Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 9

«Katsalanitit talakgxtumit nema ni xlitatlawat»

«Katsalanitit talakgxtumit nema ni xlitatlawat»

«Kamaspututit tuku lakaskin mimaknikan nema wi kkatiyatni xlakata, talakgxtumit nema ni xlitatlawat, tuku xalixkajni, akxni wi tiku lu talakgxtumiputun, putum kilhtamaku tlawaputunkan nema nitlan chu akxni wi tuku lu milakan tlawaputunatit xtachuna la kakninanikan ídolos.» (COLOSENSES 3:5TNM.)

1, 2. ¿Tuku lakkaxwililh Balaam xlakata nakaliʼakgskgawi xkachikin Jehová?

TIKU chipa skiti o tamakgnin an niku katsi pi anan skiti nema putsama. Liwana laksaka tuku nalichipa xlakata nawilini xʼanzuelo chu alistalh makan kchuchut. Kaj puntsu kgalhkgalhi chu akxilha pi anzuelo tsuku talhtanka, lhtanktiya chu makutu tuku chipalh. Lakalitsin, chu tlan limakgkatsi xlakata liwana laksakli tuku nalichipa skiti.

2 Nachuna, kata 1473 akxni nina xmin Cristo, latamalh chatum chixku tiku liwana laksakli tuku nalimaklakaskin xlakata wi tuku nachipa pero ni xʼama chipa skiti. Xwanikan Balaam chu wi tuku xlimaklakaskima xlakata nakaliʼakgskgawi xkachikin Dios, tiku xwilakgolh kMoab, chu lakatsuwa xwi Tiyat nema xKawanikanit Nakamaxkikan. Maski xwan pi xpalakachuwina Jehová xwanit, ni xlikana xlakata kaj xtlajaputun tumin chu ksakuakanit nakawani tuku nitlan nakaʼakgspula israelitas. Nitlan xlimakgkatsi xlakata Jehová ni maxkilh talakaskin, wata tlawalh nasikulanatlawa xkachikin. Pero Balaam, xtlajaputun tumin wa xlakata ni kaj chuna tamakgxtakgli. Lakpuwa pi komo xkamatlawilh israelitas lanka talakgalhin, Dios xʼama kamalakgaxokge. ¿Tuku xʼama maklakaskin? Lakswan laktsuman xalak Moab (Números 22:1-7; 31:15, 16; Apocalipsis 2:14).

3. ¿La kitaxtunilh tuku xlakkaxwilinit Balaam?

3 ¿Tlan kitaxtulh tuku lakkaxwililh? Chuna, xlakata lhuwa israelitas tlawakgolh tuku nitlan chu «tatalakgxtumikgolh laktsuman xalak Moab». Asta kakninanikgolh dioses xalak Moab, chatum tiku kakninanikgolh wa Baal xalak Peor, xalixkajni dios xla talakgxtumit. Jehová kamalakgaxokgelh chu nikgolh 24,000 lakchixkuwin tiku lakatsuwa xwilakgolh kTiyat nema xKawanikanit Nakamaxkikan. ¡Lu nitlan tuku lalh! (Números 25:1-9.)

4. ¿Tuku xlakata tlawakgolh talakgxtumit nema ni xlitatlawat lhuwa mil israelitas?

4 ¿Tuku xlakata nitlan tuku kaʼakgspulalh? Xlakata la xwi xnakujkan lhuwa israelitas. Tsukukgolh kgalhikgo nitlan talakapastakni chu tayat xlakata xtamakgatlinikgonit Jehová, chu ni lakapastakkgolh tuku xtlawanit xpalakatakan: akxni kalakgmaxtulh kʼEgipto, kamawilh kdesierto chu kakuentajtlawalh xlakata tlan xchankgolh kTiyat nema xKawanikanit Nakamaxkikan (Hebreos 3:12). Apóstol Pablo liwana xlakapastaka uma tuku lalh akxni tsokgli: «Ni katlawaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat, chuna la makgapitsi xlakan tlawakgolh talakgxtumit nema ni xlitatlawat, wa xlakata puxamatutu mil nikgolh kaj kʼakgtum kilhtamaku» (1 Corintios 10:8TNM). *

5, 6. ¿La kinkamakgtayayan tuku tatsokgnit xlakata xtalakgalhinkan israelitas tiku xwilakgolh kMoab?

