1—3. а) Јеһова инсана һансы бәхшиши вериб вә бәзән ондан неҹә истифадә едилир? б) Аллаһын мәһәббәтини итирмәмәк үчүн нитг бәхшишиндән неҹә истифадә етмәк лазымдыр?

ТӘСӘВВҮР ЕТ КИ, чох истәдијин бир адама һәдијјә вермисән. О, һәдијјәдән пис истифадә етсәјди, сән буна неҹә бахардын? Туталым, сән она машын бағышламысан вә бир дә хәбәр тутурсан ки, о, машыны неҹә ҝәлди сүрүр, башгаларына хәсарәт јетирир. Мәҝәр буна ҝөрә мәјус олмаздын?

² Нитг габилијјәти «һәр бир ҝөзәл пај вә һәр бир камил немәт» верән Јеһова Аллаһын бизә һәдијјәсидир (Јагуб 1:17). Инсаны һејвандан фәргләндирән бу һәдијјәнин сајәсиндә биз һәм фикирләримизи, һәм дә һиссләримизи ифадә едә билирик. Тәәссүф ки, бәзән нитг бәхшиши дә пис мәгсәдлә ишләдилир. Дилдән дүзҝүн истифадә едилмәјәндә, башгаларына гәлб јарасы вуруланда Јеһова бәрк кәдәрләнир.

³ Аллаһын мәһәббәтини итирмәмәк үчүн нитг бәхшишини Онун истәдији кими ишләтмәлијик. Мүгәддәс Китабда Јеһованын һансы данышығы хошладығы ајдын шәкилдә билдирилир. «Гој дилиниздән һеч бир пис сөз чыхмасын, анҹаг зәрурәтә ҝөрә иманы мөһкәмләндирмәк үчүн јахшы сөз сөјләјин ки, сизи динләјәнләрә фајда ҝәтирсин» (Ефеслиләрә 4:29). Ҝәл  ашағыдакы суаллары арашдыраг: данышығымыза нә үчүн фикир вермәлијик? Аллаһ һансы данышығы бәјәнмир? «Иманы мөһкәмләндирмәк үчүн јахшы сөз»ләри неҹә сөјләмәк олар?

4, 5. Мүгәддәс Китаб мәсәлләриндә сөзүн ҝүҹлү тәсири неҹә тәсвир олунур?

⁴ Биринҹи сәбәб: сөзләр чох ҝүҹлү тәсирә маликдир. Мәсәлләр 15:4 ајәсиндә дејилир: «Сакит дил һәјат ағаҹыдыр, әјри сөзләр үрәк јаралар» *. Су ағаҹы ҹанландырдығы кими, гәлби овундуран «сакит дил» дә ону динләјәнләрә тәравәт ҝәтирир. «Әјри сөзләр» исә гәлби сындырыр. Доғрудан да, сөз һәм сағалда, һәм дә јаралаја биләр (Мәсәлләр 18:21).

⁵ Сөзүн гүввәси диҝәр бир мәсәлдә белә тәсвир олунур: «Дүшүнмәдән дејилән сөз гылынҹ зәрбәсинә бәнзәр» (Мәсәлләр 12:18). Тәләм-тәләсик, дүшүнүлмәдән сөјләнилмиш сөз үрәји јараламаға, мүнасибәтләри корламаға гадирдир. Јәгин сәнин дә башына ҝәлиб: дүшүнмәдән дејилән сөз үрәјини хәнҹәр кими кәсиб. Бу мәсәлин икинҹи  һиссәсиндә дејилир: «Һикмәтли инсанын дили исә мәлһәмдир». Илаһи һикмәт тәзаһүр етдирән инсанын дилиндән чыхан өлчүлүб-бичилмиш сөзләр јаралы үрәјә мәлһәм вурур, корланмыш мүнасибәтләри бәрпа едир. Хош сөзләрин шәфавериҹи гүввәсини өз үзәриндә јәгин ки, сән дә һисс етмисән. (Мәсәлләр 16:24 ајәсини оху.) Бәли, сөз ҝүҹлү тәсирә маликдир. Буна ҝөрә дә биз истәјирик ки, сөзләримиз инсанлары сағалтсын, һеч вахт јараламасын.

