1, 2. Kumbi Balamu wangunozga nyambu wuli kuti wanangi ŵanthu aku Yehova?

TIYERUZGIYI kuti mulovi waluta pamalu po watanja kuŵeja somba. Iyu waziŵa somba zo wakhumba kubaya. Mwaviyo, wasankha nyambu ndi kuyiŵika ku mbeja ndipu watiyiponya m’maji. Pavuli paki, ukosi utamba kukoŵe ndipu mtepa nawu utamba kulifuka. Iyu wakucha mbeja yo kuti wawoni somba yo wangata. Wasekere chifukwa waziŵa kuti nyambu yo wangusankha yenga yakwenere.

² Chakuyeruzgiyapu ichi chititikumbuska nkhani yo yinguchitika m’chaka cha 1473 B.C.E., po munthu munyaki zina laki Balamu, wanguyesesa kupenja nyambu. Nyambu yeniyi wakhumbanga kukole ŵanthu aku Chiuta, wo angumanga musasa mu Vidika va Moabu, m’mphaka ya Charu Chakulayizgika. Balamu, wakambanga kuti wenga mchimi waku Yehova, kweni wenga munthu wambunu, iyu wangutumika kuti wakatembi Ayisraele. Kweni Yehova wati waseleriyapu, Balamu wangutondeka kutemba Ayisraele, m’malu mwaki wanguŵatumbika. Chifukwa chakuti wakhumbisiskanga kuti walonde mphotu yo wangulayizgika, Balamu wanguŵanaŵana kuti wanyengere Chiuta, kuti Iyu ndiyu watembi ŵanthu ŵaki asani ŵanthu wo angachita ubudi ukulu. Mwaviyo, Balamu wangugwiriskiya nchitu anthukazi a ku Moabu nge nyambu.—Maŵerengedu 22:1-7; 31:15, 16; Chivumbuzi 2:14.

3. Kumbi nyambu yo Balamu wangusankha yingugwira nchitu?

³ Kumbi nyambu yo wangusankha yingugwira nchitu? Tingakamba kuti hinya. Anthurumi achiyisraele masauzandi nganandi angukopeka ndi nyambu yeniyi, yiwu anguchita ureŵi ndi “ŵana anthukazi ŵa Moabu.” Yiwu angwamba so kusopa achiuta  achimoabu, ndipuso chiuta mukazuzi yo zina laki wenga Bala wa ku Peoro, yo amusopanga mwakuchita ureŵi. Ivi vinguchitiska kuti Ayisraele akukwana 24,000 afwi ŵati aja kamanavi kusere m’Charu Chakulayizgika. Ili lenga soka likulu ukongwa!—Maŵerengedu 25:1-9.

4. Nchifukwa wuli Ayisraele masauzandi nganandi anguchita ureŵi?

⁴ Kumbi nchinthu wuli cho chinguchitiska soka lenili? Ŵanthu anandi angwamba kuja ndi mtima uheni chifukwa anguleka kuvwiya Yehova, Chiuta wawu yo wanguŵapozomoska kutuwa ku Egipiti, yo waŵaryiskanga m’bozwa ndipuso kuŵalongozga kuti akafiki m’charu cho wanguŵalayizga. (Ŵahebere 3:12) Pakuŵanaŵaniya nkhani yeniyi, wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Ndipu tingaŵanga areŵi cha, uli ndimo anyaki ŵaku wo anguchitiya ndipu mu zuŵa limoza vinguwa vikwi machumi ngaŵi ndi vitatu (23,000).” *—1 Ŵakorinte 10:8.

5, 6. Nchifukwa wuli nkhani ya ubudi wo Ayisraele anguchita m’Vidika va Moabu, njakovya ukongwa mazuŵa nganu?

