Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

IBUOT 11

“Ẹkpono Ndọ”

“Ẹkpono Ndọ”

“Dara ye n̄wan uyen fo.”​—MME N̄KE 5:18.

1, 2. Ewe mbụme ke idibọrọ ke ibuotikọ emi, ndien ntak-a?

NDI ọmọdọ ndọ? Ndi ndọ mbufo enem, mîdịghe ndi etie mfịna mfịna? Ndi ke ẹma idem mbufo nte ẹkemade ke ntọn̄ọ? Okûdi ọyọyọ n̄wan m̀mê ebe fo? Edieke edide ntre, ọwọrọ esịt inemke fi sia ndọ mbufo itiehe nte eketiede ke ntọn̄ọ. Sia amade Jehovah Abasi, imọdiọn̄ọ ke omoyom edi mme owo ẹma ẹkụt nte ndọ mbufo etiede mmọ ẹnọ enye ubọn̄. Ntak edi oro mfịna oro ẹnyenede idahaemi ke ndọ mbufo mînemke fi esịt. Edi mbọk kûduọk idotenyịn.

2 Ediwak mme Christian ke ẹkop inem ndọ mmọ. Edi enyene ini oro ndusụk mmọ ẹkesiyọde-yọ kiet eken. Edi mmọ ẹma ẹyom usụn̄ ẹkọk mfịna mmọ. Afo n̄ko emekeme ndinam ndọ mbufo enem. Nso ke akpanam?

NEN̄EDE KPERE ABASI MAN EKPERE N̄WAN M̀MÊ EBE FO

3, 4. Nọ uwụtn̄kpọ ise man owụt ke edieke ebe ye n̄wan ẹdomode ndikpere Abasi, ke mmọ ẹyekpere kiet eken.

3 Edieke afo ye n̄wan m̀mê ebe fo ẹdomode ndikpere Abasi, emi ayanam mbufo mbiba ẹnen̄ede ẹkpere. Ntak emi idọhọde ntre? Yak idọhọ ke ebe ye n̄wan ẹyom ndidọk akamba obot emi abarade ke isọn̄ isọn̄ onyụn̄ ekpride ke enyọn̄. N̄wan ada ke n̄kan̄ emi, ebe ada ke n̄kan̄ oko. Mmọ ẹtọn̄ọ ndidọk. Mmọ idikpereke kiet eken ini mmọ ẹtọn̄ọde-tọn̄ọ ndidọk. Edi nte mmọ ẹdọkde ẹka enyọn̄ obot oro, ntre ke mmọ ẹdikpere kiet eken. Nso ke ikeme ndikpep nto oro?

4 Ukeme oro afo esịnde ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt onyụn̄ etie nte ndisịn ukeme ndọk akamba obot. Afo ndima Jehovah anam fi esịn ukeme ọtọn̄ọ ndidọk. Edi edieke mbufo mbiba mîkpereke kiet eken aba, ọwọrọ owo mbufo kiet oto n̄kan̄ emi ọdọk, enye eken oto n̄kan̄ oko ọdọk. Imọdiọn̄ọ ke mbufo idikpereke kiet eken ke ini ẹtọn̄ọde-tọn̄ọ ndidọk. Edi nso iditịbe edieke ẹkade iso ẹdọk, oro edi, ẹkade iso ẹnam n̄kpọ man ẹnen̄ede ẹkpere Abasi? Mbufo ẹyetọn̄ọ ndikpere nsịtnsịt tutu mbufo ẹkabade ẹdi itai ye aban̄. Se idin̄wamde fi ekpere n̄wan m̀mê ebe fo edi afo ndikpere Abasi. Edi nso idin̄wam fi ekpere Abasi?

Edieke ẹnamde se ẹkpepde ke Bible, ndọ mbufo eyenen̄ede enem

5. (a) Tịn̄ n̄kpọ kiet emi ekemede ndinam owo ekpere Jehovah onyụn̄ ekpere n̄wan m̀mê ebe esie. (b) Jehovah ada ndọ didie?

5 Akpan n̄kpọ kiet emi edin̄wamde fi enen̄ede ekpere Jehovah edi ndinam item oro enye ọnọde mme ọdọ ndọ. (Psalm 25:4; Isaiah 48:​17, 18) Kere ban̄a akpan item kiet emi apostle Paul ọkọnọde. Enye ọkọdọhọ ete: “Yak kpukpru owo ẹkpono ndọ.” (Mme Hebrew 13:4) Nso ke oro ọwọrọ? Ikọ oro “ẹkpono” ọwọrọ yak ẹda n̄kpọ nte akpan n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹda enye nte ọsọn̄urua n̄kpọ. Nte Jehovah adade ndọ edi oro.

