၁, ၂. ဘံးလၣ် ကူၣ်ထီၣ်​ဝဲ​လၢ က​မၤဘၣ်ဒိ ယဟိဝၤ​အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​ဒ်လဲၣ်.

ပှၤ​မၤ​ညၣ်​တဂၤ လဲၤဝဲ​ဆူ​တၢ်လီၢ်​လၢ အဝဲ​ဘၣ်​အသး​ကတၢၢ်​လၢ က​တခွဲ​ညၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. လၢ​အဝဲ​အသး​ပူၤ အဲၣ်ဒိး​ဖီၣ်ဝဲ ညၣ်​တ​ကလုာ်​လီၤ. အဝဲ​ဃုထၢ​ဝဲ​ညၣ်​ဆၣ်​ဒီး ဘျးထီၣ်ဝဲ​လၢ​တခွဲ​လိၤ​ဒီး တ့ၢ်လီၤ​ဝဲ တခွဲ​ပျံၤ​ဆူ​ထံ​ကျါ​လီၤ. တယံာ်ဘၣ်​ဒီး ပျံၤ​ဖ့ၣ်ဆၢ​ထီၣ်, တခွဲဘိ​က့ၣ်​လီၤ​ဒီး အဝဲ​ထုးထီၣ်​ဝဲ တခွဲ​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​အဝဲ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အ​တၢ်​ဃုထၢ​အံၤ​ဘၣ်​အဃိ အဝဲ​နံၤကမှံ​ထီၣ်ဝဲ​လီၤ.

^၂ ဖဲ ချ.ခ.န ၁၄၇၃ အ​ပူၤ, ပှၤ​တဂၤ​လၢ အ​မံၤ​မ့ၢ် ဘံးလၣ်​န့ၣ် ဆိကမိၣ်​ထီၣ်ဝဲ တခွဲ​ဆၣ်​တမံၤ​လၢ က​ကွဲန့ၢ်​လွဲန့ၢ်​တၢ်​အဂီၢ်​လီၤ. အဝဲ​ပာ်လီၤ​အသး​လၢ က​ကွဲန့ၢ်​လွဲ​န့ၣ် ယွၤ​အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​လၢ အ​သူၣ်​ဒဲ တစိၢ်​တလီၢ်​ဖဲ မိၤအး​အ​တၢ်ပၢၤခိၣ်, ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အ​ကီၢ်ဆၢ​န့ၣ်​လီၤ. ဘံးလၣ်​စံး​လီၤအသး​လၢ အမ့ၢ်​ယဟိဝၤ​အ​ဝံ​တဂၤ သနာ်က့ နီၢ်နီၢ်​အဝဲ​မ့ၢ် ပှၤ​သးကွံ​တၢ် အါအါ​ကလဲာ် ဒီး​ဒိးလဲ​အသး​လၢ က​ဆိၣ်အၢ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​အဂီၢ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်​လၢ​ယဟိဝၤ နုာ်လီၤ​မၤတၢ်​အဃိ ကဲထီၣ်​ထဲဒၣ် ဘံးလၣ်​ဘၣ်​ဆိၣ်ဂ့ၤ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ, ဘံးလၣ်​ပာ်လီၤ​အသး​လၢ က​ဟံးန့ၢ်​အ​ခိၣ်ဖး​အဃိ အဝဲ​ကူၣ်ထီၣ်​ဝဲ​လၢ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ် မ့ၢ်​မၤ​တၢ်ကမၣ်​အ​ဒိၣ်​အယိာ်​ဒီး ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် ကစၢ်​ယွၤ အ​နီၢ်ကစၢ်​ဒၣ်ဝဲ က​ဆိၣ်အၢ​အပှၤကလုာ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒ်​အ​တၢ်ကူၣ်​အသိး ဘံးလၣ် သူဝဲ​တခွဲ​ဆၣ်​လၢ ပှၤ​မိၤအး​မုၣ်​ဖိ​လၢ အ​လွဲ​န့ၣ်​တၢ်​သ့​တဖၣ်​လီၤ.—၄ မိၤၡ့ ၂၂:၁-၇; ၃၁:၁၅, ၁၆; လီၣ်ဖျါ ၂:၁၄.

၃. ဘံးလၣ် အ​တၢ်ကူၣ် ကဲထီၣ်​လိၣ်ထီၣ်​တုၤ​ထဲလဲၣ်.

^၃ တၢ်ကူၣ်​လီန့ၢ်​အံၤ ကဲထီၣ်​လိၣ်ထီၣ် ကစီဒီ​ဧါ. ကဲထီၣ်​လိၣ်ထီၣ်​ဖဲ​အကြၢး​န့ၣ်​လီၤ. အံၣ်စရ့လး ပိာ်ခွါ​လၢ အ​ကလး​တဖၣ် ပိာ်ထွဲ တၢ်​ကွဲန့ၢ်​လွဲန့ၢ်​အံၤ​အခံ ခီဖျိ “မၤ​ကမၣ်မုၣ် ကမၣ်ခွါ​ဒီး မိၤအး​အ​ဖိမုၣ်​တဖၣ်​လီၤ.” အဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်​ဘူၣ်ထီၣ်​ဘါထီၣ်​ဝဲ  မိၤအး​အ​ယွၤ​တဖၣ်, လၢ​အ​ပာ်​ဃုာ်ဒီး ဘဧၤလး​ပ​ဧိၢ်, လၢ​အမ့ၢ် က့း​အ​ယွၤ​လၢ အ​လီၤသး​ဘၣ်အၢ​န့ၣ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ ၂၄,၀၀၀ ဘၣ်​သံ​ကွံာ်​ဖဲ ကီၢ်တၢ်စံးပာ် အ​ကီၢ်ဆၢ​န့ၣ်​လီၤ. လီၤသးအုး​ဆံး​ဒိၣ်​လဲၣ်.—၄ မိၤၡ့ ၂၅:၁-၉.

၄. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​လၢ အ​ကထိ​တဖၣ် လီၤနုာ်​ဆူ တၢ်​ကလုာ်​က​လိၤ​အ​ပူၤ​လဲၣ်.

^၄ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​အံၤ ဘၣ်​ကဲထီၣ်​အသး​လဲၣ်. မ့ၢ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ် အိၣ်​ထီၣ်​ဒီး သး​လၢ​အအၢ​အသီ​ခီဖျိ ထုးယံၤထီၣ်​အသး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ အုၣ်က့ၤ​ခီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်​လၢ ကီၢ်​အဲၤကူပတူး, လုၢ်အီၣ်​အဝဲသ့ၣ် ဖဲ​ပှၢ်မုၢ်ကနၢ​ဒီး ဆှၢ​အဝဲသ့ၣ်​တုၤ​ဖဲ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​အဆၢ​န့ၣ်​လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၁၂) တၢ်မၢဖိ ပီလူး​သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်​က့ၤ တၢ်မၤ​အသး​အံၤ​ဒီး ကွဲးဝဲ​ဒ်အံၤ​လီၤ– “ဒီး​သု​တ​မၤ​ကမၣ်မုၣ် ကမၣ်ခွါ, ဒ်​အဝဲသ့ၣ်​တနီၤနီၤ မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ, ဒီး​လီၤဃံၤ​ဝဲ​ခံ​ကလး​သၢ​ကထိ​လၢ မုၢ်တနံၤ​ဃီ​အသိး​န့ၣ်​တဂ့ၤ.” *—၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၈.