⁵ Nkhani ya m’buku la Maŵerengedu ye ndi fundu zinandi zo zingawovya ŵanthu aku Chiuta mazuŵa nganu chifukwa ŵe pafupi kusere m’charu chamampha ukongwa cho akulayizgika. (1 Ŵakorinte 10:11) Mwakuyeruzgiyapu, ureŵi wawanda ukongwa m’charu ichi nge mo venge m’charu chakali cha Moabu,  kweni vo vichitika sonu viphara vo vachitikanga m’charu cho. Chaka chechosi Akhristu masauzandi nganandi achita ureŵi, ndipu yeniyi ndi nyambu yikulu yo yinguwirisa so Ayisraele. (2 Ŵakorinte 2:11) Nge Ziuri (Zimri), yo wangusere mwambula mantha ndi munthukazi wachimidiani m’musasa wa Ayisraele mpaka kuchifika m’hema laki, ŵanthu anyaki wo awungana ndi ŵanthu aku Chiuta mazuŵa nganu chinanga angaja Akhristu akubatizika, achitiska kuti anyawu aje ndi jalidu liheni m’mpingu wachikhristu.—Maŵerengedu 25:6, 14; Yuda 4.

⁶ Kumbi mutijiwona kuti mwe m’Vidika va Moabu va mazuŵa nganu? Kumbi muwona kuti mwe pafupi kulonde mphotu yinu, charu chifya cho mwachilindizga kwa nyengu yitali? Asani ndi viyo, mbwenu yesesani kulutirizga kuja m’chanju chaku Chiuta. Ndipu mungachita viyo, mwakuvwiya dangu lakuti: “Uthaŵeni ureŵi.”—1 Ŵakorinte 6:18.

7, 8. Kumbi “ureŵi,” nchinthu wuli, nanga ŵanthu wo achita ureŵi akumana ndi masuzgu wuli?

⁷ Kumbi mazu ngakuti “ureŵi” ngo nge m’Bayibolo, ngang’anamuwanji? Chinanga kuti nkhani iyi njakumizga liŵavu, kweni njakukhumbika kuyikonkhoska ndi chilatu chakuti tosi tiziŵengi vo Chiuta watinkha. Pa nyengu yakwamba po Bayibolo lingulembeka mu Chigiriki, angugwiriskiya nchitu mazu ngakuti por·neiʹa ngo ngang’anamuwa kugonana kwambula kuzomerezgeka m’Malemba. Ndipuso kusazgapu chigololu, uhuli, kugonana kwa ŵanthu ambula kutorana kweniso kugonana m’mulomu, kugonana kwakujaliya ndipuso kuseŵereskana viŵalu vakubisika ndi munthu yo ukutorana nayu cha. Ivi ving’anamuwa so kuchita vinthu venivi ndi munthurumi pamwenga munthukazi munyaku kweniso kugona nyama. *

⁸ Malemba ngakamba mwambula kubisa kuti: Wosi wo achita ureŵi angalutirizga cha kuja m’mpingu wachikhristu ndipuso azamulonde cha umoyu wambula kumala. (1 Ŵakorinte 6:9;  Chivumbuzi 22:15) Ŵanthu wo achita jalidu lenili chinanga ndi sonu panu akumana ndi masuzgu nganandi nge kuleka kupaskika ulemu, kuleka kuvwanana ndi anyawu m’banja, njuŵi yiheni, nthumbu zapadondu, matenda, nyifwa kweniso ŵanthu atiŵagomezga cha. (Ŵerengani Ŵagalatia 6:7, 8.) Nchinthu chambula zeru ukongwa kuchita vinthu vo vingachitiska kuti tisaniyi masuzgu. Nchachitima kuti ŵanthu anandi aŵanaŵaniya vakunthazi cha asani akhumba kuchita vinthu viheni. Kanandi kuwonere vinthu vakuyuska chiryokuryoku chakugonana ndiku kuchitiska ŵanthu kuchita ureŵi.

