1, 2. Nso ke Balaam akada ọkọk afia ọnọ ikọt Jehovah?

ỌKỌIYAK aka ebiet emi enye esimade ndida n̄kọ iyak. Enyene utọ iyak emi enye oyomde ndimụm. Enye otori udia ke uwam otop esịn ke mmọn̄. Etise urụk uwam ọtọn̄ọ ndisọn̄ onyụn̄ odobi, ndien enye okot iyak oro osio. Enye atuak inua imam sia ọdiọn̄ọ ke ikotori nnennen udia.

² Ke eyo Moses, ete kiet emi ekekerede Balaam ama etie ekere nte enye akpatapde ikọt Abasi ini ikọt Abasi ẹkedude ke Unaisọn̄ Moab emi akadian̄ade adan̄a ye Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Balaam ọkọdọhọ ke idi prọfet Jehovah, edi enye ekedi ata owo idiọkitọn̄ emi ẹkekpede ẹte osụn̄i nditọ Israel. Jehovah ama anam Balaam akabade ọdiọn̄ mmọ. Edi sia Balaam okosụk oyomde ndibọ se ẹken̄wọn̄ọde ndinọ enye, enye ama ekere ke edieke inamde ikọt Abasi ẹnam akwa idiọkn̄kpọ, ke Abasi ke idemesie oyosụn̄i mmọ. Ntre, Balaam ama ada ndiye iban Moab ọkọk afia ọnọ nditọ Israel.—Numbers 22:1-7; 31:15, 16; Ediyarade 2:14.

3. Owo ifan̄ ikodụk afia Balaam?

³ Ndi nditọ Israel ẹma ẹdụk afia Balaam? Ih, ndusụk ẹma ẹdụk. Ediwak mmọ ẹma ẹnam use ye iban Moab, ẹnyụn̄ ẹtiene ẹkpono mme abasi Moab, esịnede Baal Peor​—abasi idan̄ emi mbon Canaan ẹkekerede ke enye esinọ iban ye unam nditọ, onyụn̄ anam isọn̄ ọfọn n̄kpọ. Se  ikowotde nditọ Israel 24,000 edi oro ke ebiet emi edide se mmọ mi se Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ko. Ata n̄kpọ mbọm!—Numbers 25:1-9.

4. Nso ikanam ata ediwak nditọ Israel ẹnam use?

⁴ Nso ikesịn mmọ ke utọ mfịna emi? Ediwak mmọ ema ẹkpọn̄ Jehovah ke esịt mmọ, kpa Abasi emi okosiode mmọ ke Egypt, ọbọk mmọ ke wilderness, onyụn̄ ekpemede mmọ ada aka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. (Mme Hebrew 3:12) Emi akanam apostle Paul ewet ete: “Ẹyak nnyịn ikûnyụn̄ ika iso inam use, nte ndusụk mmọ ẹkenamde use, ẹnyụn̄ ẹkpan̄ade, owo tọsịn edịp ye ita ke otu mmọ ke usen kiet.” *—1 Corinth 10:8.

5, 6. Nso inam mbụk nditọ Israel ke Unaisọn̄ Moab ebehe nnyịn?

⁵ Mbụk emi ekpep nnyịn ediwak n̄kpọ sia nnyịn n̄ko imenen̄ede ikpere akakan isọn̄ un̄wọn̄ọ. (1 Corinth 10:11) Ke uwụtn̄kpọ, nte mbon ererimbot ẹdụkde ẹnyịne ke use idahaemi anam iti mbon Moab; eke idahaemi akam akan eke mbon Moab. Ibat nditọete emi ẹsidukde ukem afia nditọ Israel ẹkedụkde do esidi ke tọsịn ke tọsịn kpukpru isua. (2 Corinth 2:11) Kpa nte ndịk mîkanamke  Zimri ndimen n̄wan Midian ndụk itienna nditọ Israel, ndusụk owo mfịn ẹsọn̄ esịt ẹsịne ke esop Abasi ẹdu oburobụt uwem ẹnyụn̄ ẹbiat mme owo ke esop.​—Numbers 25:​6, 14; Jude 4.

⁶ Ndi omokụt ke imekpere obufa ererimbot Abasi ukem nte nditọ Israel ẹkekperede Isọn̄ Un̄wọn̄ọ? Ndi amada okụt obufa ererimbot emi iketiede-tie ibet ke anyan ini? Edi ntre, domo nte ekekeme ‘ndifehe n̄kpọn̄ use’ man Abasi aka iso ama fi.​—1 Corinth 6:18.

