Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 9

”Chimbirani Uzaghali”

”Chimbirani Uzaghali”

“Ntheura zgorani viŵaro vya thupi linu vya pa charu chapasi kuŵa vyakufwa ku uzaghali, ukazuzi, makhumbiro ghakugonana kwambura kujikora, khumbiro liheni, na udokezi, uko nkhusopa vikozgo.”ŴAKOLOSE 3:5.

1, 2. Ni nyambo wuli iyo Balamu wakagwiliskira ntchito kuti wapweteke ŵanthu ŵa Yehova?

UYO wakuŵeja somba wakuluta pa malo apo wakutemwa kuŵejera. Pali somba yinyake iyo wakukhumba kukora. Wakuŵikako nyambo yakwenelera ndipo wakuponya mbeja yake mu maji. Pati pajumpha kanyengo, luyi lukwamba kuguzika ndipo thete likwamba kugoŵeka, ndipo wakukhuchira somba ku mtunda. Pamanyuma, wakukondwa kuti wangusankha nyambo yiwemi.

2 Mu chilimika cha 1473 B.C.E., mwanalume munyake zina lake Balamu, wakaghanaghanirapo chomene nyambo iyo wangagwiliskira ntchito. Kweni wakakhumbanga kukora ŵanthu ŵa Chiuta, awo ŵakajintha mahema ghawo mu Vidika vya Moabu, ŵati ŵakhala pachoko kunjira mu Charu cha Layizgano. Balamu wakatenge ni ntchimi ya Yehova, kweni wakaŵa munthu muryezi uyo wakagulika kuti watembe Ŵaisrayeli. Kweni chifukwa chakuti Yehova wakanjilirapo, Balamu wakatumbika Ŵaisrayeli m’malo mwa kuŵatemba. Chifukwa cha kukhumba nipera kupokera njombe yake, Balamu wakaghanaghana kuti wangapangiska Chiuta kuti watembe ŵanthu ŵake usange ŵangayezgeka kuti ŵachite kwananga kukuru. Uku wali na chilato ichi mu maghanoghano, Balamu wakagwiliskira ntchito ŵasungwana ŵakukopa ŵa ku Moabu kuŵa nyambo.Maŵazgo 22:1-7; 31:15, 16; Chivumbuzi 2:14.

3. Kasi nyambo iyo Balamu wakagwiliskira ntchito yikamwendera wuli?

3 Kasi nthowa iyi yikamwendera? Enya, yikamwenderako. Ŵanalume ŵanandi mu Israyeli ŵakakoleka na nyambo iyi ndipo ŵakamba “kuchita uzaghali na ŵanakazi ŵa ku Mowabu.” Ŵakamba nanga nkhusopa ŵachiuta ŵa Ŵamoabu, kusazgapo Baala wa Peor, uyo wakaŵa chiuta munyankhasi wa kuwuska mphapu panji kugonana. Chifukwa cha kuchita nthena, Ŵaisrayeli ŵakukwana 24,000 ŵakafwa ŵati ŵakhala pachoko chomene kunjira mu Charu cha Layizgano. Chikaŵa chinthu chachitima chomene!Maŵazgo 25:1-9.

4. Chifukwa wuli Ŵaisrayeli ŵanandi ŵakakopeka na uzaghali?

4 Kasi ntchivichi chikapangiska ivi kuchitika? Ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa na mtima uheni chifukwa cha kupatukako kwa Yehova, Chiuta uyo wakaŵawombora ku Eguputo, kuŵaryeska mu mapopa, na kuŵavikilira m’paka ŵakanjira mu charu cha layizgano. (Ŵahebere 3:12) Wati waghanaghanira nkhani iyi, mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Tingachitanga uzaghali yayi, nga umo ŵanyake ŵa iwo ŵakachitira uzaghali, ndipo ŵanthu 23,000 ŵakafwa mu zuŵa limoza.” *1 Ŵakorinte 10:8.

5, 6. Chifukwa wuli nkhani ya Ŵaisrayeli apo ŵakaŵa mu Vidika vya Moabu nase yikutikhwaska?

