1, 2. ¿Bin jojkʼoyel ya kiltik sok bin yuʼun?

TEME nujpunematixe, ¿binwan ya awal yuʼun te nujpunel awuʼune? ¿Yabal awal te ya yakʼbat tseʼel-oʼtanile o te ya yakʼbat mel-oʼtane? ¿Jichbal ya awaʼiy te maba junix awoʼtanike, o te jaʼxanix ya atsʼikbey abaik manchukme maʼyukix te tseʼel-oʼtanile? Teme jich yak ta kʼaxel ta atojolik-abi, ta melel yaniwan amel awoʼtan yuʼun. Kʼaxtoniwan jich-a teme jaʼ j-abatat yuʼun Dios, melel yaniwan yakʼbat awokol sok tulan mel-oʼtan yuʼun te bitʼil ay te nujpunel awuʼunik te maba ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te Jehová te kʼux ta awoʼtane. Jaʼukmeto, mame xchebaj awoʼtan yuʼun, melel ayme bin ya xjuʼ ta pasel.

² Juluk ta koʼtantik te ay bayal j-abatetik yuʼun Dios te wokol la yaʼiyik te bitʼil yakik ta kuxinel sok-a te sjoyike, jaʼukmeto ta kʼajkʼal ini lek ta nopbeyel te stalelik ta skaj te stsakoj lek yip te nujpunel yuʼunike. La staik te bin-utʼil la tulantesik te nujpunel yuʼunike. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya ata-euk. Jaʼ yuʼun, ¿bin ya skʼan ya spasik te machʼatik nujpunemik swenta jich kʼax tseʼel yoʼtanik-a?

3, 4. ¿Bin yuʼun te ya xkomob te bitʼil namal yiloj sbaik te machʼatik nujpunemik te kʼalal pajal ya spasik tulan yuʼun ya xnoptsajik ta stojol te Diose? Chola jun lokʼombakʼop.

³ Kʼalal ya xnoptsajikxan ta stojol Dios te machʼatik  nujpunemike, jich ya xnoptsajik ta schebalik. Kaltik jun lokʼombakʼop. Jtul ants sok jtul winik ayik ta yok jwol mukʼul wits te bitsʼil sniʼ o te tsʼukule. Te jtule ay ta yelaw te witse te yane ay ta spat, kʼax namal ay ta schebalik, jaʼukmeto pajal ya xkajik ta moel bael ta sjol te witse. ¿Bin ya xkʼot ta pasel? Te kʼalal nopol ya xkʼotikix ta sjol-a te witse, ya xkomob te bitʼil namal yiloj sbaik-ae. ¿Bin-utʼil ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik te lokʼombakʼop-abi?

⁴ Te kʼalal ya xmoat ta sjol te witse jaʼ ya skʼan ya yal te kʼalal ya apas tulan ta abatinel ta stojol te Jehová sok spisil awoʼtan. Te jaʼate sok te ajoye kʼux ta awoʼtanik te Jehovae, jaʼ yuʼun yakex ta spasel tulan ta moel kʼoem ta sjol te witse. Jaʼukmeto, teme maba jun ayexe jich kʼoem te jtule ay ta yelaw te witse, te yane ay ta spat te witse. ¿Bin ya xkʼot ta pasel teme maba ya akejchan abaik ta moel ta sjol te witse? Manchukme ta sjajchibal namal ayex-a, te kʼalal ya apasik tulan te ya xmoex ta sjol te witse, jichme ya xjunej awoʼtanik ta achebalik, jaʼme te kʼalal ya xnoptsajex ta stojol te Diose. Te bin ya skoltayat yuʼun junuk awoʼtan sok te ajoye, jaʼ te ya xnoptsajex ta stojol te Diose. Jaʼukmeto, ¿bin-utʼil ta tael-abi?

5. 1) ¿Bin ya skoltayat yuʼun ya xnoptsajatxan ta stojol Jehová sok ta stojol te ajoye? 2) ¿Bin yilel ya yil Jehová te nujpunele?

