Ulbi sakanka nani ra tâwaia

Ulbi sakanka lalka nani ra tâwaia

SAPTA 9

“Rug laka wina [...] Plaps”

“Rug laka wina [...] Plaps”

“Wînam sirpika nani tasba ra bara ba [yas] prubia: Rug laka, taski laka, wan kupia lapta brinka, diara saura brin wan dauk[i], gridi laka sin, baha lika aidul laka.”​—KOLOSI 3:5, Lâ Raya Wauhkataya [LRW], 1986.

1, 2. Jehova uplika pât ra dingkaia wisi, Belâm ba dia daukan?

INSKA AÎALKRA BA kau laik pliska ba ra wisa. Na taim lika, inska satka kum plikisa. Alkaia wisi kyulh pata inskika ra kau laik ba mangki, liura lulkisa. Tisku kan taim, kiwa ba auban dusa ba bulkan sa kaiki, inskika ba saki prak alkisa. Uba lilia kikisa kan kyulh pata pain kum wahban sa.

2 Sim baku, 1473 yawan pyua nina manka ra waitna kum Belâm maki kan ba sin, kyulh pata pain kum wahban. Sakuna, kyulhka pata ba inska alkaia dukyara apia kan. Gâd uplika Muab langnika, Pramis munan tasbaia un pali ra ai kyampka mangki bri kan ba ra, Belâm mita ai kyulhka lulki miskaia want kan. Belâm ba Gâd prapitka kum baku puli kan. Sakuna, witin ba sika waitna saura kum Israel uplika ra latubia warkka yaban. Belâm ba aihka ai dara wali kan, kan Jehova swiras kan ai uplika ra latubia, kau ni yamni munbia daukan. Sakuna, Belâm ba ai warkka mana briaia dukyara pana diara kum munaia lukan. Witin lukan Israel uplika ba saurka ra kauhbia kaka, Jehova pali mita witin nani ra latubia. Bara dia daukan luki? Muab wina tyarka painkira nani ba yus munan (Kulki kaikan 22:1-7; 31:15, 16; Param marikan [Reveleshan] 2:14).

3. Belâm daukaia lukan ba kat takan ki?

3 Lukan ba kat takan ki? Au wiaia sip sa, kan upla uba ailal traika kaikanka ra kauhwi “Muab mairka nani wal saura dauki bangwan”. Muab gâdka kuninkira nani ra kat sin mayuni bangwan. Beal-Piur —rug laka gâdka taskikira ba— baha tilara kum kan. Baha pyua ra, Pramis munan tasbaia lama pali kat, Israel uplika 24.000 klala brih ai rayaka tikan. Alai saura pali takan! (Kulki kaikan 25:1-9.)

4. Dia muni Israel uplika uba ailal rug laka ra kauhwan?

4 Dia mita munan baku saura takan ki? Jehova wina laiura taki auya kan ba mita, ai kupia ra lukanka saura nani dimbia swin. Jehova witin nani dukyara dia daukan ba —Idsipt wina pri saki, upla iwras tasbaia ra plun dakaki, siknis takras, bara Pramis munan tasbaia ra kat raya brihwan ba ra— ai kupia luki bangwras kan (Hibru nani 3:12). Apastil Pâl ba baha ra luki naku ulban: “Yawan rug laka daukaia apia sa, witin nani tila wina daukan ba baku, bara yu kum bilara baman 23.000 prui tiwan ba” (1 Korint 10:8). *

5, 6. Muab langnika ra Israel uplika saurka daukan sturka ba wina dia lan takisa?

5 Kulki kaikan bukka sturka aisi na, diara tara kum marikisa. Kan yawan sin, Pramis munan tasbaia kau tara kum ra dimaia man sa (1 Korint 10:11). Naha tanka ra, Muab uplika pyua ra baku, naiwa pyua uplika ba sin rug laka ra baman kau luki taukisa. Bara Israel uplika rug laka ra kauhwan baku, naiwa sin kristian ailal baha ra kauhwisa (2 Korint 2:11). Bara Simri swira apukira Median wina mairka kum wal Israel kyampka ra dimi wih, ai tentka bilara kat dingkan baku, naiwa sin kangrigisan bilara kum kum ba, wala nani ra saurka ra lakisa (Kulki kaikan 25:6, 14; Judas 4).

