ၤဒီး, ပတဟ့ၣ်ဘၣ် တၢ်လီၤကမၣ်အလီၢ် လၢတၢ်နီတမံၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပပာ်ဖျါထီၣ် ပသးလၢပမ့ၢ် ယွၤအခ့အပှၤ လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ”လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၆: ၃,၄) မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး ပကဆှီလၢ နီၢ်ခိကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅, ၁၆. တၢ်မၤကဆှဲကဆှီနီၢ်ခိန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးပကူပကၤန့ၣ် ကြၢးမၤအသးဒ်လဲၣ်.
၁၅ ပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ကဆှဲကဆှီဒီး ပက့ၢ်ပဂီၤ. ထံကီၢ်တကီၢ်ဒီးတကီၢ် တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီး တၢ်အိၣ်မူ အတၢ်အိၣ်သး တလီၤဂာ်လိာ်သး သနာ်က့ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ချါသိဒီးထံ အလၢအလီၢ် လၢပကလုၢ်ထံလုၢ်နိ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ် ဒီးမၤကဆှဲကဆှီ ပနီၢ်ကစၢ်ဒီး ပဖိတဖၣ်လီၤ. ပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သ့စုဒီး ချါသိဖဲတချုး အီၣ်မ့ၤ မ့တမ့ၢ် တချုးဖီၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, တၢ်လဲၤဆူ တၢ်ဟးလီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, တၢ်တလဲ တၢ်ကံးယာ်လၢ တၢ်ဘိၣ်ဘံဖိသၣ်အခံ ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့စုလၢ ချါသိဒီးထံန့ၣ် တြီဝဲ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီး ဒီတဒၢ ပသးသမူလီၤ. တၢ်အံၤ ဒီတဒၢပှၤလၢ တၢ်ဃူၤတၢ်ဃၢ်ဒီး ဘဲးတံရံယါတဖၣ်အဃိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပသုတကဲထီၣ် ဟၢဖၢလူတၢ်ဆါအဂီၢ်လီၤ. တၢ်လီၢ်လၢ တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤ တၢ်ဒုးယွၤကွံာ် တၢ်အ့ၣ်တၢ်ဆံၣ် မ့ၢ်တအိၣ်န့ၣ် ဒ်လၢပျၢၤ ကီၢ်အံၤစရ့အသိး ဘျၢလီၤကွံာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လာ်သ့န့ၣ်လီၤ.—၅ မိၤၡ့ ၂၃:၁၂, ၁၃.
၁၆ ပကူပကၤစ့ၢ်ကီး လိၣ်လၢပကဘၣ် ဆှုၣ်အီၤပှီၢ်ပှီၢ်ဒ်သိး က,ကဆှီဒီး ပှၤကွၢ်ကကြၢးအဂီၢ်လီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ အကူအကၤန့ၣ် တလိၣ်လၢ အပှ့ၤကဘၣ်ဒိၣ်ဒီး ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢခံကတၢၢ် သနာ်က့ ကြၢးကဆှဲကဆှီဒီး အိၣ်ဒီး တၢ်သညူးသပှၢ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၉, ၁၀, ခစ) ဖဲပအိၣ် တပူၤလၢ်လၢ်န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိး “မၤကယၢကယဲ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤ, ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ တၢ်ခဲလၢာ်အပူၤ” ခီဖျိပက့ၢ်ပဂီၤန့ၣ်လီၤ.—တံတူး ၂:၁၀.
၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဟံၣ်ဒီးခိၣ်ဃၢၤ ကြၢးအိၣ်ကဆှဲကဆှီဒီး ကွၢ်အီၤဖျါဃံလၤလဲၣ်.