5 Xlakskujnin Dios xala uku, na wilaw la lichuwinan libro xla Números. Xlipulaktum, lakatsuwa wilaw ktlakg xatlan tiyat nema kinkawanikanitan nakinkamaxkikanan (1 Corintios 10:11). Wilaw kkakilhtamaku niku tlakg xlakaskinka akxilhkgo natalakgxtumikgo la xtlawakgo moabitas, pero uku xlikalanka kakilhtamaku. Nachuna, tuku kaliʼakgskgawika israelitas wa talakgxtumit nema ni xlitatlawat, chu la uku kata kata lhuwa mil kstalaninanin Cristo na watiya tuku kaliʼakgskgawimaka (2 Corintios 2:11). Chuna la tlawalh Zimrí, tiku ni limaxanalh xtalapula chatum madianita niku xwilakgolh israelitas chu lilh kxchik, na wilakgolh tiku tlawakgo pi amakgapitsin kstalaninanin Cristo nachuna natlawaputunkgo kcongregación (Números 25:6, 14; Judas 4).

6 Tlan natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Kakxilha pi na anta kwi “kMoab” xala uku? ¿Kaʼakxilha pi lakatsuwa wi tuku nakimaxkikan, xasasti kakilhtamaku?». Komo chuna, kaliskujwi natamakgxtakgaw kxtapaxkit Dios, kamakgantaxtiw uma limapakgsin: «Katsalanitit talakgxtumit nema ni xlitatlawat» (1 Corintios 6:18TNM).

Chuna la tasiya Moab

¿TUKU KILHCHANIMA TALAKGXTUMIT NEMA NI XLITATLAWAT?

7, 8. Anta kBiblia, ¿tuku kilhchani talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu la kakitaxtuni tiku chuna tlawakgo?

7 Kxatotonaco limaklakaskinaw tachuwin talakgxtumit nema ni xlitatlawat, pero akxni tsokgka Biblia limaklakaskinka akgtum tachuwin xagriego pornéia, chu kilhchanima putum talakgxtumit nema ni xlitatlawat, akxni latatalakgxtumi tiku ni latatamakgaxtokgnit chuna la Dios lakaskin. Na kilhchanima tiku akgskgawi xchixku o xpuskat, akxni latatalakgxtumi chatum puskat chu chixku tiku ni tamakgaxtokgkgonit, o akxni wi tiku tatalakgxtumi chatum tiku sta xmakni. Talakgxtumit niku limaklakaskinkgo xkilhni achatum o kxtan, o nalaxamani tuku xlichixku o tuku xlipuskat tiku ni tamakgaxtokgkgonit, putum uma na kilhchanima talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Na kilhchanima akxni chatum puskat natatalakgxtumi xtapuskat o chixku natatalakgxtumi xtachixku o tantum animal. *

8 Biblia lakatanks kinkawaniyan pi tiku tlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat ni namakglhtinankgo latamat nema ni kgalhi xlisputni (1 Corintios 6:9; Apocalipsis 22:15). La uku tiku chuna tlawakgo nakgalhikgo lhuwa taʼakglhuwit. Pulana, kamaxtukan kcongregación. Lhuwa tiku chuna tlawakgo ni kaj nitlan limakgkatsikgo xtalakapastaknikan, na tamamaxanikgo, nialhti kalipawan, kgalhikgo lhuwa taʼakglhuwit kxtamakgaxtokgatkan, kgalhikgo xlakgskgatan maski nichuna xlakapastakkgonit, kachipa tajatat chu wilakgolh tiku asta kamakgni umakgolh tajatat (kalikgalhtawakga Gálatas 6:7, 8). ¿Pi tlan natiyayaw akgtum tiji niku nakgalhiyaw lhuwa tapatin? Lhuwa ni lakpuwankgo tuku nitlan nakitaxtu chu tsukukgo tlawakgo tuku ni xlilat, la akxni akxilhkan tiku ni lhakganankgonit.