6. Нә үчүн дили ҹиловламаг әсил мүбаризәдир?

⁶ Биз нә гәдәр чалышсаг да, дилимизи там ҹиловлаја билмәјәҹәјик. Бурадан икинҹи сәбәб доғур: ҝүнаһ вә гејри-камиллик бизи дилимиздән пис истифадә етмәјә сөвг едир. Сөз үрәјин мәһсулудур, инсанын үрәји исә ағлы кәсәндән пислијә мејилли олур (Јарадылыш 8:21; Лука 6:45). Бу сәбәбдән дили јүјәнләмәк чох мүшкүл мәсәләдир. (Јагуб 3:2—4 ајәләрини оху.) Биз дилимизә мүкәммәл шәкилдә нәзарәт едә билмәсәк дә, ону һәмишә тәкмилләшдирмәјә чалышмалыјыг. Сујун ахынына гаршы үзән үзҝүчү бүтүн гүввәсини топлајыб ирәлијә һәрәкәт етдији кими, биз дә дилимизи ҹиловламаг үчүн гејри-камил тәбиәтимизлә мүбаризә апармалыјыг.

7, 8. Нитг бәхшишиндән неҹә истифадә етмәјимиз Јеһованын ҝөзүндә нә дәрәҹәдә ҹиддидир?

⁷ Үчүнҹү сәбәб: сөзләримизә ҝөрә Јеһованын өнүндә мәсулијјәт дашыјырыг. Данышығымыз јалныз инсанларла дејил, һәмчинин Јеһова илә мүнасибәтимизә дә тәсир едир. Јагуб 1:26 ајәсиндә дејилир: «Әҝәр кимсә диндар олдуғуну дүшүнүр, амма дилини ҹиловламырса, о, өз-өзүнү алдадыр вә онун диндарлығы бошдур» *. Кечән фәсилдән ҝөрдүјүмүз кими, данышыг ибадәтлә сых бағлыдыр.  Әҝәр биз дилимизи јүјәнләмириксә, дилимиздән аҹы, зәһәрли сөзләр чыхырса, мүгәддәс хидмәтлә бағлы ҝөрдүјүмүз бүтүн ишләр Аллаһын ҝөзүндә пуч ола биләр. Бу, чох ҹидди мәсәләдир (Јагуб 3:8—10).

⁸ Бәли, нитг бәхшишиндән неҹә истифадә етдијимизә фикир вермәк үчүн сәбәб чохдур. Ҝәл әввәлҹә мәсиһијә јарашмајан данышыг нөвләрини, сонра исә иманы мөһкәмләндирән нитг нөвләрини мүзакирә едәк.

9, 10. а) Бу ҝүн дүнјада нә ҹүр данышыг ади һала чеврилиб? б) Нә үчүн биз налајиг данышығы рәдд етмәлијик? (Һашијәјә дә бах.)

⁹ Налајиг данышыг. Бу ҝүн инсанлар үчүн әдәбсиз сөз демәк, ләнәт јағдырмаг вә диҝәр налајиг сөзләр данышмаг ади һалдыр. Чохлары диггәт мәркәзиндә олмаг үчүн вә јахуд сөз касадлығы уҹбатындан бу ҹүр данышырлар. Бәзи «ҝүлүш усталары» ҹамааты әјләндирмәк үчүн сәһнәдән шит, әхлагсыз зарафатлар едирләр. Амма налајиг данышыгда ҝүлмәли һеч нә јохдур. Тәхминән 2000 ил бундан әввәл һәвари Булус Аллаһдан илһам алараг Колос шәһәриндә јашајан мәсиһиләрә төвсијә етмишди ки, дилләринә «налајиг сөзләр» ҝәтирмәсинләр (Колослулара 3:8). Булус Ефесдәки јығынҹаға да јазмышды ки, мәсиһиләр әдәбсиз зарафатларын адыны белә, чәкмәсинләр (Ефеслиләрә 5:3, 4).