၁၇ ပဟံၣ်ဒီးခိၣ်ဃၢၤ. ပဟံၣ်မ့တမ့ၢ် ဟံၣ်ဒိၣ်ကျိၤသွါဒီး အိၣ်ဖျါကဟုကညီၢ်သနာ်က့ ကြၢးကဆှီဝဲဒီး အိၣ်ဖျါဃံလၤဒ် တၢ်အိၣ်သးပျဲဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, တၢ်လၢအိၣ်ဒီးပှၤဒ်သိး ပလံာ်အထၢၣ်တဖၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပမ့ၢ်သူအီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤဒီး စံၣ်ပျီတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤပူၤန့ၣ် ကဘၣ်ကဆှီဝဲလီၤ. ပသုတသးပ့ၤနီၣ်လၢ ဟံၣ်ဒီးခိၣ်ဃၢၤလၢအကဆှီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အုၣ်အသးအဂ့ၤတမံၤန့ၣ်တဂ့ၤ. တၢ်လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်, ပသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ ယဟိဝၤမ့ၢ်ယွၤလၢ အကဆှီ, လၢ“ကမၤဟးဂီၤပှၤလၢ အမၤဟးဂီၤဟီၣ်ခိၣ်” ဒီးတယံာ်ဘၣ်ဒီး ကစၢ်အဘီအမုၢ် ကမၤလဲလိာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဆူပၤရဒံစူးလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၈; လူၤကၣ် ၂၃:၄၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဒ်သိးပကကြၢးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်သီလၢ အကဟဲအဂီၢ် ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒၣ်လဲာ် ပမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် လုၢ်လၢ်လၢအကဆှီန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါပှၤဂၤလၢ ပဟံၣ်ဒီး ပတၢ်အပီးအလီတဖၣ် အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢနီၢ်ခိန့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မၤကဆှဲကဆှီ ပနီၢ်ခိဒီး ပခိၣ်ပဃၢၤလီၤ
၁၈. ပပာ်ဖျါတၢ်ပာ်ကဲ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ရိဖှိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အလီၢ်. ပတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤ ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကပာ်ဖျါ တၢ်ပာ်ကဲ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ရိဖှိၣ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အမ့ၢ်အတီအလီၢ် လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤအသီတဖၣ် ဟဲလၢဘျီၣ်ရိဖှိၣ်အခါ, ပအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘျီၣ်ရိဖှိၣ် ကအိၣ်ဖျါဃံလၤအဂီၢ် လိၣ်လၢတၢ်ကမၤကဆှဲကဆှီဒီး ကွၢ်ထွဲဘှီဂ့ၤထီၣ်အီၤ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်လီၤ. ပပာ်ဖျါတၢ်ပာ်ကဲ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ရိဖှိၣ် ခီဖျိပမၤကဆှဲကဆှီအီၤလၢ တသ့ဖဲအသ့လီၤ. ပသူပတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ မုာ်သးမၤကလီလၢ တၢ်မၤစၢၤ တၢ်မၤကဆှဲကဆှီတၢ်ဒီး “တၢ်ဘှီက့ၤဒီး မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ” ပတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီလီၤ. (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၃၄:၁၀) တၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဖဲ ဘျီၣ်ရိဖှိၣ်မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်အဂၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟးဆှဲး လုၢ်လၢ်လၢတကဆှီ ဒီးတၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီ
၁၉. ပကအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိတၢ်ကဆှဲကဆှီအဂီၢ်, လိၣ်လၢပကဘၣ်ဟးဆှဲးတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၉ ပနီၢ်ခိကအိၣ်ဒီးတၢ်ကဆှဲကဆှီအဂီၢ်, လိၣ်လၢပကဘၣ်ဟးဆှဲး လုၢ်လၢ်တကဆှီတဖၣ်, ဒ်သိးတၢ်အီမိာ်, တၢ်သူကမၣ်သံး, ဒီးတၢ်သူကသံၣ်လၢ ကဲထီၣ်လုၢ်လၢ်လၢ တသူအီၤအိၣ်တကဲ မ့တမ့ၢ် ကမၤလဲလိာ်သးလၢ တမ့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လုၢ်လၢ်လၢ အတကဆှီဒီး လီၤသးဘၣ်အၢလၢ အိၣ်ရၤလီၤအသးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတဖၣ် အမံၤခဲလၢာ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်လံာ်စီဆှံပူၤပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါယဟိဝၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအဃိ, ပတၢ်အဲၣ်ကစၢ်န့ၣ် ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်လၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအဂီၢ်လီၤ. ပကသမံသမိးကွၢ်သကိး လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ် ယဲၢ်မံၤတက့ၢ်.
၂၀, ၂၁. ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပဟးဆှဲးလုၢ်လၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးပကမၤထွဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အခၢးမနုၤအိၣ်လဲၣ်.