5 Nkhani ya mu buku la Maŵazgo yili na masambiro ghanandi agho ŵanthu ŵa Chiuta, awo ŵakhala pachoko chomene kunjira mu charu cha layizgano, ŵangasambirapo mazuŵa ghano. (1 Ŵakorinte 10:11) Mwachiyelezgero, umo charu chikutemwera uzaghali lero chikuyana waka na Ŵamoabu ŵa mu nyengo yakale, ndipo chikujumphaso apa. Kweniso, chilimika chilichose Ŵakhristu vikwi vinandi ŵakuwira mu uzaghali, nyambo iyo Ŵaisrayeli ŵakakoleka nayo. (2 Ŵakorinte 2:11) Ndipo mwakuyana na Zimuri, uyo mwambura wofi wakiza na mwanakazi Mumidiyani ku msasa wa Ŵaisrayeli na kunjira nayo mu hema lake, ŵanji awo ŵakusopa na ŵanthu ŵa Chiuta mazuŵa ghano ŵakunanga ŵanyawo mu mpingo Wachikhristu.Maŵazgo 25:6, 14; Yuda 4.

6 Kasi namwe mukujiwona nga muli mu Vidika vya Moabu? Kasi mukuwona kuti muli pafupi kupokera njombe yinu, iyo ni charu chiphya icho mwalindilira nyengo yitali? Usange ni nthena, chitani vyose ivyo mungakwaniska kuti mukhalilire mu chitemwa cha Chiuta mwa kupulikira dango lakuti: “Chimbirani ku uzaghali.”1 Ŵakorinte 6:18.

Vidika vya Mowabu

KASI UZAGHALI NI VICHI?

7, 8. Kasi “uzaghali” ni vichi, ndipo awo ŵakuwuchita ŵakuvuna wuli ivyo ŵamija?

7 Kuyana na Baibolo, lizgu lakuti “uzaghali” (mu Chigiriki por·neiʹa) likung’anamura kugonana kwa ŵanthu awo ŵandatorane mwakuyana na Malemba. Likusazgapo uleŵi, uhule, kugonana kwa ŵanthu ŵambura kutorana, kugonana mu mulomo panji ku matako, ndiposo kuseŵereska nkhule ya munthu uyo mundatorane. Likusazgaposo kugonana kwa ŵanalume panji ŵanakazi pera ndiposo kugona nyama. *

8 Malemba ghakubisa yayi: Awo ŵakuchita uzaghali ŵangalutilira yayi kuŵa mu mpingo Wachikhristu ndipo ŵazamupokera yayi umoyo wamuyirayira. (1 Ŵakorinte 6:9; Chivumbuzi 22:15) Mwakusazgirapo, nanga ni sono nthena, awo ŵakuchita uzaghali ŵakujipweteka ŵekha chifukwa ŵanthu ŵakuŵagomezga yayi nesi kuŵachindika, mu mbumba zawo mukuŵa mphindano, njuŵi yikuŵasuzga, ŵakuŵa na nthumbo za pathengere, matenda, nanga nkhufwa. (Ŵerengani Ŵagalatiya 6:7, 8.) Ungaŵa uzeleza kuchitira dala vinthu ivyo vingatichemera masuzgo agha, asi nthena? Kweni chachitima ntchakuti ŵanthu ŵanandi ŵakuluwa masuzgo agha apo ŵakwamba kutora nthowa yakubudika, iyo kanandi yikusazgapo kuwonelera vithuzithuzi vyamuziro.

