1, 2. Биз қайси соални қараштуримиз вә немишкә?

СИЗ турмуш қурғанму? Әгәр шундақ болса, өзүңизни бәхитлик һис қиламсиз яки җориңиз билән тил тапалмай жүрәмсиз? Араңларға соғақчилиқ чүштиму? Некалиқ турмуштин һузурлинишниң орниға, чишиңизни чишләп сәвир-тақәт қиливатамсиз? Шундақ болса, бурунқи иллиқ мунасивитиңизниң совуп кәткәнлигигә пушайман қиливатқансиз. Мәсиһий сүпитидә, некаңизниң Йәһваға шан-шәрәп кәлтүрүшини халайдиғанлиғиңиз сөзсиз. Бәлким, һазирқи әһвалиңиз сизни қаттиқ тәшвишләндүрүп, көңлүңизгә арам бәрмәйватқанду. Гәрчә шундақ болсиму, бу әһвалдин қутулушқа амалим йоқ дәп үмүтсиз қалмаң.

² Өз вақтида әр-аял дегән намила болған, бүгүн болса, яхши һаят кәчүрүватқан мәсиһийләр бар. Улар аилисини мәһкәм қилалиған. Шуңа, сизму некаңизни техиму бәхитлик қилалайсиз. Қандақларчә?

3, 4. Немишкә әр-аял Худаға йеқинлишишқа тиришқансири бир-биригиму йеқинлишиду? Мисал кәлтүрүң.

³ Өмүрлүк җориңиз билән иккиңлар Худаға йеқинлишишқа тиришсаңлар, бир-бириңларғиму йеқинлишисиләр. Қандақ қилип? Егиз чоққилиқ бир тағни тәсәввур қилип көрүң. Униң шималий етигидә әр киши, җәнубий етигидә болса, аял киши туриду. Иккилиси таққа чиқишқа башлиди. Авал уларни чоң арилиқ бөлүп турған еди. Лекин чоққиға көтирилгәнсири бу арилиқ қисқирайду. Мошу мисалниң мәнасини чүшинәмсиз?

 ⁴ Аллаға толуқ мөлчәрдә хизмәт қилишқа тиришип жүргиниңизни таққа чиқиш үчүн күч селиш билән селиштурушқа болиду. Сиз Йәһвани яхши көргәнликтин, һазирниң өзидә таққа ямишип чиқиватисиз. Һәмрайиңиз билән жирақлишип кәткән болсиңиз, әшу тағниң икки тәрипидин чиқиватқандәк болисиләр. Силәр таққа чиқишни давамлаштурсаңлар, немә болиду? Әлвәттә, бешида араңлардики арилиқ жирақ болуши мүмкин. Бирақ Худаға йеқинлишишқа қанчилик тиришсаңлар, йәни қанчилик егиз көтирилсәңлар, бир-бириңларға шунчилик йеқинлишисиләр. Һәқиқәтән, өмүрлүк йолдишиңиз билән йеқинлишиш үчүн алди билән Худаға йеқинлишишиңиз керәк. Амма әмәлийәттә буни қандақ қилалайсиз?

5. а) Йәһваға вә өмүрлүк яриңизға қандақ йеқинлишишқа болиду? ә) Худаниң некаға болған көзқариши қандақ?

 ⁵ Әр-аял Муқәддәс китаптики некаға тегишлик мәслиһәтләргә риайә қилиш арқилиқ «таққа чиқиду» (Зәбур 25:4; Йәшая 48:17, 18). Әлчи Паулниң мәслиһитини қараштурайли. У: «Һәммә адәм некаға һөрмәт қилсун»,— дегән (Ибранийларға 13:4, УМКҖ). Бу сөзләр немини билдүриду? «Һөрмәт» дегән грек сөзи қәдирлик вә әтиварлиқ дегәнни билдүриду. Худаму некаға нәқ мошундақ қарайду. У некани қәдирләйду вә әтиварлайду.

6. Паулниң некаға тегишлик мәслиһитиниң контексти немини көрситиду вә немишкә буни әстә тутуш муһим?