9. Kumbi kuwonere vinthu vakuyuska chiryokuryoku chakugonana kulivi suzgu nge mo anyaki akambiya? Konkhoskani.

⁹ M’vyaru vinandi, vinthu vakuyuska chiryokuryoku chakugonana visanirika m’malu ngakuguliskiya mabuku, musumu, pa TV ndipuso pa Intaneti. * Kumbi vinthu venivi, vilivi suzgu nge mo anyaki akambiya? Awa! Ŵanthu wo awonere vinthu vakuyuska chiryokuryoku chakugonana, atanja kuseŵereska viŵalu vakubisika ndipuso aja ndi “maulakalaka ngaunyakazi,” vo vingachitiska kuti akhumbengi kugonana nyengu zosi, akhumbengi kugonana kwachilendu, alekengi kukoliyana m’banja mpaka kupatana. * (Ŵaroma 1:24-27; Ŵaefesu 4:19) Munthu munyaki wakukamba kuti munthu muyaya wasuzgika kuleka jalidu laki nge mo nthenda ya kansa yisuzgiya. Iyu wakukamba kuti: “Jalidu lakwanja kugonana likuwa kamanakamana ndipu kanandi limala lija cha kweniso lisuzga kuti munthu walimaliski.”

10. Kumbi fundu ya pa Yakobe 1:14, 15, tingayigwiriskiya wuli nchitu? (Wonani so bokosi lakuti “ Vo Ndinguchita Kuti Ndije ndi Mijalidu Yamampha.”)

 ¹⁰ Ŵanaŵaniyani mazu ngo nge pa Yakobe 1:14, 15, ngo ngakamba kuti: “Munthu weyosi wateseka, pakuguguzika ndi likhumbira laku yija. Pavuli penipo likhumbira lo, lati lakuwa, lipapa ulakwi, ndipu ulakwi wo wati wakuwa ukongwa, upapa nyifwa.” Mwaviyo, asani mwayamba kuŵanaŵana vinthu viheni, chitanipu kanthu mwaliŵi kuti muleki kuviŵanaŵana. Mwakuyeruzgiyapu, asani mwangozi mwawona vithuzi vaviyo, mutenere kulereska kumphepeti mwaliŵi, kuzimwa kompyuta pamwenga kusintha tchanelu asani mpha TV. Likhumbira liheni lechendakuwi ndi kukunangani, chitani chechosi cho mungafiska kuti muleki kuchita vinthu viheni ndipuso mutenere kuchita viyo mwaliŵi!—Ŵerengani Mateyu 5:29, 30.

11. Asani tikhumba kuti tileki kuŵanaŵana vinthu viheni, tingalongo wuli kuti tigomezga Yehova?

 ¹¹ Munthu yo watitiziŵa umampha kuruska mo titijiziŵiya, watitikambiya kuti: “Viyo fwiskani viŵaru vinu vapanu pasi; [ku] ureŵi, wuyu, ulakalaka, likhumbira liheni ndi bina lenilo nkhusopa ngoza.” (Ŵakolose 3:5) Mbuneneska kuti kuchita viyo kungaŵa kwakusuzga. Kweni mutenere kukumbuka kuti, te ndi Awuskefwi achanju ndipuso akuzizipizga wo tingaŵapempha. (Sumu 68:19) Mwaviyo, asani mwayamba ŵaka kuŵanaŵana vinthu viheni, murombengi mwaliŵi. Mutenere kupempha “nthazi yo yijumpha vinthu vosi,” kuti yikuwovyeni kuyamba kuŵanaŵana vinthu vamampha.—2 Ŵakorinte 4:7; 1 Ŵakorinte 9:27; wonani bokosi lakuti: “ Kumbi Ndingachita Wuli Kuti Ndileki Jalidu Liheni?”

