Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI 11

“La Ke Nɔɔ Bɛɛleŋ”

“La Ke Nɔɔ Bɛɛleŋ”

“Naŋ kɔl a laa num nya chal boondii ŋ wa wɔ chua piandu ve wo.”—PULƆWAA 5:​18.

1, 2. Nyuna kuɛɛ naŋ nɔ yɛ le yaasiaa, nduyɛ le yɛɛ?

A CHUA niŋ nɔɔ? Te o yɔŋ pɛ aa a chua niŋ nɔɔ, baa nyaaloo cho pa o nɔ numndo niŋ, ɔɔ bahawɛilaŋ lacho num komallo? Bɛnda nyaa o nɔɔ niŋ cho pa tolɔɔ toolo? A cho pa nɔ numndo tueiyɔɔ yeela, baa biuwɔŋndo ŋ cho ndu ni? Te o yɔŋ pɛ aa lende i cho ni, mɛɛ a cho sina maa nɔ ŋ wa paandu tueiyɔɔ yeela wo kandu tolɔɔ toolo. Num Kilisiɔŋnɔɔ, a yeema mi nɔ numndo hiŋ a saŋgalaa o Chɛhowa lo, Mɛlɛka ŋ kaala wo. Kɛ sɔɔŋ cho num choo suŋ suŋ ndoŋ chuu num kɔl tambɛiyo. O wa bɛɛ lende, kialu ndi kpali ma dimi maa a nɔ lɛ tiindaŋ te le.

2 Kilisiɔŋaa cho hau o nɔlaŋnda kɛsi taamasi kɛndɔɔ le ma biunuŋ o nɔla ndalaŋ, o cho le ma piɔuwaŋ te. O hei niŋ, a cho nɛilaŋ nuuviaa mɛɛ nda looku ma tosa mi nɔ ndaa kendu poŋ yɛ. Num bɛɛ a tiuba ma sɔla kɔl hiniaa o nɔ numndo niŋ. Vɛɛ ŋ looku yɛ ma tosa hei?

SƆƆŊGUU MƐLƐKA IKƐI KPƐƐLUŊ VƐLƐ A WANA NYA CHO O NƆƆ NIŊNDO

3, 4. Le yɛɛ wanaa cho o nɔɔ niŋnda wa yɛ diompilɛ te o wa pɛ ma naŋnuŋ Chɛhowa o ibuŋ? Chɔmndɔ taamaseliiyo.

3 Te wanaa chal o nɔɔ niŋnda kindiŋ pɛ ma sɔɔŋguu Mɛlɛka ikɛi kpɛɛlaŋ, ndapila bɛɛ nɔla ma sɔɔŋgaŋ ikɛi kpɛɛlaŋ. Le yɛɛ? Tofawɔ taamaseliiyo. Yiyaŋndɔ a pembei okɔɔ. Pembei hei yɛ, i nɔ bolleŋ siombu siombu, lebɛŋgu yɛ naa bɛɛpɛɛ. Poo cho isisi kumbuei pilɛ, mi chuaa ndu wa isisi kumbuei ipilɛi. Nda ŋiɔɔŋ kpou kandu helɔɔ. Mɛɛ nda kpou wa o pembei bɛŋgu, tiŋ vilɛi vilɛiyo wa nda tɛɛŋ. Kɛ mɛɛ nda hel nyɛɛmbɔ nyɛɛmbɔ fau le fuuloo naa siombu siombuaa, lende ko tiŋndo dɔɔnaŋ nda tɛɛŋ ni. A che pa nyɛ kpeekpei naŋ cho pɛɛkoo o taamaseliiyo hoo niŋndo?

4 Yoomuma ŋ cho dɔuwɔɔ le Chɛhowa piɛiyo waŋ cho ko mɛɛ ŋ duau naa yoomuaŋ le pembii siombu siombuei helɔɔ yɛ. Te o wa pɛ mi la kaala Chɛhowa, mɛɛ ŋ dimi maa la cho kindiŋndo kpeekpei le pembei helɔɔ. Kɛ te o yɔŋ pɛ mi diompilɛ ve nya tɛɛŋ nya wana nya cho o nɔɔ niŋndo le, mɛɛ o cho ko maa wana o wana cho wɔ o pembei bɛŋgu le helɔɔ. Kɛ yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ te o wa pɛ mi la hiou lachi a pembei helɔɔ? A tonya, te la kandu pembei helɔɔ pɛ, mi tiŋndo wa nya o vilɛi tɛɛŋ. Kɛ te la hiou pɛ lachi a yoomuaŋ dɔuwɔɔ le Chɛhowa naŋnɔŋndo ikɛi, lende koni nya naŋnaŋ ikɛi ni o nɔɔ niŋ. Mɛlɛka naŋnɔŋndo o ibuŋ kpɛɛlaŋ cho suɛi tasei ni le waa diompilɛ nya wana nya cho o nɔɔ niŋndo. Kɛ vɛɛ ŋ tosa yɛ hei?