6 Kumi bani naha ra lukaia sa: Naiwa pyua ‘Muab langnika’ ra sna kaikisna ki? Pramis munan tasba raya lalma tanira bara ba kaikisna ki? Baku sa kaka, Gâd latwanka laka ra ban kaia trai kaiki, “rug laka wina [...] plaps” adar wanki ba bila wali daukpi (1 Korint 6:18, [LRW], 1986).

Pura wina kaiki Muab langnika ba

RUG LAKA BA DIA SA KI?

7, 8. “Rug laka” ba dia sa ki, bara rug laka dauki nani ba dia krikbia?

7 Baibil ra “rug laka” (grîk bila ra por·neiʹa) wi ba, wal briaia sat sat bara ba tanka marikisa, wibia sa kaka, lâ kat marit laka bilara apia nani ba briaia tanka sa. Baha tilara, maîra kum wala ai maîa apia ba wal, apia kaka rug mairin kum wal prawuya kaka, apia kaka waitna maîas kum mairin maîas kum wal prawuya kaka, baku sin upla kum upla wala ai maîa apia si ai bila ku, apia kaka tnata ku rug takaia, bara upla wala wîna piska sirpika nani wal pulaia ba sin rug laka sa. Bara upla kum ai tahkia wal, apia kaka daiwan kum wal prawuya kaka sin baha tilara sa. *

8 Baibil ba param sa: Ya ya rug laka daukisa kaka, raya ban kaia laka ba bribia apia (1 Korint 6:9; Param marikan 22:15). Bara naiwa pyua ra sin trabil manas krikisa: Kangrigisan bilara kaia sip apia munisa, ai kupia dara walra auyapahka ba tikisa, selp ai rispikka mayara alahbisa, upla yawan ra kasak luki ba sauhkisa, marit laka bilara unsaban bukisa, want apia si kwihra tiwisa, rug laka taka siknis sat sat alkisa, bara pruaia sin sip sa (Galesha 6:7, 8). Baha sat wauhwi ba plikaia sinska brisa ki? Sari sa wiaia, sakuna upla ailal ba diara saura kum daukaia —rug taki marikanka kaikaia baku— ta krikuya taim, las kat dia bribia ba ra lukras.

RUG TAKI MARIKANKA KAIKAIA BA, TA KRIKANKA KUM SA

9. Upla ailal wi ba baku, rug taki marikanka kaikaia ba saura wan munras dukya sa ki? Tanka mariks.

9 Kuntri ailal ra, rug laka ba plis sut ra takisa: Wauhtaya nani ra, lawana nani ra, tilivisan ra, bara internet ra sin. * Upla ailal wi ba baku, bahamuna ba saura wan munras dukya kum sa ki? Apia pali! Ya kaiki nani ba, ai wîna sirpika nani wal puli, “ai kupia lapta brinka nani taskika” ra kauhwisa. Bara las kat, uplika ba rug laka albika takaia, ai sinska ra diara taski man lukaia, marit laka bilara blahwanka bukaia, bara diburs sin takaia sip sa (Rom 1:24-27, [LRW], 1986; Epesus 4:19). * Naha tanka pliki kakaira kum bila, rug laka ba kiansa sikniska wal praki, naku sa wisa: “Ban pawi, kau tara taki auya sa, takaskras pali sa, bara ai kaina dakbi rakaia isi apia sa”.