VIKWAMBA NA KUWONELERA VITHUZITHUZI VYAMUZIRO

9. Kasi vithuzithuzi vyamuziro ni vyakofya yayi nga umo ŵanji ŵakuyowoyera? Longosorani.

9 Mu vyaru vinandi, vithuzithuzi vyamuziro vikulongoreka mu malo ghakuguliskiramo magazini na nyuzipepara, mu sumu, pa TV, ndipo vili bwekabweka pa Intaneti. * Kasi vithuzithuzi ivi ni vyakofya yayi nga umo ŵanji ŵakuyowoyera? Yayi, ni vyakofya chomene. Awo ŵakuwonelera vithuzithuzi ivi ŵangaŵa na chizgoŵi cha kunyenyenkha nkhule mwambura kuleka. Ndipo ŵakulutilira kuŵa na “makhumbiro ghakugonana kwambura kujikora,” agho ghangapangiska kuti ŵaghanaghanenge waka za kugonana, kuŵa na makhumbiro ghaheni, kuyaghayiska nthengwa, nanga nkhupatana na munyawo. * (Ŵaroma 1:24-27; Ŵaefeso 4:19) Munthu munyake uyo wakusanda za ŵanthu awo ŵakukhalira waka kughanaghana za kugonana wakayaniska suzgo ili na nthenda ya kansa. Iyo wakati: “Suzgo ili likulutilira kukura na kuthandazgika. Likumara bweka yayi, ndipo ndakusuzga chomene kuchizga.”

Ntchamahara chomene kuŵika Intaneti pakweru

10. Kasi tingalondezga wuli fundo iyo yili pa Yakobe 1:14, 15? (Wonaniso bokosi lakuti  Umo Nkhasangira Nkhongono Kuti Niŵe na Makhaliro Ghakutowa.)

10 Ghanaghanirani mazgu agho ghali pa Yakobe 1:14, 15, agho ghakuti: “Waliyose wakuyezgeka para wakopeka na kunyengeka na khumbiro lake. Kufuma apo, para khumbiro lakura, likubaba kwananga, ndipo para kwananga kwachitika, kukubaba nyifwa.” Antheura, para khumbo liheni lizamo, chitanipo kanthu mwaluŵiro kuti muliwuskemo. Mwachiyelezgero, para mwamabuchi mwawona vithuzithuzi vyamuziro, mukwenera kulaŵiska kumphepete, kuzimya kompyuta, panji kusintha chanelo cha TV. Chitani vyose ivyo vingakhumbikwa kuti mukanizge makhumbiro ghaheni pambere ghandagandilire na kumuthereskani.Ŵerengani Mateyu 5:29, 30.

11. Para tikulimbana na makhumbiro ghaheni, kasi tingalongora wuli kuti tikugomezga Yehova?

11 Pa chifukwa chiwemi, Chiuta uyo wakutimanya makora kuluska umo tikujimanyira taŵene wakutichiska kuti: “Ntheura zgorani viŵaro vya thupi linu vya pa charu chapasi kuŵa vyakufwa ku uzaghali, ukazuzi, makhumbiro ghakugonana kwambura kujikora, khumbiro liheni, na udokezi, uko nkhusopa vikozgo.” (Ŵakolose 3:5) Mbunenesko kuti kuchita nthena kungaŵa kwakusuzga. Kweni kumbukani kuti tili na Dada wachitemwa ndiposo wakuzikira uyo tingamulomba kuti watovwire. (Masalimo 68:19) Ntheura lombani luŵiro kwa iyo para maghanoghano ghaheni ghamwizirani. Mulombani “nkhongono zakuluska zakawiro” na kujichichizga kuŵika maghanoghano pa vinthu vinyake.2 Ŵakorinte 4:7; 1 Ŵakorinte 9:27; wonani bokosi lakuti “ Kasi Ningaleka Wuli Chizgoŵi Chiheni?.”

12. Kasi “mtima” withu ni vichi, ndipo chifukwa wuli tikwenera kuwuvikilira?

12 Munthu wavinjeru Solomoni wakalemba kuti: “Pa vyose ivyo ukuvikilira, vikilira chomene mtima wako, Pakuti ndimo muli chisimi cha umoyo.” (Zintharika 4:23) “Mtima” withu ni wunthu withu wamukati, umo tiliri nadi pamaso pa Chiuta. Tizamupokera umoyo wamuyirayira panji yayi mwakuyana na umo Chiuta wakuwonera “mtima” withu, kuti umo ŵanji ŵakutiwonera yayi. Ndimo viliri nthe. Ndipo iyi ni nkhani yakofya. Kuti waleke kulaŵisiska mwanakazi mwambura kwenelera, munthu wakugomezgeka Yobu wakachita phangano na maso ghake. (Yobu 31:1) Ichi ntchiyelezgero chiwemi chomene kwa ise. Wamasalimo wakaŵa na maghanoghano ghakuyana waka, ndipo wakalomba kuti: “Zgorani maso ghane kuti ghaleke kulaŵiska vyawaka.”Masalimo 119:37.