Kɔl kalu Baabuiyo nɔ kpaaya le mbo kindi nɔ numndo poŋ, te a dɔu pɛ ndu o wali niŋ

5. (a) Ɔɔ nɛiyo opilɛ o naŋ sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋndo, vɛlɛ a wana naŋ cho o nɔɔ niŋndo? (b) Vɛɛ Chɛhowa che yɛ nɔɔ?

5 Nɛiyo opilɛ o naŋ hel pembii nɔɔ ve cho ni, tolɔɔ sila cho o Baabuiyo niŋ a nɔɔ okɔɔ wo kɔɔli. (Sam 25:​4; Aisaya 48:​17, 18) Tofawɔ sila kiilanɔɔ Pɔɔl yɔŋgu o Baabuiyo niŋ a nɔɔ okɔɔ wo. Mbo dimi aa, “Wana o wana la kɛsi nɔɔ lebɛɛ.” (Hibuluiya 13:​4) Yɛɛ hei sim yɛ? Diomndo hoo, “lebɛɛ”, o sim maa nyɛ cho o sɔvɛ wo. Nduyɛ lende kɛsɛ Chɛhowa che nɔɔ ni, maa nyɛ sɔvɛ bɛndu.

YƐƐ NYINDU YƐ NUM LE CHƐHOWA KAALAA A KƆL NUMNDO KPOU?

6. Sila Pɔɔl wa hoo yɔŋgoo a nɔɔ o kɔɔ wo, yɛɛ o sim yɛ, nduyɛ le yɛɛ hei cho yɛ suɛi sɔvɛ le kɛsiŋndo o kɔl?

6 A tonya kɛsɛ, wanaa Mɛlɛkaa sina maa nɔɔ cho nyɛ sɔvɛ, nduyɛ nyɛ diandaa o cho ni. Chɛhowa pila kila nɔɔ ni. (Nuawɔ Maatiu 19:​4-6.) Kɛ te o wa pɛ mi bahawɛilaŋ la wa nya komal lo o nɔɔ niŋ, o cho ko kaalaa a bɛɛleŋ chɔmndo o nɔɔ niŋ te cho suɛi le. Yɛɛ nyindu yɛ num niko le hei tosaa? Yiyaŋndɔ yiŋgoloŋ a nyɛ Pɔɔl dimi hoo a bɛɛleŋ okɔɔ wo. Pɔɔl dimi naa maa “nɔɔ cho nyɛ lebɛɛ” le, kɛ dimioo o wa ni maa “la kɛsi nɔɔ lebɛɛ.” * O cho labali le Pɔɔl wa dɔuwɔɔ a nɔɔ o kɔɔ le, kɛ silaa o wa yɔŋgoo ni. Teŋgeŋndo hoo kɛsiŋndo o kɔl mala num ma chɔɔlu bɛɛleŋ chɔm le wana nya chal o nɔɔ niŋndo. Le yɛɛ i cho yɛ lende?

7. (a) Sawala Baabui kuɛɛ cho yɛ naa kuee, nduyɛ le yɛɛ? (b) Tɔnɔ yɛɛ diikɔŋndo chuu yɛ naa?

