1, 2. Ano ang ginhimo ni Balaam agod pakamalauton ang katawhan ni Jehova?

ANG isa ka manugpamunit nagkadto sa iya paborito nga palamunitan. May ginapensar sia nga isda nga luyag niya buniton. Nagpili sia sing paon, ginbutang niya ini sa taga, kag gintawtaw. Dugaydugay, nagsanting ang bunit, nagbawod ang tigawnan, kag nahulik gid niya ang gusto niya nga isda. Nagyuhum sia kay nahibaluan niya nga husto gid ang paon nga iya napili.

² Sang tuig 1473 B.C.E. ang isa ka tawo nga si Balaam nagpamensar kon ano nga paon ang iya gamiton. Apang ang tuyo niya nga biktimahon amo ang katawhan sang Dios, nga nagakampo sa Kapatagan sang Moab, kag manugsulod na sa Ginsaad nga Duta. Nagapangangkon si Balaam nga manalagna sia ni Jehova, apang ang matuod isa sia ka makagod nga tawo nga ginbayaran agod pakamalauton ang Israel. Ugaling bangod nagpasilabot si Jehova, ang mahimo lamang ni Balaam amo nga pakamaayuhon ang Israel. Apang luyag gid ni Balaam nga makuha ang iya bayad, gani napensaran niya nga ayhan pakamalauton sang Dios ang iya katawhan kon makahimo sila sing mabug-at nga sala. Para masulay sila, gintawtaw ni Balaam ang iya paon—ang matahom kag bataon nga mga babayi sang Moab.—Numeros 22:1-7; 31:15, 16; Bugna 2:14.

3. May nadala bala sa pahito ni Balaam?

³ May nadala bala sa pahito ni Balaam? May ara, kay linibo ka  Israelinhon nga lalaki ang nasulay kag ‘nagpakighilawas sa mga anak nga babayi sang Moab.’ Nagsimba pa gani sila sa mga dios sang mga Moabnon, lakip sa makangilil-ad nga si Baal sang Peor, ang dios sang pagbuad, ukon sekso. Subong resulta, 24,000 ka Israelinhon ang napatay sa dulunan sang Ginsaad nga Duta. Grabe gid ini nga kapahamakan!—Numeros 25:1-9.

4. Ngaa linibo ka Israelinhon ang nasulay sa imoralidad?

⁴ Ngaa natabo ini nga kapahamakan? Nangin malaut ang tagipusuon sang madamo bangod nagpalayo sila kay Jehova, ang Dios nga nagluwas sa ila sa Egipto, nagpakaon sa ila sa kamingawan, kag nag-amlig sa ila pakadto sa ginsaad nga duta. (Hebreo 3:12) Ginahunahuna ni apostol Pablo ini nga hitabo sang nagsulat sia: “Indi man kita maghimo sang seksuwal nga imoralidad, subong sang ginhimo sang iban sa ila, amo nga 23,000 sa ila ang napatay sa isa ka adlaw.” *—1 Corinto 10:8.

5, 6. Ngaa importante sa aton karon ang rekord sang pagpakasala sang mga Israelinhon sa Kapatagan sang Moab?

⁵ Ang rekord sa Numeros may madamo nga importante nga leksion sa katawhan sang Dios karon, nga manugsulod na sa mas maayo pa nga ginsaad nga duta. (1 Corinto 10:11) Halimbawa, ang pagsalimuang sa sekso sang mga tawo karon kaangay  sang pagsalimuang sang mga Moabnon sang una, apang mas grabe pa ini. Dugang pa, linibo ka Cristiano kada tuig ang nasulay sa imoralidad—ang panguna nga rason kon ngaa nasulay ang mga Israelinhon sadto. (2 Corinto 2:11) Kag kaangay ni Zimri nga nagpadayawdayaw pa sang gindala niya ang Midianhon nga babayi sa iya tolda sa kampo sang mga Israelinhon, ang pila sa katawhan sang Dios karon nangin malain man nga impluwensia sa Cristianong kongregasyon.—Numeros 25:6, 14; Judas 4.