¹⁰ Налајиг данышыг Јеһовада вә Ону севәнләрдә икраһ ојадыр. Доғрудан да, Јеһованы севдијимиз үчүн биз налајиг сөзләри рәдд едирик. Булус ҝүнаһлы бәдәнин әмәлләрини садалајаркән «натәмизлијин» дә адыны чәкир. Бураја һәмчинин әдәбсиз данышыг да дахилдир (Галатијалылара 5:19—21). Бу, чох ҹидди мәсәләдир. Дөнә-дөнә верилмиш мәсләһәтләри гулагардына вуран вә сон дәрәҹә әхлагсыз, позғун, тәһгирамиз сөзләр данышан мәсиһи јолундан  дөнүб төвбә етмирсә, јығынҹагдан хариҹ олуна биләр *.

11, 12. а) Ади сөһбәт нә вахт гејбәтә чеврилир? б) Јеһованын хидмәтчиләри нәјә ҝөрә бөһтаны рәдд етмәлидирләр?

¹¹ Гејбәт, бөһтан. Киминсә өзү вә јашајышы барәсиндә данышмаг һамымыза хасдыр. Бурада пис бир шеј вармы? Хејр, әҝәр мүсбәт, фајдалы бир мәлуматла бөлүшүрүксә, мәсәлән, тәзәҹә вәфтиз олунанлар вә ја мәнәви дајаға еһтијаҹы оланлар барәсиндә сөһбәт едириксә, бурада пис бир шеј јохдур. Биринҹи әсрдә јашајан мәсиһиләр баҹы-гардашларынын ҝүзараны илә сәмими гәлбдән марагланыр вә мүнасиб мәлуматы бир-биринә сөјләјирдиләр (Ефеслиләрә 6:21, 22; Колослулара 4:8, 9). Гејбәт исә башга шејдир. Гејбәт заманы мәлумат тәһриф едилир вә ја киминсә шәхси һәјаты илә бағлы мәсәләләр орталыға төкүлүр. Ән писи исә гејбәт бөһтана ҝәтириб чыхара биләр. Азәрбајҹан дилинин изаһлы лүғәтинә ҝөрә бөһтан «бирини ләкәләмәк үчүн наһагдан она пис бир шеј иснад етмә; ифтира, шәр» демәкдир. Бөһтан һәмишә зәрәрлидир. Мәсәлән, фәрисиләр Исаны һөрмәтдән салмаг вә чиркин мәгсәдләрини һәјата кечирмәк үчүн она шәр атырдылар (Мәтта 9:32—34; 12:22—24). Бөһтан чох вахт дава-далаша сәбәб олур (Мәсәлләр 26:20).

¹² Јеһова нитг бәхшишиндән башгаларыны ҝөздән салмаг, нифаг јаратмаг үчүн истифадә едәнләрә бармагарасы бахмыр. О, «гардашлар арасына нифаг салан кәс»ләрә нифрәт едир (Мәсәлләр 6:16—19). «Бөһтанчы» сөзү јунанҹа  диаболос кими сәсләнир. Бу сөз һәм дә Шејтанын титулларындан биридир. Аллаһа бөһтан атдығы үчүн Шејтан «Иблис» адланыр (Вәһј 12:9, 10). Әлбәттә, биз бөһтаны рәдд едирик, чүнки Иблисә бәнзәмәк истәмирик. Јығынҹагда «нифаг» вә «парчаланма» кими ҝүнаһлы бәдәнин әмәлләринә сәбәб олан бөһтана јер јохдур (Галатијалылара 5:19—21). Она ҝөрә дә киминсә барәсиндә данышмаздан әввәл өзүндән соруш: «Бу мәлумат доғрудур? Бу хәбәри данышмагла, о адама гаршы хејирхаһлыг ҝөстәрирәм? Бу хәбәри кимәсә данышмаг нә дәрәҹәдә ваҹиб вә мүнасибдир?» (1 Салоникилиләрә 4:11 ајәсини оху.)

