1, 2. Худаниң хәлқигә зиян йәткүзүш үчүн Билам қандақ қувлуқ-шумлуқни ойлап тапти?

БЕЛИҚЧИ өзи яқтуридиған җайға келип, белиқ тутушқа башлиди. У белиқниң қайси түрини тутушни халайдиғанлиғини ениқ билиду. У йәмчүкни илип, қармақ ташлайду. Бир пәйттә қармақниң сепи егилишкә башлиди вә белиқчи қармаққа илинған белиқни тартип чиқиривалди. У йәмчүкни тоғра таллавалғанлиғиға рази.

² Б. м. и. 1473-жили Билам дегән адәм Вәдә қилинған зәминниң чегарисидики Моаб түзләңлиридә җайлашқан Худаниң хәлқигә қарши қандақ қувлуқ-шумлуқни ишлитиш тоғрисида узақ ойланди. Билам өзини Йәһваниң пәйғәмбири дәп атап жүргән, лекин әмәлийәттә у бар-йоқи Исраил хәлқини қарғаш үчүн ялланған ачкөз адәм болған. Бу ишқа Пәрвәрдигарниң өзи арилашқанлиқтин, у ойини әмәлгә ашуралмай, әксичә, Исраил хәлқигә бәрикәт бәрди. Билам, мукапатқа еришиш үчүн, Алланиң өзи Исраил хәлқигә ләнәт оқусун дәп, уларни еғир гуна қилишқа аздурушни көңлигә пүккән. Нийитигә йетиш үчүн Билам моаблиқ яш аялларни «йәмчүк» сүпитидә қоллинип, исраиллиқларни қармаққа илиндүрмәкчи болған (Санлар 22:1—7; 31:15, 16; Вәһий 2:14).

3. Биламниң қувлуқ-шумлуғи нәтиҗилик болдиму?

 ³ Бу яхши йәмчүк болдиму? Һә, мәлум дәриҗидә шундақ болди. Миңлиған исраиллиқ әр киши «мошу йәмчүкни жутувалди», йәни «Моаб қизлири билән зина» қилди. Исраиллиқлар һәтта Моабниң илаһлириға, шу җүмлидин һосулдарлиқ, йәни җинсий мунасивәт илаһиға — жиркиничлик Баал-Пеорға — сәҗдә қилишқа башлиди. Нәтиҗисидә, 24 000 исраиллиқ киши Вәдә қилинған зәминниң босуғисида һалак болди. Мошу әхлақсизлиқ нәқәдәр паҗиәлик аяқлашти-һә! (Санлар 25:1—9).

4. Немишкә миңлиған исраиллиқ җинсий әхлақсизлиқниң қурбани болди?

⁴ Мошу паҗиә немә сәвәптин йүз бәрди? Нурғун адәмләр өз көңүллирини қаттиқ қилған: өзлирини Мисирдин елип чиқип, чөл-баяванда тамақ билән тәминләп, Вәдә қилинған зәмингә аман-есән елип кәлгән Пәрвәрдигар Йәһвадин үз өрүшкән (Ибранийларға 3:12). Әлчи Паул бу һәққидә мулаһизә қилип: «Уларниң бәзилиридәк паһишивазлиққа берилмәңлар: улар паһишивазлиқ қилип — бир күндә 23 000 киши өлтүрүлди»,— дәп язған * (Коринтлиқларға 1-хәт 10:8).

5, 6. Исраиллиқларниң Моаб түзләңлиридә өткүзгән гунасидин өзүмизгә қандақ савақ алалаймиз?

 ⁵ Бүгүнки күндә Вәдә қилинған зәминниң босуғисида турған Худаниң хәлқи Санлар китавидики вақиәдин нурғун муһим савақ алалайду (Коринтлиқларға 1-хәт 10:11). Мәсилән, бу дунияниң җинсий әхлақсизлиғи қедимий Моабниңкидинму ешип чүшиду. Униңдин ташқири, һәр жили миңлиған Гувачи исраиллиқлар илинған қармаққа — җинсий әхлақсизлиққа — илиниду (Коринтлиқларға 2-хәт 2:11). Пүткүл Исраил хәлқиниң көзичә мидиянлиқ аялни чедириға елип кәлгән Зимриға охшаш, бүгүнки күндә Йәһваниң хәлқи билән зич мунасивәттә болған адәмләр мәсиһийләр җамаитиниң әзалириға һалакәтлик тәсир қилмақта (Санлар 25:6, 14; Йәһуда 4).