NAM NDỌ FO ỌFỌN KE NTAK EMI AMADE JEHOVAH KE OFỤRI ESỊT

6. Ntak emi idọhọde ke idịghe ekikere ke Paul ọkọnọ ini enye ọdọhọde ẹkpono ndọ, ndien ntak anade isiti emi?

6 Sia mbufo ẹdide mme asan̄autom Abasi, mbufo ẹmedọdiọn̄ọ ke ndọ edi ata ọsọn̄urua n̄kpọ, ke Jehovah ọkọtọn̄ọ ndọ. (Kot Matthew 19:​4-6.) Edi edieke edide ẹmenyene mfịna ke ndọ mbufo, ndidọdiọn̄ọ kpọt ke akpana ẹkpono ndọ idinamke mbufo ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono kiet eken. Nso ndien idinam? Kûfre se Paul eketịn̄de aban̄a nte ikpadade ndọ. Enye ikọdọhọke ke “ndọ edi se ẹkpekponode,” edi ọkọdọhọ, “Yak kpukpru owo ẹkpono ndọ.” Paul iketịn̄ke ikọ emi nte ọnọ ekikere, edi ọkọnọ item. * Nditi emi ekeme ndinam afiak ọtọn̄ọ ndinen̄ede mma nnyụn̄ n̄kpono n̄wan m̀mê ebe fo. Ntak idọhọde ntre?

7. (a) Mme ewụhọ ewe ke N̄wed Abasi ke isinam, ndien ntak isinamde mmọ? (b) Nso ufọn ke isidia ima inam se Abasi ọdọhọde?

7 Kere nte esidade mme ewụhọ eken ke Bible, utọ nte enye oro ọdọhọde inam mme mbet isinyụn̄ idụk mme mbono esop. (Matthew 28:19; Mme Hebrew 10:​24, 25) Imọfiọk ke isimemke utom ndinam emi kpukpru ini. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi mbon oro akade ndikwọrọ ikọ nnọ isimaha ukwọrọikọ nnyịn, mîdịghe ekaha utom ekeme ndinam ọdọn̄ fi ndifiak mbono esop nduọk odudu. Edi kpa ye oro, afo utreke ndidụk mbono esop unyụn̄ utreke ndika ukwọrọikọ. Owo ndomokiet​—idem ọkpọkọm Satan​—ikemeke ndikpan fi. Ntak-a? Koro amama Jehovah ke ofụri esịt, ndien emi esinam fi enịm mme ewụhọ esie. (1 John 5:3) Nso isidi ufọn? Ndidụk mbono esop nnyụn̄ n̄ka ukwọrọikọ esinam esịt ana fi sụn̄ onyụn̄ anam okop idatesịt sia ọmọdiọn̄ọ ke anam se Abasi amade. Emi esinọ fi odudu ndika iso nnam n̄kpọ Abasi. (Nehemiah 8:10) Nso ke emi ekpep nnyịn?

8, 9. (a) Nso idinam nnyịn inam item Abasi oro ọdọhọde ikpono ndọ, ndien nso ididi ufọn? (b) Nso ye nso ke idineme idahaoro?

8 Afo ndima Abasi esinam aka iso enịm ewụhọ esie emi ọdọhọde ọkwọrọ ikọ onyụn̄ odụk mbono esop idem ke ini afanikọn̄. Ima oro onyụn̄ ekeme ndinam ‘okpono ndọ fo’ nte Bible ọdọhọde, idem ke ini emi etiede nte ọsọn̄ akaha. (Mme Hebrew 13:4; Psalm 18:29; Ecclesiastes 5:4) Kpa nte Jehovah mîsitreke ndidiọn̄ fi ama esịn idem ọkwọrọ ikọ onyụn̄ odụk mbono esop, enye iditreke ndidiọn̄ fi edieke esịnde idem anam ndọ fo ọfọn.​—1 Thessalonica 1:3; Mme Hebrew 6:10.

9 Nso ke akpanam man owụt ke ada ndọ fo nte ọsọn̄urua n̄kpọ? Kûnam n̄kpọ ekededi oro ekemede ndibiat ndọ fo. Edi nam se idinamde mbufo ẹnen̄ede ẹma idem mbufo.

