Skip to content

Skip to table of contents

CHAANDANO 11

“Kukwatana Kabakulemeka Boonse”

“Kukwatana Kabakulemeka Boonse”

“Sekelela amwanakazi wabulombe bwako.”—TUSIMPI 5:18.

1, 2. Nguuli mubuzyo ngotutalange-lange, alimwi nkamboonzi?

ULIKWETE naa kuti ulikwetwe na? Ikuti kakuli boobo, lukwatano lwenu lulabotezya na, naa kuti luzwide mapenzi? Tamuchimvwanani na angokwetenaawe? Ulikulisimya luzutu na, pesi kutali kubotelwa mulukwatano lwenu? Ikuti kakuli boobo, zyeelede kuti zilakuchisa kuti kubotelwa nkuwakalaako kumasaangunino kwakacheya. Mbukunga uli muKristu uuyanda Leza, uyanda kuti lukwatano lwenu lweete bulemu kuli nguwe. Nikuba boobo, mapenzi ngimulaawo alakonzya kumupa kuti kamukatazikana mumoyo. Nkinkaako, mutayeeyi kuti lukwatano lwenu taluchikwe bulangilizi pe.

2 Mazubaano, kuli maKristu akwetene aabotelwa mubuumi bwabo nikuba kuti bakaswenenaa mapenzi mulukwatano lwabo chiindi. Nikuba boobo, bakajana nzila yakasimya buzolwani bwabo. Anduwe ulakonzya kujana kubotelwa mulukwatano lwenu. Kujana zyachitika biyeni eezyo?

KUSWENAA FWIIFWI KULI LEZA AKULI YOOYO NGOKWETENAAWE

3, 4. Nkamboonzi bantu bakwetene nibakonzya kuswenaa fwiifwi kuli umwi awumwi wabo ikuti baswenaa fwiifwi aLeza? Kozyanisya.

3 Iwe angokwetenaawe mulakonzya kuswenanaa fwiifwi kuti moonse mwaswenaa fwiifwi kuli Leza. Nkamboonzi? Muchikozyano, yeeya atalaa chilundu chipati aansi pesi kachili chiniini kujulu. Mwaalumi wimvwi kubbazu lyanyika lyachilundu mwanakazi ulikubbazu lyakumusanza lyachilundu. Boonse batalika kutanta chilundu eechi. Chiindi nibachili munsi aachilundu ngakuli musinzo mulamfu ubaanzaania. Pesi, chiindi umwi awumwi wabo nazumanana kutanta, musinzo ulaakati kabo nga uyabucheya. Ulichibwene na chiiyo chisungwaazya chijanika muchikozyano eechi?

4 Manguzu ngubelesya kukukomba Jehova alakonzya kukozyanisigwaa manguzu ngubelesya kutanta chilundu. Mbukunga ulamuyanda Jehova, zili mbuli kuti ulikutanta chilundu. Nikuba boobo, ikuti kamutamvwanani angokwetenaawe, munoobaanga mulikutanta chilundu kamuzwa kumabbazu aasiyene. Pesi niinzi chikonzya kuchitika ikuti mwiinkilila kunembo kamulikutanta? Masimpe kuti kumatalikilo ngakuli musinzo mulamfu loko umwaandaania. Nikuba boobo, chiindi noswenaa fwiifwi kuli Leza, kuli mbuli kuzumanana kutanta chilundu, uyookonzya kuswenaa fwiifwi kuli yooyo ngokwetenaawe. Masimpe kuswenaa fwiifwi kuli Leza nchintu chiyandikana loko chikonzya kukugwasya kuti uswenaa fwiifwi ayooyo ngokwetenaawe. Kujana wazichita biyeni eezi?

Ikuti luzibo luzwa muBbayibbele lwabelesegwa munzila iili kabotu lulakonzya kusimya lukwatano

5. (a) Njiili imwi nzila yakuswenaa fwiifwi kuli Jehova akuli yooyo ngokwetenaawe? (b) Ino Jehova ulubona biyeni lukwatano?