12. Kumbi “mtima” widu nchinthu wuli, nanga nchifukwa wuli titenere kuwuvikiriya?

¹² Munthu wazeru Solomoni wakulemba kuti: “Sunga mtima waku ndi kulereska kosi, pakuti kwaku wo kupopoma timisinji twa umoyu.” (Nthanthi 4:23) Umunthu widu wa mukati ndi “mtima” widu, ndipu ndiwu Chiuta wawona. Chifukwa chakuti Chiuta wawona “mtima” widu, vo iyu wawona ndivu vingachitiska kuti tizilonde umoyu wambula kumala kweni vo ŵanthu angawona vilivi kanthu. Vo Yehova wawona ndivu vakukhumbika ukongwa. Munthu wakugomezgeka Jobu wanguchita phanganu ndi masu ngaki kuti waleki kulereska munthukazi mwakujumphisa. (Jobu 31:1) Ichi nchakuwoniyapu chamampha ukongwa kwaku isi. Wakulemba sumu nayu wenga ndi maŵanaŵanu ngenanga chifukwa wanguromba kuti: “Wezgani masu ngangu ku kulereska vo vambula chanduwu.”—Sumu 119:37.

13. Kumbi Dina wenga yani, nanga nchifukwa wuli kwenga kuŵavi zeru kuchita ubwezi ndi asungwana a ku Kanani?

¹³ Nge mo tikusambiriya m’Mutu 3, mabwezi ngidu ngangatichitiska kuti tichiti vinthu vamampha pamwenga viheni. (Nthanthi 13:20; ŵerengani 1 Ŵakorinte 15:33.) Ŵanaŵaniyani chakuwoniyapu chaku Dina, mwana munthukazi waku Yakobe. Chinanga kuti wangulereka umampha, Dina wangusankha mwambula  zeru, iyu wanguchita ubwezi ndi asungwana a ku Kanani. Mwakuyanana ndi ŵanthu a ku Moabu, ŵanthu a ku Kanani nawu achitanga ureŵi uheni ukongwa. (Ŵalevi 18:6-25) Anthurumi a ku Kanani kusazgapu Shekemu, yo “wenga wakulonde ulemu” pa nyumba ya awiski, anguwona kuti Dina watingi wazomerengi kuchita ureŵi nge mo achitiyanga anthukazi a ku Kanani.—Chiyambo 34:18, 19.

14. Kumbi vo Dina wangusankha, vinguchitiska masuzgu wuli?

¹⁴ Panyaki Dina, wengavi maŵanaŵanu ngakuchita ureŵi wati wawona Shekemu. Kweni Shekemu wanguchita vo Akanani anandi atingi aviwonengi kuti venga vamampha kuchita, asani munthu we ndi chiryokuryoku chakugonana. Chinanga kuti Dina wanguyesesa kukana kweni venga vambula kuvwika, chifukwa iyu ‘wangumuko’ ndipu ‘wangumuyuyuwa.’ Viwoneka kuti pavuli paki, Shekemu “wangwanja” Dina, kweni ivi vatingi visinthengi vo Shekemu wangumuchitiya cha. (Ŵerengani Chiyambo 34:1-4.) Vo Dina wanguchita vingukwaska so ŵanthu anyaki. Kusankha uheni mabwezi, kunguchitiska kuti banja laki  losi lileki kupaskika ulemu ndipuso linyozeki.—Chiyambo 34:7, 25-31; Ŵagalatia 6:7, 8.

15, 16. Kumbi zeru tingazisaniya wuli? (Wonani so bokosi lakuti, “ Malemba Ngakwenere Kungalunguruka.”)

¹⁵ Asani Dina wangusambirapu kanthu pa vo vingumuchitikiya ndikwesa wangukhawula. Ŵanthu wo atanja ndipuso avwiya Yehova, atenere cha kusambirapu kanthu pavuli pakuti akumana  ndi masuzgu. Chifukwa chakuti avwiya Chiuta, yiwu asankha ‘kwenda pamoza ndi ŵanthu azeru.’ (Nthanthi 13:20a) Ivi vitiŵachitiska kuti aziŵi “nthowa yosi yamampha” kuti aleki kukumana ndi masuzgu ndipuso vinthu vinyaki viheni.—Nthanthi 2:6-9; Sumu 1:1-3.