13, 14. а) Тәһгирамиз данышыг инсана неҹә тәсир едир? б) Тәһгирамиз данышан адам өзүнү һансы тәһлүкә гаршысына гојур?

¹³ Тәһгирамиз данышыг. Гејд етдијимиз кими, сөз инсанын гәлбини јаралаја биләр. Дүздүр, һәрдән гејри-камиллик уҹбатындан елә сөз дејирик ки, сонра онун пешманчылығыны чәкирик. Лакин Мүгәддәс Китабда хәбәрдарлыг едилир ки, мүәјјән данышыға мәсиһи евиндә вә јығынҹағында гәтијјән јол верилмәмәлидир. Булус мәсиһиләрә нәсиһәт едирди: «Һәр ҹүр кини, һирси, гәзәби, гышгырығы, тәһгири... кәнара гојун» (Ефеслиләрә 4:31). Тәһгирамиз данышыг, о ҹүмләдән, сөјүш, алчалдыҹы сөзләр, кобуд вә амансыз тәнгид инсанын ләјагәтини тапдалајыр, тәһгирә мәруз галан инсан өзүнү бивеҹ, ҝәрәксиз һисс едир. Тәһгирамиз сөзләр хүсусән ушагларын инҹә вә саф гәлбинә ҝүҹлү зәрбә вурур (Колослулара 3:21).

¹⁴ Мүгәддәс Китабда, тәһгирамиз данышмаг, јәни алчалдан, мәнлији тапдалајан данышыг вәрдиши сон дәрәҹә ҹидди мүһакимә едилир. Бу ҹүр данышан адам өзүнү бөјүк тәһлүкә гаршысында гојур: көмәк мәгсәдилә едилән ҹәһдләрә һај вермәјәндә о, јығынҹагдан кәнар едилә биләр. Әҝәр о, вәрдишини тәрҝитмәсә, Падшаһлығын мүкафатындан да мәһрум олаҹаг (1 Коринфлиләрә 5:11—13;  6:9, 10). Демәли, әҝәр биз налајиг, тәһрифедиҹи, бәдхаһ вә хәнҹәр кими кәсән данышыг вәрдишиндән әл чәкмириксә, һеч бир вәҹһлә Аллаһын мәһәббәтини горујуб-сахлаја билмәрик.

15. Неҹә данышыг иманы мөһкәмләндирир?

¹⁵ Нитг бәхшишиндән Јараданын истәдији кими неҹә истифадә едә биләрик? Аллаһын Кәламы бизи «иманы мөһкәмләндирмәк үчүн јахшы сөз» сөјләмәјә тәшвиг едир (Ефеслиләрә 4:29). Бизим көнүл ачан, инсаны руһландыран вә мөһкәмләдән сөһбәтләримиз Аллаһын хошуна ҝәлир. Амма белә данышмаг үчүн әввәл јахшыҹа дүшүнмәк лазымдыр. Мүгәддәс Китаб данышыг гајдалары үзрә китаб дејил, орада «тәмиз» сөзләрин сијаһысы верилмир (Титуса 2:8). «Иманы мөһкәмләндирмәк үчүн јахшы сөз» сөјләмәкдән өтрү белә данышығы характеризә едән үч садә, амма олдугҹа ваҹиб амили јадда сахламаг лазымдыр: фајдалы, доғру вә хејирхаһ. Бу амилләри нәзәрә алараг, иманы мөһкәмләндирән нитгин бәзи нүмунәләринә диггәт јетирәк. (140-ҹы сәһифәдәки « Данышығым башгаларынын иманыны мөһкәмләндирир?» адлы чәрчивәјә бах.)

16, 17. а) Биз башгаларыны нә үчүн тәрифләмәлијик? б) Јығынҹағын вә аиләмизин үзвләрини неҹә тәрифләјә биләрик?