⁶ Makita mo bala ang imo kaugalingon sa kahimtangan nga pareho sa natabo sadto sa Kapatagan sang Moab? Ginapanan-aw mo bala nga madali mo na lang mabaton ang imo padya—ang madugay mo na ginahulat nga bag-ong kalibutan? Kon amo, himua ang imo bug-os nga masarangan nga makapabilin sa gugma sang Dios paagi sa pagtuman sa sugo: “Palagyo kamo sa seksuwal nga imoralidad!”—1 Corinto 6:18.

7, 8. Ano ang “seksuwal nga imoralidad,” kag ano ang anihon sang mga nagahimo sing seksuwal nga imoralidad?

⁷ Ang mga tinaga nga gingamit sa Biblia nga “seksuwal nga imoralidad” (sa Griego, por·neiʹa) nagapatuhoy sa ginadumilian nga pagpakigsekso sang indi mag-asawa suno sa talaksan sang Kasulatan. Nagalakip ini sang pagpanghilahi, prostitusyon, kag pagpakigsekso sang mga indi kasal, subong man ang oral kag anal sex, kag ang paghapulas sa kinatawo sang indi niya tiayon. Nalakip man sa sini ang pagpakigsekso sang mga indibiduwal nga pareho sing sekso, subong man ang pagpakigsekso sa sapat. *

⁸ Maathag gid ang ginasiling sang Kasulatan: Ang mga nagahimo sing seksuwal nga imoralidad indi makapabilin sa Cristianong kongregasyon kag indi makatigayon sing kabuhi nga wala sing katapusan. (1 Corinto 6:9; Bugna 22:15) Bisan karon pa lang, ginahalitan na nila ang ila kaugalingon, subong sang  pagkadula sing pagtahod sa kaugalingon kag pagsalig sang iban, pagkaguba sang pag-asawahay, pagtublag sang konsiensia, batok sa buot nga pagbusong, balatian, kag kamatayon pa gani. (Basaha ang Galacia 6:7, 8.) Kabuangan gid ang paghimo sing butang nga magaresulta sa daku nga kapahamakan! Sing makapasubo, wala gid ini ginhunahuna sang madamo sang ginsugdan nila ang una nga sayop nga tikang, nga sa masami amo ang pagtan-aw sing pornograpiya.

9. Wala bala sing malain sa pornograpiya subong sang ginasiling sang iban? Ipaathag.

⁹ Sa madamo nga pungsod, ang pornograpiya makita sa balaligyaan sang mga pamantalaan kag mga magasin, sa musika, sa telebisyon, kag labi na gid sa Internet. * Wala bala sing malain sa sini, subong sang ginasiling sang iban? Indi ina matuod! Ang mga nagatan-aw sing pornograpiya mahimo mangin adik sa masturbasyon, kag ginapalambo nila ang ila “indi mapunggan nga kailigbon sa sekso,” nga mahimo bangdan sang pagkaadik sa sekso, imoral nga mga kailigbon, pagkaguba sang pag-asawahay, kag pagdiborsio. * (Roma 1:24-27; Efeso 4:19) Ginpaanggid sang isa ka manugpanalawsaw ang pagkaadik sa sekso sa kanser. “Padayon ini nga nagatubo kag nagalapta,” siling niya. “Halos indi ini mapunggan, kag tuman man ini kabudlay bulngon kag paayuhon.”

10. Paano naton maaplikar ang prinsipio sa Santiago 1:14, 15? (Tan-awa man ang kahon nga “ Nakatigayon Ako sing Kusog nga Mangin Matinlo sa Moral.”)

¹⁰ Binagbinaga ang ginasiling sa Santiago 1:14, 15: “Ang kada isa ginatilawan kon ginaganyat sia kag ginahaylo sang iya kaugalingon nga kailigbon. Dayon ang kailigbon, kon nakapanamkon  na, nagabun-ag sang sala; ang sala naman, kon nahimo na, nagaresulta sa kamatayon.” Gani, kon makahunahuna ka sing malain nga kailigbon, untati ini gilayon! Halimbawa, kon indi hungod nga makakita ka sing laragway nga makapukaw sang seksuwal nga gana, gilayon nga untati ang pagtan-aw, ukon patya ang imo kompyuter, ukon isaylo ang estasyon sang TV. Himua ang tanan nga paagi agod malikawan mo ang imoral nga kailigbon, antes ka kontrolon kag daugon sini!—Basaha ang Mateo 5:29, 30.

