A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

BUNG 8

Pathianin Mi Thianghlimte A Hmangaih

Pathianin Mi Thianghlimte A Hmangaih

“Mi thianghlim lakah chuan thianghlimin i intilang ang.”—SAM 18:26.

1-3. (a) Engvângin nge nu ber chuan a fapa chu fai tak leh thianghlim taka a awmtîr? (b) Engvângin nge Jehova’n amah betute chu thianghlim tûra a duh a, invawn thianghlim duhna nei tûrin engin nge min chêttîr?

NU PAKHAT chuan a fapa naupang kal chhuak tûr chu a siam mêk a. A fapa chu bualin, thawmhnaw fai tak a hâktîr a ni. A fapa hrisêl nân fai taka awm chu a pawimawh tih a hria a. A lan dân chuan nu leh pate a chawimawi theiin, a chawimawi lo thei tih a hre bawk a ni.

2 Kan Pa vâna mi, Jehova chuan a chhiahhlawhte chu fai tûr leh thianghlim tûrin a duh a. Bible chuan: “Mi thianghlim lakah chuan thianghlimin i intilang ang,” tiin a sawi. * (Sâm 18:26) Jehova chuan min hmangaih a; invawn thianghlim chu kan tâna ṭha ber tûr a ni tih a hria a. A tâna Thuhretute kan nih angin, amah chawimawi tûrin min beisei bawk. Kan lan dân fai leh nungchang thianghlim chuan Jehova leh a hming thianghlim chu tichhe lovin, a chawimawi zâwk dâwn a ni.—Ezekiela 36:22; 1 Petera 2:12 chhiar rawh.

3 Pathianin mi thianghlimte a hmangaih tih hriatna chuan invawng thianghlim tûrin min chêttîr a. Kan hmangaih avângin amah chawimawi zâwnga nun chu kan duh a. A hmangaihnaa invawn ṭhat reng chu kan duh bawk. Chuti a nih chuan, kan invawn thianghlim a ngaih chhan te, invawn thianghlimnaa thil tel te, leh kan invawn thianghlim theih dânte i lo bih chiang ang u. Chutianga bih chianna chuan hmasâwn kan ngaihna laite hmu tûrin min ṭanpui thei a ni.

ENGVANGIN NGE KAN INVAWN THIANGHLIM A NGAIH?

4, 5. (a) Kan invawn thianghlim a ngaih chhan ber chu eng nge? (b) Engtin nge Jehova thianghlimna chu a thil siamah a lan?

4 Jehova min kaihhruai dân kawng khat chu entawn tûr siamna hmangin a ni. A Thu, Bible chuan, “Pathian awm dân latute ni rawh u,” tiin min fuih a. (Ephesi 5:1) Kan invawn thianghlim a ngaih chhan ber chu: Kan Pathian biak, Jehova chu kawng tinrêngah a thianghlim a, a fai vâng a ni.—Leviticus 11:44, 45 chhiar rawh.

5 Jehova thianghlimna chu a mize tam tak leh a kawngte ang bawkin, a thil siamah a lang chiang hle a. (Rom 1:20) Lei hi mihringte chênna hmun thianghlim tak ni tûra siam a ni. Jehova chuan boruak leh tui chu mahnia intithianghlim zêl thei tûrin a siam a. Mita hmuh theih loh thil nung chi khat chuan mihring taksa aṭanga chhuak bawlhhlawhte chu thil hlauhawm lovah an chantîr a ni. Scientist-te chuan chûng thil nung rilṭâm tak ṭhenkhat chu mihringte hmasialna leh duhâmna avânga tuialhthei tihbuakte leh thil bawlhhlawh dangte tihfai nân an hmang a. ‘Lei Siamtu’ tân chuan thianghlimna chu a pawimawh tih a chiang hle a. (Jeremia 10:12) Kan tân pawh a pawimawh tûr a ni.

6, 7. Engtin nge Mosia Dân chuan Jehova betute tân thianghlim a pawimawh tih a sawi uar?