⁵ Te bin-utʼil lek ya xmootik bael kʼoem ta witse, jaʼ te kʼalal ya jpas ta jkuxlejaltik te tsitseletik ya yal ta Biblia ta swenta te nujpunele (Salmo 25:4; Isaías 48:17, 18). Akʼa kilbeytik skʼoplal junuk te tsitsel la yakʼ te Pablo te kʼalal jich la yale: «Ichʼbiluc me ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel» (Hebreos 13:4). ¿Bin la skʼan la yal yuʼun-abi? Ta sbabial, akʼa kiltik te bin ya skʼan ya yal te «ichʼbiluc [...] ta mucʼ» te xchie. Te bin ya skʼan ya yal ta griego kʼop-abi, jaʼ te yuʼun kʼax tʼujbil sok te  mukʼ skʼoplale. Jich yuʼun te kʼalal la yichʼ tuuntesel te kʼopil-abi, ya yakʼ ta ilel te kʼax mukʼ skʼoplal ya yil Jehová te nujpunele.

6. Te kʼalal ya kiltik ta lek te bin-nix la skʼan la yal-a te Pablo ta swenta te nujpunele, ¿bin ya xkʼot ta koʼtantik yuʼun sok bin yuʼun ya skʼan te mukʼ skʼoplal ta awoʼtane?

⁶ Teme pajal ya awichʼ ta mukʼ te Jehová sok te awiname, ya awakʼik ta ilel te anaʼojik ta lek te kʼax mukʼ skʼoplal sok chʼultesbil te nujpunele, melel jaʼ la yakʼ chiknajuk te Jehovae (kʼopona te sjun Mateo 19:4-6). Jaʼukmeto, teme ay kʼop ta atojolike, ¿tikʼbal ya awaʼiyik-a te jaʼnax ya skʼan ichʼbiluk ta mukʼ te nujpunele? Ayniwan bin ya skʼan ya stijbeyex awoʼtanik yuʼun jich kʼux ya awaʼiy abaik sok ya awichʼ abaik ta mukʼ. ¿Binwan-a? Swenta ya jnaʼtik te bin-ae, akʼa kiltikxan te bin la yal te Pabloe. Maba jich la yal: «Ichʼbil ta mukʼ te nujpunel», melel jich la yal: «Ichʼbiluc me ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel». Te kʼalal jich la yale ma jaʼuk jun tsitsel, jaʼ jun mantalil. * Tulan skʼoplal te ayuk ta koʼtantik-abi, melel ay bin yan ya yakʼbat awil te ya stijbatxan awoʼtan ta skʼanel te ajoye. ¿Bin yuʼun te jich ya kaltike?

7. 1) ¿Bintik mantalil ta Biblia ya jkʼotestik ta pasel, sok bin yuʼun? 2) ¿Bintik lekilal ya jtatik yuʼun te kʼalal ya jchʼuuntik spasele?

⁷ Akʼa jnop kaʼiytik jtsʼinuk. ¿Bin yilel ya awil te yantik mantaliletik ya yal te Biblia, jich bitʼil te yotsesel ta jnopojel te ants winiketik sok te ya jtsob jbatik ta yichʼel ta mukʼ te Diose? (Mateo 28:19; Hebreos 10:24, 25.) Manchukme tulan ta pasel ya awaʼiy,  jaʼukmeto ya akʼotes ta pasel. Jich yuʼun ya xlokʼat ta scholel te skʼop Diose, manchukme maba ya smulanik yaʼiyel te ants winiketik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Ajwalinel yuʼun te Diose. Jaʼnix jich ya xkʼoat ta tsoblejetik manchukme lujben ya xjulat ta awaʼtel. Jaʼukmeto, maba ya akom aba ta scholel skʼop Dios sok ta tsoblejetik. Maʼyuk bin ya smakat sok maʼyuk machʼa ya xjuʼ skomat ni jaʼuk te Satanase. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ta skaj te kʼux ta awoʼtan te Jehová sok spisil awoʼtan, jaʼme-abi te ya stijbat awoʼtan ta schʼuunbeyel te smantale (1 Juan 5:3). ¿Bintik lekilal ya ata yuʼun te kʼalal ya achol skʼop Dios sok te ya xkʼoat ta tsoblejetike? Jaʼ te lamal kʼinal ya awaʼiy sok sbujtsʼ-oʼtanil ta swenta te yakat  ta spasbeyel te skʼanojel yoʼtan te Diose. Jaʼ-abi, ya yakʼbatxan yip awoʼtan (Nehemías 8:10). ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin la kiltikixe?