DINA WAKASANKHA MWAMBURA MAHARA

13. Kasi Dina wakaŵa njani, ndipo chifukwa wuli wakasankha ŵabwezi ŵake mwambura mahara?

13 Nga umo tikawonera mu Mutu 3, ŵabwezi ŵithu ŵangatikhuŵilizga kuti tichitenge viwemi panji viheni. (Zintharika 13:20; ŵerengani 1 Ŵakorinte 15:33.) Ghanaghanirani za Dina, mwana wa Yakhobe. Nangauli Dina wakasambizgika makora pa uwukirano, kweni mwambura mahara wakakorana ubwezi na ŵasungwana ŵa ku Kenani. Nga mba Moabu, Ŵakenani nawo ŵakaŵa ŵazaghali chomene. (Levitiko 18:6-25) Ŵanalume ŵa ku Kenani, kusazgapo Shekemu uyo “wakaŵa wakuchindikika chomene” kuluska wose ŵa mu nyumba ya awiske, ŵakawonanga Dina kuti wakaŵa wakupusa mwakuti wangakana yayi kugona nayo.—Genizesi 34:18, 19.

14. Kasi pakaŵa masuzgo wuli chifukwa cha ŵabwezi awo Dina wakasankha?

14 Panji Dina wakaŵavya maghanoghano gha uzaghali apo wakawonana na Shekemu. Kweni Shekemu wakachita icho Ŵakenani ŵanandi mphanyi ŵakachita para khumbo la kugonana laŵizira. Nanga Dina wajunthejunthe, kweni vikaŵa vyambura chandulo chifukwa “wakamutora” na “kumukazuzga.” Vikuwoneka kuti pamanyuma Shekemu “wakamutemwa” Dina, kweni ichi chikasintha yayi ivyo wakamuchitira. (Ŵerengani Genizesi 34:1-4.) Ndipo ni Dina pera yayi uyo wakasuzgika na ivyo wakachita. Mbumba yake yose yikakhozgeka soni na kuyuyulika chifukwa cha ŵabwezi awo iyo wakasankha.—Genizesi 34:7, 25-31; Ŵagalatiya 6:7, 8.

15, 16. Kasi tingasanga wuli vinjeru vyanadi? (Wonaniso bokosi lakuti  Malemba Ghakuti Tilangulukepo.)

15 Usange Dina wakasambirapo kanthu pa ivyo vikachitika, pakaŵa pamanyuma pakuti wavifyontha dankha. Awo ŵakutemwa Yehova na kumupulikira ŵakusambirapo kanthu para ŵavimyantha dankha yayi. Pakuti ŵakupulikira Chiuta, ŵakusankha ‘kwenda na ŵavinjeru.’ (Zintharika 13:20a) Antheura, ŵakumanya “nthowa yose ya uwemi” ndipo ŵakukana kuwira dala mu masuzgo na vyakuŵinya.Zintharika 2:6-9; Masalimo 1:1-3.

16 Awo ŵakupenja vinjeru vyakufuma kwa Chiuta ŵangavisanga usange ŵakufwilirapo kulomba, kuŵazga Mazgu gha Chiuta nyengo zose, ndiposo mabuku ghakufuma kwa muzga wakugomezgeka na wakuchenjera. (Mateyu 24:45; Yakobe 1:5) Chinthu chinyake chakuzirwa nkhujiyuyura, uko kukuwoneka para munthu ngwakunozgeka kupulikira ulongozgi wa mu Malemba. (2 Mathemba 22:18, 19) Mwachiyelezgero, Mkhristu wangazomera fundo yakuti mtima ngwakupusika ndiposo nguheni. (Yeremiya 17:9) Kweni usange wachita chinthu chinyake, kasi wakujiyuyura na kuzomera ulongozgi ndiposo wovwiri wakudunjika?