6 Kan invawn thianghlim a ngaih chhan dang leh chu Rorêltu Chungnungber, Jehova chuan amah betute thianghlim tûra a phût vâng a ni. Jehova’n Israelte hnêna Dân a pêkah chuan thianghlimna leh amah biakna chu a inkawp tlat a. Inremna Nîah chuan puithiam lal ber chu vawi khat mai ni lovin vawi hnih a inbual ngei ngei a ngai tih Dân chuan chiang takin a sawi. (Leviticus 16:4, 23, 24) A hlântu puithiamte tân chuan Jehova hmaa inthawina an hlan hmain an kut leh an kete sil ngei ngei tûr a ni a. (Exodus 30:17-21; 2 Chronicles 4:6) Dân chuan taksa lama bawlhhlawhna leh sakhaw thil lama bawlhhlawhna chi 70 vêl a târ lang bawk. Israel mite chuan an bawlhhlawh laiin Pathian biaknaah chanvo engmah an nei thei lo; a ṭhenah phei chuan a hremna chu thihna a ni. (Leviticus 15:31) Inbual leh silhfênte sûk fai pawh tiamin, inthen thianghlim dân phung anga ti lotu apiang chu “pungkhâwmho zîng ata tuithlâr tûr,” a nih loh leh tihhlum tûr a ni.—Numbers 19:17-20.

7 Mosia Dân hnuaiah awm tawh lo mah ila, chu chuan Pathian thil thlîr dân min hriatthiamtîr a. Pathian betute tân thianghlim a ngaihzia a sawi uar tih a chiang hle. Jehova chu a danglam ngai lo. (Malakia 3:6) Kan Pathian biakna chu “thianghlim leh sual tel lo” a nih chauhvin Pathian tân pawm theih a ni. (Jakoba 1:27) Chuvângin, he mi chungchânga kan laka a beiseite chu kan hriat a pawimawh hle.

PATHIAN MIT HMUHA THIANGHLIMNAA TELTE

8. Eng kawngahte nge Jehova chuan thianghlim tûra min beisei?

8 Bible-a thianghlimna tih awmziaah chuan tisa lama faina mai aia tam a tel a. Pathian mit hmuha thianghlimna chuan kan nun kawng zawng zawng a nghawng a ni. Jehova chuan hêng thil bulpui pali—thlarau lam, nungchang lam, rilru lam, leh tisa lamahte hian thianghlim tûrin min beisei a. Chûnga thil telte chu a mal malin i lo ngaihtuah ang u.

9, 10. Thlarau lama invawng thianghlim tih awmzia chu eng nge ni a, Kristian dikte’n eng nge an pumpelh?

9 Thlarau lama thianghlimna. A awlsam zâwnga sawi chuan, thlarau lama thianghlimna chu biakna dik leh dik lo chawhpawlh loh hi a ni a. Israel mite’n Jerusalema kîr leh tûra Babulon an chhuahsan khân: “Chuta ṭang chuan chhuak rawh u, thil bawlhhlawh rêng rêng dek suh u; . . . thianghlim takin awm rawh u,” tih Pathian vaukhânna thu chu an zawm a ngai a ni. (Isaia 52:11) An kîr leh chhan bul ber chu Jehova biakna din ṭhat leh hi a ni a. Chu biakna chu a thianghlim tûr a ni a—Pathian chawimawi lo zirtîrnate, thiltihte, leh Babulon sakhaw chîn dân engmahin a tibawlhhlawh tûr a ni lo.

10 Tûn laiah pawh, keini Kristian dikte tân biakna dik lovin min tihbawlhhlawh loh nân kan fîmkhur a ngai a. (1 Korinth 10:21 chhiar rawh.) Sakhaw dik lo hual vêla kan awm avângin, he mi chungchângah hian kan fîmkhur a ngai lehzual a ni. Ram tam takah chuan kan taksa chhûnga thil engemaw thi thei lo anga ngaihna ang chi sakhaw dik lo zirtîrna nêna inkûngkaih thurochhiah te, thiltih te, leh serh leh sâng chi hrang hrangte a awm a. (Thuhriltu 9:5, 6, 10) Kristian dikte chuan sakhaw dik lo rinna nêna inkûngkaih hnam dânte chu an pumpelh a ni. * Mite nêksâwrna avângin biakna thianghlim atâna Bible tehnate chu kan bawhchhe tûr a ni lo.—Tirhkohte 5:29.

11. Nungchang thianghlimnaah chuan eng thil nge tel a, engvângin nge he mi chungchângah hian kan invawn thianghlim a pawimawh?

11 Nungchang lama thianghlimna. Nungchang lama thianghlim tûr chuan nungchang bawlhhlawhna eng pawh pumpelh a ngai a. (Ephesi 5:5 chhiar rawh.) Chutiang thianghlimna chu a pawimawh hle. He lehkhabu bung 9-naa kan hmuh tûr angin, Pathian hmangaihnaa invawng reng tûr chuan ‘inngaih kan tlânsan’ a ngai a. Inlamlêtna nei lova inngaihna sual tizawm zêltute chuan “Pathian ram an luah lo vang.” (1 Korinth 6:9, 10, 18) Chûng mite chu Pathian mit hmuhah chuan, mi “tenawm te” tia sawite zîngah an tel a. Nungchang lama an invawn thianghlim loh chuan, an “chan tûr chu . . . thih hnihna chu a ni.”—Thu Puan 21:8.