Aisa-yapti bui ai luhpia nani dia kaikisa sapa main kaikaia sa

10. Jems 1:14, 15 smalki ba, wan rayaka ra nahki alki bribia ki? ( Wahya 101 ra ulban ba sin kais.)

10 Jems 1:14, 15 ra dia wi ba aman luki kaikaia sa: “Kuna, ya ya ai brinka nani mita raski pât ra dingkisa kaka, baku sika witin ba traika kaikan ra kauhwisa. Naha brinka saura nani wina sika saura laka takisa; bara saurka ba tara pawan bara, prura ba aula”. Baku takbia apia dukyara, wan kupia ra brinka saura nani dimbia taim dia daukaia sa ki? Isti muni wan kupia wina sakaia sa. Tanka kum baku, rug takisa lilkika kum takuya kaka, dia daukbia? Istikira plis wala ra taui kaikbia, komputadora ba dasbia, apia kaka tilivisan ra kanal wala mangkbia... Dia daukbia kra sin, yarka rug laka kaikaia brinka nani ba wan kupia ra dimi, wan pura lubiara (Matyu 5:29, 30).

11. Wan kupia ra brinka saura dimbia taim, Jehova ra kasak luki ba nahki marikaia sip sa ki?

11 Jehova ba yawan wal kau pain wan kakaira sa. Bara wan yamnika ra luki, wan makabisa: “Wînam sirpika nani tasba ra bara ba [yas] prubia: Rug laka, taski laka, wan kupia lapta brinka, diara saura brin wan daukaia laka, gridi laka sin, baha lika aidul laka” (Kolosi 3:5, [LRW], 1986). Wel au, wan makabi ba kat daukaia ba isi apia sa. Sakuna, kupiam krauks wan Aisa latwankira ba, wihka bila kakaira sa mita help wankaia sip sa (Lawana 68:19). Baha mita, wan kupia ra brinka saura dimbia kaka, takaskraskira ai “karnika tara aihwa ba” makabi, wan sinska ba diara wala ra lukaia trai kaikaia sa (2 Korint 4:7, [LRW], 1986; 1 Korint 9:27; “ Daukanka Taski na Nahki Swimna ki?” ulban ba kais).

12. Wan “lukanka” ba dia sa ki, bara dia tawan main kaiki kaia sa?

12 Waitna sinskira Salaman bila: “Lukankam main kais diara sut purkara, kan witin sika rayaka karma” (Sins laka 4:23). Wan “lukanka” main kaikaia ba dia sa ki? Wan kupia munuhtara, Gâd nakra ra dia sat uplika sa sapa tanka mapa aisisa. Jehova ba wan wîna daukra bahki ba kaikras, sakuna wan “lukanka” kaiki ba mita, yawan raya ban kaiara iwbia sapa laki kaikbia. Tanka ba isi, kuna tara sin takisa. Isi sa, kuna pulaia dukya apia sa. Wan lukanka main kaikaia dukyara, kaisa Job wapni kan ba ra lukaia. Witin ai nakra nani wal lâ daukan, mairin nani ra kaiki, briaia brinka ba alkaia apia (Job 31:1). Lawana aîulbra ba baku, yawan sin Gâd ra naku wan pura sunpi: “Bahki laka kang kaikaia wina naikra nani laks” (Lawana 119:37, Miskitu Salmo Lawana nani [SLN], 1960).

DINA BA LUKI DAUKI SAURA BRIN

13. Dina ba ya kan, bara ai panika nani sat sakan ba dia muni sinskas dukya kan?

13 Saptika 3 ra kaikata baku, wan panika nani ba saura sa kaka, saura ra wan lakisa (Sins laka 13:20; 1 Korint 15:33). Jekob luhpia mairin Dina sturka ba baku marikisa (Blasi sturka 34:1). Ai aisika ai yaptika sin Dina ra pain pakan kan, sakuna Kenan tyarka nani wal ai panika takan ba sinskas dukya kum kan. Kan Muab taunka ba baku, Kenan taunka ba sin rug laka ni bangki kan (Libait laka 18:6-25). Baha mita Kenan waitnika nani ba Dina ra nahki kaikan lukisma? Witin nani mapara Dina ra alkaia isi kan luki kan. Bara tila wina “kau kulkanka tara” bri kan wahma kum Sikem maki kan ba, sim sat luki kan (Blasi sturka 34:18, 19).