⁶ Әлвәттә, Худаниң хизмәтчилири сүпитидә, сиз вә өмүрлүк яриңиз неканиң қәдирлик, һәтта муқәддәс екәнлигини билисиләр. Некаға Йәһваниң өзи асас салған (Мәтта 19:4—6ни оқуң). Лекин некадики қийинчилиқларға дуч келиватқан болсиңизчу? Бир-бириңларға меһир-муһәббәт вә иззәт-һөрмәт билән муамилә қилиш үчүн некани һөрмәтләш керәклигини билишла йетәрлик әмәс. Ундақта буниң үчүн немә һаҗәт? Паулниң некани һөрмәтләш тоғрилиқ немә дегәнлигигә диққәт ағдуруң. У «һәммә адәм некаға һөрмәт қиливатиду» демәй, бәлки «һәммә адәм некаға һөрмәт қилсун» дәп ейтқан. Паул өз пикрини баян қилипла қоймай, бәлки һәрикәт қилишқа чақирған *. Буни әстә тутқанлиғиңиз җүптиңизни бурунқидәк һөрмәт қилишқа дәвәт қилиши еһтимал. Немишкә мошундақ дейишкә болиду?

7. а) Биз Муқәддәс китаптики қайси әмирләрни орунлаймиз вә немишкә? ә) Бу қандақ яхши нәтиҗиләргә елип келиду?

⁷ Шагиртларни тәйярлаш яки ибадәт қилиш үчүн җәм болушқа охшаш Язмилардики башқиму әмирләргә  қандақ қарайдиғанлиғиңиз һәққидә ойлинип көрүң (Мәтта 28:19; Ибранийларға 10:24, 25). Мошу әмирләрни орунлаш бәзи вақитларда қийин болуши мүмкин. Мәсилән, вәз қиливатқанда учришидиған адәмләрниң бепәрвалиғидин яки иштин қаттиқ һерип қалғанлиғиңиздин, җамаәт учришишиға бериш наһайити қийин болуши мүмкин. Лекин шуниңға қаримастин, сиз Падишалиқ һәққидә вәз қилишни вә мәсиһий учришишларға беришни тохтатмайсиз. Сизни һечким, һәтта Шәйтанму, тохтиталмайду! Немишкә? Сәвәви Йәһваға болған сәмимий меһир-муһәббитиңиз сизни униң әмирлирини орунлашқа дәвәт қилиду (Йоһанниң 1-хети 5:3). Бу қандақ яхши нәтиҗиләргә елип келиду? Вәз паалийитигә вә учришишларға қатнишиш арқилиқ сиз көңүл арамлиқ таписиз һәм Алланиң ирадисини орунлаватқанлиғиңизни билип, шат-хорамлиққа еришисиз. Бундақ сезимләр сизгә күч-қувәт бериду (Нәһәмия 8:10). Буниңдин өзүмизгә қандақ савақ алалаймиз?

8, 9. а) Бизни некаға һөрмәт билән қарашқа немә дәвәт қилиду вә немишкә? ә) Қайси икки соални қараштуримиз?

⁸ Пәрвәрдигарға болған чоңқур меһир-муһәббәт сизни қийинчилиқларға қаримастин вәз қилишқа вә җамаәт учришишлириға беришқа дәвәт қилиду. Худди шуниңға охшаш, бу меһир-муһәббәт сизни қийин әһваллардиму Муқәддәс китаптики «некаға һөрмәт қилиш» нәсиһитигә қулақ селишқа дәвәт қилиши мүмкин (Ибранийларға 13:4; Зәбур 18:29; Вәз 5:4). Шундақла, вәз қилиш һәм җамаәт учришишлириға бериш үчүн күч салғанлиғиңиз мол бәрикәткә ериштүриду. Сизниң некаға һөрмәт билән қарашқа тиришқанлиғиңиз Йәһваниң нәзәридин сирт қалмайду һәм у сизни чоқум мукапатлайду (Салоникилиқларға 1-хәт 1:3; Ибранийларға 6:10).