⁶ Заманивий Моаб түзләңлиридә туруватқанлиғиңизни чүшинәмсиз? Тақәтсизлик билән күтүватқан йеңи дунияниң босуғисидин пат арида атлап киридиғанлиғиңизни көрүватамсиз? Шундақ болса, җинсий әхлақсизлиқтин қечиш арқилиқ Йәһваниң әмригә қулақ селип, униң меһир-муһәббитидин айрилмаслиғиңиз үчүн қолуңиздин кәлгәнни қилиң (Коринтлиқларға 1-хәт 6:18).

7, 8. Җинсий әхлақсизлиқ дегән немә вә уни қилғанлар қандақ азапларға учрайду?

⁷ Муқәддәс китапқа бенаән, «җинсий әхлақсизлиқ» (грекчә порниа) сөзи — некадин сирт, Пәрвәрдигарниң қанунлириға зит болған җинсий мунасивәт. Җинсий әхлақсизлиқ зинани, паһишилиқ қилишни, некада болмиған адәмләрниң арисидики җинсий мунасивәтни, еғиз яки арқа йол арқилиқ җинсий мунасивәтни вә некалиқ җориси әмәс кишиниң җинсий әзалирини сийлап-сийпашни өз ичигә алиду. Шундақла буниң ичигә охшаш җинислиқ адәмләр арисидики җинсий мунасивәт вә мал билән җинсий мунасивәтму кириду *.

 ⁸ Муқәддәс китапта ениқ йезилғандәк, җинсий әхлақсизлиқ қиливатқанлар җамаәттә қалалмайду вә мәңгү һаятқа еришәлмәйду (Коринтлиқларға 1-хәт 6:9; Вәһий 22:15). Униңдин ташқири, улар өзлиригә көп зиянкәшлик қилиду. Мәсилән, мундақ адәмләр башқиларниң ишәнчисидин айрилиши, қәдир-қиммитини йоқитиши, аилидики җедәл-маҗираларға учришиши, виждан азавини тартиши, некасиз һамилдар болуши, ағриқларға дуч келиши, һәтта өлүши мүмкин (Галатилиқларға 6:7, 8ни оқуң). Шунчә көп азап-оқубәт әкелидиған йолда меңишни башлашниң һаҗити барму? Әпсус, нурғун адәмләр яман йолға биринчи қәдәмни басқанда, мәсилән порнографиягә қизиққанда, ақивети һәққидә ойланмайду.

9 Бәзибирлири ейтқандәк, порнографияниң һеч зийини йоқму? Чүшәндүрүп бериң.

⁹ Көплигән мәмликәтләрдә порнография гезит киоскилирида, телевизорда вә нахшиларниң мәтинидә учрайду, тор болса униңға толуп-ташқан *. Бәзибир адәмләр ейтқандәк, униң һеч зийини йоқму? Һәргиз ундақ әмәс! Порнографияни көрүватқан адәм мастурбация қилишқа адәтлиниши вә «пәскәш шәһваний һәвәсләргә» берилиши мүмкин. Буниң нәтиҗисидә җинсий мунасивәткә болған тоймаслиқниң пәйда болуши, бузулған ойларға берилип кетиши, аилидә чоң қийинчилиқларниң йүз бериши, һәтта аилиниң вәйран болуши еһтимал * (Римлиқларға 1:24—27; Әфәсликләргә 4:19). Бир тәтқиқатчи җинсий мунасивәткә болған тоймаслиқни рак кесилигә охшитип, мундақ деди: «у өсүп, тарқилиду. Униң өз-өзидин сақийип кетиши натайин вә уни давалаш наһайити қийин».

10. Яқуп 1:14, 15тики принципни қандақ қоллинишқа болиду? (Шундақла « Әхлақий җәһәттин пак болуш үчүн күч таптим» намлиқ рамкиға қараң.)