12, 13. Ngaihtuahna leh thiltih inkûngkaihna chu eng nge ni a, engtin nge rilru lama kan invawn thianghlim theih?

12 Rilru lama thianghlimna. Ngaihtuahna chuan thiltih a hmakhalh ṭhîn a. Ngaihtuahna dik lo chu kan rilru leh thinlunga kan châmtîr reng chuan, engtik hunah emaw chuan thil thianghlim lo kan ti ngei ngei ang. (Matthaia 5:28; 15:18-20) Mahse, kan rilru chu ngaihtuahna thianghlima kan tihkhah chuan, nungchang thianghlim tak kan vawng thei ang. (Philippi 4:8 chhiar rawh.) Engtin nge rilru lama thianghlimna chu kan vawn reng theih? Kawng khatah chuan, kan ngaihtuahnate tibawlhhlawh thei intihhlimna tawh phawt chu kan pumpelh a ngai a. * Chu bâkah, Pathian Thu zir ziahna hmangin kan rilru ngaihtuahna chu thil thianghlimin kan tikhat thei a ni.—Sâm 19:8, 9.

13 Pathian hmangaihnaa invawng reng tûr chuan thlarau lam, nungchang lam, leh rilru lama kan invawn thianghlim reng a pawimawh a. Hêng thianghlimna chungchângte hi he lehkhabua bung dangahte hian kimchang lehzuala sawiho a ni. Tûnah chuan a palina—tisa lama thianghlimna chungchâng chu i lo bih chiang ang u.

ENGTIN NGE TISA LAMA KAN INVAWN THIANGHLIM THEIH?

14. Engvângin nge tisa lama invawn thianghlimna chu mi mal duh thlanna mai a nih loh?

14 Tisa lama thianghlimnaah chuan kan taksa leh kan chhehvêlte vawn thianghlimna pawh a tel a. Chu chu mi dangte inrawlh ve lohna tûr, mi mal thil a ni em? Jehova betute tân chuan chutiang chu a ni thei lo. Kan hriat tawh angin, Jehova tâna tisa lama kan thianghlim a pawimawh chhan chu kan tâna thil ṭha ber a nih vâng mai ni lovin, amah a chawimawi vâng pawh a ni. Atîra kan târ lan tâk entîrna kha han ngaihtuah teh. Naupang bâl leh ṭawp deuh reng mai chuan a nu leh pate chu eng ang mi nge an nih a ngaihtuahtîr che a ni lâwm ni? Kan lan dân emaw, nun dân emaw chuan kan Pa vâna mi leh kan thu hrilh a tihhmingchhiat chu kan duh lo. Pathian Thu chuan: “Kan rawngbâwl hna hi an dem lohna tûrin eng kawngah mah tlûk phahna tûr rêng rêng kan siam lo va; Pathian rawngbâwltute angin engkimah mi mit tlungin kan awm zâwk ṭhîn,” tiin a sawi a ni. (2 Korinth 6:3, 4) Chuti a nih chuan, engtin nge tisa lama kan invawn thianghlim theih?

15, 16. Invawn thianghlimnaah chuan eng nge tel a, kan inthuamna chu eng ang nge a nih ang?

15 Kan invawn thianghlim dân leh kan lan dân. Hnam dânte leh nun dânte chu a ram azirin inang lo hle mah se, kan fate nêna inbual ziahna tûr khawp sahbawn leh tui chu kan nei tlângpui ṭhîn a. Invawn thianghlimnaah chuan thil kan ei hma te, ei tûr kan khawih hma te, kan inthiar hnuah te, a nih loh leh nausên kan bual emaw, diaper kan thlâksak emaw hnua sahbawna kan kut silnate a tel a ni. Tui leh sahbawna kut silna chuan natna lakah min vêng thei a, nun a chhanhim hial thei a ni. Chu chuan virus leh bacteria hlauhawm tak darh tûrte a vêng thei a, chutiang chuan mite chu kawṭha lo natnate vei lo tûrin a ṭanpui bawk. In chhûnga inthiarna a awm lohna hmunah chuan hmân lai Israel mite tih ang khân phûm bo theih a ni.—Deuteronomy 23:12, 13.