5 Imwi nzila yakutanta chilundu njakuti iwe angokwetenaawe mutobelezye malayilile aazwa mujwi lyaLeza alaatalaa lukwatano. (Intembauzyo 25:4; Isaya 48:17, 18) Yeeya atalaa lumwi lulayo lwakaambwaa mwaapostolo Paulo naakati: “Kukwatana kabakulemeka boonse.” (BaHebrayo 13:4) Eezi zyambaanzi? Bbala lyakuti “kabakulemeka” lyaamba chintu chiyandikana alimwi chisalala. Njiyo nzila Jehova njalubonaayo lukwatano, ulubona kaluli chintu chiyandikana loko.

KUYANDA JEHOVA AMOYO WOONSE KULAKONZYA KUKUGWASYA

6. Niinzi chitondeezegwaa malayilile aaPaulo alaatalaa lukwatano, alimwi nkamboonzi notweelede kukkala katuyeeyesesya atalaa malayilile aaya?

6 Masimpe mbomuli babelesi baLeza, iwe ayooyo ngokwetenaawe mulizi kuti lukwatano lulayandikana akuti lulasalala. Jehova mwini nguwe wakatalika mabambe aalukwatano. (Bala Matayo 19:4-6.) Nikuba boobo, ikuti kamuswaananaa buyumu-yumu mulukwatano, kuziba kuti lukwatano lweelede kulemekwa, teenkuko akulikke kukonzya kukugwasya kuti ulemeke naa kuti uyande ooyo ngokwetenaawe. Niinzi chikonzya kukugwasya kuti uchite oobo? Langisisya kuti mwaapostolo Paulo wakakabikka biyeni kaambo aaka kakulemeka. Taakaamba kuti “kukwatana kulalemekwa,” pesi wakati “kukwatana kabakulemeka.” Paulo taakali kwaamba maboneno aakwe, pesi wakali kupa lulayo.  * Kuyeeyesesya atalaa malayilile aaya kuyookugwasya kuti uyungizye kulemeka ooyo ngokwetenaawe. Nkamboonzi nokuli boobo?

7. (a) Njiili milawu iizwa muMagwalo njituchita alimwi nkamboonzi? (b) Nziizili zilongezyo zyeetwaa kuswiilila?

7 Lino yeeya atalaa nzila njubikkilaayo maanu kumilawu iizwa muMagwalo ili mbuli mulimu wakuchita kuti bantu babe basikwiiya awakwiinka kumiswaangano yachiKristu. (Matayo 28:19; BaHebrayo 10:24, 25) Masimpe, chimwi chiindi kuswiilila milawu eeyi kulakonzya kutuyumina. Bantu mbukambawukila balakonzya kutaswiilila mulumbe naa kuti mulimu ngochita ulakonzya kupa kuti kukuyumine kuya kumiswaangano yachiKristu akaambo kakuti unookatede. Nikuba boobo, uyinkilila kunembo kukambawuka atalaa mulumbe waBwaami akuya kumiswaangano yachiKristu. Taakwe muntu uukonzya kukukasya, nikuba Saatani lwakwe! Nkamboonzi? Nkaambo kuyanda Jehova kazizwaansi aamoyo kupa kuti uswiilile milawu yakwe. (1 Johane 5:3) Mbuubuli bubotu mbujana? Kukambawuka akwiinka kumiswaangano kupa kuti ukkale kulaa luumuno akuti ubotelwe nkaambo unoozi kuti ulikuchita kuyanda kwaLeza. Aboobo, eezi ziyoopa kuti ubaa manguzu. (Nehemiya 8:10) Twiiyaanzi?

8, 9. (a) Niinzi chikonzya kupa kuti tuswiilile lulayo lwakulemeka lukwatano, alimwi nkamboonzi? (b) Ntuutuli twaambo tubili ntotutalange-lange lino?