¹⁶ Zeru zaku Chiuta ziperekeka kwaku wo atizipenja ndipuso wo achitapu kanthu kuti azisaniyi mwakulutirizga kuromba, kusambira Mazu ngaki nyengu zosi ndipuso mwakuŵerenga mabuku ngo muŵanda wakugomezgeka wapereka. (Mateyu 24:45; Yakobe 1:5) Chinthu chinyaki chakukhumbika ukongwa nkhujiyuyuwa. Munthu wangalongo kuti ngwakujiyuyuwa asani wavwiya ulongozgi wa m’Malemba kwambula kudandawula. (2 Ŵakaronga 22:18, 19) Mwakuyeruzgiyapu, Mkhristu wangazomerezga fundu yakuti mtima waki ngwakupusika ndipuso nguheni ukongwa. (Yeremiya 17:9) Kweni asani pe nkhani yo wakhumbika kuti wapaskiki ulongozgi, kumbi iyu watijiyuyuwa kuti walonde ulongozgi wakovya wo wapaskika mwachanju?

17. Konkhoskani nkhani yo yingachitika m’banja, ndipu longoni mo m’mpapi wangakambiskiyana ndi mwana waki munthukazi.

¹⁷ Ŵanaŵaniyani chakuchitika ichi. Mpapi wakanizga mwana waki munthukazi kuchitembera ndi m’bali kwambula munthu munyaki wakuŵaperekeza. Mwana yo wafumba awiski kuti: “Kumbi Ada mutindigomezga cha? Tingachita chiheni chechosi cha!” Mbuneneska kuti iyu watanja Yehova ndipu we ndi maŵanaŵanu ngamampha kweni, kumbi “watenda mu zeru [zaku Chiuta]”? Kumbi penapa iyu ‘wathaŵa ureŵi,’ pamwenga “wagomezga . . . maŵanaŵanu nga mweneku”? (Nthanthi 28:26) Panyaki mungaŵanaŵana fundu zinyaki zo zingawovya mpapi waviyo ndi mwana waki munthukazi mo angakambiskiyana nkhani yeniyi.—Wonani Nthanthi 22:3; Mateyu 6:13; 26:41.

18, 19. Kumbi nchiyesu wuli cho Yosefe wangukumana nachu pa umoyu waki, nanga wangumalana nachu wuli?

¹⁸ Yosefe wenga mnyamata wamampha ukongwa yo wayanjanga Chiuta ndipu wangukana kuchita ureŵi. Iyu wenga muzichi waku Dina. (Chiyambo 30:20-24) Yosefe wanguwona vo muzichi waki wangukumana navu chifukwa chakutondeka kuchita vinthu  mwazeru. Tikayika cha kuti venivi kweniso chilatu chaki cha kuja m’chanju chaku Chiuta, ndivu vinguwovya Yosefe pa nyengu yo wenga ku Egipiti, po muwolu waku Potifara wamunyengeriyanga “zuŵa ndi zuŵa” kuti wagoni nayu. Mbuneneska kuti Yosefe watingi wapemphengi cha kuti waleki nchitu ndi kutuwaku kunyumba yaku Potifara chifukwa wenga muŵanda. Iyu wakhumbikanga kumalana ndi suzgu yeniyi mwazeru ndipuso mwachiganga. Wanguchita nadi venivi, chifukwa nyengu zosi wamukananga muwolu waku Potifara ndipu pavuli paki wangumuthaŵa.—Ŵerengani Chiyambo 39:7-12.

