1, 2. Mubvunjo wapi wo ticada kujija, zve ngenyi?

IMWIMWI makarovora kana kurovohwa here? Kudari makarovora kana kurovohwa, muri kudakara kana kuti muna zvineso mu mucadho wenyu? Muri kuzwa kuparajana no wo makarovorana nae here? Muri kucungirira pa mucadho ucina mudakaro here? Kana zvakadaro, imwimwi nguva jimweni mungacamwa ngo kurangarira mudakaro wo maenga nao kare. Inga muKristu, munoda kuti mucadho wenyu uviise rukujo kuna Jehovha, Mwari womunoda. Ngo kudaro, mugariro wo mucadho wenyu ungatanga kumukaya-kaisa no kumucamwisa. Pikija zvakadaro, mucarangarira kuti mugariro wenyu aungacinji.

² Nyamasi uno, kuna varovorani vo ciKristu vakanaka vakavangirira pa mucadho, pikija vainga vacina mudakaro. Asi, vakawana njira yo kuvangisa ndiyona kuzwana kwavo. Imwimwi mungawana mudakaro wakawanda mu mucadho wenyu. Mungawanisa kudini mudakaro?

3, 4. Ngenyi varovorani vangakhwedererana kudari vakavangisira kukhwedererana na Mwari? Fananijiranyi.

³ Imwimwi no mudiwa wenyu munozodisana maningi kudari mukavangisira kukhwedera kuna Mwari. Ngenyi? Vonanyi mufananijo umwe: Rangariranyi basi dundhu—rakatetepa pa cinengwa-nengwa, ropambhama pasi paro. Mwanarume wakaima ngo divi ro kanjikazi ngo pasi po dundhu, no mwanakaji wakaimavo ngo kakusi pasi po dundhu.  Vese votanga kukhwira. Povanonga vaciri pasi po dundhu, vanonga vari ndhambo no ndhambo. Asi, umwe na umwe paanonga acikhwira nyezuru kwakatetepa, mumango unonga ucipunguka padoko ngo padoko kwavari. Mavona zvotingajija pa mufananijo uu here?

⁴ Simba romunoita pa kushandira Jehovha rinoezaniswa no simba romunoita pa kukhwira dundhu. Zvicivoneka kuti munoda Jehovha, manasirika kuti mueje nokuvangisira kwese kukhwira dundhu iri. Asi, kudari imwimwi no mudiwa wenyu muri ndhambo na ndhambo, kangaije muri kukhwira dundhu ngo mativi akasiana. Icinyi cicazoitika, kudari mukaenderera mberi mucikhwira? Zvokadi, pakutanga munonga muciri ndhambo no ndhambo. Asi, pamunonga mecivangisira maningi kukhwedera phedo na Mwari  —kunofananijihwa no kukhwira dundhu rakareba—munokhwedereranavo maningi no wamakarovorana nae. Zvokadi kamare, kukhwedera kuna Mwari i khiya yo kukhwedera kuna womakarovorana nae. Asi mungazviitisa kudini?

5. (a) Ngo yapi njira imwe yo kukhwedera kuna Jehovha no wo makarovorana nae? (b) Jehovha anouvona kudini mucadho?

⁵ Imwe njira inosisira yo kukhwira dundhu, ngo yokuti imwimwi no womakarovorana nae mupurukire mbhangiro ngo pamusoro po mucadho, inowanika mu Soko ra Mwari. (Nduyo 25:4; Isaia 48:17, 18) Rangariranyi basi ngo mbhangiro yakajeka yakapuwa ndi mupostori Pauro. Iyena wakati: ‘Mucadho ngaureremejwe ngo vese.’ (Vaheberi 13:4) Zvinonangenyi izvi? Soko rokuti ‘kureremejwa’ rinonanga ciro cinodiwa zve cino mutengo mukuru. Aya ngo mavonero anoita Jehovha mucadho—anouda ngokuti uno mutengo mukuru.

6. Zvakaverekethwa ndi Pauro paakapa zano ngo pamusoro po mucadho zvinotatijenyi, zve ngenyi zvinosisira kuramba tinazvo mu murangariro?