16 Kan thawmhnaw pawh fai tak leh felfai tak a nih theih nân kan sûk ziah a ngai a. Kristiante thawmhnaw hâk chu man to tak leh a chhuak thar ber ber a nih kher ngai lo mah se, a fai ṭhain, thianghlim tak leh thuam inchawih tâwk a ni tûr a ni. (1 Timothea 2:9, 10 chhiar rawh.) Khawi hmunah pawh awm ila, kan lan dân chuan ‘Pathian min Chhandamtu zirtîrna thu a cheimawi’ chu kan duh a ni.—Tita 2:9, 10.

17. Engvângin nge kan in leh a chhehvêlte chu thianghlim leh mawihnai tak a nih ang?

17 Kan in leh a chhehvêlte. Kan in chu mawi tak leh changkâng tak a ni kher lo thei; mahse, kan dinhmun azir zêlin a thianghlimin, mawihnai tak a ni tûr a ni a. Chutiang bawkin, inkhâwmna leh rawngbâwlna atâna lîrthei kan hmang a nih chuan, a chhûng leh pâwn chu a âwm tâwka fai tûrin theih tâwp kan chhuah tûr a ni. In leh a chhehvêlte faina chuan kan Pathian biak a chawimawi tih i theihnghilh ngai lo vang u. Jehova chu Pathian thianghlim a nih thu te, ‘lei tichhetute a tihchhiat’ tûr thu te, nakin lawkah a Lalram chuan he lei hi paradis-a a chantîr tûr thute chu mite kan zirtîr si a. (Thu Puan 11:18; Luka 23:43) Kan in leh thil neihte lan dân aṭang chuan khawvêl thar lo awm tûra awm thei tûrin tûnah ngei pawh hian thianghlimna kawng kan zawh reng tawh tih mite hmuhtîr kan duh a ni.

Tisa thianghlimnaah chuan kan taksa leh chhehvêlte tihfai a tel

18. Engtin nge kan Kingdom Hall zahna kan lantîr theih?

18 Pathian kan biakna hmun. Jehova kan hmangaihna chuan tualchhûnga biakna dik hmunpui, kan Kingdom Hall zahna lantîr tûrin min chêttîr a. Mi tharte an lo kal hunah, kan inkhâwmna chu hmun nuam tak anga an hriat reng kan duh a ni. Chutiang ni reng thei tûr chuan tihfai ziah leh enkawl ṭhat a ngai a. Chutiang tihna kawnga theih tâwp chhuahin kan Kingdom Hall kan zahzia kan lantîr a ni. Kan Pathian biakna hmun tihfai nân leh ‘siam ṭhat leh chei’ nâna tlâwmngaia inpêk chu chanvo hlu a ni a. (2 Chronicles 34:10) Inkhâwmpuite hmang tûra Assembly Hall-ah emaw, hmun dangah emaw kan kal khâwm hunah pawh chutiang tho chuan kan ti thei a ni.

THIL CHIN BAWLHHLAWHTE LAKA INTIHTHIANGHLIMNA

19. Tisa lama invawng thianghlim tûr chuan eng nge kan pumpelh ngai a, he mi chungchângah hian engtin nge Bible-in min ṭanpui?

19 Tisa lama thianghlim tûr chuan zial zûk te, zu ruih te, inenkawl nân ni lo va a ngawl vei theih leh rilru tidanglam thei damdawi hman ang chi thil chîn bawlhhlawhte chu kan pumpelh tûr a ni. Bible chuan tûn laia hluar tak thil chîn tenawmte chu a sawi lang vek lo va; mahse, Jehova’n chutiang thilte a thlîr dân min hriatthiamtîr thei thu bulte chu Bible-ah a awm a ni. Jehova thlîr dân kan hriat avângin, amah kan hmangaihna chuan a pawm tlâka nung tûrin min chêttîr a ni. Tûnah chuan, Bible thu bul panga i lo ngaihtuah ang u.

20, 21. Jehova chuan eng thil chînte lakah nge fihlîm tûra min duh a, chu mi zawm chhan tûr ṭha tak eng nge kan neih?

20 “Chutichuan duh takte u, chûng thutiam chu kan neih avângin, tisa leh thlarau bawlhhlawhna zawng zawngah i intifai ang u, Pathian ṭih dêk chunga thianghlimna tifamkimin.” (2 Korinth 7:1) Jehova chuan kan taksa tibawlhhlawha kan thlarau, a nih loh leh kan rilru tichhe thei thiltihte laka fihlîm tûrin min duh a. Chuvângin, tisa leh rilru hrisêlna atâna ṭha lo tih hriat reng, a ngawl vei theihte chu kan pumpelh ngei tûr a ni.

