1-3. (a) Omokonda yatyi ina akohela omona wae opo akale tyasukuka nokuehiwa nawa? (b) Omokonda yatyi Jeova ahandela ovaumbili vae vakale tyasukuka, iya oityi tyitulunda okukala tyasukuka?

INA umanekesa omona wae opo vatundepo. Umukoha emuvaleka ovikutu viasukuka. Utyii okuti okukoha omona tyakolela pala ekongoko liae. Tupu utyii okuti tyina omona asukuka ovohe vapopiwa nawa.

² Tate yetu keulu Jeova uhanda ovaumbili vae vakale tyasukuka. Ondaka yae yati: “Ku una utualako tyasukuka, ove ulekesa okuti wasukuka.” * (Salmo 18:26) Jeova utuhole, utyii okuti okulikoha tyakolela pala ouwa wetu. Tupu ukevelela onkhalelo yetu yokulinga ovipuka ilekese kovanthu okuti Tunombangi mbae. Tyotyili, omuvalo wetu wasukuka  novituwa ine ontheto yetu ongwa kamaikundisa Jeova, mahi mavinkhimaneka enyina liae likola.—Ezequiel 36:22; tanga 1 Pedro 2:12.

³ Okunoñgonoka okuti Huku uhole ovanthu vasukuka, tyitulunda okukala tyasukuka. Mokonda tumuhole, tuhanda onkhalelo yetu yomuenyo imunkhimaneke. Tupu tuhanda okutualako okukala mohole yae. Moluotyo, tutalei omokonda yatyi tuesukisa okukala tyasukuka, oityi tyakutikinya okukala tyasukuka, iya oñgeni tupondola okutualako okukala tyasukuka. Okulilongesa konthele oyo, matyitukuatesako okutala inkha pena ononthele tuesukisa okulinga omapiluluko.

4, 5. (a) Omokonda yatyi tuesukisila okukala tyasukuka? (b) Oñgeni olusoke lwa Jeova konthele yokukala tyasukuka lumoneka nawa movipuka atunga?

⁴ Onkhalelo imwe Jeova etulongesa omokutuavela ongeleka. Ondaka yae itulondola opo “tukale ovahetekeli va Huku.” (Efésios 5:1) Ngotyo, eli ehunga liakolela opo tukale tyasukuka: Jeova, Huku tufenda, wasukuka mononthele ambuho.—Tanga Levítico 11:44, 45.

⁵ Ovituwa ovinyingi via Jeova nonkhalelo yae yokulinga ovipuka, nolusoke lwae konthele yokusukuka lumoneka nawa movipuka atunga. (Romanos 1:20) Ohi yatungwa opo ikale omphangu yasukuka pala ovanthu. Jeova watunga ovipuka visukukisa, omphepo tufima nomeva. Ounyama umwe una otyilinga tyokusukukisa oohi, okupolako ovipuka viasila vitulinga omapita. Ovanongo vaundapesa ounyama oo pala okusukukisa ovipuka viasiliswa nomulela wanengulua, nokumanako esilo liaetuako novanthu velungavi. Tyayandyuluka nawa okuti okusukuka tyakolela unene ku “Una walinga ohi.” (Jeremias 10:12) Moluotyo, tuesukisa okukala tyasukuka.

6, 7. Oñgeni Otyitumino tyapelwe Moisesi tyiyandyulula nawa okuti Jeova ankho uhanda ovafendeli vae vakale tyasukuka?