⁹ Ундақта некаңизға һөрмәт билән қараш үчүн немә қилсиңиз болиду? Биринчидин, некаңизға зиян йәткүзидиған жүрүш-туруштин чәтнишиңиз керәк. Иккинчидин,  нека риштисини мустәһкәмләйдиған қәдәмләрни қилишиңиз зөрүр.

10, 11. а) Қандақ жүрүш-туруш некани һақарәтләйду? ә) Мәсиһий өз җүпти билән қандақ соални қараштуруши лазим?

¹⁰ Турмушқа чиққан бир мәсиһий аял мундақ дегән: «Мән һәммә нәрсигә чидашқа Йәһвадин күч-қувәт сорап дуа қилимән». Немишкә? У аял: «Ерим мени гәп-сөзлири билән һақарәтләйду. Гәрчә у мени уруп-соқмисиму, лекин “Сән бешимға бир бала болдуң!” яки “Қолуңдин һечнемә кәлмәйду!” дегән зәһәрлик сөзлири көңлүмгә пичақ урғандәк тегәтти»,— дәп чүшәндүриду. Қериндишимизниң сөзлиридин көрүнүп турғандәк, некадики һақарәтлик гәп-сөзләр — җиддий мәсилә.

¹¹ Мәсиһийниң җүптигә һақарәтләрни яғдуруп, көңлини ағритқанлиғи наһайити ечинишлиқ! Аилидә мундақ сөзләрниң ейтилиши некаға болған һөрмәтсизликни көрситиду. Сизниң некаңиз тоғрисида немә дейишкә болиду? Буни ениқлашниң бир усули — җүптиңиздин кәмтәрлик билән «Мениң сөзлирим сизгә қандақ тәсир қилиду?» дәп сораш. Сөзлириңиз униңға еғир тегиватқанлиғи ениқланса, өзгиришкә тәйяр болуң (Галатилиқларға 5:15; Әфәсликләргә 4:31ни оқуң).

12. Немә сәвәптин кимду-бирсиниң ибадити Йәһваниң алдида әһмийәтсиз болуп қелиши мүмкин?

¹² Есиңизда болсун, некада қилған гәп-сөзлириңиз Йәһва билән мунасивитиңизгә тәсир қилиду. Муқәддәс китапта: «Әгәр кимду-ким Худаға дурус ибадәт қиливатимән дәп ойлап, лекин тилини тизгинлимисә, у өз жүригини алдайду һәм униң ибадити пайдисиздур»,— дәп йезилған (Яқуп 1:26). Сизниң гәп-сөзлириңиз Йәһваға болған ибадитиңиз билән чәмбәрчас бағлиқ. Муқәддәс китап «Худаниң хизмәтчисимән дәйдиған адәм  өйдә өзини қандақ тутсиму мәйли» дегән пикирни қоллимайду. Өзүңизни алдимаң: бу — бәк җиддий мәсилә (Петрусниң 1-хети 3:7ни оқуң). Сиз қабилийәтлик вә Аллаға қизғин хизмәт қилидиған мәсиһий болушиңиз мүмкин, лекин гәп-сөзлириңиз билән өмүрлүк җүптиңизниң көңлини әттәй ағритсиңиз, некаңиз һақарәтлинип, ибадитиңиз Худаниң алдида әһмийәтсиз болуп қелиши еһтимал.

13. Әр-аял бир-бириниң көңлини қандақ ағритиши мүмкин?

¹³ Шуниң билән әр-аял башқиму һәрикәтлири билән бир-бириниң көңлини ағритмаслиғи үчүн пәхәс болуши керәк. Икки мисални қараштурайли: балисини ялғуз беқип өстүрүватқан мәсиһий аял мәслиһәт сораш үчүн җамаәттики өйләнгән мәсиһийгә пат-пат телефон қилип, узақ сөзлишиду. Бойдақ бурадәр турмушқа чиққан қериндаш билән һәр һәптә көп вақит вәз қилиду. Мошу мисаллардики мәсиһийләрниң нийити пак болуши мүмкин, лекин уларниң жүрүш-туруши һәмрайиға қандақ тәсир қилиду? Мошундақ вәзийәткә дуч кәлгән бир аял мундақ дегән: «Еримниң җамаәттики бир қериндашқа көп вақтини һәм диққитини бөлидиғанлиғи мениң көңлүмгә еғир келиду. Өзүмни керәксиз һис қилимән».