၅, ၆. တၢ်မၤနီၣ်​ပာ်ဖျါ​လၢ ဘၣ်ဃး​ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ် မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​လၢ မိၤအး​အ​တၢ်ပၢၤခိၣ်​အံၤ ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ အဘျုး​အိၣ်​လၢ မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ​ပဂီၢ်​လဲၣ်.

^၅ တၢ်ကွဲးနီၣ်​ပာ်ဖျါ​လၢ ၄ မိၤၡ့​အ​ပူၤ​အံၤ အိၣ်ဒီး​တၢ်​မၤလိ​အ​ကါဒိၣ်​အါမး​လၢ ယွၤ​အပှၤကလုာ်​လၢ မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ​လၢ ဘူးထီၣ်​က​နုာ်လီၤ​ဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်​လၢ ​ဒိၣ်န့ၢ်​တက့ၢ်​အံၤ​အ​ပူၤ​လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၁) အဒိ, ဟီၣ်ခိၣ်​အ​တၢ်​သး​က တၢ​လၢ​က့း​န့ၣ် လီၤဂာ်​ဒ်​လၢပျၢၤ ပှၤ​မိၤအးဖိ​တဖၣ် အ​တၢ်​သးကတၢ​ဘၣ်ဆၣ်, အၢ​န့ၢ်​တက့ၢ်​လီၤ. အါန့ၢ်​အန့ၣ်, တနံၣ်​ဘၣ်​တနံၣ်​န့ၣ် ခရံာ်ဖိ​လၢ​အ​ကထိ​တဖၣ် လီၤ​ဘၣ်​ဆူ တၢ်​ကလုာ်​က​လိၤ အ​တၢ်​ကွဲန့ၢ်​လွဲန့ၢ်​အ​ပူၤ ဒ်သိး​ဒီး ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ​တဖၣ်​လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁) စံၣ်ရံၤ, ပှၤ​ကဲၤမဲာ်​ကဲၤ​နါ​လၢ အ​ဟဲ​က့ၤကိး ပှၤ​မံးဒယၣ်မုၣ်​တဂၤ​ဆူ အဝဲ​အ​ဒဲ​လၢ ပှၤ​အံၣ်စရ့လး​ဖိ သူၣ်​ဒဲ​အလီၢ်​အသိး, မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ ပှၤ​တနီၤ​လၢ အ​ရ့​ဒီး​ယဟိဝၤ အပှၤကလုာ်​န့ၣ် အိၣ်ဒီး​လုၢ်လၢ်​အၢ​သီ​လၢ က​လုၢ်ဘၢ ခရံာ်ဖိ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​န့ၣ်​လီၤ.—၄ မိၤၡ့ ၂၅:၆, ၁၄; ယူဒၤ ၄.

^၆ မ့ၢ်​န​သ့ၣ်ညါ​လီၤ​န​သး​လၢ န​တုၤလံ​ဖဲ တၢ်အိၣ်​အသး​လၢ မၤ​သး​ဒ်​မိၤအး​အ​တၢ်ပၢၤခိၣ် အသိး​န့ၣ်​ဧါ. တယံာ်ဘၣ်​ဒီး န​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် ခိၣ်ဖး​လၢ​အမ့ၢ် ဟီၣ်ခိၣ်​သီ​လၢ န​အိၣ်ခိး​အီၤ​ယံာ်​လံ​န့ၣ် န​ထံၣ်​အီၤ​ကစီဒီ​ဧါ. မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​ဒီး န​က​အိၣ်ဂၢၢ်​ဆိးကျၢၤ​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်အဲၣ်​ပူၤ​အဂီၢ် န​ဂုာ်ကျဲးစၢး အဂ့ၤ​ကတၢၢ်​သ့​ခီဖျိ န​ဒိကနၣ် တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​လၢ အမ့ၢ် “ဃ့ၢ်​ဟးဆှဲး ကွံာ်​တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ် ကမၣ်ခွါ​တက့ၢ်” န့ၣ်​လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁၈.

၇, ၈. “တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ” န့ၣ်​မ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်, ဒီး​ပှၤလၢ အ​မၤတၢ်​ဒ်အံၤ​တဖၣ် ဒ်​ဖှံဝဲ​အသိး က​ကူး​ဘၣ်​ဝဲ​လၢ​ကျဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၇ လံာ်စီဆှံ​သူဝဲ တၢ်ကတိၤ​လၢ​အမ့ၢ် “တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ် ကမၣ်ခွါ” (ကြံး​ခ်​ကျိာ်, ပီၣ်​နံၣ်​ယၣ်) န့ၣ် မ့ၢ်​ယၢၤဖျါ​ထီၣ်ဝဲ တၢ်မံဃုာ်​လိာ်သး​လၢ တ​ဖျီအသး​ဒ် လံာ်စီဆှံ​အသိး​ဘၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်အံၤ​ပာ်​ဃုာ်ဒီး တၢ်​အဲၣ်ဘၢ​မါ​အဲၣ်ဘၢ​ဝၤ, ဃဲသဲမုၣ်​အ​တၢ်မၤ, ဒီး​ပှၤ​မံဃုာ်​လိာ်သး​လၢ တ​ဖျီအသး, တၢ်မံဃုာ်​လိာ်သး​လၢ ထးခိၣ်​ဒီး အံၣ်​ဆါ​အကျိၤ (ခံ​ပူၤ), ဒီး​တၢ်ဖီၣ်​ပှၤလၢ တ​ဖျီ​သး​ဒီး​အီၤ​တဂၤ အ​မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤ​ဒွဲ​လၢ က့း​အ​တၢ်​သးကတၢ​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်အံၤ​ပာ်​ဃုာ်​စ့ၢ်ကီး​ဒီး တၢ်မၤ​လုၢ်လၢ်​ဒ်သိး​န့ၣ်​တဖၣ်​လၢ ပိာ်မုၣ်​ကဒဲကဒဲ, ပိာ်ခွါ​ကဒဲကဒဲ​မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒီး​တၢ်မံဃုာ်​ဒီး​ဆၣ်ဖိ​ကီၢ်ဖိ​မ့ၢ်ဂ့ၤ​န့ၣ်​လီၤ. *