KÛTỊN̄ IKỌ UNYỤN̄ UNAM N̄KPỌ EMI EDIBIATDE NDỌ FO

10, 11. (a) Siak n̄kpọ kiet oro owụtde ke owo ikponoke ndọ. (b) Nso ke n̄wan ye ebe ẹkpebụp kiet eken?

10 N̄wan kiet ọkọdọhọ ete: “Mmesibọn̄ akam nnọ Jehovah nte an̄wam mi nyọ.” Ndiyọ nso? Enye ọdọhọ ete: “Ebe mi esitịn̄ se enye amama ye ami. Enye esidọhọ ke imọ ikwe ufọn mi, ke ami n̄wọrọke n̄kpọ. Esitie nte enye osio ikwa ekịm mi; esibiak mi odụk n̄kpọkpọrọ!” Mma emi etịn̄ n̄kpọ kiet emi esisịnde mfịna ke ndọ, oro edi, owo ndisụn̄i n̄wan m̀mê ebe esie.

11 Esidiọk etieti ndikop n̄wan ye ebe emi ẹdide mme asan̄autom Abasi ẹsụn̄ide kiet eken ẹnyụn̄ ẹtịn̄de ikọ emi abiakde onyụn̄ ọsọn̄de owo enye eken ndifre! N̄wan ye ebe emi ẹsisụn̄ide kiet eken ikponoke ndọ. Eke mbufo etie didie? Ẹsitị̇n̄ ikọ didie ye kiet eken? Edieke oyomde ndifiọk, sụhọde idem bụp n̄wan m̀mê ebe fo ete: “Ndi emesima nte nsitịn̄de ikọ ye afo? Ikọ mi esitie fi didie ke idem?” Edieke enye ọdọhọde ke ediwak ini ke ikọ fo esinen̄ede abiak imọ, ke imọ isisọpke ifre, mbọk n̄wana kpụhọde nte esitịn̄de ikọ ye enye.​—Galatia 5:15; kot Ephesus 4:31.

12. Nso ikeme ndinam kpukpru se owo anamde ọnọ Abasi edi ikpîkpu ke enyịn Abasi?

12 Ti ke nte etịn̄de ikọ ye n̄wan m̀mê ebe fo ekeme ndinam Jehovah etre ndima fi. Bible ọdọhọ ke “edieke owo ekededi abatde ke imọ idi ata andituak ibuot [nnọ Abasi] ndien mîfarake edeme esie, edi aka iso ndibian̄a esịt esie, orụk utuakibuot owo emi edi ikpîkpu.” (James 1:26) Ẹsida se itịn̄de ẹdiọn̄ọ m̀mê imokpono Abasi nte akpanade ikpono. Ndusụk owo ẹdọhọ ke se owo anamde ke ufọk esie idịghe mfịna ama akam edi enye ke odomo ndinam n̄kpọ Abasi. Mbọk kûbian̄a idem; Bible idọhọke ntre. Ana ikpeme nte itịn̄de ikọ; se itịn̄de emi idịghe n̄kpọ mbubru. (Kot 1 Peter 3:7.) Ekeme ndidi ke esịn idem anam n̄kpọ Abasi, edi edieke okoide-koi etịn̄ se ibiakde n̄wan m̀mê ebe fo, ọwọrọ ukponoke ndọ mbufo. Oro ekeme ndinam ofụri se anamde ọnọ Abasi edi ikpîkpu ke enyịn Abasi.

13. Didie ke owo ekeme ndidue nnam se ibiakde n̄wan m̀mê ebe esie?

13 Ana n̄wan ye ebe ẹnen̄ede ẹkpeme n̄ko mbak mmọ ẹdidue ẹnam se ibiakde kiet eken. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ iba emi: Eyenete an̄wan emi ọbọkde nditọ ikpọn̄ esiwak ndikot ebe owo ke esop mmọ ke fon mbụp se enye akpanamde, mmọ ẹsinyụn̄ ẹneme nneme ẹbịghi. Eyenete en̄wen emi mîdọhọ n̄wan esiwak ndisan̄a ye n̄wan owo n̄kwọrọ ikọ kpukpru urua. Ekeme ndidi ebe oro m̀mê n̄wan oro ikereke idiọkn̄kpọ ndomokiet, edi n̄kpọ oro editie n̄wan m̀mê ebe esie didie? Se itịn̄de emi ama etịbe ọnọ n̄wan kiet. Enye ọdọhọ ete: “Esibiak mi etieti ndikụt ebe mi amade ndida ye eyenete an̄wan ke esop nnyịn nneme nneme mbịghi. Esitie mi nte ndịghe n̄kpọ ndomokiet.”