7, 8. Nso ke Bible okot use, ndien nso isiwọrọ mbon use?

⁷ Ikọ Greek oro ẹkabarede “use” ke Bible edi por·neiʹa. Ke ẹsiode idan̄ eren ye n̄wan emi ẹma ẹkenam ndọ nte N̄wed Abasi etemede, kpukpru oburobụt ebuana eken ẹdi use. Enye esịne efịbe, usan̄a akpara, idan̄ eren ye n̄wan emi mîdọhọ ndọ, idan̄ etịtifuọ, owo ndiwap m̀mê ndidei owo ndido idan̄, m̀mê ndifiọn̄ọ owo emi mîdịghe ebe m̀mê n̄wan esie ndido idan̄, n̄wan ndidan̄ ye n̄wan, erenowo ndidan̄ ye erenowo, m̀mê owo ndidan̄ ye unam. *

⁸ Bible owụt ke inaha ẹyak mbon use ẹka iso ẹdu ke esop Abasi, onyụn̄ ọdọhọ ke mmọ ididụkke Obio Ubọn̄ Abasi. (1 Corinth 6:9; Ediyarade 22:15) Mmọ ẹtọtọn̄ọ idahaemi ẹbọ utịp idiọkn̄kpọ mmọ. Mme owo isikponoke mmọ, isinyeneke mbuọtidem ke idem mmọ, mmọ ẹsinyene mfịna ke ndọ, esịt esimia mmọ ufen, ndusụk ẹmen idịbi mîdịghe ẹsịn owo idịbi ke ini mmọ mîben̄eke idem, ndusụk ẹmen udọn̄ọ, ndusụk ẹkpakpan̄a. (Kot Galatia 6:​7, 8.) Ufọn nditọn̄ọ n̄kpọ emi edisịnde fi ke afanikọn̄? Ediwak owo isikereke kpukpru emi ke ini mmọ ẹtọn̄ọde  n̄kpọ emi esiwakde ndinam owo anam use, oro edi, ndise oburobụt ndise.

9. Ndi edi akpanikọ ke oburobụt ndise isinamke owo n̄kpọ nte ndusụk owo ẹdọhọde? Ntak ọdọhọde ntre?

⁹ Ke ediwak idụt, ẹsidọn̄ oburobụt ndise ẹyọhọ Intanet, ẹnyam ke mme itie unyam n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, ẹsio ke TV, ẹnyụn̄ ẹsio ke ikwọ. * Ndusụk owo ẹdọhọ ke enye isinamke owo n̄kpọ. Ndi ntre? Ihih! Esinam afiak anam! Ndisise oburobụt ndise ekeme ndinam owo esifiọn̄ọ ndido idan̄ man okop uyụhọ onyụn̄ enyene “esuene esuene udọn̄ idan̄.” Emi ekeme ndinam esidi enye mînamke idan̄ ikemeke itie, anam oburobụt idan̄ emi odorode owo ndidien ọdọn̄ enye, anam enye enyene ikpọ mfịna ke ndọ, onyụn̄ ekeme ndisuan ndọ. * (Rome 1:​24-27; Ephesus 4:19) Ete kiet emi esinamde ndụn̄ọde ọdọhọ ke ọkpọsọn̄ udọn̄ idan̄ etie nte udọn̄ọ kansa, ke ukem nte kansa esikade iso ndisuana nyọhọ owo idem nte eyo esierede, ke esitetịm ọsọn̄ owo emi enyenede mfịna emi ndimụm idem n̄kama. Ete oro onyụn̄ ọdọhọ ke kpa nte esisọn̄de kansa ndikụre owo, ke esisọn̄ utọ owo oro nditie inamke idan̄.