^၈ လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ဝဲ​တြၢၢ်​ကလာ်​လၢ ပှၤလၢ​အ​မၤ​တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ​တဖၣ်​န့ၣ် အိၣ်​လၢ​ခရံာ်ဖိ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ပူၤ​တ​သ့​လၢၤဘၣ်​အမဲာ်​ညါ, တ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​စ့ၢ်ကီး​တၢ်မူ​အထူ​အယိာ်​ဘၣ်​လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉; လီၣ်ဖျါ ၂၂:၁၅) အါန့ၢ်​အန့ၣ်, ခဲအံၤ​ဒၣ် လဲာ် အဝဲသ့ၣ်​တူၢ်ဘၣ် တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​အါမး​လၢ​အမ့ၢ် တၢ်နာ်​လီၤ​က့ၤ​သး​ဒီး တၢ်​ပာ်ကဲ​လီၤ​က့ၤ​သး​တအိၣ်​လၢၤ, နီၢ်​ဒီ​မိ​ဝၤ​တၢ်​အ့ၣ်လိာ်​ဆိးက့​လိာ်သး, သး​လၢ​အ​သ့ၣ်ညါ​ဒၣ်တၢ် ပာ်​တၢ်ကမၣ်​လၢ​အလိၤ, ဟုး​သး​လၢ​အိၣ်​ထီၣ်​လၢ တၢ်​တ​အဲၣ်ဒိး​အ​ပူၤ, တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ, ဒီး​တၢ်သံ​ဒၣ်လဲာ်​လီၤ. (ကလၤတံ ၆:၇, ၈) ဘၣ်​မနုၤ​ပ​က​ဘၣ်​လူၤ​ကျဲ​လၢ အပှဲၤ​ဒီး​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ထဲ​န့ၣ်​လဲၣ်. လီၤသးအုး​ဒိၣ်မး​လၢ ပှၤ​အါဂၤ​န့ၣ် တ​ဆိကမိၣ်​ဝဲ တၢ်​အဘျုး​အၢ​ဖဲ အဝဲသ့ၣ်​အ​ခီၣ်ခါ စးထီၣ်​ကမၣ်​အခါ​န့ၣ်​ဘၣ်. ခီၣ်ခါ​အ​ခီၣ်ထံး​အံၤန့ၣ် မ့ၢ်​လံာ်​ဒီး​တၢ်ဂီၤ​လၢ အ​ပာ်ဖျါ​တၢ်အိၣ်​ဘ့ၣ်ဆ့​တဖၣ်​လီၤ.

၉. လံာ်​ဒီး​တၢ်ဂီၤ​လၢ အ​ပာ်ဖျါ​တၢ်အိၣ်​ဘ့ၣ်ဆ့​အံၤန့ၣ် ဒ်​ပှၤ​တနီၤ​စံး​ဝဲ​အသိး တၢ်​ဘၣ်ယိၣ်​အလီၢ်​တအိၣ်​ဘၣ်​ဧါ. တဲ​ဖျါထီၣ်​တက့ၢ်.

^၉ လၢ​ထံကီၢ်​အါဘ့ၣ်​အ​ပူၤ လံာ်​ဒီး​တၢ်ဂီၤ​လၢ အ​ပာ်ဖျါ​တၢ်အိၣ်​ဘ့ၣ်ဆ့​န့ၣ် ရၤလီၤ​အသး​သကုၤ​လၢ တၢ်ဆါ​လံာ်​အလီၢ်, တၢ်သးဝံၣ်​အ​ပူၤ, ကွဲၤထံၣ်ဟူ, ဒီး​အ့ထၢၣ်နဲး​တဖၣ်​အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. * ဒ်​ပှၤ​တနီၤ​စံး​ဝဲ​အသိး တၢ်အံၤ​မၤဘၣ်ဒိ​ပှၤ တ​သ့​ဘၣ်​ဧါ. တမ့ၢ်​လ့ၤတက့ၤ​ဘၣ်. ပှၤလၢ​အ​ကွၢ် တၢ်ဂီၤ​ဘ့ၣ်ဆ့​န့ၣ် ကဲထီၣ်​ပှၤလၢ ညီနုၢ်​ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ် အ​နီၢ်ကစၢ်​ဒၣ်ဝဲ အ​တၢ်​သးကတၢ​ဒီး ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ် “တၢ်​သူၣ်​က​တၢ​သးကတၢ​လၢ အ​လီၤ​မဲာ်ဆှး” တဖၣ်​အဃိ ဒုးအိၣ်​ထီၣ် တၢ်သးစဲ​လၢ​က့း, သး​အ​တၢ်​အဲၣ်ဒိး​လၢ အ​တဂ့ၤ​တဖၣ်, ဟံၣ်ဃီ​တၢ်​တ​ဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့, ဒီး​တၢ်​ထုး​လီၤဖှၣ်​ဒၣ်လဲာ်​လီၤ. * (ရိမ့ၤ ၁:၂၄-၂၇; အ့​ဖ့း​စူး ၄:၁၉) ပှၤ​ဃု​သ့ၣ်ညါ​တၢ်​တဂၤ စံး​ဝဲ​လၢ တၢ်သးစဲ​လၢ​က့း​န့ၣ် လီၤဂာ်​ဒ် ခဲစၢၣ်​တၢ်ဆါ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​စံး​ဝဲ​လၢ “တၢ်အံၤ​ဒိၣ်ထီၣ်​ဒီး သကုၤ​လီၤအသး​လီၤ. တၢ်သးစဲ​အံၤ က​ဟါမၢ်ကွံာ်​အဂီၢ် ကီဒိၣ်မး​တကးဘၣ် ကီ​စ့ၢ်ကီး​လၢ တၢ်​က​ကု​စါ​ယါဘျါ​အဂီၢ်​လီၤ.”

၁၀. တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​မိၢ်ပှၢ်​လၢ ပ​ထံၣ်ဘၣ်​ဖဲ ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅ န့ၣ်​ပ​မၤထွဲ​အီၤ​က​သ့​လၢ ကျဲ​ဒ်လဲၣ်​တဖၣ်​လဲၣ်. (ကွၢ်​စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ်​လၢ လံာ်​ကဘျံး ၁၀၁ တက့ၢ်.)

^၁၀ ဆိကမိၣ်​ကွၢ် တၢ်ကတိၤ​လၢ ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅ ကွဲးနီၣ်​ပာ်ဝဲ​န့ၣ်​တက့ၢ်.  “ဒီး​တုၤ​ပှၤ​တဂၤဂၤ​အ​တၢ်သးကွံ​ဒၣ်ဝဲ​ထုး​အီၤ, ဒီး​ကလံာ်​န့ၢ်​အီၤ​ဒီး, အဝဲဒၣ်​ဘၣ်​တၢ်လ့ပစီ​အီၤ​လီၤ. လၢခံ​က့ၤ​ဒီး တၢ်သးကွံ​န့ၣ် ဒၢထီၣ်, ဒီး​ဆံးစၢ်​တၢ်ဒဲးဘး, ဒီး​တၢ်ဒဲးဘး​န့ၣ်​လၢထီၣ်​ပှဲၤထီၣ်, ဒီး​ဆံးစၢ်​တၢ်သံ​လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, တၢ်​ဆိကမိၣ်​လၢ​အအၢ​အံၤ မ့ၢ်​နုာ်လီၤ​ဆူ​န​သးပူၤ​န့ၣ်, ထုးထီၣ်​အီၤ​ချ့ချ့​တက့ၢ်. အဒိ, လၢ​တၢ်​တ​ပလီၢ်သး​အ​ပူၤ ​န​မ့ၢ်​ထံၣ်ဘၣ်​တၢ်ဂီၤ​လၢ အ​ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ် တၢ်​သးကတၢ​တဖၣ်​န့ၣ် ဃၣ်ကွံာ်​န​မဲာ်​​တဘျီဃီ မ့တမ့ၢ် မၤပံာ် ခီၣ်ဖၠူထၢၣ်, မ့တမ့ၢ် သုးကွံာ်​ကွဲၤထံၣ်ဟူ​အကျိၤ​တက့ၢ်. မၤတၢ်​ကိးမံၤဒဲး​လၢ န​ကြၢး​မၤ​ဒ်သိး န​က​ဟးဆှဲး​တၢ်​အဲၣ်ဒိး​လၢ အ​တဂ့ၤ​တဖၣ် တချုး​ရၤလီၤ​အသး တုၤလၢ​န​ပၢၤ​အီၤ​တ​န့ၢ် ဒီး​လုၢ်ဘၢ​နၤ​ဒံး​ဘၣ်​န့ၣ်​တက့ၢ်.—မးသဲ ၅:၂၉, ၃၀.