¹⁹ Kumbi Yosefe watingi walutirizgengi kuja wakugomezgeka asani nyengu zosi waŵanaŵananga va munthukazi mwenuyu pamwenga asani wenga ndi chiziŵirizga chakuŵanaŵana va kugonana? Panyaki kwatingi kuŵengi kwakusuzga kuchita viyo. M’malu mwakuzomerezga maŵanaŵanu ngaheni kuja m’mtima mwaki, Yosefe wanguwona kuti ubwezi waki ndi Yehova wenga wakuzirwa ukongwa. Ivi vauneneska chifukwa iyu wangukambiya muwolu waku Potifara kuti: “Mbuya . . . walivi ko wasiyapu kwaku ini kweni iwi pe, chifukwa we muwolu waki, na chifukwa nchine chakuti ndingachitiya uheni ukulu uwu, ndi kulakwiya Chiuta?”—Chiyambo 39:8, 9.

20. Kumbi Yehova wangusereriyapu wuli pa nkhani yaku Yosefe?

²⁰ Ŵanaŵaniyani mo Yehova wakondwiyanga kuwona kuti Yosefe walutirizga kuja wakugomezgeka zuŵa ndi zuŵa chinanga kuti wenga kutali ndi ŵanthu a m’banja laki. (Nthanthi 27:11) Pavuli paki Yehova wangusereriyapu, ivi vinguchitiska kuti Yosefe watuzgiki mujeri, waje nduna  yira ya ku Egipiti ndipuso wawoneriyengi vakurya vosi va m’charu cho. (Chiyambo 41:39-49) Mazu nga m’lemba la Sumu 97:10, ngauneneska nadi, ndipu wo atanja Yehova, atenere kutinkha cho nchiheni chifukwa Yehova wavikiriya maumoyu nga ŵanthu ŵaki akugomezgeka ndipu watiŵataska m’janja la aheni.

21. Kumbi m’bali munyaki wampupuka ku Africa wangulongo wuli chiganga?

²¹ Mazuŵa nganu napu ateŵeti aku Yehova ‘atinkha uheni, ndipu atanja umampha.’ (Amosi 5:15) M’bali munyaki wampupuka ku Africa, wangukamba kuti musungwana wa mukilasi mwaki wangumupempha kuti wamuwovyi masamu pa mayesu ndipu wangukamba kuti asani wamuwovya wamupaskengi mwaŵi wakuti wakagonani nayu. M’bali yo wangukamba kuti: “Ndingukana mwaliŵi vo wandikambiyanga ndipu chifukwa chakuti ndingulutirizga kuja wakugomezgeka, ndingujisungiya ulemu, wo nchinthu chakuzirwa ukongwa kuruska golidi ndi siliva.” Mbuneneska kuti, ubudi upaska ‘likondwa la kanyengu kamanavi,’ ndipu likondwa la kanyengu kamanavi lenili, lichitiska masuzgu nganandi. (Ŵahebere 11:25) Uneneska ngwakuti likondwa laviyo lipambana ukongwa ndi likondwa lambula kumala lo lituza chifukwa chakuvwiya Yehova.—Nthanthi 10:22.

22, 23. (a) Asani Mkhristu wachita ubudi ukulu, nchifukwa wuli watenere cha kutaya mtima? (b) Nanga munthu yo wachita ubudi wangawovyeka wuli?

²² Chifukwa te ambula kufikapu, tosi tisuzgika kuti tileki malikhumbira nga liŵavu ndi chilatu chakuti tichiti cho nchamampha pa masu paku Chiuta. (Ŵaroma 7:21-25) Yehova waziŵa ndipu ‘wakumbuka kuti te fuvu.’ (Sumu 103:14) Asani Mkhristu wachita ubudi ukulu, kumbi watenere kutaya mtima? Awa! Mbuneneska kuti yo wabuda wangakumana ndi masuzgu nge mo yinguchitiya Fumu Davidi. Chinanga kuti vingaŵa viyo, Chiuta nyengu zosi ngwakunozgeka ‘kugowoke’ ŵanthu wo atijivwiya lisungu ndipuso wo ‘asumuwa’ ubudi wawu.—Sumu 86:5; Yakobe 5:16; ŵerengani Nthanthi 28:13.