8, 9. 1) ¿Bin ya skʼan ya stijbat awoʼtan ta yichʼel ta mukʼ te nujpunele? 2) ¿Bin chaʼchajp te mukʼ skʼoplal te ya jnoptik baele?

⁸ Jich bitʼil te la kiltikixe, te skʼuxul koʼtantik ta stojol te Diose jaʼ ya stij koʼtantik ta schʼuunel te mantalil yuʼun scholel skʼop Dios sok te ya xkʼootik ta tsoblejetik manchukme ay bintik ya smakotik. Jich yuʼun jaʼnixme te kʼuxul-oʼtanil ya skʼan ya stij koʼtantik ta schʼuunel te mantalil te jich ya yal: «Ichʼbiluc me ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel», manchukme tulan ya kaʼiytik spasel (Hebreos 13:4; Salmo 18:29; Eclesiastés 5:4). Jich bitʼil te ya yakʼbotik utsilal te Jehová te kʼalal ya jpastik tulan ta scholel te skʼope sok te ya xkʼootik ta tsoblejetike, jaʼnix jich ya yakʼbotik bayal utsilal yuʼun te ya jpastik tulan ta yichʼel ta mukʼ te nujpunele (1 Tesalonicenses 1:3; Hebreos 6:10).

⁹ Jich yuʼun ¿bin-utʼil ichʼbil ta mukʼ awuʼun te nujpunele? Ta sbabial, jaʼ te maba ya apas te bintik ya xjuʼ ya slajin te nujpunel awuʼune, ta schebal, jaʼ te ya apas te bintik ya yakʼbeyxan yip te nujpunel awuʼunike.

10, 11. 1) ¿Bin talelil te maba ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te nujpunele? 2) ¿Bin ya skʼan ya ajojkʼoybey te ajoye?

¹⁰ Ayix tal kʼajkʼal te jich la yal jtul hermana: «Ya jkʼopon te Jehová yuʼun yakuk yakʼbon kip ta stsʼikel». ¿Bin-a te ya stsʼike? Jich la yalxan: «Ya yejchʼenteson te skʼop te jmamlale. Maʼyuk yaxubenik kelaw yuʼun majel, jaʼukmeto ta yutil koʼtan bayal ejchʼenajemon ya  kaʼiy jba, melel spisil-ora jich ya yalbon: “Ma jkʼanatix” o “ma xtuunatix kuʼun”». Te hermana ini la yakʼ ta naʼel te bin muken ay ta yoʼtan te ya yakʼ mel-oʼtane, jaʼ te bitʼil ya yejchʼentes sbaik te machʼatik nujpunemik ta swenta te skʼopike.

¹¹ ¡Mel-oʼtantik sba te kʼalal ay j-abatetik yuʼun Dios te talel kʼaxel ya slajin sbaik te bitʼil ya xkʼopojik te kʼax wokol ta poxtayele! Spisil te machʼatik jich ya xkʼopojik-abi, maba yichʼojik ta mukʼ te nujpunel yuʼunike. Jich yuʼun, ¿binwan-utʼil ya xkʼopojat-euk? Swenta ya anaʼ, jojkʼoybeya sok spekʼelil awoʼtan te ajoye: «¿Bin yaʼiyel ya awaʼiy aba yuʼun te bitʼil ya xkʼopojone?». Teme la yalbat te bayal buelta ya x-ejchʼentesot yuʼun te akʼope, chapalukatme ta sjeltayel te akʼope (Gálatas 5:15; kʼopona te sjun Efesios 4:31).

12. ¿Bin-utʼil maʼyuk skʼoplal ta sit Dios te kaʼteltike?