10. Tịn̄ nte ikemede ndinanam se ẹtịn̄de ke James 1:​14, 15. (Se n̄ko ekebe “ Se Ikan̄wamde Mi Ntre Ndedehe ido.”)

¹⁰ Ti ke James 1:​14, 15 ọdọhọ ete: “Idomo esịm owo kiet kiet ke ini udọn̄ idemesie odụride onyụn̄ atapde enye. Ekem ke ini udọn̄ emi oyomode, aman idiọkn̄kpọ; ndien ke ini idiọkn̄kpọ oro okụrede utom esie, ada n̄kpa edi.”  Ntre idiọk ekikere ama odụk fi esịt, domo ofụri ukeme fo sio enye fep inikiet inikiet! Ke uwụtn̄kpọ, edieke eduede okụt oburobụt ndise, sọsọp sio enyịn fep, mîdịghe nịme kọmputa fo. Ekpedi ke TV, kpụhọ se n̄kpọ en̄wen. Sọsọp sio ndisịme ekikere fep ke esịt fo mbemiso enye akan fi ubọk!​—Kot Matthew 5:​29, 30.

11. Ke ini in̄wanade ndisio idiọk ekikere mfep ke esịt nnyịn, nso ke ikpanam man iwụt ke imọbuọt idem ye Jehovah?

¹¹ Abasi emi ọdiọn̄ọde nnyịn akan nte idiọn̄ọde idem nnyịn, ọnọ nnyịn eti item emi ete: “Ẹwot mme ndido idem mbufo emi ẹdude ke isọn̄ man ẹtre use, mbubiam ido, ọkpọsọn̄ udọn̄ idan̄, idiọk udọn̄, ye edisịn esịt ke n̄kpọ owo, emi edide ukpono ndem.” (Colossae 3:5) Imọfiọk ke imemke ndinam emi. Edi kûfre ke imenyene  edima Ete ke heaven emi enyenede ime, emi ikemede ndidọhọ an̄wam nnyịn. (Psalm 68:19) Ntre ini ekededi emi idiọk ekikere odụkde fi esịt, bọn̄ akam. Dọhọ enye ọnọ fi “odudu eke ebede ukeme owo,” nyụn̄ n̄wana yom n̄kpọ en̄wen kere.​—2 Corinth 4:7; 1 Corinth 9:27; se ekebe emi “ Didie ke N̄keme Nditre Idiọk Ido?”

12. Nso ke Bible okot “esịt,” ndien ntak emi anade ikpeme enye?

¹² Edidem Solomon ọkọdọhọ ete: “Kpeme esịt fo kan kpukpru se enyenede ndikpeme, koro uwem otode enye.” (Mme N̄ke 4:23) “Esịt” ẹtịn̄de mi edi utọ owo emi nnyịn inen̄erede idi ye nte Abasi esede nnyịn. Se nnyịn idide ke enyịn Abasi edinam inyene nsinsi uwem idịghe se idide ke enyịn owo. Idịghe n̄kpọ mbubru edi emi, edi n̄kpọ n̄kpa ye uwem. Job ama anam ediomi ye enyịn esie mbak edidue ese n̄wan ke enyịn use. (Job 31:1) Ata eti uwụtn̄kpọ ke enye ekenịm oro ọnọ nnyịn! Andiwet Psalm kiet okonyụn̄ etie nte Job. Enye ama eben̄e Abasi ete: “Nam enyịn mi ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ndikụt obukpo n̄kpọ.”​—Psalm 119:37.

13. Anie ekedi Dinah, ndien ntak emi mîkọfọnke enye odụk nsan̄a ye nditọiban Canaan?

¹³ Ima ikpekpep ke Ibuot 3 ke mbon oro idụkde nsan̄a ẹkeme ndinam nnyịn idu eti uwem m̀mê idiọk uwem. (Mme N̄ke 13:20; kot 1 Corinth 15:33.) Kere se iketịbede inọ Dinah eyen Jacob. Kpa ye ofụri se ẹkekpepde enye toto ke ini eyenọwọn̄, enye ama odụk idiọk ndụk ye nditọiban Canaan. Mbon Canaan ẹkesidu ata oburobụt uwem nte mbon Moab. (Leviticus 18:​6-25) Shechem, eyen Canaan ‘emi ẹkekponode ẹkan’ ke ufọk ete esie ye n̄kparawa eken ke Canaan ẹkeda Dinah nte n̄kaiferi emi edimade ndidu ye erenowo.​—Genesis 34:​18, 19.