AKXILHKAN TIKU NI LHAKGANANKGONIT MATLAWINAN TALAKGXTUMIT NEMA NI XLITATLAWAT

9. Akxni akxilhkan tiku ni lhakganankgonit, ¿kaj nitu tlawa la lakpuwankgo makgapitsin? Kawanti.

9 Klhuwa kachikinin, kaniwa tatekgsa niku matitaxtikan tiku ni lhakganankgonit: niku stakan revistas, ktatlin, tuku matitaxtikan ktelevisión chu lhuwa kpáginas kʼInternet. * ¿Kaj akgtum lilakgastan nema nitu tlawa la lakpuwankgo makgapitsin? Ni. Tiku akxilhkgo tuku xalixkajni, tiyakgo talismanin nema nila lakapala namakgxtakgkgo, xakstukan wi tuku tlawakgo xlakata namakgkatsikgo pi wi tiku tatalakgxtumimakgo chu “namakgatlajakgo xtalakaskinkan xlakata natalakgxtumiputunkgo”. Chu xaʼawatiya, max kajwatiya nalakapastaka wi tiku natatalakgxtumiputun, natsuku tlawaputun tuku lu xalixkajni, natakgalhi taʼakglhuwit tiku tatamakgaxtokgnit o asta nalakxtlawa xtamakgaxtokgat kxlakatin mapakgsinanin (Romanos 1:24-27TNM; Efesios 4:19). * Tiku lu katsi xlakata uma, wan pi tiku xliputum kilhtamaku kajwatiya lakapastaka wi tiku natatalakgxtumi xtachuna cáncer: «Tlakg staktilha chu talhuwi, nila machokgokan chu nila lakapala masputukan».

Tlakg tlan nalimaklakaskinaw Internet niku lhuwa kinkaʼakxilhkanan kkinchikkan

10. ¿La kinkamakgtayayan tastakyaw nema wi kSantiago 1:14, 15? (Na kaʼakxilhti recuadro niku litapakuwi « Kkgalhilh litliwakga xlakata xaakgstitum naklin kilatamat».)

10 Kalakapastakwi xtachuwin Santiago 1:14, 15: «Chatunu litatokglhnit wantu watiya xtaxkgonalakankan [o tuku tlawaputunkgo] liʼakgskgawiliyankgo nkalawaj tayat. Wa ntaxkgonalakan; akxni wi ntu likilhtsukunit, talakgalhin nkitaxtuniy, cha nchu ntalakgalhin mpi kgantaxtunitta, linin nkitaxtuniy». Xlakata ni chuna nakinkaʼakgspulayan, ¿tuku kilitlawatkan akxni nakgalhiyaw nixatlan talakapastakni? Lakapala namaxtuyaw kkiʼakgxakgakan. Akgtum liʼakxilhtit, komo naʼakxilhaw tuku natlawa nakgalhiputunaw talakgxtumit, ¿tuku natlawayaw? Lakapala alakatanu nalakanaw, namamixiyaw computadora, nalakgpaliyaw canal xla televisión. Natlawayaw tuku natalakaskin xlakata ni namastayaw talakaskin pi nixatlan talakapastakni nakinkamatlawiputunan talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu ni nakinkatlajayan (kalikgalhtawakga Mateo 5:29, 30).

11. Akxni tlawaputunaw tuku nitlan, ¿la nalimasiyayaw pi lipawanaw Jehová?

11 Jehová tlakg kinkalakgapasan nixawa akinin. Wa xlakata kinkaskiniyan: «Kamaspututit tuku lakaskin mimaknikan nema wi kkatiyatni xlakata, talakgxtumit nema ni xlitatlawat, tuku xalixkajni, akxni wi tiku lu talakgxtumiputun, xlenkgalhin tlawaputunkan nema nitlan chu akxni wi tuku lu milakan tlawaputunatit xtachuna la kakninanikan ídolos» (Colosenses 3:5TNM). Tuwa natlawayaw la wan uma texto. Pero xapaxkina kiMalanakan xalak akgapun tiku lhuwa kgalhkgalhinan kinkamakgtayayan (Salmo 68:19). Wa xlakata, makgatunu akxni nakgalhiyaw nixatlan talakapastakni, lakapala natalakatsuwiniyaw Jehová, chu katasaskiniw kakinkamaxkin «ntlanka litliwakga», chu naliskujaw xlakata nialh nalakapastakaw tuku nitlan (2 Corintios 4:7; 1 Corintios 9:27; kaʼakxilhti recuadro « ¿La tlan nakmakgxtakga akgtum lixkajni talismanin?»).