၁၁. ဖဲ​ပ​တြီဆၢ သး​အ​တၢ်​အဲၣ်ဒိး​လၢ​အ​တဂ့ၤ​အခါ, ပ​ပာ်ဖျါ​ပ​တၢ်နာ်​ယဟိဝၤ​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ တၢ်​အဂ့ၢ်​အခၢး​လၢ အဂ့ၤ​အိၣ်​အဃိ, ယွၤ​လၢ​အ​သ့ၣ်ညါ​ပှၤ​အါန့ၢ်ဒံး ပ​သ့ၣ် ညါ​လီၤ​က့ၤ​ပ​သး​န့ၣ် ဟ့ၣ်သဆၣ်​ထီၣ်​ပှၤလၢ “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, မၤသံ​သု​ဂီၤ​တဖၣ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ, ဒ်​ပ​စံး​တၢ်​အသိး, တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ, တၢ်အဲၣ်​တလ့ၤ​အဲၣ်တဘီ, တၢ်​သးကတၢ, တၢ်သးကွံ​တၢ်​လၢ​အအၢ, ဒီး​တၢ်သးကွံ​စုလီၢ်​ခီၣ်ခိၣ်​လၢ​အမ့ၢ် တၢ်ဘါ​တၢ်ဂီၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်.” (ကလီးစဲ ၃:၅) မ့ၢ်​လီၤ, တၢ်မၤ​ဒ်သိး​အံၤန့ၣ် ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ကကီ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်​လၢ ပ​အိၣ်ဒီး ပၢ်​အိၣ်​လၢ​မူခိၣ်​လၢ အိၣ်ဒီး​တၢ်အဲၣ်​ဒီး​တၢ်​ဝံသးစူၤ လၢ​ပ​ဃ့သကွံၢ်​ကညး​အီၤ​န့ၢ် တဂၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်. (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၆၈:၁၉) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ဃၣ်​န​သး​ချ့ချ့​ဆူ​အ​အိၣ်​ဖဲ တၢ်​ဆိကမိၣ်​လၢ အ​တဂ့ၤ​တဖၣ် ဟဲနုာ်​ဆူ​န​သးပူၤ​အခါ​န့ၣ်​တက့ၢ်. ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​လၢ က​ဟ့ၣ်​နၤ “အစိကမီၤ​ဒိၣ်ကဲၣ်ဆိး” လၢ​န​ဆိကမိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်​အဂၤ​က​န့ၢ်​အဂီၢ်​န့ၣ်​တက့ၢ်.—၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇; ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၇; ကွၢ်​တၢ်လွံၢ်နၢၣ်​ဖဲ လံာ်​ကဘျံးပၤ ၁၀၄ အ​ပူၤ “ယ​မၤ​ဟါမၢ် သကဲာ်ပဝး​လၢ​အ​တဂ့ၤ က​သ့​ဒ်လဲၣ်”တက့ၢ်.

၁၂. ပ“သး” န့ၣ်​မ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်. ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​ပၢၤ​အီၤ​လဲၣ်.

^၁၂ ပှၤ​ကူၣ်ဘၣ်​ကူၣ်သ့ ၡလိၤမိၤ​ကွဲးဝဲ “လၢ​န​ပၢၤ​တၢ်​ခဲလၢာ် အ​ဖီခိၣ်​န့ၣ် ပၢၤ​န​သး​တက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ တၢ်​အ​မူထီၣ်​ပၢၤ​လၢ​အ​ပူၤ​လီၤ.” (ကတိၤဒိ ၄:၂၃) ပ“သး”န့ၣ်​မ့ၢ် ပ​နီၢ်​လၢညါ​ပူၤ, လၢ​ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​နီၢ်နီၢ် ပ​မ့ၢ်​ပှၤ​ဒ်လဲၣ်​တဂၤ​လဲၣ်​လီၤ. တၢ်​န့ၣ်​အမဲာ်​ညါ, တမ့ၢ်​ဘၣ်​ပှၤဂၤ အ​တၢ်ထံၣ်​လၢ ပ​ဖီခိၣ်​ဘၣ်, ယွၤ​အ​တၢ်ထံၣ် ပ“သး”န့ၣ်​နီၤဖး​ဝဲ ပ​ကြၢး​ဒိးန့ၢ်​တၢ်မူ​အထူ​အယိာ် သ့​တ​သ့​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်အံၤ​မ့ၢ်​တၢ် ယိယိ​ဖိ​ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ အ​ကါဒိၣ်​စ့ၢ်ကီး​လီၤ. ပှၤတီ​ပှၤလိၤ ယိၤဘး မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး အ​မဲာ်ချံ ဒ်သိး​သု​တ​ကွၢ်​ဘၣ် ပိာ်မုၣ်​တဂၤ​လၢ တၢ်​ကွၢ်​တ​ကြၢး​တဘၣ်​တဂ့ၤ​လီၤ. (ယိၤဘး ၃၁:၁) မ့ၢ်မး​ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်​လၢ ပဂီၢ်​ထဲလဲၣ်. ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ​စ့ၢ်ကီး ပာ်ဖျါ​ဝဲ တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး ဒ်သိး​န့ၣ်​ဒီး ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​ဝဲ ဒ်အံၤ​လီၤ, “ဒုး​ဃၣ်ကွံာ် ယ​မဲာ်​လၢ တၢ်​ကလီ​ကလီ​န့ၣ်​တက့ၢ်.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၁၉:၃၇.

၁၃. ဒံနၤ​မ့ၢ် မတၤ​လဲၣ်, ဒီး​အဝဲ အ​တၢ်​ဃုထၢ​ရ့​တံၤသကိး​န့ၣ် ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ မ့ၢ်​တၢ်​တအိၣ်​ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့​လဲၣ်.

^၁၃ ဒ်​ပ​ထံၣ်ဘၣ်​ဖဲ တၢ်နီၤဖး ၃ အ​ပူၤ​အသိး ပ​တံၤသကိး​တဖၣ် လုၢ်ဘၢ​ပှၤလၢ​အဂ့ၤ မ့ၢ်​တမ့ၢ် လၢ​အအၢ​သ့​န့ၣ်​လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၃:၂၀; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၃၃) ​ဆိကမိၣ်​ကွၢ် ဖု​ဖးဒိၣ် ယၤကိာ် အ​ဖိမုၣ် ဒံနၤ​အဒိ​တက့ၢ်. (၁ မိၤၡ့ ၃၄:၁) ဒံနၤ​အ​ဖိသၣ်​ခါ ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်​သိၣ်လိ​နဲၣ်လိ ဂ့ၤဂ့ၤ​သနာ်က့ လၢ​တၢ်​တအိၣ်​ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့​အ​ပူၤ  အဝဲ​မၤ​တံၤ​မၤ​သကိး​ဒီး ပှၤ​ကနၤဧၣ်​မုၣ်​ဖိ​တဖၣ်​လီၤ. ဒ်​ပှၤ​မိၤအးဖိ​တဖၣ်​အသိး, ပှၤ​ကနၤဧၣ်​ဖိ​တဖၣ်​စ့ၢ်ကီး အ​မံၤ​ဟူထီၣ်သါလီၤ​လၢ တၢ်​ကလုာ်​က​လိၤ​လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၈:၆-၂၅) ပှၤ​ကနၤဧၣ်​ဖိ​တဖၣ်, ဃုာ်ဒီး​ၡက့ၣ်​လၢ “အလၤကပီၤ​ဒိၣ်န့ၢ်” အ​ပၢ်​အ​ပှၤ​ဟံၣ်ဖိ​ခဲလၢာ်, အ​တၢ်ထံၣ်​အ​ပူၤ ဖျါ​လၢ ဒံနၤ​က​တူၢ်လိာ် တၢ်​ကလုာ်​က​လိၤ​လီၤ.—​၁ ​မိၤၡ့ ၃၄:၁၈, ၁၉.