14. (a) Nso ke Genesis 2:24 ọdọhọ mme ọdọ ndọ ẹnam? (b) Nso ke ikpobụp idem nnyịn?

14 Imọdiọn̄ọ ke utọ n̄kpọ emi edi se ikpabiakde mma emi ye mbon en̄wen oro ebe m̀mê n̄wan mmọ ẹsinamde ntre. Mbon emi ẹsinamde utọ n̄kpọ oro inamke item oro Abasi ọnọde mme ọdọ ndọ mi: “Erenowo [ọyọkpọn̄] ete ye eka esie onyụn̄ akadiana ye n̄wan esie.” (Genesis 2:24) Imọdiọn̄ọ ke ana mbon oro ẹdọde ndọ ẹsụk ẹkpono ete ye eka mmọ. Edi Abasi oyom mmọ ẹma idemmọ ẹkan nte ẹmade mbon en̄wen. Imama kpukpru nditọete nnyịn, edi akpana ima n̄wan m̀mê ebe nnyịn ikan. Edieke owo emi ọdọde ndọ adiande idem m̀mê esibiatde ini akaha ye mbon en̄wen ke esop, akpan akpan edieke ebe esinamde emi ye nditọete iban m̀mê n̄wan esinamde emi ye nditọete irenowo, mfịna ke enye ọtọn̄ọ oro ke ndọ mmọ. Okûdi emi akam edi mfịna ke ndọ mbufo? Bụp idemfo ete: ‘Ndi mmesinen̄ede nnyene ini nnọ n̄wan m̀mê ebe mi? Ndi mmesitie ye enye nneme nneme nte n̄kpetiede, nnyụn̄ n̄wụt enye ke mmenen̄ede mma enye?’

15. Nso ke ikụt ke Matthew 5:28 emi owụtde ke ikpanaha Christian oro ọdọde ndọ adian idem akaha ye owo emi mîdịghe n̄wan m̀mê ebe esie?

15 Edieke ebe esinọde iban eken iso akaha m̀mê esimade ndineme nneme ye mmọ, m̀mê edieke n̄wanndọ esinamde ntre ye irenowo, mmọ ẹkeme ndisịn idem ke fehesan̄. Edi ndusụk mme Christian oro ẹma ẹkedọ ndọ ẹsitọn̄ọ ndikere nte mmọ ẹkpemende se mmọ ẹkpenamde ye owo emi mmọ ẹdọde ẹkenam ye n̄wan m̀mê erenowo en̄wen emi mmọ ẹdiande idem ẹkaha. Utọ n̄kpọ oro ọdiọk tutu. (Matthew 5:28) Emi esinam mmọ ẹkenam n̄kpọ oro enen̄erede esuene ndọ. Ẹyak ise se apostle Paul eketịn̄de aban̄a n̄kpọ emi.

‘ẸKÛSABADE BED NDỌ’

16. Nso ewụhọ ke Paul ọkọnọ aban̄a ndọ?

16 Ke Paul ama ọkọdọhọ “yak . . . ẹkpono ndọ,” enye ama odụri mme Christian utọn̄ ete: “Ẹkûnyụn̄ ẹsabade bed ndọ, koro Abasi eyekpe ikpe ye mbon use ye mme esịn efịbe.” (Mme Hebrew 13:4) Ebuana idan̄ ke Paul okokot “bed ndọ.” Utọ ebuana oro ideheke inyụn̄ idiọkke, amakam edi n̄wan ye ebe ẹnam. Ntem, mme Christian ẹsinam ikọ Bible emi: “Dara ye n̄wan uyen fo.”​—Mme N̄ke 5:18.

17. (a) Ntak emi mme Christian mîsehe efịbe nte mbon ererimbot ẹsede? (b) Didie ke ikeme ndikpebe Job?