7 Yiyaŋndɔ nyɛɛmbɔ a sawala cheleŋ o Baabuiyo niŋ. Lapum la cho ni, waŋnda siiŋgoo buɛiyaa Chiisuaa, vɛlɛ a chuuŋgiaŋndo diompilɛ le Mɛlɛka piɛiyo. (Maatiu 28:​19; Hibuluiya 10:​24, 25) O kpeekpei niŋ, lepum mbo wa suɛi kala le sawalaŋ ndaŋ biyɔɔ. Lepum wanaa naŋ dimul yooŋgu kɛndɔɔ a masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ wa, ma kɛɛ kpoŋ le nilaŋ yaŋɔɔ. Lepum yɛ, mi wali naŋ tosa wo saaŋgiaa naa le hunɔɔ o bɔŋaŋnda naalaŋ o lɔɔ bɛŋgu. Kɛ a koŋ fau, miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɛ leMasa Mɛlɛkaa dimioo, vɛlɛ a hunɔɔ o bɔŋaŋnda naalaŋ. Wana o wana kuuna num le hei tosa le. Setana bɛɛ nɔla le! Kanifuule, kaala ŋ nɔ o kɔllo niŋ yiŋgoloŋ le Chɛhowa wo cho num nyindɔɔ ni le sawala ndɔlaŋ biyɔɔ. (Chɔŋ Tasoo 5:​3) Fula makɔɔli kɛndɛ kuɛɛ ŋ sɔla yɛ le hei tosaa? Te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ, nduyɛ ma wa kɔlaŋ o bɔŋaŋnda naalaŋ o lɔɔ bɛŋgu, hei ke num kɔl nyulu yiŋgoloŋndo, kanifuule, a sina maa a cho hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa. Yiyaŋnda laŋ la chɔɔlu num yoomuaŋ ke. (Nɛhimaya 8:​10) Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ?

8, 9. (a) Yɛɛ nyindu yɛ naa miŋ bii silaa le nɔɔ bɛɛleŋ kioo, nduyɛ leyɛɛ? (b) Sɔɔŋ sala tiɔɔŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ le hunɔɔ yaasiaa?

8 Kaala yiŋgoloŋ ŋ nɔ le Mɛlɛka wo nyindu num ni le sawala ndɔlaŋ biyɔɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, vɛlɛ a kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ, mi che bɛɛ naa mi kpɔkɔsilaŋ la komal num teleŋndaŋ lapum. Lende koni kaala ŋ nɔ le Chɛhowa wo nyindu num ni le sila cho hoo o Baabuiyo niŋndo tolɔɔ kɔɔli. Ndu cho ni, “Kɛsi nɔ [numndo] lebɛɛ.” O yɔŋ bɛɛ mi sawaa hoo kendu biyɔɔ, a nɔ ma bii ndu. (Hibuluiya 13:​4; Sam 18:​29; Ikilisiaatii 5:​4) Le handɔɔ lechoo, te o yɔŋ pɛ ma dɔu yoomuaŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, vɛlɛ a kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ, ma sɔla tɔnɔɔ Mɛlɛka o ba tau. Mɛɛ lende koni i cho ni. Te o yɔŋ pɛ ma dɔu yoomuaŋ le nɔ numndo bɛɛleŋ kioo, Chɛhowa cho num salaa dɔuwɔɔ tau.—Tɛsaloniaŋ Tasoo 1:​3; Hibuluiya 6:​10.

9 Yɛ ŋ tosa yɛ niko mi nɔ numndo wa nɔ lebɛɛ? A nɔ ma mal kaa tosa mi nɔ numndo puusiaŋndo. Le handɔɔ lechoo, a nɔ ma nuuviaa nɛilaŋ la kindi chaŋyɛi nyɛi o nɔɔ niŋ poŋnde.

DIOM O DIOM A KAA O KAA TƐƐMBUU NƆƆ LABƐƐ, FAŊAŊ NDAŊ KƆƆLI

10, 11.(a) Kaa suu kuɛɛ tɛɛmbuu yɛ nɔɔ labɛɛ? (b) Nyuna suu kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyuna wana naŋ cho o nɔɔ niŋndo?

10 Mi wana lanɔ Kilisiɔŋnɔ cho o nɔɔ wo dimi teleŋndo o pum aa, “Mi piɛi o Chɛhowa lo le yoomuaŋ le mi biunuŋ.” Yɛɛnɛ? Mbo hiau lachi a tɛɛsiaa aa, “Lepum mi pɔnɔ nuu lɔuviaa ya pakolo pakolo a diomndaŋ, mi che bɛɛ naa wana chi boolɔŋndaŋ te. Lepum mbo dimul la aa, ‘Num kalaŋndo ŋ cho ni! Wana fondoo fuu ŋ cho ni!’ Diomndaŋ ndaŋ la tɛɛmbuu ya bɔɔ kɔllo.” Nyɛ chuaa hoo dimi wo cho naa chɔmndo nyɛ naŋ nɔ miŋ kɛsi hɔlteŋ choo yekeŋ o nɔɔ niŋndo, ndu cho ni, diom o diom tɛɛmbuu nɔɔ labɛɛ.