၁၄. ဒံနၤ​အ​တၢ်​ဃုထၢ​ရ့​တံၤသကိး​န့ၣ် ကဲထီၣ်​တၢ်​လီၤသးအုး​ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ဖဲ​ဒံနၤ ထံၣ်​ၡက့ၣ်​အခါ တမ့ၢ်​အဝဲ​အသး​ကအိၣ်​လၢ က​မံဃုာ်​ဒီး​အီၤ​ဘၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲ​ၡက့ၣ် အသး​က​တၢထီၣ်​အခါ အဝဲ​မၤဝဲ​တၢ်​လၢ ပှၤ​ကနၤဧၣ်​ဖိ အါတက့ၢ် ပာ်ဝဲ​လၢ တၢ်မၤ​ညီနုၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ဒံနၤ အ​တၢ်​ဂ့ၢ်လိာ် လၢ​ဆၢကတီၢ်​လၢခံကတၢၢ်​ဒၣ်လဲာ် အခီပညီ​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်. မ့ၢ်​လၢ​ၡက့ၣ် “ဟံးန့ၢ်​အီၤ” ဒီး “မၤ​ဟးဂီၤ”အီၤ​လီၤ. လၢခံ​လီၤဂာ်​လၢ ၡက့ၣ် “အဲၣ်” ဘၣ်​ဒံနၤ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်​လၢ​အဝဲ​မၤဝဲ​ဒံနၤ​န့ၣ် တ​လဲလိာ်​အသး​ဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၃၄:၁-၄) တၢ်​လၢ​အ​ကဲထီၣ်​အသး​န့ၣ် ဒံနၤ​တ​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ ထဲ​တဂၤဧိၤ​ဘၣ်. အဝဲ​အ​တၢ်​ဃုထၢ တံၤသကိး​အဃိ ကဲထီၣ်​တၢ်​မဲာ်ဆှး​ဒီး တၢ်ကတိၤ​ဒုၣ်ဒွဲၣ် အ​ပှၤ​ဟံၣ်ဖိ​ခဲလၢာ်​လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၃၄:၇, ၂၅-၃၁; ကလၤတံ ၆:၇, ၈.

၁၅, ၁၆. ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်ကူၣ်သ့​နီၢ်နီၢ်​က​သ့​ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်လွံၢ်နၢၣ် ဖဲ​လံာ်​ကဘျံးပၤ ၁၀၉ တက့ၢ်)

 ^၁၅ ဒံနၤ​မၤလိ​န့ၢ် တၢ်​မၤလိ​အ​ကါဒိၣ်​ဖဲ အဝဲ​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ​န့ၣ်​လီၤ. ပှၤလၢ​အ​အဲၣ်​ယဟိဝၤ​ဒီး စူၢ်​အ​ကလုၢ်​တဖၣ်​န့ၣ် တ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်အိၣ်မူ​အ​တၢ်​မၤလိ​ဖဲ တူၢ်ဘၣ်​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ​မး​ဘၣ်. မ့ၢ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ်, ဒီး​ဃုထၢ​ဝဲ​လၢ​က “လဲၤတၢ်​ဒီး​ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့” အဃိ​လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၃: ၂၀, က) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ဝဲ “ကယဲၢ်​ကျဲဧိၤ ကပူၤဧိၤ​လၢ အဂ့ၤ​အဘၣ်” ဒီး​ဟးဆှဲး​ဝဲ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​ဒီး​တၢ်​ဘၣ်ဒိ​ဘၣ်ထံး​လၢ အလီၢ်​တအိၣ်​လၢ က​ဘၣ်​ကဲထီၣ်​တဖၣ်​လီၤ.—ကတိၤဒိ ၂:၆-၉; စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁:၁-၃.

^၁၆ ပှၤလၢ​ဆၢ​ဒိးန့ၢ် တၢ်ကူၣ်သ့​လၢ ယွၤ​အိၣ်​တဖၣ် မ့ၢ်​ဃ့​ထုကဖၣ်​ထီဘိ, မ့ၢ်​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဒီး ကယဲၢ်​တၢ်​လၢ ကုၢ်​လၢ​အတီ ကတဲာ်​ကတီၤ​ပာ်ဝဲ ဘၣ်​ဆၢ​ဘၣ်​ကတီၢ်​တဖၣ်​န့ၣ် ဒ်​အ​တၢ်​ဆၢ​န့ၢ်​အသိး က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်ကူၣ်သ့​အံၤ​လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅; ယၤကိာ် ၁:၅) တၢ်ဆီၣ်​လီၤသး​စ့ၢ်ကီး အ​ကါဒိၣ်​လီၤ. တၢ်အံၤ​မၤစၢၤ​ပှၤလၢ ပ​က​ဒိကနၣ် လံာ်စီဆှံ အ​တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​လၢ တၢ်​သူၣ်အိၣ်​သးအိၣ်​န့ၣ်​လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂၂:၁၈, ၁၉) အဒိ, ခရံာ်ဖိ​တဂၤ က​တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​မိၢ်ပှၢ်​လၢ အဝဲ​အသး​န့ၣ် လီတၢ်​ဒီး​အၢ​သီ​သ့ဝဲ​လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၁၇:၉) ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်​အသး​လၢ အလီၢ်​အိၣ်​လၢ က​ဘၣ်​တၢ်သိၣ်​အီၤ​ဒီး တၢ်မၤစၢၤ​အီၤ​လၢ တၢ်အဲၣ် လီၤ​လီၤဆီ​ဆီ​အခါ အဝဲ​တူၢ်လိာ်ဝဲ​လၢ တၢ်ဆီၣ်​လီၤသး ကစီဒီ​ဧါ.

၁၇. တဲ​ဖျါထီၣ် တၢ်အိၣ်​အသး​တမံၤ​လၢ ဟဲ​ပၢၢ်ထီၣ်​သ့​လၢ ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အ​ပူၤ​တက့ၢ်. ပၢ်​တဂၤ သမံသမိး တၢ်ဂ့ၢ်​ဒီး အ​ဖိမုၣ်​သ့​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ် ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​တက့ၢ်.