 ⁶ Onkhalelo onkhuavo tuesukisila okukala tyasukuka omokonda Jeova, Omutumini wetu, uhanda ovafendeli vae vakale tyasukuka. Motyitumino Jeova aavelele ova Isilayeli, ousukuki nefendelo ankho vielikuata kumwe. Otyitumino ankho tyipopia okuti Onthiki Yokupata Ononkhali omunene-nakwa ankho una okulikoha, ovikando vivali. (Levítico 16:4, 23, 24) Ovanakwa ankho vena okukoha omaoko no nomphai tyina nkhele veheneave ovilikutila ku Jeova. (Êxodo 30:17-21; 2 Crônicas 4:6) Otyitumino ankho tyipopia ononkhalelo 70 konthele yokulisukukisa. Omu Isilayeli ankho uhasukukile kakala mefendelo, inkha etyilinga ankho wiipawa. (Levítico 15:31) Kese munthu wanya okuendela movitumino vipopia konthele yokulikoha, okukutikinya okukoha olutu, nomivalo, ankho una “okupolwa mewaneno.”—Números 19:17-20.

⁷ Namphila tuhekahi mombuelo Yovitumino via Moisesi, tyitukuatesako okunoñgonoka nawa olusoke lwa Huku konthele yovipuka ovio. Ngetyi tuelilongesa, Otyitumino ankho tyiyandyulula nawa okuti vana vafenda Huku ankho vena okukala tyasukuka. Jeova kapilulukile. (Malaquias 3:6) Utavela vala efendelo lietu inkha “liasukuka nokuayela.” (Tiago 1:27) Ngotyo, tuesukisa okunoñgonoka etyi akevela kuonthue konthele oyo.

8. Jeova ukevelela tukale tyasukuka mononkhalelo patyi?

⁸ Mombimbiliya, okukala tyasukuka tyihangununa vali unene tyipona vala okusukuka molutu. Okukala tyasukuka komaiho a Huku tyina okumoneka mononkhalelo ambuho mbomuenyo wetu. Jeova ukevelela tusukuke mononkhalelo ononkhuana mbakolela: mopaspilitu, molusoke, momutima, no molutu. Tutalei etyi tyakutikinya mononthele ombo.

9, 10. Oityi tyihangununa okukala tyasukuka mopaspilitu, iya oityi Ovakristau votyotyili velityilika?

 ⁹ Okusukuka mopaspilitu. Okukala tyasukuka mopaspilitu tyihangununa okuhahonyeka efendelo liotyotyili no liomatutu. Etyi ova Isilayeli ankho vatunda Kombambilonia okukondoka ko Jelusalei, ankho vena okutavela otyitumino etyi: “Muahakuatei kotyipuka natyike tyasila! . . . Tualeiko tyasukuka.” (Isaías 52:11) Ankho vena okukondoka kotyilongo tyavo pala okukapindulapo efendelo lia Jeova. Efendelo olio ankho liesukisa okukala liasukuka, lihasiliswa nomalongeso, novituwa ine oviso vio Vambambilonia Huku eyele.

¹⁰ Tupu, hono onthue Ovakristau votyotyili tuesukisa okukala tyalunguka opo tuhasiliswe nefendelo liomatutu. (Tanga 1 Coríntios 10:21.) Tyakolela okukala tyalunguka konthele oyo, mokonda onongeleya mbomatutu mbuvasiwa ponomphangu ambuho. Movilongo ovinyingi, oviso ovinyingi novipuka ovanthu valinga, vielikuata kumwe nomalongeso onongeleya mbomatutu, ngolusoke luokuti mokati ketu muna otyipuka tyitualako nomuenyo tyina tuamankhia. (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Ovakristau votyotyili velityilika oviso vielikuata kumwe nomatavelo onongeleya mbomatutu. * Kamatuyeke omahongaiyo avakuetu etuhindile okuyekapo ovitumino Viombimbiliya vielikuata nefendelo liotyotyili.—Atos 5:29.