¹⁶ Сәмими тәриф. Һәм Јеһова, һәм Иса тәрифин вә руһландырмағын зәрурилијини јахшы билирләр (Мәтта 3:17; 25:19—23; Јәһја 1:47). Биз мәсиһиләр дә башгаларыны сәмими-гәлбдән тәрифләмәлијик. Мәсәлләр 15:23 ајәсиндә дејилир: «Јериндә дејилән сөз нә ҝөзәлдир». Өзүндән соруш: «Кимсә мәни сәмими-гәлбдән тәрифләјәндә бу, мәнә неҹә тәсир едир? Мәҝәр мән руһланмырам?» Доғрудан да, сәмими тәриф ҝөстәрир ки, инсан диггәтдән кәнарда, нәвазишсиз галмајыб вә әбәс јерә чалышмыр. Тәриф  инсанын өзүнә инамыны ҝүҹләндирир, ону ҝәләҹәкдә даһа да һәвәслә чалышмаға сөвг едир. Тәрифләнмәк сәнә хош олдуғу кими, сән дә башгаларыны тәрифлә. (Мәтта 7:12 ајәсини оху.)

¹⁷ Башгаларынын јахшы ҹәһәтләрини ҝөрмәјә чалыш вә сонра онлары тәрифлә. Мәсәлән, гардаш јахшы мәрузә сөјләди, ҝәнҹ бир мәсиһи пиллә-пиллә руһани мәгсәдләринә доғру ирәлиләјир, јашлы мәсиһи нә гәдәр чәтин олса да, јығынҹаг ҝөрүшләриндән галмыр. Сәмими тәриф онларын үрәјини шад едир, руһани ҹәһәтдән мөһкәмләндирир. Аиләдә әр-арвад бир-бириндән хош сөзләр вә миннәтдарлыг ешитмәлидир (Мәсәлләр 31:10, 28). Ушаглар да билмәлидирләр ки, онлар аиләдә артыг дејилләр, әксинә, валидејнләри үчүн чох гијмәтлидирләр. Ҝүнәш вә су биткини ҹанландырдығы кими, тәриф вә руһландырыҹы сөзләр дә ушаға гол-ганад верир. Әзиз аталар вә аналар, ушагларынызы тәгдирәлајиг кејфијјәтләри вә ҝөстәрдикләри сәј үчүн тәрифләмәји унутмајын. Тәриф ушагларда ҹәсарәт, өзүнәинам јарадыр вә онлары јахшы ишләрә даһа да һәвәсләндирир.

18, 19. Һәмиманлыларымыза тәсәлли вермәк, онлары руһландырмаг үчүн нәјә ҝөрә әлимиздән ҝәләни етмәлијик вә буну неҹә едә биләрик?

¹⁸ Тәсәлли. Јеһова фағыр вә зүлм чәкән инсанларла дәриндән марагланыр, онларын гејдинә галыр (Әшија 57:15). Онун Кәламы бизи бир-биримизә тәсәлли вермәјә вә гәмҝинләрә тәскинлик вермәјә чағырыр (1 Салоникилиләрә 5:11, 14). Әмин ола биләрик ки, Аллаһ кәдәрли баҹы-гардашларымыза тәсәлли вермәк үчүн ҝөстәрдијимиз сәји ҝөрүр вә гијмәтләндирир.

¹⁹ Бәс руһдан дүшмүш, кәдәрли һәмиманлыларымызы һансы сөзләрлә руһландыра биләрик? Елә дүшүнмә ки, сән онларын проблемләрини һәлл етмәлисән. Чох вахт садә сөзләрин көмәји даһа ҝүҹлү олур. Руһдан дүшмүш  адамы әмин ет ки, сән она гаршы биҝанә дејилсән. Онунла бирҝә дуа ет. Дуада хаһиш ет ки, бу һәмиманлы Јеһованын вә башгаларынын ону нә гәдәр чох севдијини ҝөрә билсин (Јагуб 5:14, 15). Ону јығынҹағын лазымлы вә дәјәрли үзвү олдуғуна әмин ет (1 Коринфлиләрә 12:12—26). Мүгәддәс Китабдан Јеһованын шәхсән онун гајғысына галдығыны ҝөстәрән бир ајә оху (Зәбур 34:18; Мәтта 10:29—31). Кифајәт гәдәр вахт ајырыб руһдан дүшмүш адама үрәкдән «хош сөз» де. Бу, ону мүтләг руһландыраҹаг, лазымлы вә дәјәрли адам олдуғуна әмин едәҹәк. (Мәсәлләр 12:25 ајәсини оху.)