17 Owo emi enyenede ebuana idan̄ ye owo oro mîdịghe n̄wan m̀mê ebe esie ikponoke ibet Abasi emi ọdọhọde ikûnam utọ n̄kpọ oro. Ata ediwak owo mfịn idaha efịbe nte idiọkn̄kpọ. Edi ikpanaha nnyịn mme Christian ise efịbe nte mme owo ẹsede sia imọfiọk ke “Abasi [edikpe] ikpe ye mbon use ye mme esịn efịbe,” idịghe owo edikpe. (Mme Hebrew 10:31; 12:29) Ntem, ata mme Christian ẹda efịbe nte Jehovah adade. (Kot Rome 12:9.) Ti ke Job ọkọdọhọ ke ‘imodiomi ediomi ye enyịn imọ.’ (Job 31:1) Ata mme Christian ẹsikpeme idem mbak ẹdinam n̄kpọ ekededi oro ekemede ndinam mmọ ẹsịn efịbe. Mmọ ẹsikpeme se mmọ ẹsede isinyụn̄ isehe owo emi mîdịghe n̄wan m̀mê ebe mmọ tutu ẹtọn̄ọ ndikere oburobụt n̄kpọ.​—Se “Se Ẹwetde Ẹdian ke page 219-221.”

18. (a) Jehovah asua efịbe adan̄a didie? (b) Nso inam efịbe etie nte ukpono ndem?

18 Jehovah asua efịbe adan̄a didie? Ibet Moses an̄wam nnyịn ifiọk nte Jehovah asuade efịbe eketre. Ke Israel eset, ẹkesiwowot mme esịn efịbe ye mme okpono ndem. (Leviticus 20:​2, 10) Ndisịn efịbe etie nte ndikpono ndem. Eyen Israel oro okokponode ndem akabiat ediomi oro enye akanamde ye Jehovah. Ukem ntre, eyen Israel emi ekesịnde efịbe akabiat ediomi oro enye akanamde ye n̄wan m̀mê ebe esie. Mmọ mbiba ẹkedi mbon abian̄a, ikamaha ndinam se mmọ ẹken̄wọn̄ọde. (Exodus 19:​5, 6; Deuteronomy 5:9; kot Malachi 2:14.) Mmọ mbiba ẹma ẹdue Jehovah, kpa Abasi akpanikọ emi mîmaha abian̄a.​—Psalm 33:4.

19. Nso ikeme ndinam asan̄autom Jehovah enen̄ede ebiere ke imọ idisịnke efịbe, ndien ntak ọdọhọde ntre?

19 Imọdiọn̄ọ ke Abasi idọhọke mme Christian ẹnịm Ibet Moses. Edi nditi ke efịbe ekedi akwa idiọkn̄kpọ ke Israel eset ekeme ndinam inen̄ede ibiere ke nnyịn idisịnke efịbe. Ntak emi idọhọde ntre? Ọfọn yak ibụp fi ise: Ndi akpaka ufọkabasi ọkọtọn̄ọ edọn̄ ke iso edisọi mbiet ọbọn̄ akam? Edidọhọ, ‘Nsa mi-o!’ Ọfọn, ndi akpaka edieke ẹkpenọde fi ediwak okụk? Ukpakaha. Edidọhọ, ‘Tutu amama!’ Ata mme Christian ẹda owo ndikpọn̄ Jehovah n̄katuak ibuot nnọ edisọi mbiet nte ata mbubiam n̄kpọ. Edieke nnyịn mîkpekereke-kere ndikpọn̄ Jehovah n̄kokpono ndem, ikpanaha owo ndomokiet ededei ekere ndikpọn̄ n̄wan m̀mê ebe esie n̄kesịn efịbe, inamke n̄kpọ m̀mê nso idi ntak. (Psalm 51:​1, 4; Colossae 3:5) Nnyịn iyomke ndinam n̄kpọ ekededi oro edinemde Satan esịt ikabade isuene Jehovah, inyụn̄ isuene ndọ oro enye ọkọtọn̄ọde.

