Pintor tu konten

Pintor tu daftar isi

PASAL 12

Hatahon ma na Denggan

Hatahon ma na Denggan

”Unang ma hamu marhata na roa. Alai angka hata na denggan ma hatahon hamu, na gabe mambahen hadengganon tu angka na umbegesa.”​—EPESUS 4:29, Bibel siganup ari.

1-3. (a) Aha do silehonlehon sian Jahowa tu hita jala songon dia do on dipangke tu na so denggan? (b) Asa boi hita tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata, songon dia do mamangke haboionta mangkatai?

MOLO dilehon hamu hadiah tu sasahalak, songon dia do pangkilalaanmu molo ndang dipangke ibana hadiah i tu na denggan? Umpamana, hadiah na dilehonmuna i mobil. Molo diida hamu gasagasaon ibana mamangke mobil i jala mangalanggar halak na asing, tontu gabe sogo do rohamuna tu ibana.

2 Haboionta mangkatai, i ma silehonlehon sian Jahowa. Sian Ibana do sude ”silehonlehon na denggan, nasa ulibasa na mauliutus”. (Jakobus 1:17) Silehonlehon on paimbarhon jolma sian binatang, ala boi tapasahat aha na adong di pingkiran dohot na di rohanta tu na asing. Alai songon mobil, haboionta mangkatai olo do ndang dipangke tu na denggan. Hansit do roha ni Jahowa molo ndang tapangke tu na denggan silehonlehon on, na mambahen hansit roha ni na asing!

3 Asa boi tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata, ingkon tapangke do haboionta mangkatai hombar tu lomo ni rohaNa. Dipaboa Jahowa do tangkas songon dia pangkataion na hombar tu lomo ni rohaNa. Ibana mandok, ”Unang ma hamu marhata na roa. Alai angka hata na denggan ma hatahon hamu, na gabe mambahen hadengganon tu angka na umbegesa.” (Epesus 4:29, Bibel siganup ari) Taulas ma boasa ingkon tongtong tajaga pangkataionta, na songon dia do pangkataion na ingkon tapasiding jala aha do na ingkon taulahon asa denggan pangkataionta.

BOASA INGKON TAJAGA PANGKATAIONTA

4, 5. Songon dia do Bibel patudoshon huaso ni pangkataion?

4 Na mambahen hita ringkot manjaga pangkataionta, na parjolo, i ma adong do huaso ni pangkataion. Poda 15:4, Bibel siganup ari mandok, ”Hata na denggan mangalehon ngolu, alai ianggo hata na kejam mambahen hansit roha.” Dos songon aek na mansai denggan tu suansuanan na malos, hata na denggan boi mambahen hiras roha ni halak na manangihon. Alai, hata na kejam boi mambahen hansit roha ni sasahalak. Tutu ma, pangkataionta boi mambahen hansit manang las roha ni sasahalak.​—Poda 18:21.

5 Sada tudosan na manggombarhon huaso ni pangkataion disurat di Bibel, ”Hata na asal nidok, maniham do i songon podang.” (Poda 12:18, Bibel siganup ari) Molo ndang tapingkiri hata na laho tapasahat, on boi parohon hansit ni roha jala manegai paralealeon. Hea do hansit rohamuna alani pangkataion songon na tiniham ni podang? Tudosan na sarupa mandok, ”Alai ianggo hata na didok marhite habisuhon, mambahen hamalumon do i.” Pangkataion na mamangke bisuk sian Debata, boi pamalumhon hansit ni roha jala padengganhon paralealeon. Hea do dihilala hamu pangkataion na mardongan holong boi pamalum roha? (Jaha Poda 16:24.) Ala taboto do marhuaso pangkataion ni sasahalak, lomo do rohanta asa pangkataionta pamalumhon roha, ndang mambahen hansit roha ni na asing.