20, 21. Һансы амилләр мәсләһәти тәсирли едир?

²⁰ Тәсирли мәсләһәт. Гејри-камил олдуғумуз үчүн, һамымыз вахташыры мәсләһәтә еһтијаҹ дујуруг. Мүгәддәс Китаб бизи сәсләјир: «Мәсләһәтә гулаг ас, тәрбијәни гәбул ет, ахырда һикмәтли оларсан» (Мәсәлләр 19:20). Мәсләһәт вермәк тәкҹә ағсаггалларын иши дејил. Валидејнләр ушаглара өјүд-нәсиһәт, мәсләһәт верир (Ефеслиләрә 6:4). Јеткин мәсиһи гадынлар ҝәнҹ баҹылара мәсләһәт верә биләрләр (Титуса 2:3—5). Биз дә һәмиманлыларымызы пәрт етмәдән онлара мәһәббәтлә мәсләһәт вермәк истәјирик. Белә мәсләһәти неҹә вермәк олар? Ҝәл бунунла бағлы  үч амили нәзәрдән кечирәк: мәсләһәт верәнин мүнасибәти вә нијјәти, мәсләһәт нәјә әсасланмалыдыр вә мәсләһәтин верилмә тәрзи. Мәсләһәтчи бу амилләри нәзәрә аланда онун сөзләри даһа тәсирли олур.

²¹ Мәсләһәтчи илк нөвбәдә өзүндән башламалыдыр. Өзүндән соруш: «Мән мәсләһәти нә вахт мәмнунијјәтлә гәбул едирәм?» Биләндә ки, мәсләһәт верән адам сәнин гејдинә галыр, өз үмидләринин пуча чыхдығына ҝөрә сәнә мәсләһәт вермир, ҝизли мотиви јохдур, онда мәсләһәти гәбул етмәк даһа асандыр. Јахшы әһвал-руһијјә вә дүзҝүн нијјәтлә мәсләһәт вермәјә чалыш. Јахшы мәсләһәт һәм дә Аллаһын Кәламына әсасланмалыдыр (2 Тимутијә 3:16). Верилән һәр бир мәсләһәт бирбаша Мүгәддәс Китабдан охуна вә јахуд шифаһи дејилә биләр, лакин о, Мүгәддәс Јазылара әсасланмалыдыр. Буна ҝөрә дә ағсаггаллар еһтијатлы олмалыдырлар ки, өз фикирләрини зорла башгаларына гәбул етдирмәсинләр. Онлар Мүгәддәс Китаб пәрдәси алтында өз шәхси бахышларыны јүрүтмәкдән чәкинмәлидирләр. Мәсләһәт мүлајим тәрздә дејиләндә даһа тәсирли олур. Хејирхаһлыгла дузланмыш мәсләһәти гәбул етмәк даһа асандыр, белә мәсләһәт инсанын мәнлијинә хәләл ҝәтирмир (Колослулара 4:6).

22. Нитг бәхшишини неҹә истифадә едәҹәксән?

²² Сөзсүз ки, нитг Јеһованын вердији мисилсиз бәхшишдир. Јеһоваја гаршы мәһәббәт бизи дилимиздән дүзҝүн истифадә етмәјә тәшвиг едәҹәк. Унутмајаг ки, сөзләр чох ҝүҹлү тәсирә маликдир. Онлар инсаны һәм јаралаја, һәм дә сағалда биләр. Она ҝөрә дә ҝәлин бу бәхшишдән Аллаһын истәдији кими — башгаларынын иманыны мөһкәмләндирмәк үчүн истифадә едәк. Белә һалда бизим данышығымыз инсанлары руһландырыб тәравәтләндирәҹәк вә бизә Аллаһын мәһәббәтини горумаға көмәк едәҹәк.