^၁၇ ဆိကမိၣ်​ကွၢ် တၢ်အိၣ်​အသး​အံၤ​တက့ၢ်. ပၢ်​တဂၤ တ​ဟ့ၣ်​အခွဲး​လၢ အ​ဖိမုၣ်​ဒီး ခရံာ်ဖိ​သးစၢ်​ပိာ်ခွါ​တဂၤ က​ဟး​ထဲ​ခံဂၤ​ဧိၤ​ဘၣ်. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ အ​ဖိမုၣ်​စံး​ဝဲ​လၢ “ပါ​ပၢ်, န​တ​နာ်​ယၤ​ဘၣ်​ဧါ. ပ​တ​မၤတၢ်​တဂ့ၤ နီတမံၤ​ဘၣ်.” အဝဲ​က​အဲၣ် ယဟိဝၤ​ဒီး အိၣ်ဒီး​တၢ်​သးဘျၢ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲ “မ့ၢ်​ပှၤလၢ အ​လဲၤတၢ်​ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့” ကစီဒီ​ဧါ. အဝဲ “ဃ့ၢ်​ဟးဆှဲး​ကွံာ်​လၢ တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ” ကစီဒီ​ဧါ. မ့တမ့ၢ် လၢ​တၢ်​မၢး​ဒိၣ်မး​အ​ပူၤ​မ့ၢ် “ပှၤလၢ အ​သန့ၤ​လီၤအသး​လၢ အသး​ဒၣ်ဝဲ”န့ၣ်​ဧါ. (ကတိၤဒိ ၂၈:၂၆)တၢ်​သမံသမိး​ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ​အ​ပူၤ တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​အဂၤ​လၢ က​ကဲထီၣ်​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ ပၢ်​ဒီး​ဖိမုၣ်​အံၤ​အဂီၢ်​န့ၣ် န​ဆိကမိၣ်​ကွၢ်​သ့​လီၤ.—ကွၢ် ကတိၤဒိ ၂၂:၃; မးသဲ ၆:၁၃; ၂၆:၄၁.

၁၈, ၁၉. ယိၤသး​အ​တၢ်အိၣ်မူ​ပူၤ ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဘၣ်​ဒီး တၢ်လ့ပစီ​မနုၤ​လဲၣ်, ဒီး​အဝဲ မၤနၢၤ​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ သးစၢ် ပိာ်ခွါ​လၢ အဂ့ၤ​တဂၤ​လၢ အဲၣ်​ယွၤ​ဒီး ဃ့ၢ်​ဟးဆှဲး​ကွံာ် တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ​န့ၣ်​မ့ၢ်​ယိၤသး, ဒံနၤ​အပုၢ် ပၢ်​တ​ပၢ်​ဃီ မိၢ်​လီၤဆီ​န့ၣ်​လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃၀:၂၀-၂၄) ဖဲ​ယိၤသး​အ​ဖိသၣ်​ခါ, အ​ဝဲၢ်မုၣ်​အ​တၢ်​မၢး​အဃိ, တူၢ်ဘၣ်​တၢ်​အဘျုး​အၢ​တဖၣ်​န့ၣ်  က​ထံၣ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ​အမဲာ်​လီၤ. တၢ်မၤ​အသး​တဖၣ်​န့ၣ် တကးဘၣ် ယိၤသး​အ​တၢ်​အဲၣ်ဒိး​အိၣ်ဂၢၢ်​ဆိးကျၢၤ​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်အဲၣ်​အ​ပူၤ​အံၤ ဒီ​တ​ဒၢ​အီၤ လၢ​လီၢ်ခံ နံၣ်​အါမး​လၢ ကီၢ်​အဲၤကူပတူး​အ​ပူၤ ဖဲ​အ​ကစၢ်​အမါ ဂုာ်ကျဲးစၢး ကွဲန့ၢ်​လွဲန့ၢ်​အီၤ “တနံၤ​ဘၣ်​တနံၤ တနံၤ​ဘၣ်​တနံၤ”အခါ​န့ၣ်​လီၤ. နီၢ်နီၢ်, ဒ်​ကုၢ်​တဂၤ​အသိး ယိၤသး​က​ပာ်တ့ၢ် တၢ်မၤ​ဒီး က​ဟးထီၣ်​ကွံာ်ဝဲ​န့ၣ် တညီဘၣ်. အဝဲ​ဘၣ်​သုးကျဲၤဝဲ တၢ်အိၣ်​အသး​အံၤ​လၢ တၢ်ကူၣ်သ့​ဒီး တၢ်သးဒူ​လီၤ. အဝဲ​မၤဝဲ ဒ်သိး​န့ၣ်​ခီဖျိ ဂ့ၢ်လိာ်​ဝဲ ပိၤ​တံၤ​ဖၢ်​အမါ အဘျီ​တဖၣ်​အဘျီ​ဒီး လၢခံ​အဝဲ​ဃ့ၢ်​ထွး​ထီၣ်​ကွံာ်ဝဲ​လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၃၉:၇- ၁၂.

^၁၉ ဆိကမိၣ်​ကွၢ်​တက့ၢ်. ယိၤသး​မ့ၢ်​ဆိကမိၣ်မှံ ပိာ်မုၣ်​အံၤ​အဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်​ညီနုၢ်​ဆိကမိၣ် က့း​အဂ့ၢ်​ဒီး ပၢၤဃာ်​ဝဲ အလၤကပီၤ​က​န့ၢ်​ကစီဒီ​ဧါ. တမ့ၢ်​က​န့ၢ်ဘၣ်. အဝဲ​တမ့ၢ်​က​ဆိကမိၣ်​ဝဲ တၢ်​ဆိကမိၣ်​လၢ အိၣ်ဒီး​တၢ်ဒဲးဘး​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ်, ​ယိၤသး ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​အ​တၢ် ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​န့ၣ် အိၣ်​ဖျါတြၢၢ်ကလာ်​လၢ အ​တၢ်ကတိၤ​လၢ အ​တဲဝဲ ပိၤ​တံၤ​ဖၢ်​အမါ အခါ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​ညီနုၢ် တဲ​ဆၢက့ၤ​ဝဲ​လၢ ​“ယ​ကစၢ် . . . တ​တြီဃာ်​ဘၣ်​တၢ်​လၢ​ယၤ နီတမံၤ​ဘၣ်, တြီဃာ်​ထဲ နၤ​တဂၤဧိၤ, လၢ​န​မ့ၢ်​အမါ​အဃိ​လီၤ. ဒီး​ယ​က​မၤ​တၢ်အၢ​တၢ်သီ အ​ဒိၣ်​အယိာ်​တမံၤ​အံၤ, ဒီး​မၤ​ကမၣ်​ဘၣ်​ယွၤ​​ဒ်လဲၣ်”.—၁ ​မိၤၡ့ ၃၉:၈, ၉.

၂၀. တၢ်မၤ​အသး​လၢ​ယိၤသး​န့ၣ် ယဟိဝၤ သုးကျဲၤ​တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ ဒ်လဲၣ်.

^၂၀ ဆိကမိၣ်​ကွၢ် ယဟိဝၤ​က​သးခု​ဖဲ အ​ထံၣ်ဘၣ် သးစၢ်​ယိၤသး​လၢ အိၣ်ယံၤ​ဒီး အဟံၣ်​ဖိ​ဃီဖိ​ဘၣ်ဆၣ် ပၢၤဃာ်​အ​တၢ်သးတီ​န့ၢ် တနံၤ​ဘၣ်​တနံၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁) လၢခံ, ယဟိဝၤ သုးကျဲၤ​တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ​အဃိ ယိၤသး​ဟးထီၣ်​ဘၣ်​လၢ ဃိာ်ပူၤ​တကးဘၣ်​အမဲာ်​ညါ ကဲထီၣ်​ကီၢ်​အဲၤကူပတူး အ​ကိ​တိာ်​ခိၣ်ကျၢၢ်​ဒီး ပှၤပၢဆှၢတၢ်​အီၣ်​န့ၣ်​လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၄၁:၃၉- ၄၉) တၢ်ကတိၤ​လၢ စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၉၇:၁၀ စံး​ဝဲ​လၢ “ပှၤလၢ​အ​အဲၣ်​ယွၤ​သ့ၣ်​ဧၢ, သးဟ့​တၢ် အၢ​တက့ၢ်. ပၢၤ​ဝဲ​အ​ပှၤ​စီဆှံ​အသး​န့ၣ်, မၤ​ပူၤ​မၤဖျဲး​ကွံာ်​အီၤ​လၢ ပှၤ​တတီ​တလိၤ​အစုပူၤ​န့ၣ်” ဘၣ်​ဒိၣ်မး​လီၤ.