11. Kon nagapakigbato sa malain nga mga kailigbon, paano naton mapakita nga nagasalig kita kay Jehova?

¹¹ Makatarunganon gid nga ang Isa nga mas nakakilala sa aton nagsugo: “Gani, patya ninyo ang mga bahin sang inyo lawas nga may dutan-on nga huyog subong sang seksuwal nga  imoralidad, kahigkuan, indi mapunggan nga kailigbon sa sekso, makahalalit nga handum, kag kakagod nga isa ka sahi sang pagsimba sa mga diosdios.” (Colosas 3:5) Matuod, mahimo nga indi ini mahapos. Apang dumduma, makapangayo kita sing bulig sa aton mahigugmaon kag mapailubon nga langitnon nga Amay. (Salmo 68:19) Gani, mangamuyo gilayon sa iya kon magsulod sa aton hunahuna ang malain nga mga butang. Magpangayo sing “gahom nga labaw sa kinaandan,” kag manikasog nga isentro ang imo hunahuna sa iban nga butang.—2 Corinto 4:7; 1 Corinto 9:27; tan-awa ang kahon nga “ Paano Ko Mauntatan ang Malain nga Bisyo?”

12. Ano ang aton “tagipusuon,” kag ngaa dapat naton ini bantayan?

¹² Ang maalam nga si Solomon nagsulat: “Labaw sa tanan nga dapat mo bantayan, bantayi ang imo tagipusuon, kay nagahalin sa sini ang mga tuburan sang kabuhi.” (Hulubaton 4:23) Ang aton “tagipusuon” amo ang aton nasulod nga pagkatawo, kon ano gid kita sa pagtamod sang Dios. Ang basihan agod matigayon naton ang kabuhi nga walay katapusan amo ang pagtamod sang Dios sa aton “tagipusuon,” indi ang pagtamod sang tawo. Daw simple lang ini. Apang, serioso ini katama. Amo nga si Job nakigkatipan, ukon naghimo sing pormal nga kasugtanan, sa iya mga mata, agod indi sia magtulok sing indi nagakaigo sa isa ka babayi. (Job 31:1) Maayo gid ini nga halimbawa sa aton! Kaangay man sa sini ang pagtamod sang isa ka salmista, nga nagpangamuyo: “Ilikaw ang akon mga mata sa pagtan-aw sa wala sing pulos nga mga butang.”—Salmo 119:37.

13. Sin-o si Dina, kag ngaa indi maalamon ang iya pagpili sing mga abyan?

¹³ Subong sang natun-an naton sa Kapitulo 3, mahimo nga maayo ukon malain ang impluwensia sa aton sang aton mga abyan. (Hulubaton 13:20; basaha ang 1 Corinto 15:33.) Binagbinaga ang halimbawa ni Dina, ang anak nga babayi sang patriarka nga si Jacob. Bisan pa maayo ang pagpadaku sa iya, indi maalamon nga nakig-abyan si Dina sa mga Canaanhon nga babayi. Kaangay sang mga Moabnon, imoral gid ang mga Canaanhon. (Levitico 18:6-25) Sa pagtamod sang mga Canaanhon  nga lalaki, lakip na si Siquem—“ang pinakadungganon sa bug-os nga panimalay sang iya amay”—mahapos lang biktimahon si Dina nga maghimo sing imoral nga buhat.—Genesis 34:18, 19.