14. Dina luki daukan ba mita dia trabilka takan?

14 Pyu luan taim, Dina ba Sikem ra kakaira takan. Ban kra Dina ba Sikem wal rug takaia lukras kan, sakuna Sikem lika takaia luki kan. Yu kum ai kupia brinka lapta kan taim, witin Kenan waitnika wala nani daukaia kan baku: Dina dia daukbia sapa lukraskira “alki taibi munan laka ra, witin wal yapan”. Ningkara, Sikem ba “Dina ra latwan pali kaikan” takan wisa, sakuna pat saura daukan kan (Blasi sturka 34:1-4). Baku takan ba mita Dina baman pat wauhwras kan. Witin ai panika saura plikan ba mita, ai pamalika sut ra pât ailal swira tara sin takan (Blasi sturka 34:7, 25-31; Galesha 6:7, 8).

15, 16. Rait aihwa sinska laka ba nahki briaia sip sa ki? ( Wahya 109 ra ulban ba kais.)

15 Saura laka ra kabia sin, Dina ba diara tara kum lan takan kaia sa. Kuna yawan, saura laka ra lan takaia nit apia sa. Yawan Jehova ra latwan kaikisa, baha mita ai smalkanka nani —baha tilara “sinskira nani wal tauki bas” wi ba— bila wali daukisa (Sins laka 13:20a). Yu bani Gâd bila walisa kaka, “diara yamni” yabalka ku brih wapi pât ra dimras kabia (Sins laka 2:6-9; Lawana 1:1-3).

16 Raitka pali ba, Gâd mita ya want nani ra sins laka yabisa. Sakuna, briaia dukyara wan pura suni, Baibil ba, bara alba kasak mita wauhkataya nani saki ba sin stadi takaia sa (Matyu 24:45; Jems 1:5). Baha purkara, yawan bauikira Baibil smalkanka nani ba alki briaia sa (2 King nani 22:18, 19). Naha ra luki kap: Yawan aihkika ba nu sa wan kupia ba kuninkira wahra sa (Jirimaia 17:9). Sakuna, help briaia nit ba mita, iwi wan smalkisa taim, yawan bauikira alki brisa ki, apia kaka yabisa wan kupia kunin wan munbia?

17. Aisa kum ai luhpia wal dia trabilka briaia sip sa, bara nahki sat smalkbia ki?

17 Luki kais: Aisa kum mita ai luhpia mairin ba kristian wahma kum wal yakan taukbia swiras sa, kuna upla kum witin nani wal waia sa wisa. Tyarka ba brukwi pana ai aisika ra wisa: “Dia yang ra kasak ai lukras sma ki? Diara saura daukamna apia!”. Wel au, tyarka ba Jehova ra latwan kaiki saura daukaia lukras sa. Kuna sip sa wiaia witin ba ‘sins laka wal tauki rug laka wina plapisa’? Apia kaka, “ai kupia lukan pali kat luki tniwisa” wiaia sa ki? (Sins laka 28:26.) Bara rait apia aisika ba ai luhpia wal tiks wala nani laki kaikaia sip ba sin bara sa? (Sins laka 22:3, bara Matyu 6:13; 26:41 ba sin kais.)

JOSEP BA RUG LAKA WINA PLAPAN

18, 19. Josep ra dia traika kaikan, sakuna nahki bapi buan?

18 Tanka wala kum bri ba sika, Dina aisika luhpia waitna Josep ba. Witin ba Gâd ra latwan kaiki kan, bara rug laka wina plapan (Blasi sturka 30:20-24). Josep sirpi kan taim, ai lakrika Dina sinskas taukan taka panis balan ba kaikan. Pyu luan taim witin Idsipt ra alba baku kan pyua ra, ai dawanka maîa mairin mita “yu bani ban” taibi muni kan witin wal bribia wisi. Sakuna, Josep ba Gâd latwanka laka ra ban kaia luki kan ba, bara ai lakrika Dina ra takan ba luki sin, karna bapi buaia kasak help munan kaia sa. Witin alba kan ba mita, ai warkka ba swisi mahka waia sip apia kan. Baha mita ai kupia karna, bara sins laka ni, traika kaikanka ba mapara buaia kan. Bara baku witin aima banira baha mairka brinka nani ra apia takisi, ai mawan wina plapi kan (Blasi sturka 39:7-12).