⁶ Zvokadi, inga vashandiri va Mwari, imwimwi no wamakarovorana nae munoziva kuti mucadho uno mutengo mukuru, zve wakacena. Jehovha pacake ndiena wakatangisa mucadho. (Verenganyi Mateu 19:4-6.) Ngokudaro, kudari imwimwi muno zvineso mu mucadho, kuziva basi kuti mucadho unoreremejwa azvikwani kuti zvimuvangise no mudiwa wenyu kuti mutajane ngo rudo no kureremejana. Waro, i cinyi cinomuvangisa kuti muite kudaro? Vonanyi no kungwarira manangiro akaita Pauro shwiro yo nderemejo. Iyena aazivi kunanga kuti, “mucado unoreremejwa”; asi, wakati, “mucado ngaureremejwe.” Pauro aacaiitepi hake mavonero; asi waipa ngwajo. * Kuramba no musiyano  uu mu murangariro zvingamubesera kuti muwane cido co kukhwindijira rudo hwenyu kuna womakarovorana nae. Ngenyi tinonanga kudaro?

7. (a) Mupango japi jo mu Bhaibheri jotiri kuzwira zve ngenyi? (b) Ngo zvapi zvotinowana ngo kujizwira?

⁷ Rangariranyi mavonero omunoita ngo pamusoro po mupango jimweni jo mu Bhaibheri, jakadari inga basa ro kuita vajiji kana ngwajo yo kusonganira pamwepo pa kunamata. (Mateu 28:19; Vaheberi 10:24, 25) Ngo zvokadi kuti, nguva jimweni kuzwira mupango iji zvinonesa. Vomunocumaera vangaramba, kana kuti basa renyu ro ku nyika ringamurembesa zvokuti kuenda ku musongano jo ciKristu icineso cikuru. Pikija zvakadaro, imwimwi muri kuramba mucicumaera masoko o Umambo no kuenda ku musongano jo ciKristu. Apana angakwanisa kumurambisa—nee Sathana! Ngenyi apana? Ngokuti kuda kwenyu Jehovha ngo mwoyo wese kunomuvangisa kuti muzwire mupango jake. (1 Johani 5:3) Munozowana muviyo wenyi? Koocumaera no kosonganira zvinomupa runyararo hwo mukati mo mwoyo no mudakaro wakaperera ngo kuziva kuti muri kuita kuda ka Mwari. Zve mazwiro aya, anoita kuti muwane simba. (Neemia 8:10) Tinojijenyi nga izvi?

8, 9. (a) I cinyi cingatibesera kuti tizwire mupango wo kureremeja mucadho zve ngenyi? (b) Mafundo api maviri oticajija?

⁸ Kuda kwenyu Mwari ngo mwoyo wese kunomundundira kuti muzwire mupango jake jo koocumaira no koosonganira pikija muno zviphingo, ngo kudaro rudo hwenyu kuna Jehovha hungamundundirazve kuti muzwire mupango wo mu Bhaibheri wo ‘kureremeja mucadho’ wenyu pikija pana zvineso. (Vaheberi 13:4; Nduyo 18:29; Mucumaeri 5:4) Mukuengejera, ngo kuvangisira kwenyu pa kuenda koocumaira no koosonganira zvinomuviisira makomborero mazinji anobva kuna Mwari, ngokudaro kuvangisira kwenyu kureremeja mucadho wenyu kunozovoniwa zve kukomborehwa ndi Jehovha.—1 VaTesalònika 1:3; Vaheberi 6:10.

 ⁹ Waro, mungaitenyi kuti mucadho wenyu uve unoreremejwa? Imwimwi munodikana kuregera mufambiro jinokhuvaza mucadho wenyu. Zve munodikana kuita zvinovangisa mucadho wenyu.

10, 11. (a) Mugariro wapi unorerusa mucadho? (b) Mubvunjo wapi womunodikana kuita no mudiwa wenyu?

¹⁰ Umwe mukaji wo ciKristu pa mukuvo waperari wakati: “Ndinokumbira kuna Jehovha kuti ndicungirire zvondinosongana nazvo.” Kucungirirenyi? Iyena wakati: “Mwamunangu vanondikhuvaza ngo magama. Inini andina mbanga inovoneka, asi magama ake nguva jese, ngo okuti: ‘Iwewe uri kundinesa!’ Zve ‘Iwewe uri imbhwa!’ Anondisiya no mbanga mu mwoyo mwangu.” Shwiro iri kunangwari ngo mukaji uu inonesa maningi—kutukana mu mucadho.