¹² Julukme ta koʼtantik teme maba lek ya jkʼopontik te joytike, ya yutsʼin te bitʼil jun koʼtan jbatik sok te Jehovae. Te Biblia jich ya yal: «Teme ay machʼa schʼuhunej [ta lek] Dios ta scʼop, pero teme ma ba ya scom ye, ya sloʼloy sba ta yoʼtan, tojol te schʼuhunej Dios ya yale» (Santiago 1: 26). Mame jkuytik te maba snitojbey sba skʼoplal te bitʼil ya kichʼtik ta mukʼ te Dios sok te bin-utʼil ya xkʼopojotike. Jich bitʼil ya yakʼ ta ilel te Biblia, maba lek teme ya jkuytik te maʼyuk skʼoplal kuʼuntik te bin ya xkʼot ta pasel ta yutil jnatik, jaʼnax yuʼun te yakotik ta yichʼel ta mukʼ te Diose. Mame xkakʼ sloʼlayotik te koʼtantike, tulanme skʼoplal te aʼyej-abi (kʼopona te 1 Pedro 3:7). Ayniwan machʼa sok spisil yoʼtan sok ya snaʼ spasel ta lek te yaʼtel ta congregacione, jaʼukmeto teme maba ya stsajtay te bitʼil ya  xkʼopoj ta yutil snae, maba yak ta yichʼel ta mukʼ te nujpunel yuʼune, jich yuʼun te yaʼtel yak ta spasele maʼyuk skʼoplal ta sit te Diose.

13. ¿Bintikxan-utʼil ya xjuʼ ya yejchʼentes te yinam o smamlal te jtul j-abat yuʼun te Diose?

¹³ Te machʼatik nujpunemike yame skʼan ya stsajtay sbaik te manchuk ay bin ya spasik te ya xjuʼ ya yejchʼentes sbaike. Kiltik chaʼchajp te bin ya xjuʼ ya xkʼot ta pasele. Jtul hermano te nujpunem ya sjakʼbey skʼop ta teléfono jtul hermana ta scongregacion te stukel ya skanantay yalatak te ya skʼan tojobtesele, jkʼaxel ya xjalaj ta kʼop sok. Te yane, jtul hermana te nujpuneme, ya xlokʼ bayal tiempo ta scholel skʼop Dios ta jujun semana sok jtul hermano te mato ayuk yiname. Te hermano te nujpuneme sok te yan hermana te jaʼnix jich nujpuneme maniwan yuʼunuk ay bin chopol ya skʼan ya spasik, jaʼukmeto ¿binwan yaʼiyel ya yaʼiy sba te sjoyike? Jtul hermana te jich yak ta kʼaxel ta stojole, jich la yal: «Kʼux ya kaʼiy te kʼalal ya kil te jmamlal te jaʼ ya yakʼbey bayal tiempo sok te ya skoltay te jtul hermana ta congregacione. Jich ya kaʼiy jba te maʼyuk jkʼoplal ta yoʼtane».

14. 1) Jich bitʼil ya yal ta Génesis 2:24, ¿bin-a te mantalil ya skʼan ya schʼuunik te machʼa nujpunemikixe? 2) ¿Bintik jojkʼoyel ya skʼan ya spasbey sbaik te machʼa nujpunemike?

¹⁴ Ya xkʼot ta koʼtantik te kʼax kʼux ya yaʼiy te bin yak ta kʼaxel ta stojol te hermanae. Jaʼnix jich ya yaʼiy sba-euk te machʼa ya yil te sjoy te maba yak ta yichʼel ta mukʼ te mantalil yuʼun Dios ta swenta te machʼatik nujpunemike: «Te winic ya yihquitay hilel te stat soc snan, ya yicʼ sba soc te yihnam» (Génesis 2:24). ¿Jaʼbal ya skʼan ya yal te jkʼaxel maba ya yilix smeʼ stat te machʼa ya xnujpune? Maʼuk. Te bin ya skʼan ya yale,  jaʼ te nail ya skʼan ya xbajtʼ yoʼtan ta swenta te sjoye. Jaʼnix jich manchukme kʼux ta yoʼtan te yermanotake te machʼa nail ya skʼan ya swentaine jaʼ te yiname. Jich yuʼun teme jaʼ ya awakʼbey bayal tiempo o teme jkʼaxel jun awoʼtan aba sok jtul winik o ants, ya xjuʼ ya xjajch kʼop ta yutil ana yuʼun. Jich yuʼun jojkʼoybeya aba: «¿Jaʼbal swentail te ay bayal kʼop ta jnae? ¿Jaʼbal ya kakʼbey bayal tiempo te joye, yabal kichʼ ta wenta sok yabal kakʼbey yil yutsil koʼtan te jich ya skʼan pasele?».