14. Nso mfịna ke idiọk ndụk Dinah akada edi?

 ¹⁴ Ekeme ndidi Dinah ikekereke ndidu ye erenowo ini okụtde Shechem. Edi Shechem ama anam se ediwak mbon Canaan ẹkedade nte nnennen n̄kpọ emi erenowo akpanamde ke ini idem adahade enye. Ekpededi Dinah ama odomo ndinyan̄a idem ini oro, ufọn ikodụhe sia Bible ọdọhọ ke Shechem ama “omụm enye adan̄ onyụn̄ asabade enye.” Etie nte Shechem ama edima Dinah nte ini akade, edi utọ ima emi ikokpụhọkede se enye ama akananam. (Kot Genesis 34:​1-4.) Idịghe Dinah kpọt ọkọbọ ufen n̄kpọ emi. Idiọk ndụk esie ama anam nditọeka esie ẹnam n̄kpọ emi akanamde ẹtịn̄ idiọk ẹban̄a ubon mmọ.​—Genesis 34:​7, 25-31; Galatia 6:​7, 8.

15, 16. Nso idin̄wam nnyịn inyene ata ọniọn̄? (Se ekebe n̄ko “ Mme Itie N̄wed Abasi Oro Ekpetiede Ekere.”)

¹⁵ Idem ekpededi se iketịbede oro ama ekpep Dinah n̄kpọ, ekedi ke enye ama ọkọbọ ufen. Ikpanaha mbon emi ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹkopde uyo esie ẹbebet  n̄kpọ etịbe ọnọ mmọ mbemiso mmọ ẹkpep n̄kpọ. Mmọ ndikop uyo Abasi anam mmọ ẹmek ndisan̄a ye “mbon ọniọn̄.” (Mme N̄ke 13:20a) Emi esinam mmọ ẹdiọn̄ọ “ofụri se ifọnde,” inyụn̄ iyakke mmọ ẹmen idem ẹkesịn ke mfịna.​—Mme N̄ke 2:​6-9; Psalm 1:​1-3.

¹⁶ Ndikọbọ ke akam nnyụn̄ n̄kpep Bible ye mme n̄wed emi ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede  ọniọn̄ osion̄ode edi ayanam owo enyene ọniọn̄. (Matthew 24:45; James 1:5) N̄kpọ en̄wen edi nsụhọdeidem, sia enye esinam owo anam se Bible ọdọhọde. (2 Ndidem 22:​18, 19) Ke uwụtn̄kpọ, eyenete ekeme ndinyịme ke esịt ekeme ndibian̄a owo onyụn̄ anam n̄kpọ ke mbrenyịn. (Jeremiah 17:9) Edi edieke esịt abian̄ade enye yak enye akanam se mîkpanamke, ndi enye oyosụhọde idem ọbọ item onyụn̄ ayak ẹn̄wam enye?

17. Tịn̄ se ikemede nditịbe ke ubon ye nte ete ekemede ndin̄wam eyen esie.

¹⁷ Yak idọhọ ke ete ọdọhọ eyen esie an̄wan ete okûsan̄a ikpọn̄ ye akparawa emi edide eyenete nnyịn uwọrọ. Edi enye ọdọhọ ete esie ete: “Papa, ndi ekere ke imọn̄ ikanam idiọkn̄kpọ? Mbọk kûfịna ke inyeneke se iditịbede!” Ekeme ndidi eyen oro enen̄ede ama Jehovah inyụn̄ iduakke ndinam idiọkn̄kpọ ndomokiet. Edi ndi enye ‘asan̄a ke ọniọn̄’ Abasi onyụn̄ ‘efehe ọkpọn̄ use’? Mîdịghe ndi ndisịme anam enye “[ọbuọt] idem ke esịt esie”? (Mme N̄ke 28:26) Ndi emeti mme itie Bible en̄wen emi ete emi akpadade an̄wam eyen esie anam nnennen n̄kpọ?​—Se Mme N̄ke 22:3; Matthew 6:13; 26:41.

18, 19. Nso idomo ikesịm Joseph, ndien nso ke enye akanam?