¹¹ Masuruvarisire akadini ozvinoita apo varovorani vo ciKristu vanotukana ngo cavo, vogara no bundu rinonesa kupera! Zviri pambhene kuti, pa mbhuri panotukwana apareremejwi. Munobhuisavo kudini mu mucadho wenyu? Njira imwe yo kuzviwana ngo yo kubvunjisa mudiwa wenyu ngo kuzvidodokesa kuti: “Mavereketero angu anokudakajisa kana anokucamwisa?” Kudari mavereketero enyu anomucamwisa no kumusia no bundu, munodikana kucinja mavereketero enyu.—VaGalàsia 5:15; verenganyi VaEfeso 4:31.   

12. Zvingaitisa kudini kuti kunamata ko mundhu kuite kucina shwiro pa meso pa Mwari?

¹² Garanyi muciziva kuti mashandisiro omunoita rurimi hwenyu mu mucadho wenyu anopsasa ushamwari hwenyu na Jehovha. Bhaibheri rinoti: “Ndiani anoti anotenda Mwari, kaveta aabati rurimi hwake, anojicengeja kamare. Rutendo hwake hwabiresi.” (Jakobo 1:26) Mavereketero enyu anokhombija manamatiro enyu. Bhaibheri aribeseri  murangariro wo kuti shwiro jo kanyi ngo jo kanyi ajipsasi manamatiro enyu. Tapota mucazvicengeja. Iyi i shwiro huru kamare. (Verenganyi 1 Pedru 3:7.) Kangaije muno zvipo zve munovangisira maningi, asi kudari mucicamwisa womakarovorana nae ngo maguro, muri kurerusa nasiriro yo mucadho zve kunamata kwenyu akuna shwiro pa meso pa Mwari.

13. Mundhu wakacadha angahwajisa kudini murangariro wo waakarovorana nae?

¹³ Vakarovorana vanodikana kungwarira kuti vacadohwajisa padoko ngo padoko murangariro wo mudoni wavo ngo zvovanoita no vamweni. Vonanyi muezaniso muviri iji: Mai vamwe vacina mwamuna, vano cirovejeso co kufonera nguva jese hama yakacadha yo pa ungano kuti vakumbire mazano, zve vanobhuya vese mukuvo wakareba; hama imwe icikazivi kucadha yo ciKristu inopeja nguva yakareba pa bviki rimwe na rimwe icicumaira no hambzaji yakacadha. Vakacadha vo pa muezaniso iji vangatama kurangarira zvakashata; asi, mufambiro wavo ungapsasa kudini vovakarovorana navo? Mukaji umwe ari pa mugariro uu wakati: “Zvinondihwaja kuvona mwamuna wangu vacipeja nguva yakareba zve kudakarira maningi kubesera hambzaji imweni pa ungano. Ndinozwa kureruswa.”

14. (a) Muthwaro wapi uno vakarovorana unonangwa pana Genesi 2:24? (b) Mubvunjo wapi watinodikana kuzviita?

¹⁴ Zvinozwisisika kuti mukaji uu no vamweni vanosongana no mugariro wakadari mu mucadho vanozwa kuhwajihwa. Wovakarovorana nae anophurusa ndhungamiriro ya Mwari kuitira mucadho yo kuti: “Mwanarume anozosia baba na mai vake wozobatana no mukaji wake.” (Genesi 2:24) Zvokadi kamare, vaya vanocadha vanoenderera mberi vacireremeja vabari vavo; asi, iyi i nasiriro ya Mwari kuti vave phedo no wovakarovorana nae pa kutanga. Mukuezanavo, maKristu anoda maningi vanamati doni; asi, anodikana kutanga kuda wo vakarovorana nae. Kudari vakapeja  nguva yakareba no vanamati doni vo ciKristu kana kurovejana naivona maningi-ningi no mwanakaji kana mwanarume, zvinoviisa kutama kuzwana pa mucadho. Zviro zvakadari zviri kuviisavo kutama kuzwana pa mucadho wenyu here? Zvibvunjisenyi kudari: ‘Ndinopeja nguva yakareba, ndecidakarira maningi zve kudisisa wondakarovorana nae here?’  

15. Mukuzwirana na Mateu 5:28, ngenyi maKristu akacadha aadikani kupeja nguva yakareba no mwanarume kana mwanakaji wo vacizivi kurovorana nae?

 ¹⁵ Kunja kwa izvi, maKristu akacadha anodakarira maningi mwanarume kana mwanakaji waacikazivi kurovorana nae anonga acidira pa ngozi mucadho wavo. Zvinosuruvarisa ngo zvo kuti, maKristu amweni akacadha akakurisa ushamwari hwo rudo no vaya vo vanoshamwarijana navo. (Mateu 5:28) Mukupejisira, mazwiro aya anotungamirira ku zviito zvinorerusa mucadho. Vonanyi zvaakananga mupostori Pauro ngo pamusoro pazvo.