11 Nuawɔ suɛi kɔl tambɛi se te o wa pɛ mi wanaa chal o nɔɔ niŋnda wa diomnda wɔɔŋndaŋ kena kenaŋndo! Hei mɛli nda pauvii kendu sioŋgɔɔ ve o kɔltaŋ niŋ! Tonya kɛsɛ i cho ni, nɔ o nɔ soliŋ pɛ diomnda nɛiyaa laŋ kpeku, o cho nɔ lebɛɛ le o cho le. Num yɛ, vɛɛ nɔ numndo cho yɛ? Nɛiyo opilɛ le sinaa mɛɛ nɔ numndo cho yɛ cho ni, nyunaa wana nya cho o nɔɔ niŋndo a lebɛɛ aa, “Vɛɛ diomnda nilaŋ la piiliaŋ yɛ num?” Te o wa pɛ mi wana nya cho o nɔɔ niŋndo yiyaŋ maa mi diomnda numndaŋ la booluu ndu kɔllo, mɛɛ a nɔ ma chɛl le siŋgaŋndo tosaa le mi nɔ nyaa wa nyɛ lebɛɛ.—Kaleesiaŋnda 5:​15; nuawɔ Ɛfisiaŋnda 4:​31.

12. Vɛɛ piɛile waŋndo le simnuŋ yɛ nyɛ fondoo fuu Mɛlɛka o hɔl?

12 Kɛsiŋ o kɔl maa mɛɛ ŋ soliŋ diɔɔmule numndeŋ kpeku o nɔ numndo niŋ yɛ paaliaŋ chaŋyɛi numnde nya Chɛhowa tɛɛŋ. Mi Baabuiyo dimi aa, “Wana chua hoo ndu pila maa wana piɛiyaa Mɛlɛkaa o cho ni, kɛ mbo bumba sondo ndɔɔ mandaa wo, mɛɛ ndu pila cho huinɔŋndo ni. Mɛɛ Mɛlɛka ndɔ piɛiyaa simnuŋ suɛi fondo fuu.” (Chemisi 1:​26) Nyɛ ŋ suaa wo a piɛile numndeŋ nɔ mbo wa nyɛ pilɛ kpe. Mi waŋnda a pum dimi maa, a nɔ di le nyɛ o nyɛ dimioo o chiɛila ndalaŋ niŋ halikpeŋ a cho Chɛhowa piɛiyo. Kɛ Baabuiyo ndu chɛl keŋ kposoŋ te. A yandii, huinuŋ numpila le. Hei cho suei la mamɔɔ le. (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:​7.) Lepum, ma nɔ kaala kɛndɛlaŋ a kpiiliaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Kɛ te o yɔŋ pɛ ma wa wana nya cho o nɔɔ niŋndo keŋullo a diomnda tuulaŋ, mɛɛ a kɛɛ bɛɛleŋ chɔmndo o nɔɔ niŋ. Nduyɛ, piɛile numndeŋ le simnuŋ nyɛ fondo fuu Mɛlɛka o hɔl.

13. Vɛɛ wanaa cho o nɔɔ wa chuu yɛ ndapila kɔl tambɛiyo?

13 Wanaa cho o nɔlaŋ nda nɔ ma wa yekeŋ, yɔŋii nda chuu wana nda chal o nɔɔ niŋndo kɔl tambɛiyo o sɔɔŋ taaniŋndoŋ choo. Tofawɔ taamaseliilaŋ la tiɔɔŋ. Mi kala chua nɔ pɔnɔ le wo lambaŋ po nɔ lanɔɔ o kundaa niŋndo veeloo le ndu silaa. Nduyɛ te o veelu ndu pɛ, ma suukaŋ le teleŋ vilɛi. Po Kilisiɔŋnɔ nɔ lanɔ loo, ndu bɛɛ mbo kuɛ lɔɔlɔɔ o baala pollo niŋ nda chua Kilisiɔŋnɔ cho o nɔɔ wo. O taamaseliila tiɔɔŋ ndaŋ niŋ, wanaa cho o nɔɔ wa ma nɔ yiyaŋnda kɛndɛlaŋ lepum. Kɛ vɛɛ hei piiliaŋ yɛ wanaa nda cho o nɔɔ niŋnda? Suɛi waa ndoo wa chuaa pum palaa o nɔ ndɔɔ niŋ. Mbo dimi aa, “Te I che pɛ mi pɔnɔ nuu wa teleŋndo chuaa tau a wana lanɔ cheleŋndo o kundaa niŋ, mi kɔllo ŋol la suaa. Mi chenuŋ pɛŋ maa I bɛnda ndu o hɔl te.”