14. а) Яритилиш 2:24тә некаға нисбәтән немә ейтилиду? ә) Өзүмизгә қандақ соал қойсақ болиду?

¹⁴ Некада шундақ вәзийәтниң йүз бериши кимниң болсиму көңлини ағритидиғанлиғи чүшинишлик. Буниңға йол бәргән җүпти Худаниң некаға тегишлик: «Әр киши ата-анисидин айрилип, өз аялиға чаплишиду» дегән буйруғини көзгә илмайду (Яритилиш 2:24). Әлвәттә, турмуш қурғанлар ата-анилирини бурунқидәкла һөрмәтләйду, лекин Йәһваниң нийити бойичә, әнди улар үчүн әң муһим инсан — һәмрайи. Шуниңға охшашла, биз етиқатдашлиримизни интайин яхши көрсәкму, әң алди билән өмүрлүк җүптимизгә көңүл бөлүшимиз керәк. Демәк, турмуш қурған мәсиһий башқа бирси,  болупму ят җинислиқ етиқатдаш билән, һәддидин ташқири көп вақит өткүзсә яки униң билән өзини артуқчә әркин тутса, бу некаси үчүн хәтәрлик. Аилидики келишмәслик нәқ мошу сәвәптин пәйда болуши мүмкин. Өзүңиздин мундақ сорап көрүң: «Мән өмүрлүк яримға вақтимни, диққитимни бөлүп, сөйгү-муһәббитимни көрситиватимәнму?»

15. Мәтта 5:28гә бенаән, турмуш қурған мәсиһийләр немишкә ят җинислиқ адәмләргә орунсиз диққәт бөлмәслиги керәк?

 ¹⁵ Шундақла турмуш қурған мәсиһийләр ят җинислиқ адәмләргә орунсиз диққәт бөлсә, байқимай, өзлирини хәтәрлик вәзийәткә қойиду. Әпсуслинарлиғи, аилиси бар бәзи етиқатчилар ят җинислиқ кишиләр билән бәк йеқин болуп кәткәч, уларға көңли чүшүп қалған (Мәтта 5:28). Нәтиҗидә, бундақ һис-туйғулар некани техиму һақарәтләйдиған қилмишларға елип кәлди. Бу һәққидә әлчи Паулниң немә дегәнлигини қараштурайли.

16. Әлчи Паул некаға нисбәтән қандақ әмир бәргән?

¹⁶ «Һәммә адәм некаға һөрмәт қилсун» дегән сөзләрдин кейин, әлчи Паул мундақ агаһландурған: «Әр-хотун бир-биригә садиқ болсун. Чүнки Худа некасиз җинсий мунасивәттә болғанлар вә җорисиға садиқ болмиғанлардин һесап алиду» (Ибранийларға 13:4, УМКҖ). Җинсий мунасивәт пәқәт әр-аял арисида болуши лазим. Шуниң үчүн мәсиһийләр Йәһва тәрипидин роһландурулған мону сөзләргә қулақ салиду: «Өз яшлиғиңда алған хотунуң билән һузурлан» (Пәнд-нәсиһәтләр 5:18).

17. а) Немишкә мәсиһийләр бу дунияниң зинаға тегишлик пикригә қошулмайду? ә) Аюп пәйғәмбәргә қандақ тәқлит қилалаймиз?