Pangkataion na denggan mambahen hiras roha ni jolma

6. Boasa porlu hita marsitutu mangarajai pangkataionta?

6 Nang pe naung marsitutu hita, ndang boi saluhutna tarajai pangkataionta. Alani i, ingkon tajaga ma pangkataionta. Na paduahon, pangkorhon ni dosa mambahen hita maol mangarajai pangkataionta. Aha na tahatahon marharoroan sian roha jala ”na jat do pingkiran ni roha ni jolma sian sietehetehonna”. (1 Musa 8:21; Lukas 6:45) Alani i, porlu do hita marsitutu mangarajai pangkataionta. (Jaha Jakobus 3:2-4.) Nang pe ndang boi tarajai sude pangkataionta, alai boi do hita marsitutu asa lam denggan pangkataionta. Songon sasahalak na marlange mangalo arus ni sunge, ingkon marsitutu do hita mangalo pangkorhon ni dosa taringot mamangke haboionta mangkatai tu na so denggan.

7, 8. Boasa hita ingkon martanggungjawab tu pangkataionta?

7 Na patoluhon na mambahen hita porlu manjaga pangkataionta, i ma dipangido Jahowa do partanggungjawaban taringot pangkataionta. Pangkataionta ndang holan mangkorhon tu paralealeon dohot dongan, alai mangkorhon do tu Jahowa. Jakobus 1:26 mandok, ”Molo adong na mandok di bagasan rohana, na daulat ibana, hape ndang dirantei dilana, diansi do tahe rohana: Na magopo ma hadaulatonna i.” Songon di Pasal 11, pangkataionta ringkot do tu panombaon na sintong. Molo ndang tarajai pangkataionta, sude parniulaonta ndang marlapatan di adopan ni Debata. On patuduhon, mansai ringkot do tapingkirhon pangkataionta.​—Jakobus 3:8-10.

8 Tangkas ma, adong do na mambahen hita ingkon manat asa unang mamangke haboionta mangkatai tu na so denggan. Andorang so taulas ragam ni pangkataion na denggan, taida ma aha do pangkataion na ingkon tapasiding.

PANGKATAION NA SO DENGGAN

9, 10. (a) Angka hata sisongon dia do na somal di portibi on? (b) Boasa ingkon tapasiding hata barangsi? (Ida ma surat na di toru.)

9 Angka hata barangsi [na rorang]. Hata bura, hata na mangaleai dohot hata na rorang somal do di portibi on. Ala ndang diantusi nasida songon dia pasahathon pangkataionna, godang halak mamangke hata na so denggan. Angka pelawak, jotjot do mamangke hata na so denggan, na patuduhon ulaon seks laho mambahen halak mengkel. Alai, ndang boi tabahen hata barangsi gabe sada gaitgait. Hirahira 2.000 taon naung salpu, apostel Paulus mamodai huria Kolosse asa pasidingkon angka ”hata barangsi”. (Kolosse 3:8) Taringot hata barangsi dohot pargaitgaiton na so patut, dipaboa si Paulus do tu huria Epesus, ”haru mandok pe” unang ma diulahon nasida.​—Epesus 5:3, 4, Bibel siganup ari.

10 Dihagigihon Jahowa do angka hata barangsi. Pangkataion sisongon on pe, ingkon dihagigihon halak na mangkaholongi Debata. Holong tu Jahowa, manjujui hita pasidingkon angka hata barangsi. Dipaboa si Paulus do na parsidohot tu ”parulaon ni daging, i ma . . . hahodaron” dohot ma i pangkataion na so denggan. (Galatia 5:19-21) Ringkot do on taantusi. Sasahalak boi dipabali sian huria molo tongtong mamangke hata barangsi, na boi manegai huria jala ndang marhamubaon nang pe nunga mulahulak dipodai. *

11, 12. (a) Aha do gosip i jala songon dia do gosip boi parohon jea? (b) Boasa naposo ni Debata pasidingkon pangkataion na manudu sasahalak mangulahon hajahaton?