14. Paano nagdul-ong sa kapahamakan ang pagpili ni Dina sang mga abyan?

¹⁴ Mahimo nga wala gid sa pensar ni Dina nga makigsekso kay Siquem sang nakita niya sia. Apang, ginhimo ni Siquem ang kinaandan lang nga ginahimo sang mga Canaanhon kon mapukaw ang ila kailigbon. Bisan nagbato si Dina, wala sia sing nahimo, kay “ginkuha niya si Dina kag ginlugos.” Sang ulihi, ginhigugma ni Siquem si Dina, apang indi na niya mabag-o ang iya ginhimo. (Basaha ang Genesis 34:1-4.) Indi lang si Dina ang naapektuhan. Ang iya pagpili sang mga abyan amo ang ginbangdan sang mga hitabo nga nagdala sing kahuy-anan kag pasipala sa bug-os nila nga pamilya.—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8.

15, 16. Paano naton matigayon ang matuod nga kaalam? (Tan-awa man ang kahon nga “ Mga Kasulatan nga Pamalandungan.”)

¹⁵ Kon nakatuon man si Dina sing importante nga leksion, natun-an niya ini sa masakit nga paagi. Indi na kinahanglan  nga matabo pa ini sa mga nagahigugma kag nagatuman kay Jehova agod makatuon sila sing leksion. Nagapamati sila sa Dios, gani ‘nagaupod sila sa maalamon.’ (Hulubaton 13:20a) Sa amo, nahangpan nila “ang bug-os nga dalanon sang kaayo” kag nalikawan ang indi kinahanglanon nga mga problema kag mga kasakit.—Hulubaton 2:6-9; Salmo 1:1-3.

¹⁶ Ang diosnon nga kaalam matigayon sang mga nagahandum kag nagapangita sini paagi sa padayon nga pagpangamuyo kag  regular nga pagtuon sa Pulong sang Dios kag sa mga balasahon nga ginaaman sang matutom kag mainandamon nga ulipon. (Mateo 24:45; Santiago 1:5) Importante man ang pagkamapainubuson, nga ginapakita paagi sa kinabubut-on nga pagtuman sa mga laygay halin sa Kasulatan. (2 Hari 22:18, 19) Halimbawa, mahimo ginabaton sang isa ka Cristiano nga madaya kag makatalagam ang iya tagipusuon. (Jeremias 17:9) Apang, kon kinahanglan nga hatagan sia sing mahigugmaon nga laygay kag bulig, mapainubuson bala niya nga ginabaton ini?

17. Ilaragway ang isa ka kahimtangan nga mahimo matabo sa isa ka pamilya, kag ipakita kon paano mahimo paathagan sang amay ang iya anak.

¹⁷ Handurawa ini nga kahimtangan. Indi pagpasugtan sang isa ka amay ang iya bata nga babayi nga magdeyt upod sa isa ka Cristianong lalaki kon wala sila sing tsaperon. Ang iya bata nagsiling: “Wala ka salig sa akon ’Tay, haw? Indi kami maghimo sing malain, a!” Mahimo nga ginahigugma sang iya bata si Jehova kag maayo man ang iya motibo, apang nagalakat bala sia ‘suno sa diosnon nga kaalam’? ‘Nagapalagyo bala sia sa seksuwal nga imoralidad’? Ukon nagasalig lang bala sia “sa iya kaugalingon”? (Hulubaton 28:26) Mahimo nga may madumduman ka pa nga mga prinsipio nga makabulig sa sini nga mag-amay sa ila paghinun-anon sa sini nga kahimtangan.—Tan-awa ang Hulubaton 22:3; Mateo 6:13; 26:41.

18, 19. Ano nga pagsulay ang gin-atubang ni Jose, kag ano ang iya ginhimo?

¹⁸ Ang isa ka maayo nga pamatan-on nga naghigugma sa Dios kag nalagyo sa seksuwal nga imoralidad amo si Jose, ang utod ni Dina sa amay. (Genesis 30:20-24) Bata pa si Jose sang nakita niya ang malain nga resulta sang kabuangan sang iya utod nga si Dina. Pat-od gid nga yadto nga hitabo kag ang handum ni Jose nga magpabilin sa gugma sang Dios, amo ang nag-amlig sa iya sang didto na sia sa Egipto kag “adlaw-adlaw” nga ginaganyat sang asawa sang iya agalon. Ulipon si Jose, gani indi sia makahalin sa iya trabaho. Kinahanglan may kaalam sia kag kaisog  nga atubangon ang pagsulay. Ginhimo niya ini paagi sa sulitsulit nga pagpangindi sa asawa ni Potifar, kag sang ulihi, paagi sa pagpalagyo sa iya.—Basaha ang Genesis 39:7-12.