8 Kuyanda Leza kupa kuti uswiilile mulawu wakukambawuka akunjila miswaangano nikuba kuti chimwi chiindi nkuyumu kuchita oobo. Nkinkaako kuyanda Jehova kuyoopa kuti uswiilile lulayo oolu luzwa muMagwalo lwakuti: “Kukwatana kabakulemeka,” nikuba kachili chiyumu kuchita oobo. (BaHebrayo 13:4; Intembauzyo 18:29; Mukambausi 5:4) Kuyungizya waawo, mbukunga kubeleka kwako changuzu mumulimu wakukambawuka akwiinka kumiswaangano kweeta zilongezyo zizwa kuli Leza, Jehova uyookulongezya chiindi nolemeka lukwatano lwako.—1 BaTesalonika 1:3; BaHebrayo 6:10.

9 Kujana wachita biyeni kuti ulemeke lukwatano lwako? Weelede kutantamuka zintu zikonzya kunyongania lukwatano lwako. Kuyungizya waawo, weelede kuchita zimwi zintu zikonzya kusimya lukwatano lwako.

UTAAMBUULI AKUCHITA ZINTU ZITALEMEKI LUKWATANO

10, 11. (a) Njiili michito iitapi bulemu mulukwatano? (b) Nguuli mubuzyo ngundeelede kubuzya ngondikwetenaawe?

10 Umwi mwanakazi wakaamba kuti: “Ndilakomba kuli Jehova kuti andipe manguzu aakuzunda.” Manguzu aakuzundaanzi? Wakapandulula kuti: “Mulumaangu waambuula majwi aayasa mbuli panga andipa kukatazikana loko. Ndilakonzya kutabaa zilonda ziboneka pesi majwi mabi ngabelesya aIi mbuli aakuti ‘ulimukuli!’ akuti ‘taakwe mbubede pe!’ alandichisa loko.” Mwanakazi ooyo utondeezya kaambo kapati keelede kubikkilwa maanu abantu bali mulukwatano, kwaambuula majwi mabi mulukwatano.

11 Chilawuusisya kaka kuti maKristu aakwetene kabelesya majwi aayasa mulukwatano lwabo akonzya kupa kuti babaa zilonda zitafwambaani kupona mumyoyo yabo! Chilaantanganana kuti lukwatano lulaamajwi aayasa talukwe bulemu pe. Lulibiyeni lukwatano lwako munkani eeyi? Imwi nzila njukonzya kulizibaayo, nkubuzya ngokwetenaawe chakulibombya kuti: “Ino majwi ngindaambuula akujata biyeni?” Ikuti ngokwetenaawe wakubuzya kuti majwi aako alamuchisa weelede kuchincha majwi ngubelesya.—BaGalatiya 5:15; bala BaEfeso 4:31.

12. Kujana bukombi bwamuntu bwaba biyeni bwabuyo mumeso aaLeza?

12 Ziba kuti nzila njubelesyaayo lulimi lwako mulukwatano ilajatikizigwa mubuzolwani bwako aJehova. Bbayibbele lyaamba kuti: “Na nkwali uuliyeeya kuti musyomi, nekubaboobo taangi lulimi lwakwe pele walyeena mumoyo wakwe mwini, busyomi bwayooyo mbwabuyo.” (Jakobo 1:26) Majwi nguwaambuula abukombi bwako zyeendaamwi. Bbayibbele talisungwaazyi kuti kuchita chintu chibi kung’anda kuli kabotu kufumbwa muntu kalyaamba kuti ukomba Leza. Utalyeeni pe. Aaka nkaambo kapati. (Bala 1 Petro 3:7.) Nikuba kuti ulaa luzibo naa kuti ulisungweede, pesi kuti kuwaambuula majwi mabi achaali kuli yooyo ngukwetenaawe, bukombi bwako kuli Leza bunooli mbwabuyo.