14. (a) A mɛɛ Chɛnɛsee 2:​24 dimi yɛ, ɔɔ sawa cho wanaa cho o nɔɔ niŋnda kuee wo? (b) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyunaŋ naapila?

14 I cho kpendekele maa chuaa hoo a acheleŋnda bɛɛ, mi kɔl tambɛi suu waa naa komal nda o nɔ ndaa niŋ. Mi wanaa nda cho o nɔɔ niŋnda kɛɛ kpoŋ sawa Chɛhowa ke nda wo. Ndu cho ni, “Le saboo hoo poo mɛi finya ndɔ a kala ndɔ mbo chalnuŋ nda laa ndɔ ni.” (Chɛnɛsee 2:​24) Tonya i cho ni maa wanaa cho o nɔɔ niŋnda nɔ ma ke wanaa velu nda wa bɛɛleŋ. Kɛ a mɛɛ Mɛlɛka kɛɛsiaa nɔɔ yɛ, i cho nda kuee le ma mulul fɛŋ wana nda chal o nɔɔ niŋndo hɔlla. Lende ko i cho a Kilisiɔŋnda ni. A kaala chaaŋaa ndaa laalaŋnda tau. Kɛ i cho nda kuee le ma mulul fɛŋ wanaa nda cho o nɔɔ niŋnda hɔlla. Lelaŋ te Kilisiɔŋaa cho o nɔɔ niŋnda hiu pɛ wanaa nda cho o nɔ niŋ te wa hɔlla mulul, ɔɔ, ma hiu chaaŋaa ndaa Kilisiɔŋnda holnɔŋ, hei huŋ a kɔl tambɛiyo o nɔɔ niŋ. A laalaŋ pa kɛsɛ maa hei huŋ a kɔl tambɛiyo o nɔ numndo niŋ? Nyunaŋndɔ aa, ‘I cho pa kpeekpei wana naŋ cho o nɔɔ niŋndo hɔlla mulullo, teleŋndo ndu kioo, vɛlɛ a kaala kpeekpeiyo ndu chɔmndo?’

15. A mɛɛ Maatiu 5:​28 dimi yɛ, le yɛɛ wanaa cho o nɔlaŋnda nɔ ma hiu wanaa nda cho o nɔ niŋ te wa holnɔŋ te?

15 Kɛ te o yɔŋ pɛ mi Kilisiɔŋaa cho o nɔɔ wa mulul wanaa nda cho o nɔ niŋ te wa hɔlla tau, mbo hiou wanaa nda cho o nɔɔ wa pɛ, mɛɛ o kpundɔɔ niŋ nda cho koŋ ndapila lueiyo ni. I cho suɛi kɔl tambɛi le sinaa maa, Kilisiɔŋaa bɔɔbɔɔ a cho o nɔlaŋ nda, dɔu niŋ hau yeemɛi o wanaa nda holnuŋ haa kpɔleŋ nda niŋ. (Maatiu 5:​28) Kaa suu waa naa tɛɛmbuu niŋ hau nɔla bɔɔbɔɔ labɛɛ. Yaasiaawɔ nyɛ kiilanɔɔ Pɔɔl dimi a hei okɔɔ wo.

“CHƐL MI DƐNƐ O DƐNƐ KEEKU NYA TƐƐŊ NYA WANA CHELEŊ TE”

16. Sawa yɛɛ Pɔɔl dɔu yɛ a nɔɔ okɔɔ?

16 Mɛɛ Pɔɔl chii dɔɔ silaa yɔŋgu maa “la kɛsi nɔɔ lebɛɛ,” mbo hiau lachi a silaa aa, “La chɛl mi dɛnɛ o dɛnɛ keeku nya tɛɛŋ nya wana cheleŋ te, mɛɛ nya laa num kɛlɛŋgaa mɛɛ nya pɔnɔ num. La kɛsiŋ o kɔl maa wana o wana suunda nda wana nda cho o nɔ niŋ te wo pɛ, wana koŋ Mɛlɛka cho ndu hunɔɔ yamɛi kilul.” (Hibuluiya 13:​4) Te Pɔɔl dimi pɛ aa, “nɔɔ”, o sim maa suɛi wana pɔnɔɔ a wana lanɔɔ tosaa. Te o yɔŋ pɛ mi wanaa cho o nɔɔ niŋnda tosa suɛi wana pɔnɔɔ a wana lanɔɔ ndapila tɛɛŋ, o cho suunda le cho koŋ te. Kanifuule, lende Mɛlɛka kɛɛsiaa ni. Lelaŋ, Kilisiɔŋnda nɔ ma tol nyɛ diom Mɛlɛkaa dimi wo kɔɔli. Ndu cho ni, “Naŋ kɔl a laa num nya chal boondii ŋ wa wɔ chua piandu ve wo.”—Pulɔwaa 5:​18.