15. Jich bitʼil ya yal te Mateo 5:28 ta swenta te machʼa nujpuneme, ¿bin yuʼun maba lek te jaʼ ya xbajtʼxan ta yoʼtan te machʼa maba jaʼ sjoye?

¹⁵ Jaʼnix jich, teme ay jtul winik o ants te nujpunemix te jaʼ ya xbajtʼxan ta yoʼtan te machʼa maba jaʼ sjoye sok te jkʼaxel jun yoʼtan sba soke, yakme ta schʼikbel sba ta wokolil. Mel-oʼtantik sba te ay jich spasojik chaʼoxtul j-abatetik yuʼun te Dios te la smulan sbaik sok te machʼa ma jaʼuk sjoyike (Mateo 5:28). Ta swenta-abi, ay bayal te machʼatik yalemik ta spasel te bintik kʼaxemto maba ya yichʼ ta mukʼ te nujpunele. Akʼa kiltik bin la yal te jpuk-kʼop Pablo ta swenta-abi.

16. ¿Bin mantal la yalxan te Pablo ta swenta te nujpunele?

¹⁶ Kʼalal te Pablo yalojix-a te mantalil «Ichʼbiluc me ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel» te xchie, jaʼnix jich la yalxan «ma socuc mulil te yac awicʼ abahique. Ya me xʼichʼotic ta cʼop yuʼun Dios te machʼatic ya [xyalik ta mulile] soc te ya yaʼiyic antsiwej soc antsinel» (Hebreos 13:4). Jich yuʼun, jaʼnax ya sjokin ta wayel te machʼa jaʼ yinam o smamlale, te j-abatetik yuʼun Dios  ya schʼuunik spasel te bin ya yal te Bibliae: «¡Tseʼeluc me awoʼtan soc awihnam ta aqueremil!» (Proverbios 5:18).

17. 1) ¿Bin yuʼun te ma jichuk ya yilik te j-abatetik yuʼun Dios te bitʼil ya yilik te ants winiketik ta swenta te antsiwej sok te antsinele? 2) ¿Bin-utʼil ya jkʼayinbeytik stalel te Jobe?

¹⁷ Te antsiwej sok antsinel jaʼ te ya sjokin sbaik ta  wayel sok te machʼa maba yinam o smamlale, te tulan mulil-abi ya yakʼ ta ilel te maba ya yichʼ ichʼel ta mukʼ te leyetik yuʼun te Diose. Manchukme bayal ta tul ants winiketik ya yalik te maba chopol te jich ya yichʼ pasele, yan stukel te j-abatetik yuʼun te Diose maba jich ya yilik te bitʼil ya yilik te ants winiketike. Yuʼun kʼoem ta koʼtantik te jaʼ ya «xʼichʼotic ta cʼop yuʼun Dios te machʼatic ya [xyalik ta mulile] soc te ya yaʼiyic antsiwej soc antsinel», ma jaʼuk ya x-ichʼawan ta kʼop te ants winiketike (Hebreos 10:31; 12:29). Jich yuʼun ya yichʼik ta mukʼ te mantal yuʼun te Jehovae (kʼopona te sjun Romanos 12:9). Jaʼ ya jnopbeytik stalel te Job te jich la yal: «La jchap jcʼop soc te jsit» (Job 31:1). Jaʼ yuʼun, ya yakʼ ta yoʼtanik te maʼyuk yan machʼa ya yakʼ sitik sok te ya xbikʼtaj yoʼtanik ta stojol yan teme ma jaʼuk te sjoyike. Jaʼme jich maba ya spasik te bin ya xjuʼ ya x-ikʼotik bael ta antsiwej o antsinel (ilawil te apéndice te ay ta «¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunel sok te ya schʼoj sbaik jilele?»).