11. Oityi tyakutikinya okusukuka molusoke, iya omokonda yatyi tyakolela unene okukala tyasukuka monkhalelo oyo?

¹¹ Okusukuka molusoke. Okukala nomalusoke asukuka muakutikinya okulityilika ovituwa aviho viomaundalelapo. (Tanga Efésios 5:5.) Tyakolela unene okukala nomalusoke asukuka. Ngetyi matulilongesa mokapitulu makalandulako, opo tutualeko okukala mohole ya Huku, tuesukisa  “okutila oundalelapo.” Vana valinga oundalelapo avehelivele “kavakapiñgana Ouhamba wa Huku.” (1 Coríntios 6:9, 10, 18) Komaiho a Huku, vekahi pokati kovanthu vana “vokutoyesa mokonda yesilo liavo.” Inkha vatualako nomalusoke asila “ondyambi yavo . . . ononkhia mba vali.”—Revelação 21:8.

12, 13. Oñgeni omalusoke novituwa vielikuata kumwe, iya oñgeni tupondola okukala tyasukuka momalusoke?

¹² Okusukuka momutima. Omalusoke etuhindila okulinga ovipuka oviwa ine ovivi. Inkha tuyeka omalusoke omavi akale momutima wetu, maetuhindila okulinga ovipuka ovivi. (Mateus 5:28; 15:18-20) Mahi, inkha tuyeka mukale omalusoke asukuka, maetuhindila okukala novituwa oviwa. (Tanga Filipenses 4:8.) Oñgeni matutualako okukala nomalusoke asukuka? Tuesukisa okulityilika ovitalukiso aviho vinyona omalusoke etu. * Tupu tuesukisa okupaka momutima omalusoke asukuka pokulilongesa apeho Ondaka ya Huku.—Salmo 19:8, 9.

¹³ Opo tutualeko okukala mohole ya Huku, tuesukisa okusukuka mopaspilitu, momalusoke no momutima. Ovikapitulu ovikuavo viomukanda ou mavipopi vali unene oñgeni tupondola okukala tyasukuka mononkhalelo ombo. Tutalei pahe onthele yakuana—okusukuka molutu.

14. Omokonda yatyi okulikoha molutu hetokolo vala lia kese munthu?

¹⁴ Okusukuka molutu muakutikinya okulikoha onthue muene novikutu vietu naapa tukala. Okuti kese munthu oe muene una okutokola oñgeni makala tyasukuka ahatale kuvakuavo ? Tyotyili, ovafendi va Jeova kavasoko ngotyo. Ngetyi tuelilongesale, okulikoha molutu tyakolela ku Jeova, ha  pala vala ouwa wetu, mahi omokonda etyi tulinga tyilekesa kovanthu okuti Tunombangi mbae. Soka kongeleka yapopiwa konthyimbi yokapitulu aka. Tyina utala omona apeho wasila nokuvala omapita, oityi mosoko konthele yovohe? Katuhande omuvalo wetu ine onkhalelo yetu yomuenyo vipopise omapita Tate yetu keulu ine onondaka onongwa tuivisa. Ondaka ya Huku yati: “Tuhalingei otyipuka natyike tyipundukisa vakuetu, opo ovilinga vietu viokuivisa vihapopiwe omapita; mahi, mononkhalelo ambuho tulekesei okuti tuvaumbili va Huku.” (2 Coríntios 6:3, 4) Oñgeni tupondola okukala tyasukuka molutu?

15, 16. Okulikoha apeho tyakutikinya tyi, iya oñgeni omuvalo wetu una okukala?

¹⁵ Okulikoha molutu nomuvalo wetu. Namphila ovituwa nononkhalelo mbomuenyo mbelikalela kovilongo aviho,  mahi apeho pena ondyapau nomeva atuuka pala okulikoha apeho, opo tukale tyasukuka onthue muene novana vetu. Okulikoha apeho tyakutikinya okukoha omaoko nomeva nondyapau tyina nkhele uhenelie ine okuteleka, natyina wenda kohika nokukatalamenako, nokukomba omona. Okulinga ngotyo, tyityilika omauvela alo umwe okuyovola omuenyo. Tyipondola okutyilika ounyama utunyona, okukuatesako ovanthu okulityilika otyihana nomauvela omakuavo. Kovilongo kuhena onondyuo mbokutalamena, tyina wenda kohika una okuhihilako, ngetyi ankho tyilingwa ko Isilayeli yo kohale.—Deuteronômio 23:12, 13.