¹⁸ Enyene ediye akparawa emi akamade Abasi okonyụn̄ efehede ọkpọn̄ use. Enye ekekere Joseph okonyụn̄ edi eyenete Dinah. (Genesis 30:​20-24) Ini Joseph ekedide eyenọwọn̄, enye ama ada enyịn esie okụt se ndisịme ido Dinah akadade edi. Enye ndiketi n̄kpọ emi nnyụn̄ nyom Abasi aka iso ama enye akan̄wam enye ke ini n̄wan eteufọk esie ke Egypt ekeyịrede enye “kwa usen kwa usen” ete adan̄ ye imọ. Sia Joseph ekedide ofụn, enye ikekemeke ndidọhọ ke imọ idinamke utom aba inọ mmọ. Ntre,  akana enye anam n̄kpọ ke ifiọk onyụn̄ enyene uko. Enye ama esidọhọ n̄wan Potiphar ke imọ idinamke utọ n̄kpọ oro. Ke ini mma oro ekefịkde enye omụm usen kiet, enye ama ọbọhọ efehe ọwọrọ an̄wa.​—Kot Genesis 39:​7-12.

¹⁹ Kere ise: Ndi Joseph ekpekebe idomo oro ekpedi enye ama esitie ekere nte imọ ikpenyenede ebuana ye mma oro m̀mê nte ikpanamde idan̄? Ekeme ndidi ikpekebehe. Joseph ikesitiehe ikere ndisịme. Se enye eketịn̄de ye n̄wan Potiphar owụt ke enye ama enen̄ede ama ndidi ufan Jehovah. Enye ekesidọhọ mma oro ete: “Eteufọk mi . . . isịnke mi baba n̄kpọ kiet ke mîbọhọke fi, koro afo edide n̄wan esie. Ntre n̄keme didie ndinam utọ akwa idiọkn̄kpọ emi nnyụn̄ ndue Abasi?”​—Genesis 39:​8, 9.

20. Nso ke Jehovah akanam ọnọ Joseph?

²⁰ Kere nte esịt ekenemde Jehovah ndikụt Joseph anamde se inende kpukpru usen kpa ye oro mbon esie mîkodụhe do. (Mme N̄ke 27:11) Nte ini akakade, Jehovah ama anam ẹsio enye ke ufọk-n̄kpọkọbi, ẹnyụn̄ ẹnam enye udiana andikara Egypt ye esenyịn udia. (Genesis 41:​39-49) Ikọ Psalm 97:10 edi ata akpanikọ: “O mbufo emi ẹmade Jehovah, ẹsua se idiọkde. Enye ekpeme ukpọn̄ mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ye enye; anyan̄a mmọ osio ke ubọk mme idiọkowo.”

21. Didie ke eyenete kiet ke Africa ọkọsọn̄ọ ada anam se inende?

 ²¹ Ediwak mme asan̄autom Abasi mfịn ẹnen̄ede ẹwụt ke ‘imasua se idiọkde inyụn̄ ima se ifọnde.’ (Amos 5:15) Eyenete nnyịn kiet ke Africa eti nte eyenan̄wan kiet ke ufọkn̄wed mmọ ọkọdọhọde ke iyayak enye enyene ebuana idan̄ ye imọ edieke enye etemede imọ udomo. Akparawa oro ọdọhọ ete: “Mma nsọsọp ndọhọ enye ke nyomke. Se n̄kanamde emi anam nnyene ukpono, ndien emi ọsọn̄ urua akan gold ye silver.” Imọdiọn̄ọ ke idiọkn̄kpọ ekeme ndinam owo okop ‘inemesịt ke ibio ini,’ edi utọ inemesịt oro esiwak ndisan̄a ye afanikọn̄. (Mme Hebrew 11:25) Owo inyụn̄ ikemeke ndimen utọ inemesịt oro ndomo ye inemesịt emi mbon emi ẹkopde uyo Jehovah ẹdikopde ke nsinsi.​—Mme N̄ke 10:22.

22, 23. (a) Ntak emi idọhọde ke edieke Christian anamde akwa idiọkn̄kpọ ke esie ikụreke? (b) Nso ke Abasi anam man an̄wam owo emi anamde idiọkn̄kpọ?

²² Sia ikadade-da idiọkn̄kpọ imana, isin̄wan̄wana ndisio esịt mfep ke idiọkn̄kpọ oro ọdọn̄de nnyịn, nnyụn̄ nnam se Abasi amade. (Rome 7:​21-25) Jehovah ọfiọk emi sia enye ọdiọn̄ọ “ke nnyịn idi ntan.” (Psalm 103:14) Edi owo ekeme ndisụk ndue nnam akwa idiọkn̄kpọ kpa ye ofụri ukeme emi enye esịnde ndinam eti n̄kpọ. Ndi oro ọwọrọ ke esie okụre? Ihih-o! Enye ekeme ndibọ ufen n̄kpọ emi enye anamde kpa nte Edidem David ọkọbọde. Edi Abasi ‘esinyịme ndifen nnọ’ mbon emi ẹkabarede esịt ẹnyụn̄ ‘ẹyararede idiọkn̄kpọ mmọ an̄wan̄wa.’​—Psalm 86:5; James 5:16; kot Mme N̄ke 28:13.