16. Mupango wapi wakapa Pauro ngo pamusoro po mucadho?

¹⁶ Pauro naapera kupa zano ro kuti “mucado ngaureremejwe,” wakanyengejera kudari: ‘Mubhedhu wavo ngauve ucikazivi kusvipiswa, Baiberi Mazwi Akacena aMwari; ngokuti vaya vanohura no kupombora vanozotongwa ndi Mwari.’ (Vaheberi 13:4) Pauro wakashandisa soko ro kuti ‘mubhedhu’ wo vakacadha acinangira ruvatano. Ruvatano uhu uri ‘ucikazivi kusvipiswa,’ kana hwakacena, kudari hukaitwa ngo vakacadha vese basi. Ngo kudaro, maKristu anopurukira masoko akafemehwa o kuti: ‘Dakarai . . . ngo mukaji wo wakarovora mu ujaha hwako.’—Mazwi Akangwara 5:18.

17. (a) Ngenyi mavonero anoita nyika kupombora aabviri kukanganisa maKristu? (b) Tingatevejera kudini muezaniso wa Jobe?

¹⁷ Vaya vanovatana no wovacikazivi kurovorana nae vanotatija kuti avareremeji mutemo ja Mwari ngo pamusoro po mufambiro. I cokwadi kuti, vazinji nyamasi uno vanovona kupombora inga mufambiro unotendehwa. Hina, pikija hazvo vandhu vamweni vangarangarira kuti kupombora kunotendehwa, murangariro uu auvhiri kukanganisa mavonero o maKristu. Asi, maKristu anoziva kuti pakupejisira, “vaya vanohura no kupombora vanozotongwa ndi Mwari,” kuciripi ngo mundhu. (Vaheberi 10:31; 12:29) Ngo kudaro,  maKristu o cokwadi anoramba ana mavonero a Jehovha pa shwiro iyi. (Verenganyi VaRoma 12:9.) Ceujanyi kuti Jobe wakati: “Ndakaita citenderano no majiso angu.” (Jobe 31:1) Hina, kuti aregere kuita mudanyu umwe ungavaendesa koopombora, maKristu okadi-kadi anongwarira majiso ao kuti atame kusotesesa ngo kuemura mundhu wovacikazivi kurovorana nae.—Vonanyi Masoko o Kuengejera, mapheji 219-221.

18. (a) Mu mavonero a Jehovha, kupombora kwakashatisa kudini? (b) Kupombora kwakaezana zvakadini no kunamata zvithombi?

¹⁸ Kupombora kwakashatisa kudini mu mavonero a Jehovha? Mutemo wa Mosi unotibesa kuzwisisa kuti Jehovha anozwa kudini ngo shwiro iyi. Mu Iziraeri kupombora no kunamata zvithombi i zvishaishi zvokuti mundhu waizviita waitongehwa rufu. (VaLevi 20:2, 10) Munokwanisa kuvona kuezana ko zvishaishi zviviri izvi here? Mu Iziraeri wainamata cithombi waiphwanya citenderano cake na Jehovha. Mukuezanavo, mu Iziraeri waipombora waiphwanya citenderano cake no waakarovorana nae. Vese vaitatija kutama kugondeka. (Exodo 19:5, 6; Deuteronòmio 5:9; verenganyi Malakia 2:14.) Ngo kudaro, vaikhawiswa ndi Jehovha, Mwari wakagondeka no wakatendeka.—Nduyo 33:4.

19. I cinyi cingabesera mundhu kuti atame kuita upombo zve ngenyi?

¹⁹ Ngo zvokadi kuti maKristu aaripi pasi po Mutemo wa Mosi. Asi, kuziva kuti mu Iziraeri yo kare upombo hwaivoniwa inga cishaishi cikuru, zvingavangisa maKristu kuti atame kuhuita. Ngenyi? Vonanyi kuezanisira uku: Maizonghwina mu ciara, mogwadama zve monamata pambeji po cithombi here? Mungati ‘andizoiti nakamwe!’ Asi maizozviita kudari mukavhunjwa kuti ndinozomupa mare yakawanda here? Maizodavira kuti ‘nakamwe andizoiti zvakadaro!’ Ngo kudaro, muKristu wo cokwadi anonyenya kupota ngo sure Jehovha woenda konamata cithombi. Mu njira yakafanana, muKristu anodikana kunyenya murangariro wo kupota ngo  sure Mwari wake, Jehovha, no mudiwa wake ngo kuita upombo—azvinenyi kuti ari kuvangirijwa kuita upombo. (Nduyo 51:1, 4; VaKolosi 3:5) Nakamwe taizoda kuita ciro cinodakajisa Sathana, torerusa Jehovha no nasiriro yo mucadho.