¹⁹ Binagbinaga ini: Kon ginapantasya man ni Jose ang asawa ni Potifar ukon pirme sia nagadalamguhanon tuhoy sa sekso, nahuptan ayhan niya ang iya integridad? Mahimo nga wala gid. Imbes nga maghunahuna sang indi maayo, ginpabaloran ni Jose ang iya kaangtanan kay Jehova, nga maathag sa iya ginsiling sa asawa ni Potifar. “Ang akon agalon,” siling niya, ‘wala gid sing gindingot sa akon kundi ikaw lamang, bangod asawa ka niya. Gani paano ko mahimo ining daku nga kalainan kag magpakasala batok sa Dios?’—Genesis 39:8, 9.

20. Paano ginmaniobra ni Jehova ang mga hitabo sa kabuhi ni Jose?

²⁰ Handurawa lamang ang kalipay ni Jehova samtang ginatan-aw niya ang pamatan-on nga si Jose, nga nagahupot sang iya integridad adlaw-adlaw bisan malayo sia sa iya pamilya. (Hulubaton 27:11) Sang ulihi, ginmaniobra ni Jehova ang mga hitabo amo nga nakagua sa prisuhan si Jose, nangin primer ministro, kag manugdumala sang kalan-on sa Egipto! (Genesis 41:39-49) Matuod gid ang ginsiling sa Salmo 97:10: “O kamo nga nagahigugma kay Jehova, dumti ang malaut. Ginaamligan niya ang kabuhi sang mga mainunungon sa iya; ginaluwas niya sila sa kamot sang malauton”!

21. Paano ginhuptan sang pamatan-on nga utod nga lalaki nga nagaistar sa isa ka pungsod sa Aprika ang iya integridad?

²¹ Sa karon, ginapakita man sang madamo nga alagad sang  Dios nga ‘ginadumtan nila ang malain kag ginahigugma ang maayo.’ (Amos 5:15) Ang pamatan-on nga utod nga lalaki nga nagaistar sa isa ka pungsod sa Aprika nagsiling nga may klasmeyt sia nga babayi nga nagtanyag nga makigsekso sa iya kon buligan niya sia sa ila test sa matematika. “Ginpangindian ko dayon ang iya tanyag,” siling niya. “Paagi sa paghupot sang akon integridad, wala madula ang akon dignidad kag pagtahod sa kaugalingon, mga butang nga mas malahalon sangsa bulawan kag pilak.” Matuod, mahimo makahatag sing “umalagi nga pagpangalipay” ang sala, apang ining umalagi nga kalipay masami nga nagadala sing tuman nga kasakit. (Hebreo 11:25) Dugang pa, wala ini sing pulos kon ikumparar sa dayon nga kalipay nga matigayon naton kon matinumanon kita kay Jehova.—Hulubaton 10:22.

22, 23. (a) Kon ang isa ka Cristiano makahimo sing mabug-at nga sala, mapasag-uli pa bala niya ang iya kaangtanan sa Dios? (b) Ano nga bulig ang matigayon sang nakasala?

²² Indi kita himpit, gani tanan kita nagatinguha nga madaug ang undanon nga mga kailigbon kag mahimo ang husto sa pagtamod sang Dios. (Roma 7:21-25) Nahibaluan ini ni Jehova, kag “ginadumdom niya nga kita yab-ok lamang.” (Salmo 103:14) Apang kon kaisa, ang isa ka Cristiano makahimo sing mabug-at nga sala. Puede pa bala niya mapasag-uli ang iya kaangtanan sa Dios? Huo. Kaangay ni Hari David, mahimo anihon sang nakasala ang masakit nga resulta sang iya sala. Apang ang Dios “handa [pirme] sa pagpatawad” sa mga mahinulsulon kag ‘nagatu-ad sing dayag’ sang ila mga sala.—Salmo 86:5; Santiago 5:16; basaha ang Hulubaton 28:13.