12. ¿Tuku kilhchanima «naku», chu tuku natlawayaw xlakata nakuentajtlawayaw?

12 Xaskgalala mapakgsina Salomón wan: «Tuku tlakg milimakit, wa nakuentajtlawaya minaku, xlakata anta lakatsuku latamat» (Proverbios 4:23). ¿Tuku uma «naku» nema nakuentajtlawayaw? Kilhchanima chuna la likatsiyaw o la kinkaʼakxilhan Dios. Jehová akxilha “kinakujkan”, chu ni la tasiyayaw, wa uma tuku nakinkamakgtayayan namakglhtinanaw latamat nema ni kgalhi xlisputni. Chuna xlitatlawat chu lu xlakaskinka. Xlakata nakuentajtlawayaw kinakujkan, katlawaw la Job tiku ni xmakgatsankganani Dios, xla talakkaxlalh xlakgastapu xlakata ni nalakglakan chatum puskat chu nitlan nalakapastakni (Job 31:1). Katlawaniw oración Dios chuna la salmista: «Kakimakgtaya xlakata kilakgastapu ni nalakani tu nitu limakwan» (Salmo 119:37SXP).

DINA NITLAN TUKU LAKSAKLI

13. ¿Tiku Dina chu tuku xlakata nitlan laksakli tiku nakatalalin?

13 Chuna la akxilhwi kcapítulo akgtutu, tiku katalalinaw tlawakgo pi nalikatsiyaw la likatsikgo, kinkamatlawikgoyan tuku tlan o tuku nitlan (Proverbios 13:20; kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:33). Chuna limasiya tuku akgspulalh Dina, xtsumat pulalina Jacob. Maski liwana xmakgastakkanit, lu nitlan tuku tlawalh, tsukulh katalalin laktsuman xalak Canaán, kachikin tiku chuna la Moab, lu xlilakgapaskan xlakata xtlawakgo talakgxtumit xalimaxana (Levítico 18:6-25). Wa xlakata, ¿tuku xlakapastakli chatum chixku xalak Canaán akxni xʼakxilhli Dina? Xlakpuwa pi tlan lakapala xʼakgskgawilh. Chu Siquem, «tiku tlakg tlan xlikatsiy nixawa amakgapitsi tiku xwilakgolh kxchik xtlat», nachuna lakpuwa (Génesis 34:18, 19).

14. ¿Tuku nitlan kitaxtulh xlakata Dina ni liwana laksakli tiku nakatalalin?

14 Titaxtulh kilhtamaku, Dina lakgapasli Siquem. Max Dina ni xtatamaputun. Pero Siquem xtatalakgxtumiputun. Akgtum kilhtamaku, akxni tatalakgxtumiputulh, tlawalh chuna la xtlawakgolh lhuwa cananeos: ni kuentajtlawalh maski tsumat ni xlakaskin «chipalh» «chu xafuerza tatalakgxtumilh». Alistalh «lakgatilh», pero nila talakgpalilh tuku nitlan xtlawanit (kalikgalhtawakga Génesis 34:1-4). Chu ni kaj Dina nitlan kitaxtunilh, xlakata ni liwana kalaksakli tiku nakatalalin, nachuna putum xfamilia makgpatikgolh talipuwan chu tamaxana (Génesis 34:7, 25-31; Gálatas 6:7, 8).

15, 16. ¿La tlan nakgalhiyaw xaxlikana liskgalala? (Kaʼakxilhti recuadro nema litapakuwi « Textos xlakata Nalilakapastakaw».)

15 Max tuku titaxtulh Dina wi tuku katsinilh, pero nitlan tuku akgspulalh. Ni talakaskin chuna nakatsiniyaw. Paxkiyaw Jehová chu wa xlakata kgalhakgaxmataw xtastakyaw, pulaktum wa, nakatalalinaw tiku «xalakgskgalalan» (Proverbios 13:20a). Komo putum kilhtamaku nakgalhakgaxmataw Dios, nakatsiyaw tukuya «tiji [...] xatlan» chu ni nakgalhiyaw lhuwa taʼakglhuwit (Proverbios 2:6-9; Salmo 1:1-3).