11 Gosip na parohon jea, i ma mangkatahon na so tutu taringot sasahalak. Gosip, i ma pangkataion na somal taringot sasahalak manang parngoluon ni nasida. Sai parohon jea do gosip? Ndang songon i. Molo na tinuju ni pangkataion i ndang parohon harugian. Umpamana, taringot ulaon na marlaba, barita taringot sasahalak na baru tardidi manang sasahalak na porlu hata pangapulion. Halak Kristen di abad na parjolo, mansai lomo do roha ni nasida mamboto parngoluon ni donganna jala dilehon nasida do angka barita na denggan taringot dongan sahaporseaon tu nasida. (Epesus 6:21, 22; Kolosse 4:8, 9) Alai, boi do parohon jea gosip molo mangkatahon hata na so tutu manang paboaboahon urusanna sandiri tu na asing. Gosip boi gabe fitnah, i ma ”mangkatahon na so tutu manang manudu sasahalak mangulahon na so tingkos, na paroaroahon jala manegai goar ni sasahalak”. Umpamana, laho paroaroahon goar ni Jesus, didok halak Parise do molo ibana mangulahon na jahat. (Mateus 9:32-34; 12:22-24) Fitnah jotjot do mambahen parbadaan.​—Poda 26:20.

12 Ndang leas di Jahowa molo tapangke haboionta mangkatai tu na so denggan, na manegai goar ni sasahalak manang patubu parbadaan. Dihasogohon Ibana do na ”pabolabola halak na marhahamaranggi”. (Poda 6:16-19) Hata Junani na diterjemahon gabe ”halak na mangulahon fitnah”, i ma di·aʹbo·los, dipangke do gabe goar panjouon tu Sibolis. Didok do ibana ”Sibolis”, ala sada hadirion na jahat do ibana, na manudu Jahowa mangulahon hajahaton. (Pangungkapon 12:9, 10) Lomo do rohanta pasidingkon pangkataion na mambahen hita dos songon Sibolis. Ndang boi adong di huria pangkataion na manudu sasahalak mangulahon hajahaton. Ala on, boi patubuhon ”parbadabadaon” dohot ”parsalisian”. (Galatia 5:19-21) Alani i, andorang so tahatahon taringot sasahalak tu na asing, tasungkun ma dirinta: ’Sintong do barita on? Na patuduhon holong do ahu molo hupaboa tu na asing? Ringkot do manang marbisuk do ahu molo hupaboa on tu na asing?’​—Jaha 1 Tessalonik 4:11.

13, 14. (a) Aha do pangkorhon ni hata insak tu na manangihon? (b) Aha do lapatan ni hata mangarehei jala boasa sahalak na mangarehei parohon jea tu dirina sandiri?

13 Hata insahinsak. Songon naung taulas, pangkataionta boi do parohon hansit ni roha. Sipata, alani pangkorhon ni dosa, olo do tasolsoli muse aha na tahatahon. Alai, dipasingot Bibel do hita taringot pangkataion na so boi tahatahon di jabu manang di huria. Si Paulus mamodai halak Kristen, ”Dao ma sian hamu nasa riting ni roha dohot muruk dohot rimas, nang hata songgaksonggak dohot insahinsak, songon i nasa hajahaton.” (Epesus 4:31) Di terjemahan na asing, hata ”insahinsak” diterjemahon gabe ”hata na jat”, ”hata na mambahen hansit roha” dohot ”hata na mangaleai”. Hata insahinsak, songon na mambahen gelar tu sasahalak na paroaroahon dohot hata na manguhumi, boi mambahen marmetmet ni roha sasahalak. Roha ni dakdanak na lambok jala na mura porsea tu halak, mansai hatop do hansit roha ni nasida molo diinsaki.​—Kolosse 3:21.

14 Dihagigihon do ulaon mangarehei, i ma hasomalan laho paroaroahon halak marhite pangkataion na mangaleai sasahalak. Sasahalak na somal mamangke pangkataion sisongon on parohon jea tu dirina sandiri. Alana, boi dipabali sian huria molo ndang olo muba. Jala ibana ndang parsidohot tu Harajaon ni Debata. (1 Korint 5:11-13; 6:9, 10) Tangkas ma, ndang boi hita tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata, molo somal mangkatai taringot na so denggan, na so sintong jala ndang patubuhon holong. Pangkataion sisongon on mambahen hansit roha ni halak.