²³ N̄ko-n̄ko, Abasi ọnọ nnyịn “irenowo nte enọ,” oro edi, nti mme ekpemerọn̄ oro ẹdotde, ẹnyụn̄ ẹben̄ede idem ndin̄wam nnyịn ke esop. (Ephesus 4:​8, 12; James 5:​14, 15) Mmọ ẹsin̄wam owo ekededi emi anamde  idiọkn̄kpọ afiak ekpere Abasi onyụn̄ “enyene esịt ọniọn̄” mbak enye idifiak inam idiọkn̄kpọ oro.​—Mme N̄ke 15:32.

24, 25. (a) Didie ke akparawa oro Mme N̄ke 7:​6-23 etịn̄de aban̄a okowụt ke imọ inyeneke ibuot? (b) Nso ke ikpanam man inyene esịt ọniọn̄?

²⁴ Bible etịn̄ aban̄a owo emi ‘ananade ibuot’ ye owo emi ‘ẹnyenede esịt ọniọn̄.’ (Mme N̄ke 7:7) Owo emi mînen̄ekede inyene ifiọk Abasi mînyụn̄ ibịghike ọkọtọn̄ọ anam n̄kpọ Abasi ekeme ndinam n̄kpọ ke ‘unana ibuot.’ Enye ekeme ndisọsọp nnam akwa idiọkn̄kpọ nte akparawa oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Mme N̄ke 7:​6-23. Edi owo emi ‘enyenede esịt ọniọn̄’ esinen̄ede ọbọn̄ akam onyụn̄ ekpep Bible man ekpeme esịt esie. Enye esinyụn̄ odomo ofụri ukeme esie man se enye ekerede, anamde, onyụn̄ aduakde enem Abasi esịt. Edieke enye anamde emi, ọwọrọ enye “ama ukpọn̄ esie” idinyụn̄ itreke ‘ndikụt eti n̄kpọ.’​—Mme N̄ke 19:8.

²⁵ Bụp idemfo ete: ‘Ndi mmenen̄ede nnịm ke nte Abasi ọdọhọde idu uwem enen, nnyụn̄ nnịm ke ndidu uwem ntre edi ke ufọn mi?’ (Psalm 19:​7-10; Isaiah 48:​17, 18) Edieke edide enyene se Abasi oyomde nnyịn inam emi etiede fi ntre ntre, sọsọp nam n̄kpọ ban̄a oroi. Kere se isiwọrọde mbon oro mînịmke ibet Abasi. Tabi nyụn̄ se nte Jehovah ọfọnde. Edinam emi ke ndidu uwem nte Jehovah etemede, ye ke nditie n̄kere nti n̄kpọ​—n̄kpọ oro edide akpanikọ, n̄kpọ oro enende, n̄kpọ oro asanade, n̄kpọ oro ẹmade, ye n̄kpọ emi esịnede eti ido. (Psalm 34:8; Philippi 4:​8, 9) Oyokụt ke nte esịnde ukeme anam emi, eyenen̄ede ama Abasi, ama se enye amade, onyụn̄ asua se enye asuade. Joseph ekedi owo nte nnyịn. Edi enye ama ‘efehe ọkpọn̄ use’ sia enye ama ayak Jehovah ada enye usụn̄  ke ediwak isua, ama onyụn̄ ama ndinam se inemde Jehovah esịt. Yak Abasi an̄wam fi anam ntre n̄ko.​—Isaiah 64:8.

26. Nso akpan n̄kpọ ke idineme ke ibuotikọ en̄wen?

²⁶ Abasi ikọnọhọ nnyịn ndido idan̄ ndida nnam se imama, edi okoyom ida inyene nditọ inyụn̄ ikop inem ye n̄wan m̀mê ebe nnyịn. (Mme N̄ke 5:18) Ke Ibuot 10 ye 11, iyeneme nte Abasi adade ndọ.