17. Longosorani icho chingachitika mu mbumba, na kulongora umo dada wangadumbiskirana na mwana wake msungwana.

17 Tiyelezgere kuti dada wakanizga mwana wake msungwana kuti wakatembeyenge na munyamata kwambura munthu wakwenda nawo. Msungwana uyu wakuŵazgora kuti: “Kasi ndikuti Adada mukunigomezga yayi? Palije chiheni chilichose icho tamuchita.” Wangaŵa kuti wakumutemwa Yehova ndipo wali na vilato viwemi, kweni kasi “wakwenda mu vinjeru” vya Chiuta? Kasi ‘wakuchimbira uzaghali’? Panji “wakuthemba mtima wake” mwambura mahara? (Zintharika 28:26) Mungaghanaghanira fundo zinyake izo dada uyu na mwana wake ŵangadumbiskana.—Wonani Zintharika 22:3; Mateyu 6:13; 26:41.

YOSEFE WAKACHIMBIRA UZAGHALI

18, 19. Kasi Yosefe wakayezgeka wuli mu umoyo wake, ndipo wakachita wuli na chiyezgo icho?

18 Munyamata muwemi uyo wakatemwanga Chiuta na kuchimbira uzaghali wakaŵa Yosefe, mudumbu wa Dina uyo ŵakapambananga waka anyinawo. (Genizesi 30:20-24) Apo Yosefe wakaŵa mwana, wakajiwonera yekha njombe iyo mudumbu wake wakasanga chifukwa cha kusankha vinthu mwambura mahara. Mwambura kukayika, ivyo Yosefe wakakumbukanga ndiposo khumbo lake lakuti wakhalilire mu chitemwa cha Chiuta vikamuvikilira pamanyuma pa vilimika vinandi apo wakaŵa ku Eguputo, pa nyengo iyo muwoli wa bwana wake wakamunyengeleranga “zuŵa na zuŵa.” Pakuti wakaŵa muzga, chikaŵa chakusuzga kuti Yosefe waleke ntchito na kuwera. Wakenera kumarana na suzgo ili mwavinjeru ndiposo mwachikanga. Wakachita nthena mwa kumukana muwoli wa Potifara kanandi waka, ndipo paumaliro wakamuchimbira.Ŵerengani Genizesi 39:7-12.

19 Ghanaghanirani fundo iyi: Yosefe waŵenge kuti wakaŵikanga chomene maghanoghano ghake pa mwanakazi uyu panji kutemwa kughanaghana za kugonana, kasi mphanyi wakalutilira kugomezgeka? Yayi. M’malo mwa kuŵika maghanoghano ghake pa vinthu viheni, Yosefe wakazirwiska ubwezi wake na Yehova. Ichi chikawoneka mu mazgu agho wakaphaliranga muwoli wa Potifara. Wakatenge: ‘Fumu yane yindanikanizge chilichose kupaturako imwe, chifukwa ndimwe muwoli wake. Ntheura ningachitirachi uheni ukuru uwu na kunangira Chiuta?’Genizesi 39:8, 9.

20. Kasi Yehova wakasintha wuli vinthu pa nkhani ya Yosefe?

20 Ghanaghanirani waka umo Yehova wakwenera kuti wakakondwera apo wakawona muwukirano Yosefe wali kutali na mbumba yake, kweni wakulutilira kugomezgeka zuŵa na zuŵa. (Zintharika 27:11) Pamanyuma, Yehova wakasintha vinthu ndipo Yosefe wakafumiskika waka mu jele yayi, kweni wakaŵaso nduna yikuru ya charu cha Eguputo ndiposo mulaŵiliri wa vyakurya. (Genizesi 41:39-49) Mazgu gha pa Masalimo 97:10 ngaunenesko nadi. Ghakuti: “Imwe mukutemwa Yehova, tinkhani icho ntchiheni. Iyo wakusunga umoyo wa ŵakugomezgeka ŵake. Wakuŵathaska mu woko la muheni.”