18. 1) ¿Tulan mulilbal ya yil Jehová te antsiwej sok te antsinele? 2) ¿Bin-utʼil pajal kʼoem skʼoplal te antsiwej sok antsinel soknix te yichʼel ta mukʼ lokʼombaetike?

¹⁸ ¿Tulan mulilbal ya yil Jehová te antsiwej sok te antsinele? Ta Ley yuʼun Moisés ya yakʼ kiltik te bin ya snop yuʼun-abi, ta lum yuʼun Israel teme ay machʼa yal ta antsiwej sok te antsinel sok ta yichʼel ta mukʼ lokʼombaetike, la yichʼik milel yuʼune (Levítico 20:2, 10). ¿Bintik pajal ay yuʼun te cheb mulil-abi? Jaʼ te muliletik-abi ya stuchʼ te bin schapojik sok te Jehovae: te kʼalal jtul israel ya yichʼ ta mukʼ te lokʼombaetike, ya stuchʼ kʼoem te bin schapoj sok te Jehovae, jaʼnix jich te kʼalal ay jtul israel ya xyal ta antsiweje sok antsinele, ya stuchʼ kʼoem-euk te bin la schap sok sjoye. Ta swenta-abi, jaʼ jich kʼoem te ay machʼa ya x-akʼawan ta  kʼabale (Éxodo 19:5, 6; Deuteronomio 5:9; kʼopona te sjun Malaquías 2:14). Jaʼ ta swenta te la yichʼik castigo yuʼun Jehová te jun yoʼtan stukel sok te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantike (Salmo 33:4).

19. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtikxan ta koʼtantik te mame ayuk bin-ora ya xyalotik ta swenta te antsiwej sok te antsinele sok bin yuʼun?

¹⁹ Manchukme maba yakotikix ta schʼuunel te Ley yuʼun Moisés jich bitʼil la spasik te israeletike. Manchukme jich-abi, ya yakʼ xjul ta koʼtantik te bitʼil jamal la yal te Ley te ya yichʼ castigo te machʼa ya xyal ta antsiwej sok antsinele. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtikxan ta koʼtantik te mame ayuk bin-ora jich ya jpastike. Kaltik jun lokʼombakʼop. ¿Yabal x-ochat ta jun iglesia yuʼun ya akejan aba ta stojol te jun lokʼomba? «¡Maʼyuk bin-ora jich ya jpas», xchiat. ¿Jaxan te yakuk awichʼ japbeyel bayal takʼin yuʼune? «¡Maʼ jkʼan!», xchiatnanix-a. Yuʼun-nix jich-a, melel jkʼaxel maba ya jkʼan te ya kijkʼitaytik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová ta skaj yichʼel ta mukʼ te lokʼombaetike. Jich bitʼil maba ya xtal ta koʼtantik yijkʼitayel ta yichʼel ta mukʼ te Diose, jaʼnix maba ya jkʼan ya jloʼlaytik te joytik ta swenta te antsiwej sok te antsinele manchukme mulantik sba ta ilel (Salmo 51:1, 4; Colosenses 3:5). Mame ayuk bin-ora jaʼ ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Satanás  sok te ya kakʼtik ta bolkʼoptayel te Jehovae, jaʼnix jich ta swenta te nujpunel te chʼultesbile.