 ¹⁰ Яқуп 1:14, 15тә йезилған сөзләрни қараштурайли: «Һәрким өз һәвәси билән аздурулуп һәм униңға берилип, синилиду. Андин һәвәс һамилдар болуп, гунани туғиду, қилинған гуна болса, өлүмни туғиду». Шуңа сиздә яман хаһиш пәйда болса, униңдин дәрһал қутулушқа тиришиң! Мәсилән, әгәр сиз күтмигән йәрдин шәһваний рәсимләрни көрүп қалсиңиз, көзүңизни чапсан башқа яққа қачуруң, компьютерни өчүрүветиң яки телевизорни башқа каналға йөткәң. Өзүңизни тизгинләлмәй қалидиған һаләткә йетиштин бурун, әхлақсиз ойдин қутулуш үчүн барлиқ чариләрни көрүң! (Мәтта 5:29, 30ни оқуң).

11. Яман хаһишлар билән күрәшкәндә, Йәһваға тайинидиғанлиғимизни қандақ көрситәләймиз?

 ¹¹ Бизни өзүмиздинму яхширақ билидиған Шәхс: «Шуңа йәрлик әзалириңларни, йәни җинсий әхлақсизлиқ, напаклиқ, шәһвәт, хәтәрлик хаһишлар һәм бутпәрәсликкә ятидиған ачкөзлүкни өлтүрүңлар»,— дәп дәвәт қилиду (Колосилиқларға 3:5). Әлвәттә, буни қилиш асан әмәс болуши мүмкин. Лекин биз ярдәм соралайдиған меһир-муһәббәткә толған һәм сәвирчан сәмавий Атимизниң барлиғини унтумаң (Зәбур 68:19). Напак ой-пикирләр пәйда болғанда, дәрру Униңға мураҗиәт қилиң. Дуада «адәттики күчтин ешип чүшидиған күчни» сорап, нәзәриңизни башқа нәрсиләргә ағдурушқа тиришиң (Коринтлиқларға 2-хәт 4:7; Коринтлиқларға 1-хәт 9:27). (« Яман адәттин қандақ қутулалаймән?» намлиқ рамкиға қараң.)

12. «Қәлб» дегән сөз немини билдүриду вә немишкә уни қоғдишимиз керәк?

¹² Данишмән падиша Сулайман: «Қәлбиңни пак тут, чүнки турмуш-һаятиңни қәлбиң бәлгүләйдиғандур»,— дәп язған (Пәнд-нәсиһәтләр 4:23). Муқәддәс китаптики «қәлб» дегән сөз ички маһийитимизни, йәни Йәһваниң алдида әсли қандақ екәнлигимизни, билдүриду. Униңдин ташқири, мәңгүлүк һаятқа егә болушимиз башқиларниң биз һәққидә немә ойлайдиғанлиғиға әмәс, бәлки Худаниң «қәлбимизгә» қандақ баһа беридиғанлиғиға бағлиқ. Гәрчә бу аддий көрүнсиму, буниңға җиддий қаришимиз керәк. Мәсилән, Аюп пәйғәмбәр аял кишигә налайиқ түрдә қаримаслиғи үчүн өз көзи билән келишим түзгән (Аюп 31:1). Бу биз үчүн нәқәдәр әҗайип үлгә! Охшаш көзқарашта болған Зәбур язғучиси: «Көзлиримни сахтини көрүштин яндурғайсән»,— дәп дуа қилған (Зәбур 119:37).

13. Дина ким болған вә у қандақ әқилсизлиқ қилған?

¹³ Үчинчи бапта қараштурғинимиздәк, достлиримиз бизгә йә яхши, йә яман тәсир қилиду (Пәнд-нәсиһәтләр 13:20; Коринтлиқларға 1-хәт 15:33ни оқуң). Яқуп пәйғәмбәрниң қизи Динаниң мисалини қараштурайли. Дина яхши  тәрбийә алғиниға қаримастин, қананлиқ қизлар билән дост болуп әқилсизлиқ қилди. Моаблиқларға охшаш, қананлиқларниңму әхлақсиз жүрүш-туруши билән нами пур кәткән (Лавийлар 18:6—25). Қананлиқ әр кишиләр, шу җүмлидин «атисиниң өйидики әң һөрмәтлик киши» болған Сихем, Динани әхлақсиз тәклипни рәт қилмайдиған қиз дәп қараштурған (Яритилиш 34:18, 19).

14. Динаниң дост таллиши қандақ ақивәткә елип кәлди?