၂၁. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ သးစၢ်​လၢ ကီၢ်​အၣ်​ဖြံး​ကၤ​တဂၤ အိၣ်ဒီး​သကဲာ်ပဝး​လၢ အဂၢၢ်​ကျၢၤ​န့ၣ်​ပာ်ဖျါ​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၂၁ ဒ်​န့ၣ်​အသိး, မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ ယွၤ​အ​ကုၢ်​အ​ပှၤ​တဖၣ် ပာ်ဖျါ​ဝဲ​အဝဲသ့ၣ် ​“သးဟ့​တၢ်အၢ, ဒီး​အဲၣ်​တၢ်ဂ့ၤ”လီၤ. (ဧၤမိၣ် ၅:၁၅) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ သးစၢ်​လၢ ကီၢ်​အၣ်​ဖြံး​ကၤ ပူၤ​တဂၤ တဲ​က့ၤဝဲ​လၢ ပိာ်မုၣ်​ဖိ​လၢ အိၣ်​ကၠိ​တတီၤ​ဃီ ဒီး​အီၤ​တဂၤ တဲ​အီၤ​လၢ အဝဲ​မ့ၢ်​မၤစၢၤ​အီၤ​ဖဲ တၢ်ဒိး​စဲး လံာ်​တၢ်ဂံၢ်​တၢ်ဒွး​အခါ​န့ၣ် အဝဲ​က​ပျဲ​မံဃုာ်​ဒီး​အီၤ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​စံး​ဝဲ “ယ​ဂ့ၢ်လိာ်​ကွံာ်​အီၤ တဘျီဃီ​လီၤ. ခီဖျိ ယ​ပၢၤဃာ်​ယ​လၤကပီၤ​န့ၢ်​အဃိ ယ​အိၣ်ဒီး​ယ​သူး​ယ​သ့ၣ် ဒီး​တၢ်​ပာ်ကဲ​လီၤ​က့ၤ​သးလီၤ. တၢ်အံၤ​လုၢ်​ပှ့ၤဒိၣ်​န့ၢ်ဒံး ထူ​ဒီး​စ့​လီၤ.” မ့ၢ်​လီၤ, တၢ်ဒဲးဘး​ဟ့ၣ် ‘တၢ်မုာ်​တၢ်လၤ တစိၢ်​တလီၢ်’ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မုာ်​ဒ်သိး​အံၤန့ၣ် ညီနုၢ်​ဒုးအိၣ်​ထီၣ် တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​အါမး​လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၂၅) အါန့ၢ်​အန့ၣ်, တၢ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤ အခီပညီ တအိၣ်​လၢၤ​ဖဲ ပ​မ့ၢ်​ထိၣ်သတြီၤ​အီၤ​ဒီး ပ​ဒိကနၣ် ယဟိဝၤ​အ​ကလုၢ်​အဃိ ပ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်သးခု လီၤထူ​လီၤယိာ်​အခါ​န့ၣ်​လီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၀:၂၂.

၂၂, ၂၃. (က) ခရံာ်ဖိ​တဂၤ မ့ၢ်​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​အ​ဒိၣ်​အမုၢ်​န့ၣ် ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ အ​တၢ်​မုၢ်လၢ်​တ​လၢာ်ကွံာ် ဒံး​လဲၣ်. (ခ) တၢ်မနုၤ​က​မၤစၢၤ ပှၤလၢ​အ​မၤတၢ် ကမၣ်​တဂၤ​လဲၣ်.

^၂၂ ပ​တ​လၢပှဲၤ​အဃိ ပဝဲ​ခဲလၢာ် ပ​ဘၣ်​ဂဲၤပျုၢ်​ကျဲးစၢး​လၢ ပ​က​မၤနၢၤ ပ​သး​အ​တၢ်​အဲၣ်ဒိး​လၢ တၢ်မုာ်​ဖံး​မုာ်​ညၣ်​ဒီး မၤ​တၢ်အဂ့ၤ​လၢ​ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​လီၤ. (ရိမ့ၤ ၇:၂၁-၂၅) ယဟိဝၤ​သ့ၣ်ညါ တၢ်အံၤ​ဒီး “သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်​က့ၤဝဲ​လၢ ပ​မ့ၢ်​ဟီၣ်ခိၣ်​အ​ကမူၣ်​လီၤ.” ​(စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၄) ဘၣ်ဆၣ်, ဘၣ်​တဘျီဘျီ ခရံာ်ဖိ​တဂၤ မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ် အ​ဒိၣ်​အမုၢ်​သ့​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ အဝဲ​အ​တၢ်​မုၢ်လၢ်​လၢာ်ကွံာ်​လံဧါ. တမ့ၢ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် ပှၤ​မၤ​တၢ်ကမၣ်​အံၤ က​ကူး​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်​အဘျုး​အၢ နးနး​ကလဲာ် ဒ်​စီၤပၤ​ဒၤဝံး​အသိး​န့ၣ်​လီၤ. သနာ်က့ ယွၤ​န့ၣ် ထီဘိ “ပျၢ်​ကွံာ်​တၢ်​ညီ” လၢ​ပှၤလၢ​ပီၢ်ယၢ်​လီၤ​က့ၤ​အသး နီၢ်နီၢ်​ဒီး “တဲာ်လီၤ​ကျဲၤလီၤ”အ​တၢ်ကမၣ်​တဖၣ်​လီၤ.—ယၤကိာ် ၅:၁၆; စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၈၆:၅, ကတိၤဒိ ၂၈:၁၃.

^၂၃ အါန့ၢ်​အန့ၣ်, ယွၤ​ကတဲာ်​ကတီၤ​န့ၢ် ခရံာ်ဖိ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​လၢ “တၢ်ဘျုး​တၢ်ဖှိၣ်​လၢ​ပှၤကညီ”လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ် ပှၤကွၢ်သိ​လၢ ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ​လၢ​နီၢ်သး, အိၣ်ဒီး​တၢ်​သ့​တၢ်ဘၣ်​ဒီး​အ​သးဆူၣ် လၢ​က​မၤစၢၤ​တၢ်​အဂီၢ်​လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၄:၈, ၁၂; ယၤကိာ်  ၅:၁၄, ၁၅) အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်တိာ်ပာ်​န့ၣ် က​မၤစၢၤ ပှၤလၢ​အ​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ်​တဂၤ​လၢ က​မၤဂ့ၤ​ထီၣ်​က့ၤ​အ​တၢ် ရ့လိာ်သး​ဒီး​ယွၤ ဒီး“ကဲထီၣ်​ပှၤကူၣ်သ့” လၢ​သု​တ​မၤ​လၢၤ​တၢ်ကမၣ် တဂ့ၤ​လီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၅:၃၂ ခစ.