¹⁶ Tupu, tuesukisa okukoha apeho ovikutu vietu opo vikale viasukuka nawa. Omuvalo Womukristau kawesukisile okulanda onombongo ononyingi, mahi wesukisa okusukuka nokuehiwa nawa. (Tanga 1 Timóteo 2:9, 10.) Katyesukisile apa tukahi, tuhanda onkhalelo yetu yokuvala “ifiwise elongeso lio Muyovoli wetu Huku.”—Tito 2:10.

17. Omokonda yatyi ondyuo yetu novityuma vina okusukukiswa nawa?

¹⁷ Ondyuo yetu novityuma. Ondyuo yetu ipondola okuhakala ongwa unene, mahi ina okukala yasukuka nokuonganeka nawa ovipuka. Tupu, inkha tuna etukutuku tuenda nalio komaliongiyo no movilinga viokuivisa, tuna okulikoha mokati nokondye. Tuna okuhinangela okuti okukala nondyuo novityuma vietu viasukuka tyiava oumbangi konthele ya Huku tufenda. Onthue tulongesa ovanthu okuti Jeova o Huku omusukuki, meya “okuhanyako vana vekahi nokuhanyauna oohi,” iya apa katutu Ouhamba wae maukapilulula oohi yetu ikale omphangu yombembwa. (Revelação 11:18; Lucas 23:43) Tyotyili, tyina tusukukisa ondyuo yetu novityuma tulekesa kovanthu okuti tuna ovituwa oviwa mavikakala mouye omupe.

18. Oñgeni matulekesa onthilo Nondyuo yetu Yomaliongiyo?

¹⁸ Omphangu yetu yefendelo. Ohole tuna na Jeova itulunda okulekesa onthilo Nondyuo yetu Yomaliongiyo,  omphangu yefendelo liotyotyili. Tuhanda tyina ovanthu ovape vaya kondyuo yomaliongiyo vapande omphangu oyo. Opo ondyuo yomaliongiyo ikale apeho omphangu yasukuka nokuehiwa, tuesukisa okuisukukisa nokuiyunga nawa. Tulekesa onthilo Nondyuo yetu Yomaliongiyo tyina tulinga ononkhono opo tuisukukise. Elao limwe enene okuliava pala okuvatela okusukula “nokuviukisa nawa” omphangu yetu yefendelo. (2 Crônicas 34:10) Otyitumino otyo tupu tyiundapeswa tyina tuliongiya Mondyuo Yovionge pala okukatala otyonge tyonthiki ike, onombali, ine ononthatu.

19. Oityi tuesukisa okulityilika opo tukale tyasukuka molutu, iya oñgeni Ombimbiliya itukuatesako konthele oyo?

¹⁹ Opo tukale tyasukuka molutu, tuesukisa okulityilika ovituwa viasila, ngokusipa, nokunwa unene, nokunwa ovihemba vikoleswa ine vinyona omalusoke. Ombimbiliya kaipopi ovituwa aviho viasila vilingwa hono, mahi ina ovitumino vitukuatesako okunoñgonoka olusoke lwa Jeova konthele yovipuka ovio. Mokonda tuanoñgonoka olusoke lwa Jeova, ohole tuna nae maitulundu okulinga ovipuka monkhalelo imwe apanda. Matulilongesa ovitumino vitano Viombimbiliya.

20, 21. Ovituwa patyi Jeova ahanda tulityilike-vio, iya ehunga patyi enene tuna pala okutyilinga?

²⁰ “Vakuatate, mokonda tuna omilao ovio, tulisukulei esilo liovipuka aviho visilisa olutu no mopaspilitu, opo tufuisepo ousukuke wetu nonthilo na Huku.” (2 Coríntios 7:1) Jeova uhanda tulityilike ovituwa visilisa olutu, nonkhalelo yetu yokusoka. Moluotyo, tuesukisa okulityilika ovituwa vinyona ekongoko lietu nolusoke.