 ²³ Chiuta wakupereka so “mipasku ku ŵanthu,” yo mbaliska akukhwima auzimu ŵeniwo mbakwenere ndipuso mbakunozgeka kupereka chovyu ku mpingu wachikhristu. (Ŵaefesu 4:8, 12; Yakobe 5:14, 15) Chilatu chawu nkhovya munthu yo wabuda kuti waje so pa ubwezi ndi Chiuta, pavuli paki “wasaniya kuwamu [waja ndi zeru]” ndipu ivi vitimuwovya kuti waleki kuchita so ubudi.—Nthanthi 15:32.

24, 25. (a) Kumbi mnyamata yo wakonkhoskeka pa Nthanthi 7:6-23 wangulongo wuli kuti wenga “wambula chinjeru”? (b) Kumbi ‘tingasaniya wuli kuwamu’?

²⁴ Bayibolo likamba va munthu “wambula chinjeru” ndi yo “wasaniya kuwamu.” (Nthanthi 7:7) Chifukwa chakuleka kuvwisa vinthu vauzimu ndipuso kuleka kuja nyengu yitali m’gulu laku Chiuta, munthu “wambula chinjeru” wangasuzgika kuziŵa vinthu umampha. Nge mnyamata yo wakonkhoskeka pa Nthanthi 7:6-23, iyu wangachita ubudi ukulu mwambula kusuzga. Kweni munthu yo “wasaniya kuwamu” wasanda ukongwa wunthu waki wamukati, mwakuromba ndi kusambira Mazu ngaku Chiuta nyengu zosi. Chinanga kuti ngwambula kufikapu, watesesa kuti maŵanaŵanu, vo wakhumbira ndipuso vilatu vaki pa umoyu vikoliyanengi ndi vo Chiuta wazomerezga. Asani wachita viyo ndikuti “watijanja [watanja umoyu waki]” pamwenga kuti wachitiska kuti umoyu waki usaniyi vinthu vamampha ndipuso “wakasakatanga.”—Nthanthi 19:8.

²⁵ Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndigomezga nadi kuti fundu zaku Chiuta zauneneska? Kumbi ndigomezga kuti ndingasaniya likondwa likulu asani ndivwiya fundu zenizi?’ (Sumu 19:7-10; Yesaya 48:17, 18) Asani mukayika kamanavi, yesesani kumaliska maŵanaŵanu ngaviyo. Ŵanaŵaniyani masuzgu ngo mungakumana nangu chifukwa chakukana marangu ngaku Chiuta. “Laŵani ndi muwoni kuti mbamampha Ambuya,” mwakuja aneneska ndipuso kuja ndi maŵanaŵanu ngamampha, kuchita vinthu vaurunji, vamampha ndi vakwanjika. (Sumu 34:8; Ŵafilipi 4:8, 9) Asani muchita vinthu venivi, mumuyanjengi ukongwa Chiuta, muyanjengi vo iyu watanja ndipuso mutinkhengi vo iyu watinkha. Yosefe wenga wambula kufikapu nge mo isi tiliri. Chinanga kuti  venga viyo, iyu wangufiska ‘kuwuthaŵa ureŵi’ chifukwa wanguzomerezga kuti Yehova wamulongozgi ndipu wanguchita vinthu vakukondweska Chiuta. Nasi titenere kulondo chakuwoniyapu chaki.—Yesaya 64:8.

26. Kumbi ndi nkhani yakukhumbika niyi yo tikambiskanengi m’Mutu 10 ndi 11?

²⁶ Mulengi widu wakulenga viŵaru vidu vakubisika ndi chilatu chakuti tiviseŵeresengi cha, kweni kuti ŵanthu akutorana abaliyengi ŵana ndipuso kuti agonanengi. (Nthanthi 5:18) M’Mutu 10 ndi 11, tikambiskanengi mo Chiuta wawone nthengwa.