13. Kujana muntu ukwete naa ukwetwe wawuchisya biyeni moyo wamweenzinyina?

13 Bantu bakwetene beelede kuchenjela kuti batachisyi myoyo yabeenzinyina muli zimwi nzila. Yeeyesesya atalaa zikozyano eezi zibili: Mwanakazi uutakwetwe ulaachiyanza chakufoonena mwaalumi uukwete wachiKristu kwachiindi chilamfu kalikukumbila lugwasyo; mukwesu uutakwete ulaachiyanza chakukambawuka kwachiindi chilamfu mviki amviki amuchizi wachiKristu ukwetwe. Bantu bakwetene baambwa muzikozyano eezi balakonzya kubaa mizeezo mibotu, pesi nzibachita zilakonzya kubajata biyeni aabo mbobakwetenaabo? Umwi mwanakazi wakali muchiimo chili boobo wakati: “Kuziba kuti mulumaangu ubaa chiindi chilamfu alimwi ubikkila maanu kapati kuli umwi muchizi wamumbungano kundichisya moyo. Eezi zipa kuti ndilimvwe kanditagwasyi pe.”

14. (a) Niinzi nzibeelede kuchita aabo bakwetene kweendelanaa zilembedwe mulugwalo lwa Matalikilo 2:24? (b) Niinzi nzitweelede kulibuzya?

14 Zilamvwisisika kuti mwanakazi ooyo abamwi balimuzyiimo zili boobo mulukwatano zibachisya myoyo. Mbibakwetenaabo tababikkili maanu kululayo luzwa kuli Leza lulaatalaa lukwatano, lwakuti: “Mwaalumi uleelede kusia wisi abanyina akukakatila kumwanakazi wakwe.” (Matalikilo 2:24) Masimpe, aabo bakwata beelede kulemeka bazyali pesi mabambe aaJehova ngakuti, beelede kubikka ooyo ngobakwetenaawe mubusena bwakusaanguna. Mbumbubo maKristu alabayanda bakombinyina pesi babikkila maanu kapati kuli yooyo ngobakwetenaawe. Nkinkaako, ikuti maKristu akwete naa akwetwe atola chiindi chilamfu kaanzana abokombinyina kapati aabo mbibatakwetenaabo, alakonzya kunyongania lukwatano lwabo. Aaka nkako na kaambo kapa kuti mutamvwanani mulukwatano lwenu? Libuzye kuti, ‘Ndilaachiindi chakubaamwi angondikwetenaawe na? Ndilamubikkila maanu alimwi ndilamuyanda kweendelanaa mbwaayanda na?’

15. Kweedelanaa lugwalo lwaMatayo 5:28, nkamboonzi bantu bakwetene nchobateelede kutola chindi chilamfu abantu mbibatakwetenaabo?

15 Kuyungizya waawo, maKristu aakwetene atola chiindi chilamfu abaabo mbibatakwetenaabo ngabalikulyeetela mapenzi. Chilawusisya kuti amwi maKristu akatalika kumenena mate bantu mbibakali kutola chiindi chilamfu kabalaabo. (Matayo 5:28) Kumvwanana kuli boobo kwakapa kuti bachite zintu zitapi bulemu mulukwatano. Atulange-lange kuti mwaapostolo Paulo wakatyeni atalaa kaambo aaka.

“BULO BWAKUKWATANINA KABUSALALA”

16. Ngaali malayilile akaambwaa Paulo atalaa lukwatano?

16 Musulaa kwaamba majwi aakuti: “kukwatana kabakulemeka boonse,” mwaapostolo Paulo wakachenjezya kati: “Bulo bwakukwatanina kabusalala, nkaambo Leza uyoobabeteka baamu abasimalale.” (BaHebrayo 13:4) Paulo wakabelesya majwi aakuti “bulo bwakukwatanina” kaamba makani aakoonana. Kuchita oobo ‘kulasalala’ naa kuti takusofweede pe, ikuti kwachitwaa bantu bakwetene zilaamulawu. Nkinkaako, maKristu alaaswiilila majwi akasololelwaa muuya uusalala aakuti: “Sekelela amwanakazi wabulombe bwako.”—Tusimpi 5:18.

17. (a) Nkamboonzi maKristu nchateelede kubaa maboneno anyika kujatikizya bwaamu? (b) Kujana twachitobelezya biyeni chikozyano chaJobu?