16 Xlikana, Dios kamaxkiputun liskgalala tiku lakaskinkgo. Pero xlakata tlan nakgalhiyaw, talakaskin natlawayaw oración, nalikgalhtawakgayaw Biblia chu likgalhtawakga nema kinkamaxkiyan skujni xalipaw chu xaskgalala (Mateo 24:45; Santiago 1:5). Na talakaskin ni lankajwa nawanaw chu namakglhtinanaw xtastakyaw Biblia (2 Reyes 22:18, 19). Xlakata naʼakgatekgsaw, kalilakapastakwi uma. Max putum katsiyaw pi kinakujkan kinkaʼakgskgawiyan chu tatlakgaja (Jeremías 17:9). Pero akxni natalakaskin nakinkamaxkikanan tastakyaw chu tamakgtay, ¿ni lankajwa makgkatsiyaw chu makglhtinanaw tastakyaw o makgxtakgaw pi kinakujkan nakinkaʼakgskgawiyan?

17. ¿Tukuya taʼakglhuwit max natakgalhi chatum tlat xtsumat, chu la tlan namakgatekgsni?

17 Kalilakapastakwi uma: chatum tlat ni maxki talakaskin xtsumat xakstu nataʼan tapaxialhnan chatum kgawasa tiku na kstalanina Cristo, wani pi nakamaxki talakaskin komo wi tiku nakataʼan. Pero tsumat wani xtlat: «Tlat, ni kaktitlawaw tuku nitlan». Tsumat paxki Jehová chu ni tlawaputun tuku nitlan, pero ¿tlan nawanaw pi «lilatamama [xaxlikana] liskgalala» chu «tsalanima talakgxtumit nema ni xlitatlawat»? ¿O tlan nalakpuwanaw pi ni liwana lakapastaka tuku natlawa chu kaj lipawan «xnaku»? (Proverbios 28:26.) Max lakapastakaw atanu textos xalak Biblia nema tlan xlimaklakaskilh xatlat xlakata namakgatekgsni xtsumat tuku xlakata ni kamaxki talakaskin xakstukan naʼankgo (kaʼakxilhti Proverbios 22:3; Mateo 6:13; 26:41).

JOSÉ TSALALH XLAKATA NI NATLAWA TALAKGXTUMIT NEMA NI XLITATLAWAT

18, 19. ¿Tuku xmatlawiputunkan José, chu la tlawalh xlakata ni natlawa tuku nitlan?

18 Wi akgtum tlan liʼakxilhtit, xla chatum kgawasa tiku xpaxki Dios chu katsilh la natsala xlakata ni natlawa talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Xwanikan José, xtutala Dina (Génesis 30:20-24). Akxni aktsinajku xwanit akxilhli la nitlan kitaxtulh xlakata xtutala ni liwana lakapastakli tuku tlawalh. Xlikana, tuku xʼakxilhnit chu xlakata xtamakgxtakgputun kxtapaxkit Dios alistalh makgtayalh akxni skujni litaxtulh kʼEgipto chu xpuskat xmalana «chali chali» xwani pi katatamalh. Xlakata xtamawakanit nila xmakgxtakga xtaskujut chu xʼalh. Kaj xtalakaskin ni xpekualh chu liwana xlakapastakli xlakata ni natlawa tuku nitlan. Chu chuna nikxni tlawalh tuku uma puskat putum kilhtamaku xmatlawiputun chu alistalh tsalanilh (kalikgalhtawakga Génesis 39:7-12).

19 Kalilakapastakwi tsinu: ¿Tlan xlakgmakgalh tuku nitlan komo putum kilhtamaku xlakapastakli ama puskat, o xtsukulh lakpuwan pi tatalakgxtumima? Komo chuna xtlawalh, nila xtayanilh. Ni kaj ni kgalhilh nixatlan talakapastakni, José xlakaskinka xʼakxilha la xtalalin Jehová. Chuna limasiyalh akxni wanilh xpuskat Potifar: «Kimalana [...] paks kimaxkinit, kaj wix ni kimaxkinit xlakata wix xpuskat. Wa xlakata, ¿la naktlawa lanka talakgalhin chu naklakgalhinan kxlakatin Dios?» (Génesis 39:8, 9).