¹⁷ Өмүрлүк җори әмәс адәм билән җинсий мунасивәттә болғанлар Пәрвәрдигарниң әхлақий қанунлирини қилчиму һөрмәтлимәйдиғанлиғини көрситиду. Бүгүнки күндә нурғун адәмләр зинани гуна дәп һесаплимайду. Лекин мәсиһийләрниң көзқаришиға башқа адәмләрниң көзқариши һәргиз тәсир қилмаслиғи керәк. Мәсиһийләр «зинахорларни һәм вапасизларни» адәмләрниң әмәс, Худаниң «сораққа тартидиғанлиғини» яхши чүшиниду (Ибранийларға 10:31; 12:29). Шуңлашқа һәқиқий мәсиһийләр бу мәсилигә тегишлик Йәһваниң көзқаришиға җиддий риайә қилиду (Римлиқларға 12:9ни оқуң). Аюп пәйғәмбәрниң «Мән көзүм билән келишим түзүшкән»  дегән сөзлирини әскә елиң (Аюп 31:1). Һәқиқәтән, зинаға елип келидиған йолда маңмас үчүн һәқиқий мәсиһийләр көзи билән келишим түзүп, өмүрлүк җүпти әмәс ят җинислиқ адәмгә зоқ һәвәс билән һечқачан қаримайду (қошумчиниң «Муқәддәс китапниң аҗришиш вә айрим турушқа тегишлик көзқариши» намлиқ мақалисигә қараң.).

18. а) Йәһва зинаға қандақ қарайду? ә) Зина вә бутпәрәсликниң қандақ умумийлиғи бар?

¹⁸ Йәһва зинаға қандақ қарайду? Буни Муса пәйғәмбәрниң қанунидин чүшинишкә болиду. Исраил хәлқидә зина қилған вә бутқа чоқунған адәм өлүм җазасиға кесилгән (Лавийлар 20:2, 10). Бу икки қилиқниң қандақ умумийлиғи бар? Әгәр кимду-ким бутқа чоқунған болса, Йәһва билән түзгән келишимини бузған. Шуниңға охшаш, зина қилған исраиллиқ киши аяли билән түзгән келишимини бузған. Һәр икки вәзийәттиму вапасизлиқ қилинған (Чиқиш 19:5, 6; Қанун шәрһи 5:9; Малаки 2:14ни оқуң). Шуңа вапасизлиқ қилған кишиләр садиқ вә ишәшлик Худаниң һөкүмигә учриған еди (Зәбур 33:4).

19. Нека вапалиғини бузмаслиқ қараримизни немә мустәһкәмлиши мүмкин вә немишкә?

¹⁹ Әлвәттә, һәқиқий мәсиһийләр Муса пәйғәмбәрниң қануни бойичә яшимайду. Амма қедимий Исраилда зинаниң еғир гуна дәп һесапланғанлиғини әстә тутуш мәсиһийләрни мундақ гунани өткүзмәсликни чиң қарар қилишқа дәвәт қилиду. Немишкә? Мундақ вәзийәтни тәсәввур қилиң: чиркоға берип, бутниң алдида тизлинип, дуа қилаттиңизму? «Әлвәттә, яқ!» — дәп җавап берисиз. Әгәр сизгә көп пул бәрсичу? «Һечқачан ундақ қилматтим!» — дәйдиғансиз. Дәрһәқиқәт, мәсиһийләр үчүн бутқа чоқунуп, Йәһваға вапасизлиқ қилиш ойиниң өзиму жиркиничлик. Шуниңға охшаш, мәсиһийләр үчүн Йәһваға вә өмүрлүк яриға вапасизлиқ қилиш жиркиничлик болуши керәк. Вапасизлиқни ақлашқа һеч сәвәп йоқ! (Зәбур 51:1, 4; Колосилиқларға 3:5). Биз һечқачан  Шәйтанни хошал қилидиған, Худани һәм муқәддәс нека қурулумини болса, һақарәтләйдиған қилиқ қилғумиз кәлмәйду.

20. Бәзи некаларда қандақ шараит йүз бәрди? Мисал кәлтүрүң.