17 Aabo boonanaa bantu mbibatakwetenaabo batondeezya kutalemeka milawu yaLeza ilaatalaa kulijata. Mazubaano, bantu biingi babona bwaamu kabulichintu chilikabotu alimwi chitambulika. Nikuba kuti bamwi bantu balaamiyeeyo iili boobo kujatikizya bwaamu pesi maKristu tayeelede kubatobelezya pe. Balizi kuti kumamanino tee muntu pe, pesi ngu ‘Leza uyoobeteka baamu abasimalale.’ (BaHebrayo 10:31; 12:29) Nikuba boobo, maKristu aachoonzyo akakatila kumaboneno aaJehova mukaambo aaka. (Bala BaRoma 12:9.) Utalubi kuti Jobu wakati: “Ndabika lukasyo ameso aangu.” (Jobu 31:1) Mbumbubo kuti atantamuke kufumbwa ntaamu iikonzya kusolololela kubwaamu, maKristu aachoonzyo talangi muntu ngubatakwetenaawe chakumumenena mate.—Langa Makani Aakuyungizya “Maboneno AaBbayibbele Atalaa Kulekana Akwaanzaana.”

18. (a) Jehova ububona biyeni bwaamu? (b) Nkuukuli kweendelana kuliko akati kakuchita bwaamu akukomba mituni?

18 Jehova ububona biyeni bwaamu? Mulawu waMusa utugwasya kubona nzila Jehova njalimvwaayo atalaa kaambo aaka. Muchiindi chamaIsrayeli, bwaamu akukomba mituni zyakali aakati kamilandu yakali kupa kuti muntu ajayigwe. (Levitiko 20:2, 10) Wazibona na kuti zintu eezi zileendelana? MuIsrayeli wakali kukomba mituni wakali kutyola chizuminano chakwe aJehova. Mbumbubo, muIsrayeli wakali kuchita bwaamu, wakali kutyola chizuminano chakwe amuntu ngwakwetenaawe. Boonse banoli batondeezya kutasyomeka. (Kulonga 19:5, 6; Deuteronomo 5:9; bala Malaki 2:14.) Nkinkaako boonse balaamulandu kuli Jehova, Leza uusyomeka.—Intembauzyo 33:4.

19. Niinzi chikonzya kugwasya muntu kuti atantamuke bwaamu alimwi nkamboonzi?

19 MaKristu tachili aansi aaMulawu waMusa pe. Pesi, kuyeeyesya atalaa nzila maIsrayeli njaakali kububonaayo bwaamu kulakonzya kugwasya muKristu kuti atabuchiti. Nkamboonzi? Yeeyesesya atalaa chikozyano eechi: Kujana wanjila muchikombelo akufugamina chifanikisyo alimwi ukombe kulinchicho na? Ulakonzya kusandula koti, ‘Peepe!’ Pesi, walikuyoozichita na eezi ikuti wasyomezegwa kupegwa mali nyingi? Ulakonzya kusandula koti, ‘Tandikoozichita pe!’ Masimpe, kutasyomeka kuli Jehova kwiinda mukukomba mituni, nchintu chisesemya loko mumeso aamuKristu. Mbumbubo, muKristu weelede kusyomeka kuli Jehova akuli yooyo ngwakwetenaawe kwiinda mukukaka kuchita bwaamu, nikuba sunko lyakuchita bwaamu kalili pati. (Intembauzyo 51:1, 4; BaKolose 3:5) Tatuyandi pe kuchita kufumbwa chintu chibotezya Saatani pesi kacheeta masampu kuli Jehova akumabambe aalukwatano aasalala.