17. (a) Le yɛɛ Kilisiɔŋaa tonyaa nɔ ma che suundaa mɛɛ chieeŋndo che ndu yɛ le? (b) Vɛɛ naŋ tuula yɛ taamasi Choobu wo?

17 Wana o wana tosa pɛ suɛi wana pɔnɔɔ a wana lanɔɔ, te o cho yɛ nda wana nda cho o nɔɔ niŋndo le, mɛɛ wana koŋ o tɛɛmbuu sawa Mɛlɛkaa o bana banɛi. Tonya i cho ni maa wanaa bɔɔbɔɔ chi hau suundaa maa suɛi wɔɔŋ te. Kɛ o yɔŋ bɛɛ mi wanaa cheleŋnda che ndi lende, Kilisiɔŋnda nɔ ma hiŋnuŋ lahɔl te. Kanifuule, a sina maa o cho wana chiee le cho hunɔɔ wanaa kaa ihinia nɔɔlɛiya a wanaa suundɛiya yamɛi kilul te, kɛ Mɛlɛka. (Hibuluiya 10:​31; 12:​29) Kilisiɔŋaa tonyaa cho sawa Chɛhowa dɔu hoo a nɔɔ okɔɔ wo biyɔɔ ni. (Nuawɔ Luomaŋnda 12:​9.) Loonuŋndɔ nyɛ finya naa mamaa Choobu dimi wo. Mbo dimi aa, “Fɛɛŋ fɛɛŋ bɛɛ I tofa chua laandoo mi lo o koŋ mi del kɔl le hinilaŋ a ndu le.” (Choobu 31:​1) Tonya kɛsɛ Choobu dimi ni. Te Kilisiɔŋaa tonyaa yeema ma dem pemale yaa nda o suundaa niŋ ndeŋ te, mɛɛ a nɔ ma manda hɔlta ndalaŋ. A nɔ ma tofa wana cheleŋndo tom tom te, o bii fau te o ve laandɔ kɛlɛŋgaa pɔnɔ ndɔ le.—Tofa Yooŋgula Chɔɔlaalaŋ o pei 219-221.

18. (a) Vɛɛ kpeekpei Chɛhowa che yɛ suundaa? (b) Vɛɛ suundaa a piɔmnda sooluu wo cho yɛ nyɛ pilɛ?

18 Vɛɛ kpeekpei Chɛhowa che yɛ suundaa? Sawa Chɛhowa ke Muuse wo mala naa le miŋ sina mɛɛ Chɛhowa yiyaŋ a suɛi hei yɛ. O Isɔluɛi niŋ sindɛ, te waŋndo ndoo suunda pɛ, te koŋ te, mbo sooluu piɔmnda, diyɔɔ ndaa dii wana koŋ ni. (Lɛvitikɔɔ 20:​2, 10) A che pa mɛɛ sɔɔŋ sala tiɔɔŋ ndoŋ muŋ cho nyɛ pilɛ yɛ? Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ. Te Isɔluɛinɔɔ ndoo sooluu pɛ piɔmnda, mɛɛ o tɛɛmbuu kpema o yii nda Chɛhowa wo. Mɛɛ lende koni. Te Isɔluɛinɔɔ ndoo suunda pɛ, mɛɛ o tɛɛmbuu kpema o yii nda wana nda cho o nɔɔ niŋndo. Wanaa ŋiɔɔŋnda haa kpou suɛi wɔɔŋnde pila nda tosa ni. (Ɛsɔdɔɔ 19:​5, 6; Ditɔnɔmii 5:​9; nuawɔ Malakai 2:​14.) Mɛɛ ŋ dimi maa nda ŋiɔɔŋ kpou suɛi lasiɔmbuei nda tosa Chɛhowa o hɔl ni, Mɛlɛka nɔ tonyaa, nduyɛ mbo wa sakpo wo.—Sam 33:​4.