21. Kasi mubali muwukirano kuno ku Africa wakalongora wuli chikanga pakuchita chiwemi?

21 Mazuŵa ghano, ŵateŵeti ŵanandi ŵa Chiuta ŵakulongora kuti ‘ŵakutinkha viheni, na kutemwa viwemi.’ (Amosi 5:15) Munyamata munyake muwukirano mu charu chinyake kuno ku Africha wakukumbuka kuti msungwana munyake uyo ŵakasambiranga lumoza wakamuphalira kuti para wamovwirako samuzi mbwenu wamugona nayo. Munyamata uyu wakati: “Nkhamukanira nyengo yeneyiyo. Chifukwa cha kuŵa wakugomezgeka, najisungira ntchindi, icho ntchakuzirwa chomene kuluska golide na siliva.” Mbunenesko kuti kwananga kungaŵa ‘kwakukondweska nyengo yichoko waka’ kweni kukondwa kwakanyengo kachoko uku kukubaba vyakuŵinya vinandi. (Ŵahebere 11:25) Kweniso, kukondwa uku nkhanthu yayi pakuyaniska na kukondwa kwamuyirayira uko munthu wakuŵa nako para wakupulikira Yehova.—Zintharika 10:22.

ZOMERANI WOVWIRI WAKUFUMA KWA CHIUTA WA LUSUNGU

22, 23. (a) Para Mkhristu wachita kwananga kukuru, chifukwa wuli chikung’anamura kuti palije chake yayi? (b) Kasi ni wovwiri wuli uwo ulipo kwa uyo wananga?

22 Pakuti tili ŵambura kufikapo, tose tikusuzgika pakulimbana na makhumbiro gha thupi na kuchita icho ntchiwemi pamaso pa Chiuta. (Ŵaroma 7:21-25) Yehova wakumanya ichi, chifukwa “wakukumbuka kuti tili fuvu.” (Masalimo 103:14) Ndipouli, nyengo zinyake Mkhristu wangachita kwananga kukuru. Kasi palije chake usange wachita nthena? Yayi. Mbunenesko kuti uyo wabuda wangavuna vipambi viheni, nga umo vikaŵira na Themba Davide. Ndipouli, nyengo zose Chiuta ngwakunozgeka ‘kugowokera’ awo ŵakuŵa na chitima pa ivyo ŵachita na ‘kuzomera pakweru’ zakwananga zawo.Masalimo 86:5; Yakobe 5:16; ŵerengani Zintharika 28:13.

23 Mwakusazgirapo, chifukwa cha lusungu lwake, Chiuta wapeleka “vyawanangwa mu ŵanthu” mu mpingo Wachikhristu. Aŵa mbaliska ŵakukhwima mwauzimu awo mbakwenelera ndiposo ŵakukhumbisiska kovwira. (Ŵaefeso 4:8, 12; Yakobe 5:14, 15) Chilato chawo nkhovwira wakwananga kuti waŵeso paubwezi na Chiuta, ndipo mwakuyana na mazgu gha munthu wavinjeru, ŵakumovwira kuti ‘wasange umanyi’ mwakuti waleke kuwerezgaso kwananga.Zintharika 15:32.

‘SANGANI MAHARA’

24, 25. (a) Kasi msepuka uyo wakulongosoreka pa Zintharika 7:6-23 wakalongora wuli kuti ‘ngwambura mahara’? (b) Kasi ‘tingasanga wuli mahara’?