20. ¿La makgtayalh Jehová José?

20 ¡Jehová lu lipaxuwalh akxni akxilhli pi José maski ni xkatawi xfamilia xlakata makgat xlinkanit, chali chali ni xmakgatsankganani! (Proverbios 27:11.) Alistalh José tamaknuka kpulachin, pero Jehová tlawalh namaxtukan chu xlichatiy mapakgsina litaxtulh kʼEgipto chu xkamapitsini xliwatkan egipcios (Génesis 41:39-49). Tuku akgspulalh masiya pi xlikana tuku wan Salmo 97:10: «Wixin tiku paxkiyatit Jehová, kaxkajnitit tuku nitlan, xla kuentajtlawama xlatamatkan tiku ni makgxtakgkgo; xla kalakgmaxtu xlakata tiku nitlan likatsi nitu nakatlawani».

21. ¿La limasiyalh chatum kgawasa xalak África pi ni xmakgxtakga tuku xkanajla?

21 Chuna la José, lhuwa miles kstalaninanin Cristo makgantaxtikgo uma limapakgsin: «Kaxkajnitit tuku nitlan, chu kapaxkitit tuku tlan» (Amós 5:15). Akgtum liʼakxilhtit, chatum kgawasa xalak África wan pi chatum tsumat tiku xtaʼan kʼescuela ni lakamaxanalh chu wanilh komo xmakgtayalh kxʼexamen xla matemáticas, xmaxkilh talakaskin natatalakgxtumi. Kgawasa wan: «Kwanilh pi ni. Xlakata ktlawalh tuku akit kkanajla, ni ktamamaxanilh, wa tuku tlakg xlakaskinka kʼakxilha nixawa putum oro nema anan kakilhtamaku». Max tlan kaj tsinu “lipaxuwakan talakgalhin”, pero ama tapaxuwan lakapala titaxtu chu alistalh talipuwan kitaxtu (Hebreos 11:25). Na nila tamalakxtumiyaw tapaxuwan nema Jehová nakinkamaxkiyan xliputum kilhtamaku xlakata kgalhakgaxmataw (Proverbios 10:22).

XTAMAKGTAY XALAKGALHAMANA KINTLATKAN

22, 23. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi akxni wi tiku tlawa akgtum lanka talakgalhin nila nawanaw pi nialhla tuku tatlawa? 2) ¿Tiku tlan namakgtaya tiku tlawa talakgalhin?

22 Xlakata lakgalhinanin, lhuwa kiliskujatkan xlakata namalakgachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw chu natlawayaw tuku kinkaskiniyan Dios (Romanos 7:21-25). Jehová «katsi xlakata akin pokgxni» (Salmo 103:14SXP). Pero ¿komo tlawayaw akgtum lanka talakgalhin? ¿Nialhla tuku tatlawa? Nila chuna nawanaw. Xlikana, max nitlan tuku nakitaxtu akxni tlawayaw lanka talakgalhin, chuna la akgspulalh mapakgsina David. Pero Dios, putum kilhtamaku “tlan likatsi chu matsankganenan” komo nitlan limakgkatsiyaw chu nialh natlawayaw chu “kgalhapalayaw kintalakgalhinkan” (Salmo 86:5; Santiago 5:16; kalikgalhtawakga Proverbios 28:13).

23 Nachuna, kcongregación kgalhiyaw akgtum tamakgtay nema Jehová limasiya pi kinkapaxkiyan: “Kinkamaxkinitan lakchixkuwin”, tiku tliwakga wi xtakanajlakan xlakata nakinkamakgtayakgoyan (Efesios 4:8, 12; Santiago 5:14, 15). Komo lakgalhinanitaw nakinkamakgtayakgoyan tlan natalalimparayaw Dios chu chuna la wa chatum xaskgalala chixku “nakgalhiyaw taʼakgatekgsni” xlakata nialh natlawaparayaw ama talakgalhin (Proverbios 15:32).

¿LA KGALHIKAN “TLAN TALAKAPASTAKNI”?

24, 25. 1) ¿La limasiyalh kgawasa nema talichuwinan kProverbios 7:6-23 pi ni kgalhi «tlan talakapastakni»? 2) ¿La kgalhikan «tlan talakapastakni»?