²⁰ Өмүрлүк җүптиңизни бурунқидәк һөрмәтләш үчүн неканиң қәдрини төкидиған қилиқлардин нери болуштин башқа йәнә немә қилишқа болиду? Бу соалға җавап елиш үчүн некани өй билән селиштуруп көрәйли. Әр-аялниң силиқ-сипайә сөзлири билән ғәмхорлуғи вә бир-бирини һөрмәтләйдиғанлиғини көрситидиған башқиму ишлири өйни зенәтләйдиған нәрсиләр болсун. Әр-аял арисидики меһир-муһәббәт риштиси күчәйсә, нека худди көркәм иллиқ өйгә охшайду. Уларниң меһир-муһәббәт риштиси аҗизлап кәтсә, әшу көркәмлик, һәтта иллиқлиқ аста-аста йоқилип, ахирида некаси безәлмигән өйдәк болуп қалиду. Лекин сиз Худаниң «некаға һөрмәт билән қараңлар» дегән әмригә итаәт қилишни халиғанлиқтин, вәзийәтни яхшилитишқа тиришидиғанлиғиңиз сөзсиз. Баһалиқ вә һөрмәткә лайиқ нәрсини җөндәш яки әксигә кәлтүрүш әрзийдиған иш әмәсму? Буни қандақ қилсиңиз болиду? Худаниң Сөзидә мундақ дейилгән: «Аилә болса, даналиқ асасида бәрпа қилинар, чүшиниш билән мустәһкәмлинәр. Билимләр билән өйниң ханилири һәрхил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар» (Пәнд-нәсиһәтләр 24:3, 4). Бу сөзләрни некаға нисбәтән қандақ қоллинишқа болидиғанлиғини қараштурайли.

21. Некани қандақ қилип бара-бара мустәһкәмләшкә болиду? (Шундақла « Некамни қандақ қилип мәһкәм қилалаймән?» намлиқ рамкиға қараң.)

²¹ Бәхитлик өйни толдуридиған «зор байлиққа» һәқиқий муһәббәт, Худадин әйминиш вә мәһкәм етиқат охшаш хисләтләр кириду (Пәнд-нәсиһәтләр 15:16, 17;  Петрусниң 1-хети 1:7). Бу пәзиләтләр некани мустәһкәмләйду. Жуқурида кәлтүрүлгән тәмсилдики өйниң ичи «зор байлиққа» қандақ толдурулидиғанлиғини байқидиңизму? «Билимләр билән». Муқәддәс китаптики билимниң уларни пайдиланған адәмниң ой-пикрини өзгәртип, җорини бурунқидәк яхши көрүшкә дәвәт қилидиған күчи бар (Римлиқларға 12:2; Филипиликләргә 1:9). Әр-аялниң бирликтә олтирип күндилик айәтни яки «Күзитиш мунари» вә «Ойғиниңлар!» журналлиридики некаға нисбәтән мақалиләрни муһакимә қилишни өйүңизни зенәтләйдиған буюмни тамашә қилишқа охшатса болиду. Йәһваға болған меһир-муһәббитиңиз сизни һазир қараштурулған мәслиһәтни қоллинишқа дәвәт қилса, «өйүңизни зенәт буюмлири» билән толдурған болисиз. Нәтиҗидә, некаңиз авалқидәк көркәм вә иллиқ һаләткә қайтиду.

22. Некани мәһкәм қилишқа һәссә қошсиңиз, немигә еришисиз?

²² Әлвәттә, зенәт буюмлирини бир-бирләп орун-орниға қоюш үчүн көп вақит вә күч чиқириш керәк. Амма буниңға һәссиңизни қошсиңиз, Муқәддәс китаптики «Бир-бириңларға биринчи болуп иззәт-еһтирам көрситиңлар» дегән сөзләргә риайә қилғиниңизни билип, зор қанаәт таписиз (Римлиқларға 12:10; Зәбур 147:11). Һәммидин муһими, некаға һөрмәт қилиш үчүн бар күчиңиз билән тиришсиңиз, өзүңизни Йәһваниң меһир-муһәббитиниң сайисида сақлалайсиз.