¹⁴ Дина Сихемни көргәндә, бәлким, униң билән җинсий алақә қилишни ойлимиғанду. Амма Сихем, җинсий һәвәси пәйда болғанда, қананлиқлар үчүн аддий болған ишни қилди. Дина қанчилик қаршилиқ көрсәтсиму, Сихем «уни тутувелип, зорлап биргә ятти». Кейин у Динани «яхши көрүп қалсиму», бу униң қилмишини ақлиматти (Яритилиш 34:1—4ни оқуң). Ақиветидә ялғуз Динала азап чәкмиди. Униң әқилсизлиғи пүтүн аилисини шәрмәндә қилип, үзини йәргә қаратти (Яритилиш 34:7, 25—31; Галатилиқларға 6:7, 8).

15, 16. Һәқиқий даналиққа қандақ еришәләймиз? (Шундақла « Мулаһизә қилиш үчүн айәтләр» намлиқ рамкиға қараң.)

 ¹⁵ Дина мошу вақиәдин муһим савақ алсиму, бу униң үчүн қиммәткә чүшти. Йәһвани яхши көрүп, униңға итаәт қилидиғанлар ағзини көйдүрүп савақ елиши шәрт әмәс. Улар Худаға қулақ селип, даналар билән жүриду (Пәнд-нәсиһәтләр 13:20а). Шундақла улар «әвзәл йолниң немә екәнлигини»  чүшинип, артуқчә қийинчилиқлар билән қайғу-һәсрәтләргә дучар болмайду (Пәнд-нәсиһәтләр 2:6—9; Зәбур 1:1—3).

¹⁶ Аллаға дайим дуа қилип, униң Сөзини вә садиқ һәм әқил-парасәтлик қул бериватқан әдәбиятларни турақлиқ тәтқиқ қилидиғанлар Худаниң даналиғиға еришәләйду (Мәтта 24:45; Яқуп 1:5). Йәһваниң мәслиһәтлирини қобул қилиш үчүн кәмтәр болуш муһим (Падишалар 2-язма 22:18, 19). Мәсилән, мәсиһий өз қәлбиниң алдамчи вә мәккар екәнлигини етирап қилиши мүмкин (Йәрәмия 17:9). Лекин у натоғра иш қилип қойғанда, меһир-муһәббәт билән берилгән мәслиһәтни вә ярдәмни кәмтәрлик билән қобул қиламду?

17. Аилидә қандақ вәзийәт болуши мүмкин? Дадиси қизи билән қандақ мулаһизә қилалайду?

¹⁷ Мундақ вәзийәтни тәсәввур қилип көрүң: дадиси қизиға яш мәсиһий жигит билән учришишқа ялғуз беришқа рухсәт бәрмәйду. Қизи җававән: «Дади, сиз маңа ишәнмәмсиз? Биз һечқандақ уятсиз иш қилмаймизғу!»— дәп ейтиши мүмкин. Бәлким, бу қиз Йәһвани яхши көриду вә униң мәхсәт-нийитиму таза, амма у «даналиқ билән» һәрикәт қиливатиду дәп ейтишқа боламду? Җинсий әхлақсизлиқтин қечиватамду? Яки у әқил-һошини йоқутуп, «өзиниң көңлигә» ишинидиған ахмақму? (Пәнд-нәсиһәтләр 28:26). Еһтимал, сиз дадиси билән қизиға мошу вәзийәттә ярдәм беридиған башқиму принципларни кәлтүрүп берәләйдиғансиз (Пәнд-нәсиһәтләр 22:3ни вә Мәтта 6:13; 26:41ни қараң).

18, 19. Йүсүп қандақ аздурулушқа йолуққан вә у бу вәзийәттә немә қилди?

¹⁸ Динаниң иниси Йүсүп Аллани яхши көргән вә җинсий әхлақсизлиқтин қачқан (Яритилиш 30:20—24). Кичик чеғида у һәдисиниң әқилсиз иш қилғанлиғи немигә елип кәлгәнлигини өз көзи билән көргән. Мисирда ғоҗайининиң аяли «һәр күни» шерин гәп-сөзләрни қилип, Йүсүпни аздурмақчи болғанда, уни, сөзсиз, мошу әслимиләр вә Худаниң меһир-муһәббитидә қелиш хаһиши қоғдиған. Әлвәттә, Йүсүп қул болғанлиқтин, иштин чиқип кетәлмәтти.  Бу мәсилини даналиқ вә җасарәт билән һәл қилиши керәк еди. У Потипарниң аялиниң тәкливини дайим рәт қилатти вә ахирида униңдин қечип кәтти (Яритилиш 39:7—12ни оқуң).