24 Biblia lichuwinan chatum tiku kitsankgani «tlan talakapastakni», chu na lichuwinan tiku “kgalhi taʼakgatekgsni” (Proverbios 7:7). ¿Tiku kilhchani tiku ni kgalhi «tlan talakapastakni»? Tiku ni lakapastaka tuku nakitaxtu alistalh chu ni liwana lakapastaka tuku tlawa, max xlakata ni tliwakga wi xtakanajla o nina makgas skujnanima Dios. Wa xlakata, tlakg ni tuwa tlawa laklanka talakgalhin, la kgawasa nema talichuwinan kProverbios 7:6-23. ¿Chu tiku kilhchanima «tiku kgalhi tlan talakapastakni»? Tiku kuentajtlawa la lima xlatamat chu putum kilhtamaku likgalhtawakga Biblia chu tlawa oración. Chu maski kgalhi talakgalhin, lu liskuja xlakata xtalakapastakni, la makgkatsi chu tuku lakapastaknit natlawa namakgapaxuwa Jehová. Chuna limasiya pi «akstu paxkikan», uma wamputun, tlan tuku xakstu tlawanimaka chu «tlan nakitaxtuni» (Proverbios 19:8).

25 Tlan natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Kkanajla pi xlimapakgsin Dios tlakg tlan, chu komo nakmakgantaxti, tlakg nakpaxuwa?» (Salmo 19:7-10; Isaías 48:17, 18). Komo ni lu kanajlayaw, ¿tuku tlan natlawayaw? Nalilakapastakaw tuku nitlan nakitaxtu akxni ni makgantaxtiyaw xlimapakgsin Dios. Na talakaskin “nakatsiyaw ixlitlan katsi Kintikukan” o kinTlatikan Jehová, nalilatamayaw tuku xaxlikana, nalimatsamayaw kiʼakskititkan tuku tlan, xaxlikana talakapastakni, xaʼakgstitum, nema ni kgalhi tuku xalixkajni, xatapaxuwan chu tuku xatlan (Salmo 34:8; Filipenses 4:8, 9). Akxni chuna natlawayaw, tlakg napaxkiyaw tuku paxki Jehová chu naxkajniyaw tuku xkajni. Kalakapastakwi José. Nachuna xwanit la akinin, pero «[tsalanilh] talakgxtumit nema ni xlitatlawat». ¿Tuku xlakata? Mastalh talakaskin pi Jehová napulalin xliputum xlatamat chu xmaxkilh tlan talakapastakni. Nachuna kilitlawatkan (Isaías 64:8).

26. ¿Tuku lu xlakaskinka naʼakxilhaw kʼatanu capítulos?

26 Kalakapastakwi pi xlichixku o xlipuskat chatum lataman ni kaj likgaman o nalimaklakaskinkan kaj xlakata tlan nalimakgkatsikan. Jehová kamaxkinit tiku tamakgaxtokgkgonit xlakata tlan nakgalhikgo xkamanan chu nalipaxuwakgo akxni latatalakgxtumi (Proverbios 5:18). Kʼakgtiy capítulos nema aku naʼakxilhaw nakatsiyaw la akxilha Dios tamakgaxtokgat.

^ párr. 4 Klibro xla Números akxtum taputlakga tiku «xpulalinkgo kachikin» nema kamakgnikgolh jueces, max akgtum mil, chu na kataputlakga tiku Jehová kamasputulh (Números 25:4, 5).

^ párr. 7 «Preguntas de los lectores» nema wi krevista La Atalaya 15 xla julio kata 2006, tlawakgonit xtatayananin Jehová, anta wan tuku kilhchanima tuku xalixkajni chu tiku ni lilakamaxanan lixkajnit xtayat.

^ párr. 9 Akxni wanaw ni naʼakxilhaw tiku ni lhakganankgonit kilhchanima akxni masiyakan (fotos, letras o tachuwin) nema tlawa pi tiku naʼakxilha o nakgaxmata namalakpuwani nakgalhiputun talakgxtumit. Max maktum foto akxni chuna la ya, nitlan tuku malakpuwaninan asta akxni tlawakgo talakgxtumit lu laklixkajni chatiy o chalhuwa latamanin.