SE AKPANAMDE MAN ETETỊM EKPERE N̄WAN M̀MÊ EBE FO

20. Nso itịbe ke ndusụk ndọ? Nọ uwụtn̄kpọ.

20 Imetetịn̄ ke ikpanaha anam n̄kpọ ekededi oro ekemede ndisuene ndọ mbufo. Edi nso ye nso efen ke akpanam man afiak okpono n̄wan m̀mê ebe fo nte ekesikponode? Da nte ke ndọ edi ufọk. Ndien da nti ikọ, nti edinam, ye n̄kpri n̄kpri n̄kpọ emi ebe ye n̄wan ẹsidade ẹwụt ke imokpono kiet eken nte mme n̄kpọ emi ẹdade ẹbana ufọk eye. Edieke edide mbufo mbiba ẹmenen̄ede ẹkpere, ọwọrọ ndọ mbufo etie nte ufọk emi ẹbanade eye. Edi edieke mbufo mîmaha kiet eken aba nte ẹkemade ke ntọn̄ọ, ọwọrọ ndọ mbufo etie nte ufọk emi owo mîbanake. Sia afo oyomde ndinam item Abasi emi ọdọhọde “yak kpukpru owo ẹkpono ndọ,” ọwọrọ oyoyom usụn̄ anam n̄kpọ man ndọ mbufo enen̄ede ọfọn. Iwakke owo emi mîkpọsọpke-sọp idiọn̄ ọsọn̄urua n̄kpọ esie emi abiarade. Didie ke ekeme ndinam emi? Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Ẹda ọniọn̄ ẹbọp ufọk, ẹnyụn̄ ẹda mbufiọk ẹnam enye ọsọn̄ọ ada. Ndien ẹda ifiọk ẹdọn̄ kpukpru ọsọn̄urua n̄kpọ ye nti n̄kpọ emi ẹnyenede ufọn ẹyọhọ mme ubet esie.” (Mme N̄ke 24:​3, 4) Yak ise nte ikọ itie N̄wed Abasi oro ekemede ndin̄wam ebe ye n̄wan.

21. Nso ke n̄wan ye ebe ẹkpenam nsịtnsịt man mmọ ẹnen̄ede ẹkpere? (Se n̄ko ekebe “ Didie Ke N̄kpanam Ndọ Mi Ọfọn?”)

21 Enyene mme n̄kpọ emi ikpadade ibana ndọ nnyịn. Ata ima, mbuọtidem, ye mbak Abasi ẹsịne kpa do. (Mme N̄ke 15:​16, 17; 1 Peter 1:7) Mme n̄kpọ emi ẹsinam n̄wan ye ebe ẹtetịm ẹkpere. Edi ndi ama okụt nte ẹkesan̄ade ẹdọn̄ mme ọsọn̄urua n̄kpọ ẹyọhọ mme ubet oro Mme N̄ke ibuot 24 etịn̄de aban̄a? ‘Ẹkeda ifiọk.’ Ifiọk Ikọ Abasi ekeme ndinam n̄wan ye ebe ẹkpụhọde nte mmọ ẹsikerede n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹfiak ẹma kiet eken nte ẹkemade ke ntọn̄ọ. (Rome 12:2; Philippi 1:9) Ntem, ini ekededi emi afo ye n̄wan fo ẹtiede ntre ẹkot Bible, utọ nte itie N̄wed Abasi eke usen ke usen, mîdịghe ẹtiede ntre ẹkot ibuotikọ oro aban̄ade ndọ ke Enyọn̄-Ukpeme ye Ẹdemede! ọwọrọ mbufo ẹdụn̄ọde ẹyom ndiye n̄kpọ emi ẹdidade ẹbana ndọ mbufo. Mbufo ndinam se ẹkotde ẹban̄a ndọ ke ntak emi ẹmade Jehovah, onyụn̄ etie ukem nte mbufo nditan̄ ndiye n̄kpọ nda mbana “ubet” mbufo. Emi ayanam ẹfiak ẹkpere kiet eken ẹnyụn̄ ẹkop inem ndọ mbufo nte ẹkesikopde.

22. Nso ufọn ke ididia edieke inamde ofụri se ikekeme man ikpono ndọ nnyịn?

22 Imọdiọn̄ọ ke ayada ini ye ukeme ndifiak ntan̄ mme n̄kpọmbana oro kiet kiet ndibon ke itie mmọ. Edi edieke owo mbufo kiet kiet odomode ndinam ofụri se anade enye anam, mbufo ẹyenen̄ede ẹkop inemesịt sia ẹmediọn̄ọ ke ẹnam item Bible emi: “Ẹda iso ke ndinọ kiet eken ukpono.” (Rome 12:10; Psalm 147:11) Akakan ufọn emi ẹdidiade edi ke emi ayanam Abasi aka iso ama mbufo.

^ ikp. 6 Ke ini okotde Mme Hebrew 13:​1-5, oyokụt ke Paul ọkọnọ item aban̄a nsio nsio n̄kpọ emi anade inam, ndien eke ndọ ekesịne do n̄ko.