19 Luki kais: Josep ba minit banira mairka ra luki, ai sinska ra diara taski man luki kan kaka, karna bapi buan kaia kan lukisma? Apia pali! Witin ai sinska ra diara saura lukras kan. Sakuna Jehova wal ai panika laka ba ra sin tara pali kulki kan. Kan Patipar maîa ra naku win: “Dawanki [ba] man baman lika yang mihti ra mai mangkras kan. Man sika witin ai maîa mairin sma bamna. Yang nahki baha saurka tara ba daukamna, Gâdki mapara saura daukaia” (Blasi sturka 39:8, 9).

20. Josep tawan Jehova dia daukan?

20 Josep ba ai pamali wina laiura iwi kan. Sakuna yu bani kasak kan ba mita, Jehova uba lilia takan kaia sa! (Sins laka 27:11.) Baha wina Josep ra silak ra mangkan, sakuna Jehova mita silak wina saki, Josep ba wihta tara taki Idsipt ra plun apahkaia warkka brin (Blasi sturka 41:39-49). Josep bui marikan Lawana 97:10 ra naku wi ba rait sa: “Man nani Jehova ra latwan kaikisma ba, saura lâka waihlam kulks: Witin ai uplika aihwa nani solka [...] ban brih kaikisa; upla wataui nani mihta wina dakbi sakisa” ([SLN], 1960).

21. Aprika wina wahma kum ba Gâd ra kasak kan ba nahki marikan?

21 Josep baku, kristian ailal ba naha lâka bila walisa: “Diara saura daukaia ba, man nani misbara kaiki bas! Bara diara yamni daukaia ba latwan kais!” (Emus 5:15). Tanka kum baku, Aprika wina kristian wahma kum bila, kul watla panika mairin kum mita witin ra win, matematika iksaminka kum ansika yabia kaka, pana aibapaia dukyara witin wal rug takbia win. “Yang apia pali wiri —wahmika bila—. Gâd ra kasak bapi buri, swirki paskras kapri, bara baha ba yang maipara kau tara pali sa”. Wel rait sa, “saura laka wina pyua wiria [...] liliaka briaia” sip sa, sakuna baha liliaka ba trabil baman brih balisa (Hibru nani 11:25, [LRW], 1986). Baha purkara, yawan Jehova bila walbia kaka, ban kaiara liliaka bribia ba wal, diara kumi sin kau pain apu sa (Sins laka 10:22).

UMPIRA WAN KAIKI GÂDKA HELPKA BA

22, 23. a) Kristian kum saurka tara kum daukan kaka, padin briaia sip sa ki? b) Saurka daukan uplika ba dia helpka brisa?

22 Yawan sut ba mistik tatakra sa, baha mita wan brinka saura nani ba alki takaski, Gâd dia yamni kaiki ba daukaia dukyara aiklabaia sa (Rom 7:21-25). Jehova baha pain nu sa, bara lukisa “tasba yuya ni wan paskan ba” (Lawana 103:14). Sakuna, saurka tara kum daukbia kaka, dan padin apu sa ki? Apia pali! Debit baku, yawan sin ma saura krikaia sip sa. Sakuna wan kupia laki, wan saurka “dahra sakisi mahka swi[bia]” kaka, Gâd mita “wan pâtka nani swih tik[aia]” wilin sa (Lawana 86:5; Jems 5:16; Sins laka 28:13).

23 Baha purkara sin, Gâd latwan wan kaiki ba tingki, kangrigisan ra help tara kum brisa: “Upla nani ra sin prisant [...] yan” ba. Wibia sa kaka, almuk nani help wan munaia ridi wilin pali bangwisa (Epesus 4:8, 12; Jems 5:14, 15). Yawan saurka daukan kaka, witin nani ba wan ta baikbia Gâd wal wan panika laka ba paki, kli wan mina pruki kauhwaia apia i ba dukya kum plikbia. Dia dukya? “Sins yamni” ba sika (Sins laka 15:32). Nahki bahamuna bribia ki?

“SINS YAMNI” BA NAHKI ALKI BRIBIA KI?