၂၄, ၂၅. (က) ပိာ်ခွါ​သးစၢ်​လၢ ဘၣ်​တၢ်​ပာ်ဖျါ​အီၤ​ဖဲ ကတိၤဒိ ၇:၆-၂၃ အ​ပူၤ​အံၤ အဝဲ အ​တၢ်“သးဆး​တအိၣ်”န့ၣ် ပာ်ဖျါ​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပ“န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်ကူၣ်သ့” က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၂၄ လံာ်စီဆှံ​ပူၤ စံး​ဝဲ​ပှၤလၢ “အ​သးဆး​တအိၣ်” ဒီး​ပှၤလၢ “န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်ကူၣ်သ့” တဖၣ်​အဂ့ၢ်​လီၤ. (ကတိၤဒိ ၇:၇) မ့ၢ်​လၢ​တၢ်​သ့ၣ်ညါ​နၢ်ပၢၢ် တ​လၢပှဲၤ​ဒီး တ​ညီနုၢ်​ပာ်​ဃုာ်​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​အဃိ ပှၤ“အ​သးဆး​တအိၣ်” တဂၤ​န့ၣ် တအိၣ်​ဒီး​တၢ်ထံၣ်​သ့ၣ်ညါ​ဒီး တၢ်​ဆိကမိၣ်​နီၤဖး တၢ်ဂ့ၤ​ဘၣ်. လီၤဂာ်​ဒ်​သးစၢ်​လၢ ကတိၤဒိ ၇:၆-၂၃ ပာ်ဖျါ​ဝဲ​အသိး, အဝဲ​မၤ​ဘၣ်​တၢ်ကမၣ် အ​ဒိၣ်​အမုၢ်​သ့ ညီ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ပှၤလၢ ​“န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်ကူၣ်သ့” န့ၣ်​သမံသမိး​လီၤ​က့ၤ အ​နီၢ်​လၢညါ​ခီဖျိ ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​ဒီး မၤလိ​ယွၤ​ကလုၢ်​ကထါ ဘၣ်​ဆၢ​ဘၣ်​ကတီၢ်​လီၤ. အဝဲ​အ​တၢ်အိၣ်သး တ​လၢပှဲၤ​သနာ်က့ တ​သ့​ဖဲ​အ​သ့​မၤ​လီၤပလိာ်​ဝဲ အ​တၢ်​ဆိကမိၣ်, အ​တၢ်​မိၣ်န့ၢ်​သးလီ, တၢ်သးဂဲၤ​ဒီး တၢ်အိၣ်မူ​အ​တၢ်​တိာ်​တဖၣ် ဒ်သိး​ယွၤ​အ​တၢ်​ဘၣ်သး​န့ၣ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, အဝဲ​မ့ၢ်​ပှၤ ​“အဲၣ်​အသး​ဒၣ်ဝဲ ဒီး​က​ထံၣ်န့ၢ်​တၢ်ဂ့ၤ​လီၤ”.—ကတိၤဒိ ၁၉:၈.

^၂၅ သံကွၢ်လီၤက့ၤ န​သး​ဒ်အံၤ​တက့ၢ်. ‘ယွၤ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ​တီဝဲ​န့ၣ် ယ​နာ်​အီၤ လၢ​လၢပှဲၤပှဲၤ ကစီဒီ​ဧါ. တၢ်အိၣ်မူ​ထွဲ​မၤထွဲ တၢ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် ဟ့ၣ်​ပှၤ​တၢ်သးခု နီၢ်နီၢ်​န့ၣ် ယ​နာ်​သပှၢ်တၢၢ်​ဧါ.’ (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၉:၇-၁၀; ဝံ​ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈) န​တၢ်​သးဒ့ဒီ မ့ၢ်​အိၣ်​တစဲးဖိ ဒၣ်လဲာ် ကျဲးစၢး​သုးကျဲၤ တၢ်အံၤ​တက့ၢ်. ဆိကမိၣ်​တၢ်​အဘျုး​အၢ​လၢ အိၣ်​ထီၣ်​လၢ​တၢ်​ကွၢ်ကပာ် ယွၤ​အ​တၢ်မၤလိာ်​အဃိ​တက့ၢ်. အါန့ၢ်​အန့ၣ်, “လ့ၣ်ကွၢ်, ဒီး​ထံၣ်​လၢ​ယွၤ​မ့ၢ် တၢ်ဂ့ၤ” ခီဖျိ​အိၣ်မူ​ဒ် တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​ဒီး မၤပှဲၤ​န​သး​ဒီး တၢ်​ဆိကမိၣ်​လၢ အဂ့ၤ​တဖၣ်​လၢ​အမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ, တၢ်တီ​တၢ်လိၤ, တၢ်စီတၢ်ဆှံ, တၢ်​လၢ​တၢ်အဲၣ်​အီၤ, ဒီး​တၢ်ဂ့ၤ​ဝါ​လၤကပီၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်. (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၃၄:၈; ဖံလံးပံၤ ၄:၈, ၉) န​မ့ၢ်​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​ယံာ်​ထီၣ်​ဒီး လီၤတံၢ်​လၢ​န​တၢ်အဲၣ်​ယွၤ​က​အါထီၣ်, ဒီး​န​က​အဲၣ်တၢ်​လၢ အဝဲ​အဲၣ်​ဒီး န​က​သးဟ့​တၢ်​လၢ အဝဲ​သးဟ့​န့ၣ်​လီၤ. ယိၤသး​တ​လၢပှဲၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲ​တူၢ်လိာ်ဝဲ ယဟိဝၤ​အ​တၢ်​ဘှီ​အီၤ​လၢ အ​နံၣ်​အါမး​အ​ပူၤ​ဒီး အဲၣ်ဒိး​မၤမုာ်​ယွၤ​အသး​အဃိ အဝဲ “ဃ့ၢ်​ဟးဆှဲး​ကွံာ် တၢ်မၤ​ကမၣ်မုၣ်​ကမၣ်ခွါ” န့ၢ်​န့ၣ်​လီၤ. နၤ​စ့ၢ်ကီး မ်​က​မ့ၢ်​ဒ်သိး​န့ၣ်​တက့ၢ်.—ဝံ​ယၡါယၤ ၆၄:၈.

၂၆. အဆၢဒိၣ်​လၢခံ​န့ၣ် ပ​က​ကတိၤ​သကိး တၢ်ဂ့ၢ်​အ​ကါဒိၣ်​မနုၤ​လဲၣ်.

 ^၂၆ ပ​တၢ်ဘၣ်တ့​ကစၢ်​န့ၣ် တ့လီၤဝဲ​ပ​က့း​က့ၢ်ဂီၤ​န့ၣ် တမ့ၢ်​တၢ်​က​လိာ်ကွဲ​အီၤ​လၢ ထဲဒၣ်​တၢ်​သူၣ်​ဟူး​သးဂဲၤ​အဂီၢ်​ဘၣ်. မ့ၢ်​လၢ စၢၤသွဲၣ်​ကအိၣ်​အဂီၢ် ဒီး​တၢ်မုာ်​ကအိၣ်​လၢ နီၢ်​ဒီ​မိ​ဝၤ အဂီၢ်​လီၤ. (ကတိၤဒိ ၅:၁၈) လၢခံ​အဆၢဒိၣ် ခံခါ​အ​ပူၤ​န့ၣ် ပ​က​ကတိၤ​သကိး ယွၤ​အ​တၢ်ထံၣ်​လၢ ဘၣ်ဃး​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​အဂ့ၢ်​လီၤ.