²³ Ginhatagan man ni Jehova ang Cristianong kongregasyon sing “mga dulot nga mga lalaki”—ang hamtong nga mga manugbantay nga kalipikado kag handa nga magbulig sa aton. (Efeso 4:8, 12; Santiago 5:14, 15) Tulumuron nila nga buligan ang nakasala nga makapanumbalik sa iya kaangtanan sa Dios, kag suno sa ginsiling sang maalam nga tawo, sa pagtigayon sing “paghangop” agod indi na niya pagsuliton ang iya sala.—Hulubaton 15:32.

24, 25. (a) Paano ginpakita sang pamatan-on nga lalaki sa Hulubaton 7:6-23 nga ‘kulang sia sing maayo nga paghangop’? (b) Paano kita ‘makatigayon sing maayo nga paghangop’?

²⁴ May ginsambit ang Biblia nga mga tawo nga “kulang sa maayo nga paghangop” kag mga tawo nga “nagatigayon sing paghangop.” (Hulubaton 7:7) Ang isa nga “kulang sa maayo nga paghangop” wala sing paghantop kag indi makatarunganon, kay indi sia hamtong sa espirituwal kag kulang sing eksperiensia sa pag-alagad sa Dios. Kaangay sa isa ka pamatan-on nga lalaki nga ginlaragway sa Hulubaton 7:6-23, mahimo nga madali sia masulay sa paghimo sing mabug-at nga sala. Apang ginausisa sang isa nga “nagatigayon sing maayo nga paghangop” ang iya nasulod nga pagkatawo paagi sa regular nga pagtuon sa Pulong sang Dios kag pagpangamuyo. Bisan pa indi sia himpit, ginatinguhaan gid niya nga ipahisuno ang iya mga panghunahuna, handum, balatyagon, kag tulumuron sa kon ano ang ginakahamut-an sang Dios. Sa amo, ‘ginahigugma niya ang iya kaugalingon,’ ukon nagatigayon sia sing pagpakamaayo, kag ‘makasapo sia sing kadalag-an.’—Hulubaton 19:8.

²⁵ Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Kumbinsido gid bala ako nga matarong ang mga talaksan sang Dios? Nagapati gid bala ako nga mangin malipayon gid ako kon tumanon ko ini?’ (Salmo 19:7-10; Isaias 48:17, 18) Kon may pangduhaduha ka bisan diutay lang, mangita sing paagi nga madula ini. Pamalandungi ang mga resulta sang pagsupak sa kasuguan sang Dios. Dugang pa, ‘tilawi kag tan-awa nga si Jehova maayo’ paagi sa pagkabuhi suno sa panudlo sang Biblia kag pagpuno sa imo hunahuna sing mga butang nga matuod, matarong, matinlo, hiligugmaon, kag dungganon. (Salmo 34:8; Filipos 4:8, 9) Makapat-od ka nga samtang labi mo ini nga ginahimo, labi mo man nga higugmaon ang Dios, higugmaon ang iya mga ginahigugma, kag dumtan ang iya mga ginadumtan. Indi himpit si Jose. Apang, ‘nakapalagyo sia sa seksuwal nga imoralidad’ bangod gintugutan niya nga dihunon sia ni Jehova sa madamo nga tinuig kag hatagan sia sing maayo nga paghangop. Kabay pa nga amo man sini ang imo himuon.—Isaias 64:8.

26. Anong importante nga topiko ang pagabinagbinagon sa masunod?

 ²⁶ Wala ginhimo sang Manunuga ang aton mga kinatawo agod gamiton sing indi nagakaigo, kundi agod makapanganak kag agod makahatag sing kalipay sa mag-asawa. (Hulubaton 5:18) Pagabinagbinagon sa masunod nga duha ka kapitulo ang pagtamod sang Dios sa pag-asawahay.