²¹ Ombimbiliya ituavela ehunga enene opo “tulisukule esilo liovipuka aviho visilisa.” 2 Coríntios 7:1 ihimbika okupopia okuti: “Mokonda tuna omilao ovio.” Omilao patyi? Ngetyi tyapopiwa mo noversikulu mbotete, Jeova ulaa  okuti: “Ame mandyimutambula. Iya ame mandyikala tate yenyi.” (2 Coríntios 6:17, 18) Nkhele soka! Jeova ulaa okukutekula nokukala nohole noove ngetyi he ehole omona wae. Mahi Jeova mafuisapo vala omilao ovio inkha ulityilika ovipuka visilisa “olutu nospilitu.” Ngotyo, okuyeka kese otyituwa tyasila tyikutyilike okukala noupanga omuwa na Jeova owova!

22-25. Ovitumino patyi Viombimbiliya vitukuatesako okulityilika ovituwa viasila?

²² “Una okukala nohole na Jeova Huku yove nomutima wove auho, nomuenyo wove auho no nondunge mbove ambuho.” (Mateus 22:37) Jesus wati otyo otyitumino tyavilapo vali kovikuavo. (Mateus 22:38) Jeova watokala ohole oyo. Opo tukale nohole nomutima auho, nomuenyo auho no nondunge ambuho, tuna okulityilika ovituwa vitepulula omuenyo wetu ine okunyona epondolo liokusoka Huku etuavela.

²³ “[Jeova] wavela omuenyo ovanthu aveho, nomufuimo, novipuka aviho.” (Atos 17:24, 25) Omuenyo otyiawa tya Huku. Mokonda tuhole Una Wetuavela omuenyo, tuhanda okulekesa onthilo kotyiawa otyo. Tulityilika kese otyituwa tyinyona ekongoko lietu, mokonda tuaimbuka okuti una ulinga ovipuka ovio ulekesa okuti utupu onthilo nomuenyo.—Salmo 36:9.

²⁴ “Kala nohole na mukuenyi ngetyi ulihole ove muene.” (Mateus 22:39) Ovituwa viasila, kavinyono vala omunthu uvilinga, mahi tupu vinyona vana vekahi ponthele yae. Mongeleka, vana vokuhasipi vapondola okunyonwa mokonda yokukala popepi yavana vasipa. Una unyona vana vekahi ponthele yae ukahi nokuponyoka motyitumino tya Huku tyokukala nohole namunthele yae. Tupu inkha upopia okuti uhole Huku, ukemba.—1 João 4:20, 21.

²⁵ “Tualako okuvehinangelesa opo vetavele kovatumini noko nohamba.” (Tito 3:1) Kovilongo ovinyingi, okunua ine okusipa epangwe tyailikwa novatumini. Onthue  Ovakristau votyotyili katunu ine okusipa omapangwe ailikwa.—Romanos 13:1.

26. (a) Oityi tuesukisa okulinga opo tutualeko okukala mohole ya Huku? (b) Omokonda yatyi okukala tyasukuka komaiho a Huku onkhalelo ongwa yomuenyo?

²⁶ Opo tutualeko okukala mohole ya Huku, tuesukisa okukala tyasukuka mononkhalelo ambuho. Okusapo nokulityilika ovituwa viasila katyapepukile, mahi tyitavela. * Tyotyili, petupu onkhalelo ongwa yokukala nomuenyo, mokonda etyi Jeova etulongesa apeho o pala ouwa wetu. (Tanga Isaías 48:17.) Mahi tyakolela vali, inkha tutualako tyasukuka tukala nehambu liokunoñgonoka okuti tunkhimaneka Huku tuhole, nokutualako okukala mohole yae.