20. I cinyi cakaitika ku mucadho jimweni? Ezanisiranyi.

²⁰ Kunja ko kutiza mufambiro jinorerusa mucadho, mudanyu japi jomungaita jingamubesera kuti mureremeje womwakarovorana nae? Kuti mudavire, rangariranyi kuti mucadho wakaezana no nyumba. Tevere, rangariranyi magama ounyasha, zviito zvakanaka zve magama amweni okureremeja awo mudoni wo mu mucadho anoashandisa ku mudoni wake inga zviro zvinosejesa nyumba. Kudari imwimwi mucizwa kukhwedererana umwe no umweni, mucadho wenyu wakaezana no nyumba yakanemeswa ngo zviro zvinoinyarisa no kuijiisa. Asi kudari rudo hwenyu huri kupunguka, zvinemeso zviya zviri kungarangara padoko ngo padoko, zvosiya mucadho wenyu wakashata inga nyumba icina zvinemeso. Zvecivoneka kuti imwimwi munoda kuzwira mutemo wa Mwari wo kuti “mucado ngaureremejwe,” kunozomundundira kuti muitise nane mugariro wenyu. Asi, ciro cimwe cinosisira zve cinoreremejwa i kunasirira kana kumusijira. Mungazviitisa kudini izvi? Soko ra Mwari rinoti: “Ngo uzivi, inovakiwa nyumba, ngo hwiru nyumba inovangiswa; ngo kuziva, nyumba yese inozajwa ngo upfumi, ngo bziro bzese bzakanaka no bzino mutengo.” (Mazwi Akangwara 24:3, 4) Vonanyi kuti masoko aya tingaashandisa kudini pa mucadho.

21. Tingavangisa kudini mucadho wedu padoko ngo padoko? (Vonanyi  bhokiso pa pheji 131.)

²¹ Pakati po zviro zvinosisira zvinozaja nyumba yo vanodakara ndi mavara akadari inga aya: Rudo hwo kadi-kadi, kuthya ko umwari no gonda rakavanga. (Mazwi Akangwara 15:16, 17; 1 Pedru 1:7) Mugariro iji jinovangisa mucadho. Asi  mavona kuti nyumba iri kunangwari pa mazwi akangwara yakanyariswa kudini ngo zviro zvinosisira? “Ngo kuziva.” Hina, uzivi hwo Bhaibheri hukashandiswa, huno simba ro kucinja murangariro jo vandhu no kuvandundira kuti vamusijire rudo hwavo umwe kuna umweni. (VaRoma 12:2; VaFilipi 1:9) Ngo kudaro, pamunogara pasi no wamakarovorana nae zve makanasa kugajana jijanyi ndima yo mu Bhaibheri, yakadari inga vhesi yo njiku no njiku kana musoro wo Murindiri kana Despertai! wakacijikira mu Bhaibheri unobhuya ngo pamusoro po mucadho, izvi zvinoita inga kuti muri kupsaka zviro zvokunyarisa kana kusejesa nyumba yenyu. Kudari rudo hwenyu kuna Jehovha hunomundundira kuti mushandise mbhangiro jomaperaro kujija pa mucadho wenyu, munonga mucizisa zvokunyarisa mu kwaratu jo nyumba yenyu. Inga muviyo, kuseja no kujiya komainga nako pa mucadho wenyu kunoviyazve.

22. Mudakaro wapi wotingava nawo kudari tikavangisira kuita divi redu pa kuvangisa mucadho wedu?

²² I cokwadi kuti izvi kangaije zvinotora mukuvo wakareba no simba kuti muviisezve zvokunyarisa izvi pa ndau pazvo cimwe nga cimwe. Hina, kudari imwimwi munovangisira kuita divi renyu, munowana mudakaro wakakura ngokuziva kuti muri kuzwira mupango wo Bhaibheri wo kuti: “Mecitungamirirana [kureremejana].” (VaRoma 12:10; Nduyo 147:11) Kupinda zvese, kuvangisira kwenyu ngo mwoyo wese pa kureremeja mucadho wenyu zvinoita kuti murambe muri mu rudo hwa Mwari.