19. Yɛɛ mala yɛ waŋndo mbo sim o kala kpiŋ le kiɔɔ suundaa, nduyɛ le yɛɛ?

19 Tonya i cho ni maa Kilisiɔŋnda cho o sawala Mɛlɛka ke Muuse laŋ bɛŋgu le. Kɛ te ŋ yiyaŋ pɛ maa suɛi wɔɔŋnde pila suundaa wa sindɛ ni o Isɔluɛi niŋ, o mala Kilisiɔŋnda ma sim o kala kpiŋ yɔŋii nda luei balaŋ o suɛi wɔɔŋ waa naa niŋ. Le yɛɛ? Ŋ tuuwɔ sɔɔŋ sala tiɔɔŋ ndoŋ muŋ. A bii pa kɔllo ma luɛi o kaaŋnde cheleŋ niŋ, ma baŋ wulaŋ, okoŋ, ma piɛi o piɔmndo lo? Ma dimi dɔɔ aa, ‘Kpulama!’ Kɛ te o yɔŋ yɛ mi waŋndo ke num nyɛsɔlaa tau, ma tosa? Ma muli dɔɔ aa, ‘Pɛpɛ bɛɛ i yɔŋnuŋ te!’ Kamaa a che niko le. Kilisiɔŋnɔ tonyaa sina maa te o sooluu pɛ piɔmnda, mɛɛ suɛi wɔɔŋnde o tosa keŋ ni. Nduyɛ maa, Chɛhowa o hui koŋ ni. Mɛɛ lende koni. Te Kilisiɔŋnda che pɛ maa piɛile ŋpiɔmndeŋ Chɛhowa Mɛlɛka huiyo le cho ni, mɛɛ a nɔ vɛlɛ ma sina maa a nɔ ma suunda le. O yɔŋ bɛɛ ma wa o tɔɔndaŋ kala kalaa bɛŋgu le keŋ tosaa. (Sam 51:​1, 4; Kolosiaŋnda 3:​5) Pɛpɛ bɛɛ ŋ yeema miŋ tosa suɛi wɔɔŋnde mi Setana naŋ kɔl te, kɛlɛŋgaa niŋ te mi i tɛɛmbuu Chɛhowa tɔɔ, vɛlɛ a kɛɛsiaa kɛndɛ o tosa o nɔɔ niŋndo.

YƐƐ Ŋ NƆ YƐ MA TOSA LE MI NƆ NUMNDO WA O KALA POŊ?

20. Yɛɛnɛ yɔŋnuŋ yɛ o nɔlaŋ lapum niŋ? Tuuwɔ taamaseliiyo.

20 O fulawɔ o kindiŋndo le ma kpeekaŋ nyɛ tɛɛmbuu nɔɔ bɛɛlaŋ ndo kɔɔli, yɛɛ ŋ nɔ yɛ vɛlɛ ma tosa le ma chɔɔlu wana nya cho o nɔɔ niŋndo bɛɛleŋ ke? Le nyunaa hoo mulioo, yiyaŋndɔ maa nɔɔ cho ko mɛɛ chiɛiyo cho naa yɛ. Le mi chiɛiyo naŋ, mɛɛ ma wou nyɛm kɛndɔŋ leniŋ. Mɛɛ yiyaŋndɔ niko a diomnda kɛndɛla nya suaa laŋ, sɔɔŋ kɛndɛ nya tosa lepum ndoŋ, vɛlɛ a balta kɛndɛla cheleŋ nya duau lɔɔlɔɔ nya wana nya cho o nɔɔ niŋndo. Te la sɔɔŋgaŋ pɛ ikɛi kpɛɛluŋ nya wana nya cho o nɔɔ niŋndo, mɛɛ nɔ nyaa vel chiɛi nɔ koŋ nyɛm kɛndɛŋ suu o suu leniŋndo. Chiɛi waa lende yɛ, naŋɔɔ pila nuaa. Kɛ te kaala ve o nɔɔ niŋ te, mɛɛ nyɛm kɛndɛ kɛndɔŋ muŋ cho kandɔɔ loo. Nduyɛ, mi nɔ nyaa simnɔŋ mɛɛ mɛɛ chiɛiyo wa naa nyɛm kɛndɛ ve leniŋ te yɛ. A nɔ yeemɛi tau le ma diikuŋ sawa Mɛlɛkaa le ma “kɛsi nɔɔ lebɛɛ.” Le hei, a yeema ma wou sɛmbɔɔ le nɔ numndo bɛɛleŋ kioo. O kpeekpei niŋ, suɛi sɔvɛi pila i cho ni le lawaa chiɛi niŋ toosiaa. Vɛɛ ŋ looku yɛ ma tosa hei? Diom Mɛlɛkaa dimi aa, “Le mi wana nɔla ma taŋgul chiɛiyo, mɛɛ ma nɔ kɔl kaloo. Nduyɛ le mi chiɛi numndo o sim yi, mɛɛ ma nɔ taasioo. Te wana nɔ kɔl kaloo pɛ, a nɔla ma kɛsi nyɛm baa kalaŋ a nyɛm sulaŋ chiɛi niŋ.” (Pulɔwaa 24:​3, 4) Tofawɔ mɛɛ nyɛ Baabuiyo dimi hoo wo tosa wallo o nɔɔ niŋ yɛ.