MBOKONZYA KUSIMYA LUKWATANO LWANU

20. Niinzi chakachitika kuli bamwi bakwetene? Kozyanisya.

20 Nziizili zimwi zintu nzyoyelede kuchita kuti ulemeke ooyo ngokwetenaawe kutali kutantamuka zintu ziteeti bulemu mulukwatano lwanu? Ikuti ukonzye kusandula mubuzyo ooyo, yeeyesesya atalaa mabambe alukwatano mbuli ng’anda. Alubo, yeeya kuti kwaambuula majwi aalikabotu, kuchita zintu zili kabotu, akwaambuula majwi aakulemeka ngokwetenaawe, zili mbuli zintu zibotya ng’anda. Ikuti kumvwanana ayooyo ngokwetenaawe, lukwatano lwenu lulakonzya kuba mbuli ng’anda ilaazintu ziibotya. Ikuti kamutachimvwanani ayooyo ngokwetenaawe, lukwatano lwenu lulakonzya kuba mbuli ng’anda iitakwe zintu ziibotya. Mbukunga ulaachiyandisyo chakuswiilila mulawu waLeza wakuti, “kukwatana kabakulemeka,” uyookonzya kubeleka changuzu kuti uzwidilile. Kuyungizya waawo, chintu chiyandikana alimwi chilemekwa cheelede kubambululwa naa kubusilizigwa. Kujana wazichita biyeni? Jwi lyaLeza lyaamba kuti: “In’anda ilayasigwa busongo, ilaimikwa amaanu; kuluzibo twaanda twayo tulazuzigwa imbono zyoonse ziyandika zibotezya.” (Tusimpi 24:3, 4) Atulange-lange mbwakonzya kubelesegwa majwi aaya mulukwatano.

21. Kujana twalusimya biyeni lukwatano lwesu? (Langa lubo kabbokesi “ Kujana Ndachita Biyeni Kuti Lukwatano Lwesu Luzwidilile?”)

21 Luyando lwachoonzyo, kuyoowa Leza akubaa lusyomo lusimide zilaa kati kazintu ziyandikana, zyeeta kubotelwa mulukwatano. (Tusimpi 15:16, 17; 1 Petro 1:7) Zipa kuti lukwatano lusime. Pesi, wabona na kuti niinzi chipa kuti twaanda tuli mukasimpi kaambidwe aajulu tuzuzigwe aambono ziyandika? “Nduzibo.” Masimpe, ikuti luzibo luzwa muBbayibbele lwabelesegwa, lulaamanguzu akuchincha bantu akupa kuti babusilizye luyando lwabo. (BaRoma 12:2; BaFilipi 1:9) Nkinkaako, chiindi iwe ayooyo ngokwetenaawe nimubala lugwalo luzwa muBbayibbele, mbuli lugwalo lwabuzuba, naa chiiyo chijanika muNgaziyakulinda naa chijanika muSinsimuka! chambuulaa atalaa lukwatano, kuli mbuli kuti muli kulanga-langa zintu zikonzya kupa kuti ng’anda yenu iibote. Ikuti kuyanda Jehova kwapa kuti ubelesye malayilile aazwa muBbayibbele, kuyoobaanga ulikubikka zintu zikonzya kupa kuti twaanda tuli mung’anda yenu tubote. Ikuti mwachita oobo, mulakonzya kubotelwa mbuli mbumwakali kubotelwa chiindi.

22. Nkuukuli kukkutisikana nkutukonzya kujana ikuti twachita lubazu lwesu mukusimya lukwatano lwesu?

22 Kulazuminwa kuti zilakonzya kutola chiindi chilamfu akubelesya manguzu miingi kuti muboozye chimwi achimwi chazintu eezi zibotya lukwatano lwenu. Pesi ikuti wachita lubazu lwako uyookkutisikana mukuziba kuti uliikuswiilila mulawu waLeza wakuti: “Amusungwaale kukulemekana.” (BaRoma 12:10; Intembauzyo 147:11) Kwiinda zyoonse, kubelesya manguzu eenu oonse mukulemeka lukwatano lwenu, kuyoopa kuti mukkale kamuli muluyando lwaLeza.

^ par 6 Majwi aaya atondeezya kuti lulayo lwaPaulo lulaatalaa lukwatano lulaswaanizigwa muzintu zyeelede kuchitwa.—BaHebrayo 13:1-5.