24 Baibolo likuyowoya za ŵanthu ‘ŵambura mahara’ na awo ‘ŵakusanga mahara.’ (Zintharika 7:7) Chifukwa chakuti ngwambura kukhwima mwauzimu ndipo wakumanya vinandi yayi mu uteŵeti wa Chiuta, munthu ‘wambura mahara’ wakuŵavya umanyi ndipo wakusankha makora yayi vinthu. Nga ni msepuka uyo walongosoreka pa Zintharika 7:6-23, wangakaŵa yayi kuchita kwananga kukuru. Kweni uyo ‘wakusanga mahara’ wakusanda wunthu wake wamukati mwa kulomba ndiposo kuŵazga Mazgu gha Chiuta nyengo zose. Ndipo mwakuyana na umo wangafiskira pakuŵa munthu wambura kufikapo, wakuyezgayezga kuti maghanoghano, makhumbiro, umo wakujipulikira, na vilato vyake viyanenge na ivyo Chiuta wakukhumba. Mwakuchita nthena “wakutemwa umoyo wake” panji kujichemera vitumbiko, ndipo “vinthu vimwenderenge” makora.Zintharika 19:8.

25 Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhugomezga nadi kuti fundo za Chiuta ni ziwemi? Kasi nkhugomezga na mtima wose kuti kudemelera ku fundo izi kukupangiska munthu kuŵa wakukondwa chomene?’ (Masalimo 19:7-10; Yesaya 48:17, 18) Para mukukayikira pachoko waka, mazgani suzgo ilo. Ghanaghanirani ivyo vikuchitikira ŵanthu chifukwa cha kuzerezga malango gha Chiuta. Mwakusazgirapo, “chetani mwe, muwone kuti Yehova ni muwemi” mwa kukhalilira mu unenesko ndiposo kuzuzga maghanoghano ghinu na vinthu viwemi, vyaunenesko, vyaurunji, vituŵa, vyakutowa, ndiposo vya lumbiri luwemi. (Masalimo 34:8; Ŵafilipi 4:8, 9) Mungaŵa ŵakusimikizga kuti para muchitenge nthena, mutemwenge chomene Chiuta, kutemwa ivyo wakutemwa, na kutinkha ivyo wakutinkha. Yosefe nayo wakaŵa wambura kufikapo. Kweni ‘wakachimbira uzaghali’ chifukwa wakazomerezga Yehova kuti wamuwumbe kwa vilimika vinandi mwakuti waŵe na mtima wa kumukondweska. Mphanyi ndimo nase tachitira.—Yesaya 64:8.

26. Ni nkhani wuli yakuzirwa iyo tidumbiskanenge panthazi apa?

26 Mlengi withu wakapanga viŵaro vyakubisika kuti tiseŵereskenge yayi, kweni kuti tibabirenge na kusangwa navyo mu nthengwa. (Zintharika 5:18) Nkhani ya umo Chiuta wakuwonera nthengwa yili mu mitu yiŵiri yakulondezgapo.

^ ndime 4 Unandi wa awo ŵakafwa uwo uli kulembeka mu buku la Maŵazgo ukwenera kuti ukasazgangapo “ŵalongozgi wose ŵa ŵanthu” awo ŵakakomeka na ŵeruzgi. Ŵanthu aŵa ŵakwenera kuti ŵakakwana 1,000. Ntheura kusazgapo awo ŵakakomeka na Yehova mwakudunjika ŵakakwana 24,000.Maŵazgo 25:4, 5.

^ ndime 7 Kuti mumanye ng’anamuro la ukazuzi ndiposo ukwakwa, wonani “Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi” mu Gongwe la Mulinda la Chicheŵa la Julayi 15, 2006, lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

^ ndime 9 Apa “vithuzithuzi vyamuziro” vikung’anamura vithuzithuzi vyakujambura, vyakulemba, panji mazgu agho chilato chake nkhuwuska khumbiro la kugonana. Vithuzithuzi vyamuziro vingaŵa vyakulongora munthu wali bengende panji ŵanthu ŵaŵiri panji ŵanandi ŵakugonana.

^ ndime 9 Kunyenyenkha nkhule kukulongosoreka pa Vyakusazgirapo pa mutu wakuti “Mazgani Chizgoŵi cha Kunyenyenkha Nkhule.”