21. Vɛɛ naŋ looku yɛ miŋ kindi nɔ naa? (Tofa vɛlɛ kɔfoo o  peele 131.)

21 “Nyɛm baa kalaŋ” pia o yuŋguleŋ niŋndo ŋpum cho muŋ ni, kaala kpeekpeiyo, siooŋii Mɛlɛkɛi, vɛlɛ a laalaŋndo o kala poŋ. (Pulɔwaa 15:​16, 17; Pitɛ Tasoo 1:​7) Nyɔɔŋ muŋ tosa mi nɔɔ kendu poŋ. Kɛ a mɛɛ taamasi koŋ amaluaŋ chɔm yɛ, a loonuŋ mɛɛ chiɛiyo looku piɔ a nyɛm kɛndɔŋ yɛ? A “kɔl kaloo.” Lende kpeekpei i cho ni. Kɔl kalu Baabuiyo nɔ kpaayaa le mbo siŋga yiyaŋnda waŋnda, nduyɛ mbo nyindu nda le ma chɔɔlu ndapila kaaliaŋ. (Luomaŋnda 12:​2; Filipiaŋnda 1:​9) Lelaŋ, teleŋ o teleŋ la chal pɛ nya wana nya cho o nɔɔ niŋndo diompilɛ le Baabuiyo yaasiaa o yau tɛɛsiiyo niŋ, ɔɔ, o yau Bandu Mɛŋgɛlaa niŋ a “Tiondoo!”, taama taama sɔɔŋ soo a nɔɔ okɔɔ woŋ, o cho ko mɛɛ ŋ wa naa nyɛm kɛndɛ kɛndɔŋ nuaa o numndo chiɛiniŋ yɛ. Te kaala ŋ nɔ le Chɛhowa wo nyindu num pɛ le sila Baabui ŋ laŋga yaasiaa hoo wo tolɔɔ kɔɔli o nɔ numndo niŋ, mɛɛ o cho machuaa maa a cho hunɔɔ a nyɛm kɛndɔŋ o yuŋguleŋ niŋ. Yɛɛ wa yɛ fula makɔɔlioo? Nyɛm kɛndɛ lo paandu o nɔ numndo niŋndoŋ cho miiŋgu pila.

22. Ɔɔ kɔl nyulu naŋ sɔla wo te ŋ kindiŋ pɛ le wallo tosaa kpeŋgei i nɛi le nɔɔ naa kiindiaa?

22 Le ma miŋgi nyɔɔŋ muŋ o fonda ndɔɔ o pɔmpɔmbɔ, mɛɛ mbo chuaa fɛŋ teleŋndo a sɛmbɔɔ tau. Te a kindiŋ pɛ ma tosa wallo kpeŋgei i numnde, a cho kɔl nyulu kpeekpeiyo sɔla le sinaa maa a cho sila Baabuiyo tolɔɔ kɔɔli. Ndu cho ni, “La ke chaaŋaa nyaa bɛɛleŋ mbo hiou bɛɛ mɛɛ nda nda ke nya yɛ.” (Sam 147:​11; Luomaŋnda 12:​10) Nyɛ hiou kpou wo cho ni, kindiŋ ŋ cho le nɔ numndo bɛɛleŋ kioo wo cho num mala ma lo o kaala Mɛlɛka wo bɛŋgu.

^ pɛl. 6 Sila Pɔɔl yɔŋgu hoo a nɔɔ okɔɔ wo cho o silala cheleŋ tɛɛŋ la soo a nɔɔ okɔɔ laŋ.—Hibuluiya 13:​1-5.