PANGKATAION NA DENGGAN

15. Patorang ma aha do pangkataion na marlaba laho ”padengganhon na humurang”!

15 Songon dia do hita mamangke haboionta mangkatai hombar tu lomo ni roha ni Debata? Taingot ma, dijujui do hita asa mangkatahon ”na denggan na tau padengganhon na humurang”. (Epesus 4:29) Lomo do roha ni Jahowa molo pangkataionta denggan, mambahen hiras roha ni sasahalak jala patoguhon na asing. Alani i, porlu manat tapingkiri aha na laho tahatahon. Ndang disurat di Bibel songon dia hita mamangke ragam ni ”hata na denggan”. (Titus 2:8, Bibel siganup ari) Asa boi pangkataionta marlaba laho ”padengganhon na humurang”, adong tolu na ingkon taingot: pangkataion na denggan, na sintong jala patuduhon holong. Huhut taingot on, taulas ma pigapiga tudosan taringot pangkataion na denggan.​—Ida ma kotak ” Nunga Denggan Pangkataionku?”.

16, 17. (a) Boasa porlu tapuji halak na asing? (b) Tingki sisongon dia do boi tapuji halak na asing di huria? Di keluarga?

16 Hata pujian sian roha na denggan. Ringkot do di Jahowa dohot Jesus, laho mangalehon hata pujian. (Mateus 3:17; 25:19-23; Johannes 1:47) Sahalak Kristen, ingkon mangalehon hata pujian na sian roha na denggan tu na asing. Boasa ringkot mangulahon on? Poda 15:23 mandok, ”Hata sisandok pe di tingki halehetanna, mansai denggan do.” Tasungkun ma dirinta, ’Songon dia do pangkilalaanku tingki mandapot pujian na denggan sian dongan? Las do rohangku?’ I do, hata pujian na dipasahat sian roha na denggan patuduhon adong na mamparrohahon hita jala marlaba do ulaonta. Hata na mangapul roha boi patoguhon haporseaonta jala manjujui hita lam marhiras ni roha di ari na naeng ro. Ala las do rohanta mandapot pujian sian sasahalak, marsitutu do hita mangalehon pujian tu na asing?​—Jaha Mateus 7:12.

17 Marsitutu ma hamu mangalului na denggan sian diri ni na asing, dung i lehon ma pujian. Di huria, ditangihon hamuna do jamita na dipasahat dohot denggan, diparrohahon hamu do angka na poso marsitutu mangalehon godang tingkina marhobas tu Jahowa manang diida hamu do sahalak donganta na matua na tongtong ro tu parpunguan. Hata pujian na dipasahat sian roha na denggan boi patoguhon nasida di partondion. Di keluarga, porlu do tungganedoli dohot tungganeboru manangihon manang mangalehon pujian. (Poda 31:10, 28) Angka ianakhon pe, boi lam marhiras ni roha molo dipatudu na diparrohahon jala diargai nasida. Hata pujian na dipasahat tu ianakhon, dipatudos songon mataniari dohot aek tu suansuanan. Hamu angka natuatua, lului ma tingki laho mamuji ianakhonmu taringot parange dohot ulaon ni nasida na denggan. On boi mambahen nasida barani, marpos ni roha jala manjujui nasida lam marsitutu mangulahon na denggan.

18, 19. Boasa ingkon marsitutu laho patoguhon dohot mangapul angka dongan sahaporseaon jala songon dia do hita mangulahon i?

18 Pangapulion. Diparrohahon Jahowa do halak na ”serep marroha” dohot ”parroha na magopu”. (Jesaya 57:15) Dijujui do hita marhite Bibel asa ”sai masipaingotan” jala mangapul roha ni na gale. (1 Tessalonik 5:11, 14) Pos ma rohanta, diida jala diparrohahon Jahowa do halak na marsitutu laho patoguhon dohot mangapul roha ni angka dongan sahaporseaon.