¹⁹ Ойлинип көрүң: Йүсүп әшу аял тоғрилиқ дайим шерин хиялларға берилсә яки җинсий мунасивәт һәққидә пат-пат арман қилған болса, нуқсансизлиғини сақлалаттиму? Әлвәттә, яқ. Йүсүп гунакар хиялларға берилишниң орниға, Тәңри Йәһва билән мунасивитини интайин қәдирләтти. Бу униң Потипарниң аялиға ейтқан сөзлиридин көрүниду: «Ғоҗайиним сиздин башқа, чүнки сиз униң аяли, һечбир нәрсини мениңдин айимайду. Қандақму мән бундақ зор явузлуқни қилип, Худа алдида гунакар болай?» (Яритилиш 39:8, 9).

20. Йәһва Йүсүпниң вәзийитини қандақ өзгәртти?

²⁰ Аилисидин жирақ болған яш Йүсүпниң күндин-күнгә нуқсансизлиғини сақлаватқанлиғини көргәндә, Йәһваниң қанчилик хурсән болғанлиғини тәсәввур қилип көрүң (Пәнд-нәсиһәтләр 27:11). Кейинирәк Алла вәзийәтләрни шундақ өзгәрттики, Йүсүп зиндандин чиқипла қоймай, Мисир падишасидин кейинки иккинчи адәм болуп, озуқни тәхсим қилиш ишиға рәһбәрлик қилиду (Яритилиш 41:39—49). Зәбур 97:10дики: «Пәрвәрдигарни сөйгәнләр, яманлиқтин нәпрәтлиниңлар! У мөмүн бәндилириниң җенидин хәвәр алиду, рәзилләрниң чаңгилидин халас қилиду» дегән сөзләр нәқәдәр һәқтур! (Зәбур 97:10).

21. Африкидики яш бурадәримиз әхлақий тазилиқни қандақ сақлап қалди?

 ²¹ Бүгүнки күндиму Худаниң көплигән хизмәтчилири яманлиқтин нәпрәтлинип, яхшилиқни сөйидиғанлиғини көрситиватиду (Амос 5:15). Африкидики яш бурадиримиз математикидин тәкшүрүш ишини язғанда, синиптики бир қиз униңдин ярдәм сорап, буниң орниға, һеч уялмастин, униң билән йетишни тәғдим қилған. «Мән дәрру униң тәкливини рәт қилдим,— деди у.— Нуқсансизлиғимни сақлап, алтун-күмүчтин нәқәдәр қиммәт аброюмни вә өзүмгә болған һөрмитимни сақлап қалдим». Раст, гуна «вақитлиқ һузурлинишни» елип келиши мүмкин, амма мошундақ бир дәқиқилик ләззәт көп җапа әкелиду (Ибранийларға 11:25). Буниңдин ташқири, Йәһваға итаәт қилидиғанлар еришидиған мәңгү бәхит билән селиштурғанда, бу һузурлиниш бир тийин! (Пәнд-нәсиһәтләр 10:22).

22, 23. а) Җиддий гуна қилған мәсиһийниң һечқандақ үмүти йоқ дәп ейтишқа боламду? ә) Гуна қилған адәмгә қандақ ярдәм көрситилиду?

²² Камилсиз болғанлиғимиздин, җисманий һәвәслиримизни тизгинләп, Пәрвәрдигарниң нәзәридә дурус ишларни қилиш үчүн күришишимизгә тоғра келиду (Римлиқларға 7:21—25). Йәһва «тупрақтин екәнлигимизни» ядқа алғанлиқтин, бизни чүшиниду (Зәбур 103:14). Бәзидә Худаниң хизмәтчиси җиддий гуна қилип қоюши мүмкин. Әнди униң үчүн һечқандақ үмүт йоқму? Әлвәттә, ундақ әмәс! Бирақ гуна қилған адәм, Давут падишаға охшаш, җапа-мәшәққәтләрни тартиши мүмкин. Шундақ болсиму, Худа товва қилидиған һәм гуналирини бойниға алидиған адәмләргә нисбәтән «кәчүрүмчан» (Зәбур 86:5; Яқуп 5:16; Пәнд-нәсиһәтләр 28:13ни оқуң).