၂၀ “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပှၤသးဘိသ့ၣ်သုဧၢ, ပအိၣ်ဒီးတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤဒီး, မ်ပမၤကဆှီပသးလၢ ကယဲၢ်တၢ်ဃံၣ်တၢ်မူး, ဘၣ်ဃးဒီးပဖံးပညၣ်, ဒီးပသူၣ်ပသးခဲလၢာ်တက့ၢ်. ဒီးလၢတၢ်ပျံၤယွၤအပူၤန့ၣ်, မ်ပမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်တၢ်စီဆှံတက့ၢ်.” (၂ ကရံၣ်သူး ၇:၁) ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပပူၤဒီးလုၢ်လၢ်လၢအမၤဘၣ်အၢ ပနီၢ်ခိဒီး မၤဟးဂီၤပနီၢ်သးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်မၤညီနုၢ်လၢ ကဘၣ်ဒိပနီၢ်ခိဒီးပသး အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ.
၂၁ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲ တၢ်အဂ့ၢ်အခၢးလၢ ပက“မၤကဆှီပသးလၢ ကယဲၢ်တၢ်ဃံၣ်တၢ်မူး” လီၤ. ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ၂ ကရံၣ်သူး ၇:၁ အစးန့ၣ်စံးဝဲလၢ, “ပအိၣ်ဒီးတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ”န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်စံးပာ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒ်အဆၢဖိလၢညါတဖၣ် ပာ်ဖျါဝဲအသိး, ယဟိဝၤစံးပာ်ဝဲလၢ, “ယကတူၢ်လိာ်သု, ဒီးယကကဲလၢသုပၢ်, ဒီးသုကကဲလၢ ယဖိမုၣ်, ဒီးယဖိခွါတဖၣ်လီၤ.” (၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁၇, ၁၈) ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤစံးပာ်ဝဲလၢ ကပာ်နၤလၢ အတၢ်ကဟုကယာ်အဖီလာ် ဒီးကအဲၣ်နၤဒ် ပၢ်တဂၤအတၢ်အဲၣ် ဖိမုၣ်ဖိခွါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယဟိဝၤကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်စံးပာ်အံၤ ထဲဒၣ်နမ့ၢ်ဟးဆှဲး တၢ်မၤဘၣ်အၢ “ပဖံးပညၣ်, ဒီးပသူၣ်ပသး” မးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, လုၢ်လၢ်လၢလီၤသးဘၣ်အၢတမံၤမံၤအဃိ နမ့ၢ်ဒုးလီၤမၣ်ကွံာ် တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ရ့လိာ်သး ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီး ယဟိဝၤန့ၣ် ကမ့ၢ်မးတၢ်မၢးဖးဒိၣ်လီၤ.
၂၂-၂၅. ပကဟးဆှဲးလုၢ်လၢ်လၢ တကဆှီတဖၣ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီမနုၤတဖၣ် မၤစၢၤပှၤသ့လဲၣ်.
၂၂ “အဲၣ်ယွၤနကစၢ်လၢ နသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, နသးဒီဖျၢၣ်ညါ, ဒီးနတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖးတုၤအလၢာ်တက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၂:၃၇) ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဝဲတၢ်မၤလိာ်အံၤလၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၂:၃၈) ယဟိဝၤကြၢးဒိးန့ၢ် တၢ်အဲၣ်ဒ်သိးအံၤလၢ ပအိၣ်လီၤ. ပကအဲၣ်ကစၢ်လၢ ပသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, ပသးဒီဖျၢၣ်ညါ, ဒီးပတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖးတုၤအလၢာ်အဂီၢ်, ပကဘၣ်ဟးဆှဲး လုၢ်လၢ်လၢ ကမၤဖုၣ်လီၤပသးသမူ မ့တမ့ၢ် တၢ်လၢကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်သ့ဆိကမိၣ်တၢ်လၢ ယွၤဟ့ၣ်ပှၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၃ “[ယဟိဝၤ] ဟ့ၣ်ပှၤခဲလၢာ်အသးသမူ, ဒီးအသါ, ဒီးအတၢ်ခဲလၢာ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၁၇:၂၄, ၂၅) သးသမူ့မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လၢ ယွၤအအိၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ကစၢ်လၢ အဟ့ၣ်တၢ်အဃိ, ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါ တၢ်ပာ်ကဲ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤ. ပဟးဆှဲးလုၢ်လၢ်လၢ ကဘၣ်ဒိပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ကိးမံၤဒဲးလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢလုၢ်လၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ တၢ်တပာ်ကဲ တၢ်ဟ့ၣ်လၢအမ့ၢ် သးသမူလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉.