Las do roha ni Jahowa molo pangkataionta patoguhon roha ni na asing

19 Aha do na tahatahon asa boi patoguhon roha ni halak na marmetmet roha? Unang ma adong di pingkiranta na ingkon hita pasaehon parsoalanna. Sian na hea masa, hata na denggan jotjot do marlaba. Papos ma rohana, na taparrahon do nasida. Rap martangiang ma hamu. Pangido ma tu Jahowa asa diurupi ibana mangantusi molo Debata dohot na asing mangkaholongi ibana. (Jakobus 5:14, 15) Papos ma roha ni nasida, na dihaporluhon jala diargai do nasida di huria. (1 Korint 12:12-26) Jahahon ma sada ayat laho paposhon rohana molo Jahowa mamparrohahon ibana. (Psalmen 34:19; Mateus 10:29-31) Molo talehon godang tingki laho pasahathon ”hata na denggan” tu halak na marmetmet roha, dihilala ma na tahaholongi jala taargai nasida.​—Jaha Poda 12:25.

20, 21. Aha do na mambahen boi denggan sada poda?

20 Poda na denggan. Ala hita halak na mardosa, porlu do hita sude mandapot poda sian tingki tu tingki. Bibel manjujui hita, ”Sai tangihon ma hata sipaingot jala jangkon pangajaran, asa gabe pistar ho di hasusuda ni bohalmu.” (Poda 19:20) Ndang holan sintua na boi mangalehon poda tu na asing. Natuatua pe, ingkon dipodai do ianakhonna. (Epesus 6:4) Angka donganta borua na toras di partondion, boi mangalehon poda tu angka borua na poso. (Titus 2:3-5) Holong tu dongan manjujui hita mangalehon poda na so mambahen hansit roha ni na manangihon. Aha do na mangurupi hita asa boi mangalehon poda sisongon on? Parrohahon ma adong tolu na ingkon taboto andorang pasahathon poda: songon dia rohanta dohot na tinuju ni poda i, aha do mambahen hita mangalehon poda jala caranta mamodai.

21 Poda na denggan dipasahat sian halak na denggan. Tasungkun ma dirinta, ’Aha do na mambahen ahu mura mangulahon sada poda?’ Mura do tajalo di rohanta poda ni sasahalak molo nunga taboto aha na tinujuna. Jala taboto na diparrohahon nasida do hita, ndang alani sogo rohana. Alani i, marsitutu do hita marparange sisongon on, tingki mangalehon poda tu na asing? Poda na denggan marharoroan sian Bibel. (2 Timoteus 3:16) Nang pe holan mangenet manang manjahahon sada ayat, poda na talehon ingkon sian Bibel. Angka sintua, manat ma asa unang mamaksahon pandapotna sandiri tu na asing jala mamangke ayat ni Bibel laho pasintongkon pandapotna i. Boi do lam denggan sada poda molo dipasahat dohot cara na denggan. Songon na siniraan do sada poda, molo tapasahat mardongan burju ni roha. Molo taulahon on, mura ma sasahalak manjalo poda i jala patuduhon na diargai do ibana.​—Kolosse 4:6.

22. Aha do sangkap ni rohamuna taringot mamangke haboion mangkatai?

22 Tangkas ma, silehonlehon sian Debata do aha na tahatahon. Holong tu Jahowa manjujui hita asa denggan mamangke silehonlehon on. Taingot ma, marhuaso do pangkataionta laho padengganhon manang mambahen hansit roha ni sasahalak. Alani i, marsitutu ma hita mamangke silehonlehon on hombar tu lomo ni roha ni Debata, i ma pangkataion ”na denggan na tau padengganhon na humurang.” Molo taulahon on, boi ma pangkataionta mambahen hiras roha ni na asing jala mangurupi hita tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata.

^ par. 10 Songon na dipaboa di Bibel, ”hahodaron” i ma hata na dipangke laho manggombarhon angka ragam ni dosa. Nang pe ndang sude parsoalan on diboan tu panitia pengadilan, alai sasahalak boi dipabali sian huria molo tongtong ibana mangulahon ulaon na dihagigihon Debata jala ndang mambahen hamubaon.​—2 Korint 12:21; Epesus 4:19; ida ma ”Pertanyaan Pembaca” di Menara Pengawal, 15 Juli 2006.