21 Bible chuan ‘bawlhhlawhna zawng zawnga kan intihfai’ chhan tûr ṭha tak min hrilh a. “Chûng thutiam chu kan neih avângin,” tiin 2 Korinth 7:1 chu a inṭan tih chhinchhiah ang che. Eng thutiam nge ni? A chung lama kan hmuh Jehova thutiam: “Ka lâwm ang che u a, in tân Pa ka ni ang,” tih hi a ni. (2 Korinth 6:17, 18) Han mitthla teh: Jehova chuan a vênhimna hnuaia dah a, pain a fate a hmangaih anga hmangaih chu a tiam che a ni. Mahse, chûng thutiamte chu “tisa leh thlarau” bawlhhlawhna i pumpelh chauhvin a tipuitling ang. Chuti a nih chuan, thil chîn tenawm takte avânga Jehova nêna in inlaichînna hlu tak leh ṭha tak hloh chu a va âtthlâk dâwn êm!

22-25. Eng Bible thu bulte’n nge thil chîn bawlhhlawhte pumpelh tûra min ṭanpui thei?

22 “Lalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin i rilru zawng zawngin i hmangaih tûr a ni.” (Matthaia 22:37) Isua chuan he thupêk hi thupêk ropui berah a thlang chhuak a. (Matthaia 22:38) Jehova chuan chutianga kan hmangaih chu a phû a ni. Kan thinlung zawng zawng, kan thlarau zawng zawng, leh kan rilru zawng zawnga amah hmangaih tûr chuan, kan nun titawi thei a, Pathian min pêk kan ngaihtuahna tichhe thei thilte chu kan pumpelh tûr a ni.

23 [Jehova chu] engkim hnêna nunnate, thâwknate leh thil zawng zawngte petu a ni.” (Tirhkohte 17:24, 25) Nunna hi Pathian thilpêk a ni a. Min Petu kan hmangaih avângin, a thilpêk chunga zahna lantîr chu kan duh a ni. Hrisêlna atâna hlauhawm thil chînte chuan a thilpêk zah lohna nasa tak a lantîr tih kan hriat avângin kan hnâwl bawk a ni.—Sâm 36:9.

24 “Nangmah i inhmangaih angin i vêngte pawh i hmangaih tûr a ni.” (Matthaia 22:39) Thil chîn bawlhhlawhte chuan a titute chauh ni lovin, a bul vêla awmte pawh a nghawng tel fo ṭhîn. Entîr nân, zialzutute pak chhuah mei khu chuan a zu ve lote chungah thil pawi tak a thlen thei a ni. A bul vêla awmte chunga chhiatna thlentu chuan ṭhenawmte hmangaih tûra Pathian thupêk a zâwm lo. Pathian hmangaih angin insawi mah se, a thiltih chuan a hmangaih lohzia a târ lang a ni.—1 Johana 4:20, 21.

25 “Lalte leh thuneitute laka intulût . . . tûrtein anmahni hriat chhuahtîr leh rawh.” (Tita 3:1-2) Ram tam takah chuan damdawi engemaw takte kawl emaw, ei emaw chu dân bawhchhiatna a ni a. Kristian dik kan nih angin, dân kalh chi damdâwite chu kan kawl lo va, kan ei hek lo.—Rom 13:1.

26. (a) Pathian hmangaihnaa invawng ṭha tûrin eng nge kan tih ngai? (b) Engvângin nge Pathian mit hmuha invawn thianghlim chu nun dân kawng ṭha ber a nih?

26 Pathian hmangaihnaa invawng reng tûr chuan thil pahnih khatah mai ni lovin, engkima kan invawn thianghlim a ngai a. Thil chîn bawlhhlawhte bânsan chu awlsam lo mah se, bânsan theih a ni. * Jehova chuan kan ṭhatna tûra min zirtîr ṭhin avângin, hei aia nun kawng ṭha zâwk a awm lo. (Isaia 48:17 chhiar rawh.) A pawimawh ber chu, kan invawn thianghlimna hmangin kan hmangaih tak Pathian chu kan chawimawi a, chutiang chuan a hmangaihnaah kan invawng ṭha reng a ni tih kan hriatna aṭanga lungâwina kan nei thei hi a ni.

^ par. 2 “Thianghlim” emaw, “fai” emawa lehlin atîra ziak thu mal chu taksa lama faina sawi nâna hman châng a awm a; mahse, nungchang leh thlarau lama thianghlimna sawi nâna hman a ni ṭhîn zâwk a ni.

^ par. 10 Kristian dikte tel lohna kût nî leh hnam dân engemaw bîk chungchângah he lehkhabu Bung 13-na chu en ang che.

^ par. 12 Intihhlimna ṭha thlan dân tûr chungchâng chu he lehkhabu Bung 6-naah sawiho a ni.

^ par. 67 Hming thlâk a ni.