20. Ala sok jun lokʼombakʼop bintik spasojik chaʼoxtul te machʼatik nujpunemike.

²⁰ Ta melel, swenta ya awichʼxan abaik ta mukʼ ma tikʼuknax-a te ya akom abaik ta spasel te bin maba ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te nujpunele. ¿Bintikxan ya skʼan pasel? Swenta ya yichʼ sujtesel te jojkʼoyel-abi, akʼa jpajtik te nujpunel jich bitʼil jwol na. ¿Bintik-a te ya yakʼbey schʼalil te nae? Jaʼik te lekil kʼopetik, te bintik lek ya apasbey te ajoye sok te kʼux ta awoʼtane. Te kʼalal jun awoʼtan abaike, jich kʼoem te ay bayal schʼalil te na te tʼujbilnax ta ilel yuʼune. Jaʼukmeto, teme kaj ta chʼayel te utsil-oʼtanile jichme ya xkʼot te kʼunkʼun ya xjojchob jilel te yutil nae. Jaʼukmeto, maniwan ya akʼan te jich ya xkʼot ta awentae. Jaʼ ya akʼan te «ichʼbiluc [...] ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel» jich te bitʼil ya yal te Diose. Jich bitʼil te anaʼoje, te bintik ay yuʼun te jwol nae ya skʼan ya yichʼ kanantayel sok ya yichʼ chaʼpasel. Jich yuʼun ya skʼan te ay bin ya xjajch apas swenta ya alekubtes biluk-a te ya xkaj ta tsʼiʼlajele. Te Biblia ya yal te bin-utʼil ta pasele: «Ta pʼijilil ya yichʼ pasel te nae; soc ta spʼijil joltic ya yichʼ aqʼuel jajchʼel te yiptajibe. Buen nopbil te bitʼil ya yichʼ nojesel ta bitic bayalic stojol soc te bitic buen tʼujbilic sba te ayic ta cuartoetic yuʼune» (Proverbios 24:3, 4, XCD). Akʼa kiltik bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te texto-abi ta swenta te nujpunele.

21. ¿Bin-utʼil kʼunkʼun ya xjuʼ ya awakʼbeyik yip te nujpunel awuʼunike? (Jaʼnix jich ilawil te « ¿Bin-utʼil ya kakʼbeyxan yip te nujpunel kuʼune?».)

²¹ Te «bitic buen tʼujbilic» ya skʼan ya x-ayin ta yutil  nae, jaʼ te taleliletik jich bitʼil te smelelil kʼuxul-oʼtanil, xiʼel te Jehová sok te schʼuunel-oʼtanil te tulan aye (Proverbios 15:16, 17; 1 Pedro 1:7). Te taleliletik-abi sok yantikxan taleliletik, jaʼ ya yakʼbey yip te nujpunele. Jaʼukmeto, ¿aybal awiloj te bin ya yal ta Proverbios 24:4 te bin-utʼil ya yichʼ nojesel ta «bitic buen tʼujbilic» te nae? Jaʼ te «buen nopbil» te bitʼil ya yichʼ nojesele. Jich yuʼun, teme ya akʼan ya ajeltay te atalelik sok te ya amukʼubtesik te skʼuxul awoʼtanike, yame skʼan ya anopikxan te Biblia sok ya apasik ta akuxlejalik te bin ya anopike (Romanos 12:2; Filipenses 1:9). Teme ya alokʼesbeyik stiempoil ta snopel ta lek te bin ya yal te folleto Examinando o jun artículo yuʼun te La Atalaya o ¡Despertad! te ya yalbey skʼoplal ta swenta te nujpunele, jichme ya skoltayex ta yilel te «bitic buen tʼujbilic» ya achʼalik kʼoem-a te anaike. Ta patil yame skʼan ya awotsesik kʼoem ta yutil «cuartoetic». Te bin ya skʼan ya yal-abi, jaʼ te ya apas ta akuxlejalik te tojobtesel te la awilbeyik skʼoplal ta swenta te kʼux awoʼtanik te Jehovae. Jichme ya xjuʼ ya xchaʼlekub te nujpunel awuʼunik jich bitʼil ayin ta sjajchibale.

22. ¿Bin ya ataik yuʼun teme ya apasik tulan ta spasel te bin ay ta awentaik ta jujuntul ta stulantesel te nujpunel awuʼunike?

²² Swenta ya yichʼ chaʼchʼalel te yutil nae, yame yichʼ bael bayal tiempo. Jaʼukmeto teme ya apasik tulan ta spasel te bin ay ta awentaik spasel ta jujuntule, yame ataik bayal tseʼel-oʼtanil te bitʼil yakex ta schʼuunel te mantalil ya yal te Biblia te ay jtul ta achebalik te nail ya xjajch yakʼ ta ilel te talel kʼaxel ya awichʼ abaik ta mukʼe (Romanos 12:10; Salmo 147:11). Te kʼalal ya kichʼtik ta mukʼ te nujpunele, jichme ya x-ayinotik ta stojol te skʼuxul yoʼtan Diose.