၂၄ “အဲၣ်ပှၤလၢနဃၢၤ ဒ်နအဲၣ်လီၤနသးဒၣ်နဲအသိးတက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၂:၃၉) လုၢ်လၢ်လၢတကဆှီ တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိပှၤလၢ အမၤတၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တကးဘၣ် ပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်လီၤ. အဒိ, မိာ်ကလုၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိပှၤတအီမိာ်တဖၣ်သ့လီၤ. ပှၤတဂၤလၢ အမၤဘၣ်ဒိအခိၣ်အဃၢၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ် ယွၤအတၢ်မၤလိာ်လၢ ပဘၣ်အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ အအဲၣ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်အလီတၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. —၁ ယိၤဟၣ် ၄:၂၀, ၂၁.
၂၅ “ကဆီၣ်လီၤအသးလၢ ပှၤပၢတၢ်ဒီး ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်အဖီလာ်ဒီး ကစူအကလုၢ်တက့ၢ်.” (တံတူး ၃:၁, ခစ) ထံကီၢ်အါဘ့ၣ်အပူၤ, တၢ်အိၣ်ဒီး မ့တမ့ၢ် တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိးတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ထီဒါ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ. ဒ်ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်အသိး, ပတသူ ကသံၣ်မူၤဘှိးလၢ အထီဒါတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်.—ရိမ့ၤ ၁၃:၁.
၂၆. (က) ပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်ပူၤအဂီၢ်, လိၣ်လၢပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီလၢ ယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ မ့ၢ်ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လဲၣ်.
၂၆ ပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံပူၤအဂီၢ်, ပကဆှီထဲ သနၢၣ်တမံၤမ့တမ့ၢ် ခံမံၤတန့ၢ်ဘၣ်. ပကဘၣ်ကဆှီလၢ သနၢၣ်ကိးသနၢၣ်ဒဲးလီၤ. တၢ်စူးကွံာ်လုၢ်လၢ်တကဆှီဒီး တၢ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမၤဒ်သိးန့ၣ်သ့လီၤ. * နီၢ်နီၢ်, တၢ်အံၤမ့ၢ်ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်, ဒီးယဟိဝၤသိၣ်လိပှၤထီဘိလၢ ပတၢ်ကဲဘျုးအဂီၢ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇) အကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်, ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် လၢပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ခီဖျိပအိၣ်ကဆှဲကဆှီအဃိ ယွၤလၢပအဲၣ်အီၤအလၤကပီၤအိၣ်ဖျါ, ဒီးပအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ကစၢ်အတၢ်အဲၣ်ပူၤ သ့လၢကျဲဒ်အံၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 ဧ့ၤဘြံၤတၢ်ကတိၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိးလၢ “ကဆှီ” န့ၣ်တမ့ၢ်ထဲဒၣ် တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢ နီၢ်ခိဘၣ်ဒီး မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကဆှဲကဆှီလၢ သကဲာ်ပဝး မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 10 ကွၢ်လံာ်အံၤ အဆၢဒိၣ် ၁၃ အပူၤ တၢ်ကတိၤသကိးလၢ မူးပွဲဒီးလုၢ်လၢ်လၢ ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဟးဆှဲးဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 12 ပဃုထၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢအဂ့ၤ သ့အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကတိၤသကိး ဝံၤတ့ၢ်ဖဲ လံာ်အံၤ အဆၢဒိၣ် ၆ အပူၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 26 ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ လံာ်ကဘျံး ၉၄ အပူၤ, “ယဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ ယကမၤတၢ်ဂ့ၤကစီဒီဧါ” ဒီးလၢအဖီခိၣ် တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ, “ယွၤန့ၣ်သ့တၢ်လၢာ်လီၤ” တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 67 တမ့ၢ်အမံၤနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်.