24, 25. a) Sins laka 7:6-23 ra wahmika ba dia muni “sins tanka aitani briras” kan wiaia sip sa? b) Nahki “sins yamni alki bribia” ki?

24 Baibil ba “sins tanka aitani briras” uplika ba, sakuna “sins laka yamni lan taki” uplika ba dahra sin aisisa (Sins laka 7:7). Ya ba “sins tanka aitani briras” uplika sa ki? Spirit laka ra, apia kaka Gâd warkka ra raya ba mita, diara uya tanka briras, bara sins yamni uya apu uplika dahra aisisa. Baha taka mita naha uplika na Sins laka 7:6-23 ra wahma kum dukyara aisi ba baku, saurka daukbia kau isi munisa. Bara “sins laka yamni lan taki” uplika ba ya sa ki? Baha ba lika, ai kupia munuhtara, ai insaitka ra dia bri ba ra aman luki kaiki, ai pura suni Baibil stadi taki uplika sa. Mistik tatakra sa, kuna trai munisa ai lukanka, ai brinka, ai kupia dara walra, bara dia dauki ba sut sin Jehova nakra ra pain kabia. Baku dauki “ai rayaka ra latwan kaikisa” —wibia sa kaka, ai mapara pain kum pliki ba— marikisa (Sins laka 19:8).

25 Mamkabi wals: “Gâd lâka nani ba kasak yamni sa lukisna ki? Bara bila walamna kaka, rait aihwa liliaka sakamna ki?” (Lawana 19:7-10; Aiseya 48:17, 18). Naha nani ra kau kasak lukaia nit sa kaka, dia daukaia sip sa ki? Gâd lâka lulki swibia kaka, dia takbia ba ra luki kaikaia sa. Baku sin aitani sa tanka kasak ba brih, wan sinska ra lukanka yamni kasak, lâ kat, sunu, bara pain nani sin dingki, Gâd “tanka ba [...] pain sa” kaikaia (Lawana 34:8; Pilipai 4:8, 9). Yawan sip ba kat daukaia trai kaikisa kaka, Gâd ra, bara witin latwan kaiki dukya nani ra yawan kau latwan kaikbia, bara witin dia misbara kaiki ba sin yawan misbara kaikbia. Josep ra luki kais: Witin ba mistik tatakra kan, sakuna “rug laka wina [...] plap[an]”. Dia muni? Kan witin swin kata Jehova mita ai ta bribia, wapni ra mangki, ai kupia bukbia. Bara yawan sin baku daukaia sa (Aiseya 64:8).

26. Saptika aula nani ra dia tanka wala sin laki kaikbia ki?

26 Amya tikpara, wan wîna sirpika nani ba pulaia dukya, apia kaka brinka daskaia dukya baman apia sa. Kau ni, Jehova mita marit takan uplika nani ba luhpa sahwi, ai liliaka bribia dukyara paskan (Sins laka 5:18). Saptika aula nani ra Gâd mita marit laka ba nahki kaiki ba laki kaikbia.

^ baiki.s 4 Pain kaikbia sa kaka, Kulki kaikan bukka ba ra, Jehova bui upla iki tikan numbika ra, wihta nani mita kyamka bani lalka nani ikan numbika —ban kra upla 1.000 prais— pura praki kulkisa (Kulki kaikan 25:4, 5).

^ baiki.s 7 Aihwawakra Watla ba Pastara [julio] katka 15, 2006, Jehova Witniska nani bui ispail ra ulbi sakan ba ra, “Preguntas de los lectores” baiki sakanka ra, taski laka, bara swirkas tanis laka tanka marikisa.

^ baiki.s 9 “Rug taki marikanka” wisa taim, rug takaia brinka buki lilkika, ulbanka, apia kaka telepon ku bila baikra nani ba dahra aisisa. Sip sa upla kum rug taki baku wauhtaya lilkika kum kaia, apia kaka upla wal, apia kaka kau mita, rug taki kau taski mariki nani ba sin dahra kaia.

^ baiki.s 9 Ulbanka Taka wahya 218, 219 ba, upla ai wîna sirpika wal puli ba dahra kau laki kaikisa.