²³ Худа рәһимдиллик билән мәсиһийләр җамаитигә адәмләр сүпитидики һәдийәләрни, йәни ярдәм беришкә тәйяр, йетилгән, қәбилийәтлик падичиларни, бәрди  (Әфәсликләргә 4:8, 12; Яқуп 5:14, 15). Уларниң мәхсити — гуна қилған адәмгә Йәһва билән мунасивитини қайта тикләп, қайтидин гуна қилмаслиғи үчүн униңға «әқилгә еришишкә» ярдәм бериш (Пәнд-нәсиһәтләр 15:32, ЙД).

24, 25. а) Пәнд-нәсиһәтләр 7:6—23тә тәсвирләнгән яш жигит «әқилсиз» екәнлигини қандақ көрсәткән? ә) Биз қандақ қилип әқилгә еришәләймиз?

²⁴ Муқәддәс китапта «әқилсиз» вә «әқилгә еришидиған» адәм тоғрисида ейтилиду (Пәнд-нәсиһәтләр 7:7). Роһий җәһәттин йетилмигәнликтин яки Худаға хизмәт қилишта тәҗрибисиз болғанлиқтин, «әқилсиз» адәмгә зерәк вә пәм-парасәт йетишмәйду. У Пәнд-нәсиһәтләр 7:6—23тики яш жигиткә охшаш, җиддий гуна қилишқа майил. Лекин «әқилгә еришидиған» киши ой-нийитини дуа қилиш вә Муқәддәс китапни турақлиқ тәтқиқ қилиш арқилиқ тәкшүрәйду. У қолидин кәлгиничә ой-пикирлирини, хаһишлирини, һис-туйғулирини вә һаяттики мәхсәтлирини Алланиң ирадисигә мувапиқлаштуриду. Шундақ қилип, у «өзигә көйүнәр», йәни явузлуқтин сақлинар, һәм униң «бәхти болар» (Пәнд-нәсиһәтләр 19:8).

²⁵ Өзүңиздин мундақ сорап көрүң: «Худаниң тәләплириниң тоғра екәнлигигә ишәнчим һәқиқәтән камилму? Уларға риайә қилиш чәксиз бәхит әкелидиғанлиғиға қәтъий ишинимәнму? (Зәбур 19:7—10; Йәшая 48:17, 18). Әгәр сизниң қилчиму гуманиңиз болса, мәсилини һәл қилиң. Худаниң қанунлириға риайә қилмаслиқ қандақ ақивәтләргә елип келидиғанлиғини ойлап көрүң. Шундақла «Пәрвәрдигарниң меһрибанлиғини тетип билгин» дегән чақириққа қулақ селиң. Әқлиңизни һәқиқий, һәққаний, таза, меһир-муһәббәткә сазавәр һәм яхшилиққа ятидиған нәрсиләргә толдуруң (Зәбур 34:8; Филипиликләргә 4:8, 9). Әгәр шундақ қилсиңиз, Аллаға болған меһир-муһәббитиңиз өсүп, у яхши көридиғанни яхши көрүп, өч көридиғанни өч көридиған болисиз. Йүсүп мукәммәлсиз адәм болған. Шундақ болсиму, Йүсүп Йәһваниң уни көп жиллар  давамида шәкилләндүрүшигә йол қоюп, әқилгә еришкәнликтин, «җинсий әхлақсизлиқтин қечип» кетәлигән. У биз үчүн әҗайип үлгә әмәсму?! (Йәшая 64:8).

26. Келәрки бапта қайси муһим мавзу муһакимә қилиниду?

²⁶ Яратқучи җинсий әзалиримизни әрмәк үчүн әмәс, бәлки әвлат қалдуруш вә некадики җинсий мунасивәттин ләззәтлиниш үчүн яратқан (Пәнд-нәсиһәтләр 5:18). Келәрки икки бапта Худаниң некаға болған көзқариши муһакимә қилиниду.